រម្មនីដ្ឋានក្បាលរមាស
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
[កែប្រែ]រម្មណីដ្ឋានក្បាលរមាស ជាភ្នំដែលមានអាយុកាលប្រហែល៥០០០ឆ្នាំមកហើយជាភ្នំដែលមាន
មានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូលង់មួយដដែលសិក្សាអំពីវត្ថុបុរាណនៅកម្ពុជាយើង។បើតាមពាក្យសម្តីរបស់ប្រជាជនដែល
មានទីលំនៅទីនោះបានមានប្រសាសន៏ថា ភ្នំមានល្អាងធំទូលាយ មានច្រកចេញបីច្រក សណ្ឋាន ថ្មររលីងស្អាត តែម្តង។នៅក្នុងរូងភ្នំមានវត្ថុបុរាណជាច្រើន ដែលជាសំភារះប្រើប្រាស់របស់មនុស្ស នាសម័យនោះ ។បើតាមការសឹក្សារទៅឃើញថា ភ្នំនេះមានកំនើតតាំងពី៥០០០ឆ្នាំមកហើយបានន័យថា វាមានអាយុកាលមុនប្រាសាទអង្គរវត្តជាង៣០០០ឆ្នាំមកហើយ។បើគិតទៅលើវាយើងឃើញថា មនុស្សនៅសម័យ នោះពុំមានសំលៀកបំពាក់សម្រាបើបិទបាំងរាង្គកាយទេ គឺគេប្រើសំភារះផ្សេងៗដូចជាស្លឹកឈើរ ស្បែកសត្វ ដើម្បីបិតបាំងរាង្គកាយ ឬ មិនបានបិតបាំងរាង្គកាយទេ គឺទទេ។
ប្រវត្តនៃរម្មណីដ្ឋាននៅកម្ពុជា
[កែប្រែ]រម្មណីដ្ឋាននៅកម្ពុជាមានជាង១០០០កន្លែង ហើយនៅក្នុងនោះក៏មានរម្មណីដ្ឋានកែឆ្នៃជាង២០%ដែរ ដែលមាននៅ២៤ខេត្តក្រុងតែម្តង ហើយមានច្រើនជាងគេ គឺនៅខេត្តរតនគិរី ដែលសម្បូរ កន្លែងកំសាន្តធម្មជាតិនិង កែឆ្នៃ ជាច្រើនផងដែរ។ ហើយប្រវត្តកំនើតនៃរម្មណីដ្ឋាននីមួយៗ វាមានលក្ខណះខុសគ្នា មានតែរម្មណីដ្ឋាន thomb|right|250px|ប្រវត្តរឿងរាមកេរ្តិ៏ ភ្នំក្បាលរមាស មានអាយុកាល យូជាងគេបំផុត ក្នុងចំនោមរម្មណីដ្ឋាននៅកម្ពុជា។ហើយតំនើររឿងនិទានមួយចំនួនដែលចាស់ៗតែងតែនិយាយតៗគ្នាថា បានជាមានភ្នំនេះឡើងបណ្តាលមកពីសង្រ្គាមរវាងសត្វពាន័រដែលជាកូនចៅរបស់ព្រះរាម(អវតារ)(សាសនាហិណ្ឌូ) ជាមួយស្តេចត្រី នាងគង្គារមេកាលារ ហើយនៅពេលដែលហនុហ្មានធ្វើតំនើទៅសង្រ្គោះនាងសិដាដែលត្រូវបានយក្សក្រុងរាពណ័ ចាប់យកទៅ ។នៅពេលដែលទៅដ់មាត់សមុទ្រមួយក៏គ្មានផ្លូវធ្វើតំនើតទៅទៀតហាក់នុហ្មានក៏ទៅដកភ្នំដាក់ក្នុងទឹក ដើម្បីអោយព្រះរាមឆ្លង តែត្រូវបាននាងគង្គារយកចេញ ហនុហ្មានក៏ខឹងជាខ្លាំង ក៏ទៅដកភ្នំមួយយ៉ាងធំ នៅពេលនោះ ព្រះរាមឃើញក៏បាញ់ធ្នូសទៅរំលាយ ហើយក៏វាបែកខ្ចាត់ខ្ចាយគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ដូចនោះហើយ បានជាមានភ្នំកើតឡើងរួមជាមួយភ្នំក្បាលរមាសដែរ។