វត្តស្រះកែវ (ខេត្ត ឧប្បលរាជធានី)
| วัดสระแก้ว , วัดสระแก้ว แก่งสะพือ , วัดสระแก้ว พิบูลมังสาหาร | |
|---|---|
| ពត៌មាន | |
| បង្កើត | พ.ศ. 2406 |
| ស្ថាបនិក | ท่านพนฺธุโล (ดี) พระมหาเถระเมืองอุบลราชธานี |
| Abbot(s) | พระครูวิมลปทุมคุณ (อ.ประจักษ์) |
| អាសយដ្ឋាន | ตำบลพิบูล อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี ประเทศไทย 34110 |
វត្តស្រះកែវ ឬ វត្តតៃ ជាវត្តព្រៃមួយដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនិកាយ ថេរវាទ គឺ និកាយ ធម្មយុត្តិក វត្តនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុង ឆ្នាំ 1863 ដោយ ព្រះតេជគុណ ផាន់ធុល (ឌឺ) ព្រះមហាថេរា ដែលបានបង្កើតសង្ឃ និកាយធម្មយុត្ត នៅខេត្ត ឧប្បល និងភូមិភាគឦសាន វត្តស្រះកែវ ជាវត្តអារាមធម្មយុត្តិក គឺជាវត្តទីប្រាំនៅក្នុងខេត្ត នេះ និង ភូមិភាគឦសាន វត្តនេះនេះស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ កែងសះពឺ ជាប់នឹង ទន្លេ មូន ក្នុងតំបន់នៃ ក្រុង ពិបុលមង្សាហារ ដែលមានចម្ងាយប្រហែល 45 គីឡូម៉ែត្រពី ខេត្ត
កត់ត្រា
[កែប្រែ]វត្តស្រះកែវ ជាវត្តបុរាណដែលមានតម្លៃសម្រាប់ប្រជាជនថៃ។ ដើមឡើយជាតំបន់ ប្រាសាទថ្មបុរាណ វានៅជាប់នឹង ទន្លេមូន ក្នុងតំបន់ កែងសះពឺ ដែលមាន ស្រះបុរាណមួយ ដែលគេជឿថាជាប្រភពទឹកពិសិដ្ឋ។ ពេលខ្លះ នឹងមានពន្លឺដូចគ្រាប់គ្រីស្តាល់ផុសចេញពីស្រះបុរាណ រំកិលទៅទិសខាងលិចប្រហែល ១ គីឡូម៉ែត្រ រួចអណ្តែតចុះតាម ជម្រាលភ្នំដី ឬពេលខ្លះវាអណ្តែតឡើងពីជម្រាលភ្នំដី ហើយចុះចតនៅចំណោតបុរាណស្រះ។ នៅពេលដែលវត្តត្រូវបានសាងសង់នៅក្នុងតំបន់ទាំងពីរនេះ។ ដូច្នេះហើយបានគេដាក់ឈ្មោះថា វត្តស្រះកែវ និង វត្តភូខៅកែវ។
ព្រះពុទ្ធបដិមា និងវត្ថុបុរាណសំខាន់ៗ
[កែប្រែ]១. ពព្រះពុទ្ធនុតព្រះមង្គលមុជលិនធរាយ (ព្រះឆាយាលង្ហិន) រូបសំណាកទំហំ ៨០ អ៊ីញ កម្ពស់ ៦,៨០ ម៉ែត្រ ទម្ងន់ ២៥០០ គីឡូក្រាម ធ្វើពីលង្ហិន។ ពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងត្រូវបានធ្វើឡើងនៅវត្តបាណ ខេត្តឧប្បល នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៩ ខែសីហា ពេញបូណ៌មី ខែពិសាខ ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ព.ស. ឆ្នាំ ២០០៩ ហើយត្រូវបានគេនាំយកទៅតម្កល់នៅវត្តស្រះកែវ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំច សំរឹទ្ធិស័ក ឆ្នាំ2009 ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ ព្រះគ្រូ ផាវ៉ាន់ ជីតស៊ុនថន ព្រះចៅអធិការវត្តអរិយក្សត្រ រួមជាមួយនឹងជំនឿរបស់ញាតិមិត្ត និងសិស្សរបស់គាត់។
២. ប្រាសាទថ្មដែលបាក់បែក កសាងឡើងតាមជំនឿ ប្រើជាកន្លែងតម្កល់ រូបព្រះ តាមជំនឿតាមលទ្ធិព្រាហ្មណ៍ថា លុះស្លាប់ក៏ត្រឡប់ទៅឯព្រហ្មវិញ ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រាសាទនេះត្រូវបានបំផ្លាញទៅតាមពេលវេលា ពោលគឺប្រហែលឆ្នាំគ.ស. ឆ្នាំ 1947 នៅសល់តែជាន់ថ្ម។ វាលេចឡើងនៅក្រោមម្លប់របស់ ស្រីមហាពោធិ៍ នៃ វត្តស្រះកែវ ដែលត្រូវបានគេជឿថាត្រូវបានសាងសង់រួមគ្នាជាមួយនឹងប្រាសាទថ្មនៅម្ខាងនៃ កែងសះពឺ បំបែកដោយទន្លេ មូន ដែលលេចឡើងក្នុងតំបន់ បានសះពឺ សាលាតៃ ហើយមានទីតាំងបុរាណនៅជុំវិញតំបន់នោះ។ មានស្រះទឹក និងស្រះបុរាណតាមគោលការណ៍ស្ថាបត្យកម្មនៃការសាងសង់តាមជំនឿនៅកណ្តាលចក្រវាឡ។ ដែលមានភ្នំព្រះសុមេរុជាមជ្ឈមណ្ឌល នេះបញ្ជាក់បន្ថែមអំពីសារៈសំខាន់នៃកន្លែងបែបនេះ។
3. សីមា เป็นหินทรายสีแดงที่บ่งบอกถึงความเจริญทางอารยธรรมของชนเผ่าที่แสดงถึงขอบเขตการขยายตัวทางความเชื่อและศาสนา ได้เก็บรักษาไว้ที่วัดสระแก้ว อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี มีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของใบเสมาในเขตของภาคอีสานยังมีอีกมากมาย เช่น เสมาหินบ้านบุ่งผักก้าม ถูกค้นพบที่วัดพัทธสีมาราม บ้านบุ่งผักก้าม ตำบลวังสะพุง จังหวัดเลย เป็นเสมาหินที่มีการกำหนดอายุโดยวิธีทางโบราณคดี โดยใช้วิธีเปรียบเทียบทางประวัติศาสตร์และศิลปะ โดยศึกษาจากศิลปะโบราณวัตถุ สถานที่ที่มีลักษณะรูปแบบลวดลายใกล้เคียงกันและเปรียบเทียบกับศิลปะโบราณวัตถุจากประเทศใกล้เคียง และคัมภีร์ที่ให้อิทธิพลการกำหนดรูปแบบสลักบนใบเสมา จึงกำหนดอายุได้ว่า สร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 13 - 16 มีอายุไม่ต่ำกว่า 900 – 1,200 ปี เป็นแบบศิลปะทวาราวดี เสมาหินที่พบมีทั้งสภาพสมบูรณ์และชำรุดปักรวมกันอยู่ในบริเวณวัดพัทธสีมาราม ส่วนใหญ่เป็นหินทรายสีขาว บางใบเป็นหินทรายสีแดงมีขนาดใหญ่เล็กปะปนกันตรงกลางมีลวดลายรูปสถูปเจดีย์ประดับอยู่เกือบทุกใบ บางใบเป็นหม้อ "ปูรณฆฏะ" ประกอบลายพันธุ์พฤกษา ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์
៤. មូលដ្ឋាន សិវលិង្គ គឺជាមូលដ្ឋានដែលដាក់ សិវលិង្គ នៅជុំវិញមូលដ្ឋានមានរូបចម្លាក់ដែលមើលទៅស្រដៀងគ្នា។ សុដន់ស្ត្រីវ័យក្មេង ចម្លាក់នេះត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមជំនឿថាវាពិសិដ្ឋ និងជានិមិត្តរូបនៃភាពសម្បូរបែប ចិញ្ចឹមមនុស្សក្នុងលោកឲ្យមានជីវិតពេញបរិបូណ៌។ វាជាថ្មភក់ពណ៌ផ្កាឈូក - ក្រហម។ តម្កល់ទុកនៅវត្តស្រះកែវ។
៥. សិលាចារឹក ជាប្រភេទថ្មភក់ ទទឹង ៤៥សង់ទីម៉ែត្រ កម្ពស់ ៦៣សង់ទីម៉ែត្រ កម្រាស់ ១៦.៥សង់ទីម៉ែត្រ ហៅថា «សិលាចារឹកវត្តស្រះកែវ» ហើយបានតម្កល់ទុកនៅវត្តស្រះកែវ។ សិលាចារឹកមាន ១ ចំហៀង និង ៣ ខ្សែ ប៉ុន្តែផ្នែកខាងស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវខូចខាត។ នៅសល់តែ 2 បន្ទាត់ទៀតប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវអាន។ ដែលមិនបានពេញលេញ និងអាចអាន បាន តែជាមួយព្រះនាម មហិបតីវម្ម៌ ប៉ុណ្ណោះ ដែលប្រហែលជាបានទទួលអំណាចរដ្ឋបាលពីទីក្រុងអង្គរ ដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់នេះ។
៦. ផ្ដែវត្តស្រះកែវ ដើមឡើយ ផ្ដែពីរត្រូវបានគេរកឃើញ ដែលនីមួយៗមានលំនាំ រឿងរ៉ាវគឺខុសគ្នា។ ហើយវាអាចមកពីសម័យផ្សេង។
- ធ្នឹមទី១ តម្កល់នៅវត្តស្រះកែវ។ វាត្រូវបានចាត់ថ្នាក់តាមរចនាបថសិល្បៈខ្មែររបស់រចនាបថព្រៃក្មេង។
- ផ្ដែទីពីរ ជាសិល្បៈខ្មែរក្នុងរចនាបថថាឡាបរិវ៉ាត់។ វាត្រូវបានរក្សាទុកនៅព្រះវិហារ វត្ត Supattanaram Worawihan ស្រុក មឿង ខេត្ត ឧប្បល នៃរង្វង់កោងឆ្លាក់ដោយលំនាំរុក្ខជាតិបានប្រែទៅខាងក្នុង នៅខ្សែកោងនេះមាន មានរង្វង់រាងពងក្រពើចំនួន 3 ដែលបំបែកពីគ្នានៅក្នុងរង្វង់រាងពងក្រពើគ្មានរូបចម្លាក់នៅក្រោមខ្សែកោងមានលំនាំកម្រងផ្កាឆ្លាស់គ្នាជាមួយនឹងលំនាំកម្រងផ្កា រចនាប័ទ្មសំសំបូរព្រៃគុក
ព្រះពឺ
៧. ព្រះពឺ ជាបន្ទះថ្មភក់មានបន្ទាត់ចារឹករូបរូប ព្រះ ក្នុងទីតាំងអង្គុយ ដោយដៃស្តាំមានរាង ចក្រា និងខាងឆ្វេងរាងជា ផ្កាឈូក។ ប្រទះឃើញនៅក្នុងព្រែកជ្រៅកណ្តាលកាំងសាវឿ ហៅ ប៉ាវឌួនហា ក្នុងទន្លេម៉ុន រូបបដិមា នេះមានជំនឿតាមទំនៀមព្រាហ្មណ៍។ ដែលតំណាងឱ្យភាពសម្បូរបែប មនុស្សបុរាណបានគោរពនិងគោរពរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ និងក្នុងឱកាសបុណ្យសង្ក្រាន្តជារៀងរាល់ឆ្នាំ បាននាំយកមកជូនប្រជាពលរដ្ឋស្រុកភីប៊ុនម៉ង់សាហាន ធ្វើបុណ្យ និងងូតទឹក។ ដើម្បីសំណាងល្អសម្រាប់ខ្លួនអ្នក និងក្រុមគ្រួសារ។ បន្ទាប់មកយកទៅតម្កល់ទុកនៅវត្តស្រះកែវ។
៨. ស្រះកែវ ជាស្រះបុរាណមួយដែលត្រូវបានគេជីកជាមួយនឹងប្រាសាទថ្ម។ ស្ថិតនៅខាងជើងវត្តស្រះកែវ។ តាមជំនឿខ្មែរបុរាណជាស្រះ ឬស្រះដ៏ពិសិដ្ឋប្រើសម្រាប់សម្អាតរាងកាយមុនចូលធ្វើពិធីដ៏ពិសិដ្ឋ។ ដើម្បីសម្អាតដងខ្លួនមានប្រវែង ៧៩ ម៉ែត្រ ទទឹង ៣៥ ម៉ែត្រ និងជម្រៅ ៣ ម៉ែត្រ ។ ដែលមនុស្សនៅខាងក្រោមទឹកត្រូវប្រើសម្រាប់ផឹក និងបរិភោគ ទឹកហូរទៅណាក៏ឃើញដូច្នោះដែរ។ មនុស្សទាក់ទងនឹងទឹក។ របៀបរស់នៅរបស់ពួកគេជាប់នឹងទន្លេមុន។ ព្រោះក្រោយពីធ្វើពិធីនេះ ទន្លេទាំងមូលក្លាយជាទឹកបរិសុទ្ធ។ វាជាទឹកសុទ្ធ។ ទឹកនឹងបង្ហាញពីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់កុលសម្ព័ន្ធ។ ទន្លេមូននេះអាចត្រូវបានគេជឿថាហូរចុះពីកំពូលភ្នំ។ វាស្រដៀងទៅនឹងទន្លេគង្គាដ៏ពិសិដ្ឋនៃប្រទេសឥណ្ឌា។ វាគឺជារឿងមួយនៃជំនឿដែលបានបន្សល់ទុកតាំងពីអតីតកាល។ ពិធីដែលនឹងធ្វើក្នុងស្រះត្រូវមានតំណាងស្លៀកពាក់ស គ្របខ្លួនដោយអាវស រួចអុជធូប ទៀន និងផ្កា ដើម្បីថ្វាយបង្គំព្រះដ៏សក្ការៈនៅទីសក្ការៈ។ រួចស្រង់ទឹកមកធ្វើពិធី ។