ប្រាហ្សាវីល

ពីវិគីភីឌា
ប្រាហ្សាវីល
[[File:
Top: ទិដ្ឋភាពពីលើអាកាសក្រុងប្រាហ្សាវីលនៅ អាមីលខា ខាប់រ៉ាល់អាវេនូ; កណ្តាល៖ ការិយាល័យអង្គការសុខភាពពិភពលោក, ទន្លេកុងហ្គោ ; ខាងក្រោម៖ វិមានប្រាហ្សា, សកលវិទ្យាល័យម៉ារៀន ងួអាប៊ី
|250px|none|alt=|ជើងមេឃនៃប្រាហ្សាវីល]]

Coat of arms
ផែនទីនៃសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោបង្ហាញទីតាំងប្រាហ្សាវីល
ផែនទីនៃសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោបង្ហាញទីតាំងប្រាហ្សាវីល
ប្រទេសសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ
រដ្ឋធានីប្រាហ្សាវីល
នាយកដ្ឋានប្រាហ្សាវីល
ឃុំប្រាហ្សាវីល
បង្កើតឡើង១៨៨៣
បង្កើតឡើងដោយព្យែរ សាវ៉រង៉ាន ដឺ ប្រាហ្សា
រដ្ឋាភិបាល
 • អភិបាលក្រុងឌីយូដូនណេ បានត្ស៊ីមបា
ផ្ទៃក្រឡា
 • សរុប២៦៣.៩ គម2 (១០១.៩ ម៉ាយ ការ)
រយៈកំពស់៣២០ m (១០៥០ ft)
ប្រជាជន (២០២៣)
 • សរុប២១៤៥៧៨៣
 • សន្ទភាព៨១០០/km2 (២១០០០/sq mi)
 • ភាសាផ្លូវការបារាំង
 • ភាសាជាតិគីទូបា និង លីនកាឡា
Non-national language : ទំព័រគំរូ:Ill
ក្រមផ្ទៃដាល242
HDI (2021)0.623[១] · medium · 1st of 12
គេហទំព័រbrazzaville.cg

ប្រាហ្សាវីល (French pronunciation: [bʁazavil]; កុងហ្គោ; Ntamo, Ntambo, Kintamo, Kintambo, Tandala, Mavula ; តេគេ : M'fa, Mfaa, Mfa, Mfoa [២] [៣] [៤] [៥] [៦] ) គឺជារដ្ឋធានី និងទីក្រុងធំបំផុតនៃសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ។ រដ្ឋបាលគឺជា ផ្នែក និង ឃុំ[៧] ដោយបង្កើតជាមជ្ឈមណ្ឌលហិរញ្ញវត្ថុ និងរដ្ឋបាលរបស់ប្រទេស ដែលមានទីតាំងនៅភាគខាងជើងនៃទន្លេកុងហ្គោ ទល់មុខ គីនសាសា ដែលជារដ្ឋធានីនៃ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ

ចំនួនប្រជាជននៃរដ្ឋធានីត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានប្រជាជនជាង ២.១លាននាក់ដែលរួមមានច្រើនជាងមួយភាគបីនៃប្រជាជនជាតិ។ ប្រហែល៤០% ត្រូវបានជួលក្នុងវិជ្ជាជីវៈមិនមែនកសិកម្ម។ ក្នុងកំឡុង សង្គ្រាមលោកលើកទី២ ប្រាហ្សាវីល បានបម្រើការជារដ្ឋធានីដឺហ្វាក់តូ (de facto) នៃពួកបារាំងសេរីរវាងឆ្នាំ១៩៤០ និង ១៩៤២។

ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ប្រាហ្សាវីល ត្រូវបានគេកំណត់ថាជាទីក្រុងតន្ត្រីដោយអង្គការយូណេស្កូ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ក៏បានក្លាយជាសមាជិកនៃបណ្តាញទីក្រុងច្នៃប្រឌិត[៨]

ភូមិសាស្ត្រ[កែប្រែ]

គីនសាសា បានឃើញពីប្រាហ្សាវីល។ រដ្ឋធានីទាំងពីរត្រូវបានបំបែកដោយទន្លេកុងហ្គោ
ទិដ្ឋភាពនៃទីក្រុងប្រាហ្សាវីលពីលំហអាកាស

ប្រាហ្សាវីល គ្របដណ្តប់តំបន់ដ៏ធំមួយនៅភាគខាងជើងនៃទន្លេកុងហ្គោ នៅខាងក្រោមអាងទឹកម៉ាឡេប៉ូម្បូម៊ូ ដែលជាកោះដ៏ធំមួយនៅក្នុងអាងទឹកគឺជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីនៃសាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ។

ប្រាហ្សាវីល គឺ ៥០៦គីឡូម៉ែត្រ (៣១៤ម៉ាយ៍) ដីគោកពីមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងប្រហែល ៤៧៤គីឡូម៉ែត្រ (២៩២ម៉ាយ៍) ខាងត្បូងនៃខ្សែអេក្វាទ័រ។ ជុំវិញទីក្រុងមានវាលទំនាបធំ។ ទីក្រុងនេះមានរាងសំប៉ែត ហើយស្ថិតនៅរយៈកំពស់ ៣១៤ម៉ែត្រ (១០៤០ហ្វីត) ។ ទន្លេខាងក្រោមនៃកុងហ្គោមានទឹកហូរយ៉ាងលឿនដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទឹកជ្រោះលីវីងស្ដុន(Livingston) ដែលរារាំងការរុករកតាមដងទន្លេរហូតដល់ចំណុចនេះពីមាត់របស់វានៅអាត្លង់ទិក។

គីនសាសា រដ្ឋធានីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ មានទីតាំងនៅច្រាំងខាងត្បូងនៃកុងហ្គោ ឆ្លងកាត់ដោយផ្ទាល់ពីប្រាហ្សាវីល ។ ដើម្បីបែងចែករវាងប្រទេសអាហ្រ្វិកទាំងពីរដែលមាន "កុងហ្គោ" នៅក្នុងឈ្មោះរបស់ពួកគេ សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ ជួនកាលត្រូវបានគេហៅថា កុងហ្គោ-ប្រាហ្សាវីល ផ្ទុយពីកុងហ្គោ-គីនសាសា។ គីនសាសា មានទំហំធំជាងប្រាំដងជាង ប្រាហ្សាវីល ក្នុងចំនួនប្រជាជន។ នេះ​ជា​កន្លែង​តែ​មួយ​គត់​ក្នុង​ពិភពលោក​ដែល​ជា​រដ្ឋធានីជាតិ​ចំនួន​ពីរ​បាន​អភិវឌ្ឍ​នៅ​ច្រាំង​ទន្លេ​មួយ​ដែល​មើល​ទៅ​មុខ​គ្នា។ [៩]

នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ "សេចក្តីប្រកាស ប្រាហ្សាវីល" ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដើម្បីលើកកម្ពស់ការគ្រប់គ្រង និងការអភិរក្សកាន់តែប្រសើរឡើងនៃ កណ្ដាលខាវេតេ (Cuvette Centrale) ដែលជាតំបន់មួយនៅក្នុងអាងកុងហ្គោ និងជាចម្បងនៅក្នុងសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ ។ ជាតំបន់ត្រូពិចដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក ដែលបង្កើតឡើងដោយព្រៃវាលភក់។ ការអភិរក្សតំបន់នេះគឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការរស់រានមានជីវិតរបស់មេហ្គាហ្វាណា ហើយក៏មានសារៈសំខាន់ចំពោះអាកាសធាតុរបស់ពិភពលោកផងដែរ។ ការដុតរុក្ខជាតិពុល នឹងបញ្ចេញកាបូនច្រើនពេក និងបង្កើនសីតុណ្ហភាពរបស់ផែនដី។ សេចក្តីប្រកាសដើម្បីរក្សាទុករុក្ខជាតិរលួយងាប់ ជាស្តុកកាបូនសរីរាង្គដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោកត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ សាធារណរដ្ឋកុងហ្គោ និង ឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលមានដីខ្សាច់ផងដែរ។ [១០]

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. "Subnational HDI (v7.0)". Global_Data_Lab. Retrieved 23 August 2023.
  2. Roman Adrian Cybriwsky, Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture, ABC-CLIO, USA, 2013, p. 60
  3. Sylvie Ayimpam, Vie matérielle, échanges et capitalisme sur la rive méridionale du Pool du fleuve Congo (1815-1930), Centre d'Étude des Mondes Africains (CEMAf), 2006, p. 4 and p. 9
  4. André JACQUOT, Lexique Laadi (Koongo), L'Office de la Recherche Scientifique et Technique Outre-Mer (O.R.S.T.O.M.), 1974
  5. Joseph ZIDI, Brazzaville : Les enjeux de la géographie des migrations (1800-2010), Université Marien Ngouabi de Brazzaville, 2016
  6. MARTIN Phyllis M., Loisirs et société à Brazzaville pendant l'ère coloniale, KARTHALA Editions, 2006, p. 31
  7. "Annuaire Statistique du Congo 2018, chapitre 3 : organisation administrative" (PDF). ins-congo.cg (in បារាំង). Institut National de la Statistique. 2021-03-23. p. 13. Retrieved 2023-08-18.
  8. "Brazzaville, Zahlé, Kraków and Fabriano designated UNESCO Creative Cities" (ជាen). UN News. 2013-10-21. https://news.un.org/en/story/2013/10/453392-brazzaville-zahle-krakow-and-fabriano-designated-unesco-creative-cities. 
  9. "Face-off over the Congo: the long rivalry between Kinshasa and Brazzaville". TheGuardian.com. 17 January 2017. Archived from the original on 18 July 2017. Retrieved 15 July 2017.
  10. "Historic agreement signed to protect the world's largest tropical peatland". UNEP - UN Environment Programme. 23 March 2018. Archived from the original on 31 July 2020. Retrieved 29 May 2020.