ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក
| ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក President of the United States of America | |
|---|---|
 | |
 | |
| បែបបទ |
|
| ប្រភេទ | |
| អក្សរកាត់ | POTUS |
| សមាជិកនៃ | |
| និវេសនដ្ឋាន | សេតវិមាន |
| អាសនៈ | វ៉ាស៊ីនតោន |
| អ្នកចាត់តាំង | គណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌល |
| រយៈពេល | បួនឆ្នាំ (អាចបន្តបាន កំណត់ត្រឹមពីរអាណត្តិ) |
| Constituting instrument | រដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក |
| និម្មិតកម្ម | ២១ មិថុនា ១៧៨៨[៦][៧] |
| អ្នកកាន់តំណែងដំបូង | ចច វ៉ាស៊ីនតោន[៨] |
| ប្រាក់ខែ | $៤០០,០០០ ប្រចាំឆ្នាំ |
| គេហទំព័រ | whitehouse.gov |
ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក (ភាសាអង់គ្លេស៖ President of the United States, សរសេរ/ហៅកាត់ថា POTUS) គឺជាប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រធានាធិបតីជាអ្នកដឹកនាំសាខាប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ និងជាអគ្គមេបញ្ជាការនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសហរដ្ឋអាមេរិក។
អំណាចប្រធានាធិបតីបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងចាប់តំណែងនេះត្រូវបានបង្កើតមក ក៏ដូចជាអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធទាំងមូលផងដែរ។[៩] ខណៈពេលដែលអំណាចប្រធានាធិបតីបានធ្លាក់ចុះ និងហូរទៅតាមពេលវេលា ប្រធានាធិបតីបានដើរតួយ៉ាងរឹងមាំកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងជីវិតនយោបាយអាមេរិកចាប់តាំងពីដើមសតវត្សទី២០ ជាមួយនឹងការរីកធំឡើងនៃអំណាចគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងអំឡុងពេលលោកហ្វ្រែងគ្លីន រូសឺវេលត៍កាន់អំណាច។ នៅក្នុងសម័យកាលបច្ចុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីអាមេរិកត្រូវគេបានចាត់ទុកថាជាឥស្សរជននយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងបំផុតមួយរបស់ពិភពលោកក្នុងនាមជាមេដឹកនាំនៃមហាអំណាចពិភពលោកតែមួយគត់ដែលនៅសេសសល់។[១០][១១][១២][១៣] ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេដោយ GDP ជាមធ្យម ប្រធានាធិបតីមានអំណាចមាំ និងទន់ទាំងក្នុងស្រុក និងនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
មាត្រាពីរនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានបង្កើតសាខាប្រតិបត្តិនៃរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ ហើយប្រគល់អំណាចប្រតិបត្តិទៅក្នុងតំណែងប្រធានាធិបតី។ អំណាចរួមមាន អំណាចប្រតិបត្តិ និងការអនុវត្តច្បាប់សហព័ន្ធ និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការតែងតាំងនាយកប្រតិបត្តិសហព័ន្ធ ការទូត និយតកម្ម និងមន្ត្រីតុលាការ។ ដោយផ្អែកលើបទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់អំណាចយ៉ាងច្រើនដល់ប្រធានាធិបតីក្នុងការតែងតាំង និងទទួលឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងបញ្ចប់សន្ធិសញ្ញាជាមួយមហាអំណាចបរទេស និងលើច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ដែលអនុម័តដោយសភា ប្រធានាធិបតីសម័យទំនើបមានទំនួលខុសត្រូវចម្បងក្នុងការដឹកនាំគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ តួនាទីនេះរួមមាន ទំនួលខុសត្រូវក្នុងការដឹកនាំយោធាថ្លៃបំផុតនៅលើពិភពលោកដែលមានឃ្លាំងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរធំជាងគេទីពីរ។
ប្រធានាធិបតីក៏ដើរតួនាំមុខគេនៅក្នុងច្បាប់សហព័ន្ធ និងការបង្កើតគោលនយោបាយក្នុងស្រុកដែរ។ ជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យ និងសមតុល្យ មាត្រាមួយ ផ្នែកទី ៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានផ្តល់ឱ្យប្រធានាធិបតីនូវអំណាចក្នុងការចុះហត្ថលេខា ឬវេតូច្បាប់សហព័ន្ធ។ ដោយសារប្រធានាធិបតីសម័យទំនើបត្រូវបានចាត់ទុកជាធម្មតាថាជាមេដឹកនាំនៃគណបក្សនយោបាយរបស់ពួកគេ ការបង្កើតគោលនយោបាយសំខាន់ៗត្រូវបានបង្រួបបង្រួមដោយលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដោយប្រធានាធិបតីមានតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់គោលនយោបាយអាទិភាពរបស់ពួកគេចំពោះសមាជិកសភាដែលជារឿយៗពឹងផ្អែកលើការបោះឆ្នោតលើប្រធានាធិបតី។[១៤] នៅប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះ ប្រធានាធិបតីក៏បានបង្កើនការប្រើប្រាស់បទបញ្ជាប្រតិបត្តិ បទបញ្ជារបស់ទីភ្នាក់ងារ និងការតែងតាំងតុលាការ ដើម្បីរៀបចំគោលនយោបាយក្នុងស្រុក។
ប្រធានាធិបតីត្រូវបានជ្រើសរើសដោយប្រយោលតាមរយៈគណៈបោះឆ្នោតមណ្ឌល (Electoral College) សម្រាប់បម្រើការរយៈពេលបួនឆ្នាំក្នុងមួយអាណត្តិ រួមជាមួយនឹងអនុប្រធានាធិបតីផង។ នៅក្រោមវិសោធនកម្មលើកទីម្ភៃពីរដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នក្នុងឆ្នាំ១៩៥១ បានឱ្យដឹងថា គ្មានបុគ្គលណាដែលត្រូវបានជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានាធិបតីអស់រយៈពេលពីរអាណត្តិ អាចបន្តជាប់ឆ្នោតក្នុងអាណត្តិទីបីបានទេ។ លើសពីនេះ អនុប្រធានាធិបតីចំនួនប្រាំបួនរូបបានឡើងឋានៈជាប្រធានាធិបតីក្នុងករណីដែលប្រធានាធិបតីដើមទទួលមរណភាព ឬលាលែងពីតំណែង។[lower-alpha ១] សរុបមក បុគ្គលចំនួន ៤៥ រូបបានបម្រើការជាប្រធានាធិបតីចំនួន ៤៦ លើកដែលមានរយៈពេល ៥៨ អាណត្តិពេញ។[lower-alpha ២]
លោលចូ បៃដិនគឺជាប្រធានាធិបតីទី៤៦ និងបច្ចុប្បន្នរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយលោកបានចូលកាន់តំណែងនេះនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១។
បញ្ជីនាមប្រធានាធិបតី
[កែប្រែ]ខាងក្រោមនេះ គឺជាបញ្ជីនាមប្រធានាធិបតីអាមេរិកចាប់ពីបិតាស្ថាបនិកប្រទេសលោកចច វ៉ាស៊ីនតោនរហូតមកដល់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នលោកចូ បៃដិន។
| ភាសាខ្មែរ | ជាភាសអង់គ្លេស | ឆ្នាំ |
|---|---|---|
| ចច វ៉ាស៊ីនតោន | George Washington | 1789-1797 |
| ចន អាដាមស៍ | John Adams | (1797-1801) |
| ថូម៉ាស៍ ចេហ្វឺសុន | Thomas Jefferson | (1801-1809) |
| ចេមស៍ ម៉ាឌីសុន | James Madison | (1809-1817) |
| ចេមស៍ ម៉ាឌីសុន | James Madison | (1817-1825) |
| ចន ឃ្វិនស៊ីអាដាមស៍ | John Quincy Adams | (1825-1829) |
| អ៊ែនឌ្រូ ជែកសុន | Andrew Jakson | (1829-1837) |
| ម៉ានទីន វ៉ានប៉ូរេន | Martin van Boren | (1837-1841) |
| វិល្លៀម ហ៊ែនរីហ៊ែរីសុន | William Henrry Harrison | (1841-18....) |
| ចន ថែល័រ | John Tyler | (1841-1845) |
| ចេមស៍ ណុកផូល៍ខ | James Knox Polx | (1845-1849) |
| ហ្សេខារី ថេឡរ៍ | Zachary Taylar | (1849-1850) |
| មិលឡាដ ហ្វ៊ីលម៉វ | Mallard Fillmore | (1850-1853) |
| ហ្វ្រែង គ្លីនភៀស | Fran Klin Pierce | (1853-1857) |
| ចេមស៍ ប៊ូខាណាន់ | James Buchanan | (1857-1861) |
| អាប្រាហាម លិនខូលន៍ | Abraham Lincoln | (1861-1865) |
| អ៊ែនឌ្រូ ចនសុន | Andrew Johnson | (1865-1869) |
| យូលីស៊ីស ហ្គែ្រន៍ | Ulyssess Grant | (1869-1877) |
| រូធ័រហូដ ហេយេស៍ | Rutherford B.Hayes | (1877-1881) |
| ចេមស៍ ហ្ការហ្វៀស | James A.Garfield | (1881-18.........) |
| ឆេស្ទ័រ អារធ័ម | Chester A.Arthur | (1881-1885) |
| ហ្ក្រេវរ័ ក្លីវឡែនដ៍ | Graver Cleveland | (1885-1889) |
| ប៊ីនចេមីន ហ៊ែរីសុន | Benjamin Harrision | (1889-1893) |
| ហ្ល្រូវរ័ គ្លីវឡែនដ៍ | Grover Cleveland | (1893-1897) |
| វីល្លៀម ម៉ាក់ឃិនលី | William Mckinley | (1897-1901) |
| ធីអូដ័រ រ៉ូសឺវេលត៍ | Theadore Roosevelt | (1901-1909) |
| វិល្លៀម ហូវើដថាហ្វត៍ | William Howard Taft | (1909-1913) |
| វូដ្រូ វិលសុន | Woodron Wilson | (1913-1921) |
| រឺរេន ហារឌិន | Warren G.Harding | (1921-1923) |
| ខេលវិន ឃូលិដដ៍ | Calvin Coolidge | (1923-1929) |
| ហ៊ែរបឺត ហ៊ែវន៍ | Herbert Hoover | (1929-1933) |
| ហ្រែ្វងគ្លិន រូសឺវេលត៍ | Franklin D.Roosevelt | (1933-1945) |
| ហ៊ែរី ទ្រូមែន | Harry S.Truman | (1945-1953) |
| ដ្វាយត៍ អែសិនហូវរ៍ | Dwight D.Eisenhower | (1953-1961) |
| ចន អែហ្វកេណ្ណីឌី | John F.Kennedy | (1961-1963) |
| លីនដុន បេនចនសុន | Lyndon B.Johnson | (1963-1969) |
| រីឆាដ និចសុន | Richard Nixon | (1969-1974) |
| ផេរ៉ល់ដ៍ ហ្វដ | Gerald R.Ford | (1974-1977) |
| ជីមី ខាទ័រ | Jimmy Carter | (1977-1981) |
| រ៉ូណល់ វីហ្កេន | Ronald Reagan | (1981-1989) |
| ចច ប៊ូស | George H.W.Bush | (1989-1993) |
| ប៊ិល គ្លីនតុន | Bill Clinton | (1993-2001) |
| ចច វ៉ឃ័រប៉ូស | George Walker Bush | (2001-2009) |
| បារ៉ាក់ អូបាម៉ា | Barack Obama | (2009-2017) |
| ដូណាល់ ត្រាំ | Donald Trump | (2017-2019) |
កំណត់សម្គាល់
[កែប្រែ]- ↑ អនុប្រធានាធិបតីទាំងប្រាំបួនដែលបានឡើងតំណែងជាប្រធានាធិបតីបន្តពីអ្នកមុនដែលទទួលមរណភាព ឬលាលែងពីតំណែង ហើយបានបម្រើការសម្រាប់អាណត្តិដែលនៅសល់រួមមាន៖ ចន តៃល័រ (១៨៤១); មីលឡាត ហ្វីលម័រ (១៨៥០); អានឌ្រូ ចនសុន (១៨៦៥); ឆេស្ទ័រ អា. អារធួរ (១៨៨១); ទីអូដ័រ រូសេវែលត៍ (១៩០១); កាល់វីន ឃូលីច្ឆ (១៩២៣); ហារី ទ្រូម៉ាន់ (១៩៤៥); លីនដុន បេ. ចនសុន (១៩៦៣); និងជេរ៉ាល់ ហ្វដ (១៩៧៤)។
- ↑ គ្រូវ័រ ឃ្លីវឡង់បម្រើការបានពីរដាច់ពីគ្នា ដូច្នេះគាត់ត្រូវបានគេរាប់ពីរដងពោលជាប្រធានាធិបតីទី២២ ផងនិងទី ២៤ ផង។[១៥]
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ "How To Address The President; He Is Not Your Excellency Or Your Honor, But Mr. President". The Washington Star. August 2, 1891. https://www.nytimes.com/1891/08/02/archives/how-to-address-the-president-he-is-not-your-excellency-or-your.html.
- ↑ "USGS Correspondence Handbook—Chapter 4". Usgs.gov. July 18, 2007. Archived from the original on September 26, 2012. Retrieved November 15, 2012.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "Models of Address and Salutation". Ita.doc.gov. Archived from the original on 20 កក្កដា 2010. Retrieved 27 មករា 2022.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Heads of State, Heads of Government, Ministers for Foreign Affairs, Protocol and Liaison Service, អង្គការសហប្រជាជាតិ. ដក់ស្រង់នៅថ្ងៃ27 មករា 2022.
- ↑ The White House Office of the Press Secretary (September 1, 2010). "Remarks by President Obama, President Mubarak, His Majesty King Abdullah, Prime Minister Netanyahu and President Abbas Before Working Dinner". whitehouse.gov. Retrieved 27 មករា 2022 – via បណ្ណសារជាតិ.
- ↑ Maier, Pauline (2010). Ratification: The People Debate the Constitution, 1787–1788. New York, New York: Simon & Schuster. p. 433. ល.ស.ប.អ. 978-0-684-86854-7.
- ↑ "March 4: A forgotten huge day in American history". Philadelphia: មជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាតិ. March 4, 2013. Archived from the original on កុម្ភៈ 24, 2018. Retrieved 27 មករា 2022.
- ↑ "Presidential Election of 1789". Digital Encyclopedia. Mount Vernon, Virginia: Mount Vernon Ladies' Association, George Washington's Mount Vernon. Retrieved 27 មករា 2022.
- ↑ Ford, Henry Jones (1908). "The Influence of State Politics in Expanding Federal Power". Proceedings of the American Political Science Association 5: 53–63. DOI:10.2307/3038511.
- ↑ Von Drehle, David (February 2, 2017). "Is Steve Bannon the Second Most Powerful Man in the World?". Time.
- ↑ "Who should be the world's most powerful person?". The Guardian (London). January 3, 2008. https://www.theguardian.com/commentisfree/2008/jan/03/uselections2008.world.
- ↑ Meacham, Jon (December 20, 2008). "Meacham: The History of Power". Newsweek. Retrieved 27 មករា 2022.
- ↑ Zakaria, Fareed (December 20, 2008). "The Newsweek 50: Barack Obama". Newsweek. Retrieved 27 មករា 2022.
- ↑ Pfiffner, J. P. (1988). "The President's Legislative Agenda". Annals of the American Academy of Political and Social Science 499: 22–35. DOI:10.1177/0002716288499001002.
- ↑ "Grover Cleveland—24". White House..