មហាអំណាច

ពីវិគីភីឌា
មហា​អំណាច​ត្រូវ​បាន​គេ​ទទួល​ស្គាល់​នៅ​ក្នុង​រចនាសម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដូច​ជាក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ[១]

មហាអំណាច គឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាមានសមត្ថភាព និងជំនាញដើម្បីបញ្ចេញឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនលើមាត្រដ្ឋានសកល។ [២] មហាអំណាចមានចរិតលក្ខណៈកម្លាំងយោធា និងសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាឥទ្ធិពលការទូត និង អំណាចខ្សោយ ដែលអាចបណ្តាលឱ្យមហាអំណាចកណ្តាលតូច ពិចារណាគំនិតរបស់មហាអំណាចមុននឹងធ្វើសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។ អ្នកទ្រឹស្តីទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ បានសន្មតថាស្ថានភាពអំណាចដ៏អស្ចារ្យអាចត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈទៅជាសមត្ថភាពថាមពល ទិដ្ឋភាពលំហ និងវិមាត្រស្ថានភាព។ [៣]

ខណៈពេលដែលប្រទេសមួយចំនួនត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមហាអំណាច មានការជជែកវែកញែកយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់លើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យពិតប្រាកដនៃឋានៈមហាអំណាច។ តាមប្រវត្តិសាស្ត្រ ស្ថានភាពនៃមហាអំណាចត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនៅក្នុងអង្គការនានា ដូចជា សភាក្រុងវីយែន [១] [៤] [៥]ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ[១] [៦] [៧] ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិឃ្វីនណាតូ ក្រុមក្រុមប្រទេសទាំងប្រាំពីរ ក្រុម ប្រ៊ិក និង ក្រុមទំនាក់ទំនង ទាំងអស់ត្រូវបានពិពណ៌នាថាជាការប្រគុំតន្ត្រីមហាអំណាច។ [៨] [៩]

ពាក្យថា "មហាអំណាច" ត្រូវបានប្រើជាលើកដំបូងដើម្បីតំណាងឱ្យមហាអំណាចដ៏សំខាន់បំផុតនៅអឺរ៉ុប ក្នុងកំឡុងសម័យក្រោយណាប៉ូឡេអុង ។ "មហាអំណាច" បានបង្កើត " ក្សមង្គិភាពអឺរ៉ុប " ហើយបានទាមទារសិទ្ធិក្នុងការអនុវត្តរួមគ្នានៃសន្ធិសញ្ញាក្រោយសង្គ្រាម។ [១០] ការបង្កើតជាផ្លូវការនៃការបែងចែករវាងមហាអំណាចតូច [១១] និងមហាអំណាចបានកើតឡើងជាមួយនឹងការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាឆ្ឆាំម៉ន ក្នុងឆ្នាំ១៨១៤ ។ ចាប់​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក តុល្យភាព​អំណាច ​អន្តរជាតិ​បាន​ផ្លាស់​ប្តូរ​ជា​ច្រើន​ដង ភាគច្រើន​បំផុត​ក្នុង​អំឡុង ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី១ និង ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី២ ។ នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍ ពាក្យជំនួសសម្រាប់អំណាចដ៏អស្ចារ្យ ច្រើនតែជាមហាអំណាចពិភពលោក [១២] ឬមហាអំណាច។ [១៣]

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. ១,០ ១,១ ១,២ Great Powers. 2008. Cite error: Invalid <ref> tag; name "Encartab" defined multiple times with different content
  2. Böhler, Ron (9 October 2017). What is a Great Power? A Concept and Its Meaning for Understanding International Relations. ល.ស.ប.អ. 9783668538665. https://books.google.com/books?id=3u16tAEACAAJ&q=great+power+definition. 
  3. Iver B. Neumann, "Russia as a great power, 1815–2007." Journal of International Relations and Development 11.2 (2008): 128–151. online
  4. Fueter, Eduard (1922). World history, 1815–1930. United States: Harcourt, Brace and Company. pp. 25–28, 36–44. ល.ស.ប.អ. 1-58477-077-5. https://archive.org/details/worldhistory01fuetgoog. 
  5. Danilovic, Vesna. "When the Stakes Are High – Deterrence and Conflict among Major Powers", University of Michigan Press (2002), pp 27, 225–228 (PDF chapter downloads) Archived 30 August 2006 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. (PDF copy) .
  6. Louden, Robert (2007). The world we want. United States of America: Oxford University Press US. pp. 187. ល.ស.ប.អ. 978-0195321371. https://books.google.com/books?id=WuKmrwgrL9IC&pg=PA187. 
  7. T. V. Paul (2005). "Great+power"&pg=PA59 Balance of Power. United States: State University of New York Press, 2005. pp. 59, 282. ល.ស.ប.អ. 0791464016. https://books.google.com/books?id=9jy28vBqscQC&dq="Great+power"&pg=PA59.  Accordingly, the great powers after the Cold War are Britain, China, France, Germany, Japan, Russia and the United States p. 59
  8. Gaskarth, Jamie (11 February 2015). Rising Powers, Global Governance and Global Ethics. Routledge. p. 182. ល.ស.ប.អ. 978-1317575115. https://books.google.com/books?id=CkqhBgAAQBAJ. 
  9. Cooperating for peace and security: evolving institutions and arrangements in a context of changing U.S. security policy. Cambridge [U.K.]: Cambridge University Press. 2010. p. 236. ល.ស.ប.អ. 978-0521889476. https://books.google.com/books?id=tkwU0OjZBtcC. 
  10. Charles Webster, (ed), British Diplomacy 1813–1815: Selected Documents Dealing with the Reconciliation of Europe, (1931), p. 307.
  11. Toje, A. (2010). The European Union as a small power: After the post-Cold War. New York: Palgrave Macmillan.
  12. "World power Definition & Meaning | Dictionary.com".
  13. "Dictionary – Major power". reference.com.