អក្សរ ឡៃ តៃ

  

អក្សរ ឡៃ តៃ ( Vietnamese: Chữ Thái Lai Tay ) គឺជា​ប្រព័ន្ធ​សរសេរ​ដែល ​ប្រជាជន​តៃ​យ៉ូ ​នៃ ​ស្រុក​កូវចូវ ​ប្រើ​ដើម្បី​សរសេរ ​ភាសា​តៃ​យ៉ូ ​។

ឈ្មោះ

អក្សរ​ឡៃ​តៃ​មាន​ន័យ​ថា​ជា​អក្សរ​តៃ។ វាត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរដោយឈ្មោះផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ Yo Lai Tay, អក្សរ Nge An អក្សរ Tai Yo អក្សរ Thai Lai Tay អក្សរ Quy Chau ។

ប្រភពដើម

អ្នកប្រាជ្ញ Ferlus ចាត់ថ្នាក់អក្សរឡៃតៃថាជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធសរសេរគ្រួសារខ្មែរ ដែលអ្នកប្រាជ្ញបែងចែកជាពីរក្រុម៖ អក្សរកណ្តាលមានអក្សរ សុខោទ័យ បុរាណ និងអក្សរ ហ្វាកខាំ ដែលបានអភិវឌ្ឍទៅជាអក្សរ ថៃ និង ឡាវ ទំនើប និង អក្សរកាត់របស់ជនជាតិតៃ វៀតណាម ដែលរួមមានអក្សរ តៃដាំ អក្សរ តៃដន អក្សរ តៃដែង អក្សរ ឡៃតៃ និង Lai Pao ។ លោក Ferlus ណែនាំថា ជនជាតិតៃ ទាំងអស់បានប្រកាន់យកគំរូនៃការសរសេរដំបូងដូចគ្នា ដែលបានខ្ចីពីជនជាតិខ្មែរ តាមរយៈការទំនាក់ទំនងសាមញ្ញៗក្នុងពេលផ្លាស់ប្តូរគ្នា ដោយមិនមានការរៀនសូត្រត្រឹមត្រូវ។ ក្រោយមក ពួកតៃបានធ្វើចំណាកស្រុក និងកាន់កាប់ផ្នែកធំនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ អក្សរកាត់នៅតែរក្សាបាននូវលក្ខណៈជាច្រើននៃអក្សរខ្មែរបុរាណដែលខ្ចីបាន ដូចជាតម្លៃសំឡេងមុនសម័យអង្គរនៃអក្សរមួយចំនួន កង្វះលំដាប់អក្ខរក្រម និងកង្វះលេខ។ អក្សរ​ដែល​ជនជាតិ​តៃ​វៀតណាម​ប្រើ​បាន​មក​ដល់​ទីនោះ​នៅ​ដើម​សតវត្ស​ទី​១៦។

លក្ខណៈ

អក្សរឡៃតៃមានព្យញ្ជនៈ ២៩ តួ ដែលក្នុងនោះ ៨ អាចកើតឡើងនៅទីតាំងចុងក្រោយព្យាង្គ។ អក្សរមានស្រៈចំនួន ១៣ ដែលត្រូវបានដាក់នៅខាងក្រោមព្យញ្ជនៈសម្រាប់ស្រៈភាគច្រើន ឬនៅខាងស្តាំនៃព្យញ្ជនៈសម្រាប់ស្រៈពីរបីផ្សេងទៀត។ មិនដូចប្រព័ន្ធសរសេរតៃផ្សេងទៀតទេ អក្សរឡៃតៃនៅតែជា abugida ពិតប្រាកដ ហើយព្យញ្ជនៈដែលសរសេរដោយគ្មានសញ្ញាស្រៈត្រូវបានបញ្ចេញដោយស្រៈដែលមានដើម <o>, [ɔ] ។ ព្យញ្ជនៈមាន ៩ តួសម្រាប់ផ្សំស្រៈ និងព្យញ្ជនៈចុងក្រោយ។

ស្គ្រីប​ត្រូវ​បាន​សរសេរ​បញ្ឈរ​ពី​លើ​ទៅ​ក្រោម និង​ផ្ដេក​ពី​ស្តាំ​ទៅ​ឆ្វេង​លើ​គំរូ​នៃ ​ការ​សរសេរ​ភាសា​ចិន ។ ការបង្កើតថ្មីនេះ ដែលមានតែមួយគត់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ត្រូវបានពន្យល់យ៉ាងល្អដោយឥទ្ធិពលនៃការសរសេររបស់ចិន។ អ្នកប្រាជ្ញតៃយល់ឃើញថាវាងាយស្រួលជាង នៅពេលបកប្រែរវាងតៃ និងចិន ដើម្បីប្រកាន់យកទិសដៅសរសេរដូចគ្នាសម្រាប់អក្សរទាំងពីរ។ គ្រោងនៃអក្សរឡៃតៃគឺខុសគ្នាខ្លាំងពីអក្សរជិតខាង ហើយប្រភេទចាស់ដែលប្រើជាគំរូសម្រាប់ប្រភេទបញ្ឈរមិនត្រូវបានគេស្គាល់ទៀតទេ។

អក្សរ ឡៃតៃ មិន​មាន​សញ្ញា​សម្គាល់​សំឡេង​ទេ។ អក្សរភាគច្រើនត្រូវបានសរសេរដោយគ្មានសញ្ញាវណ្ណយុត្តិ ប៉ុន្តែពួកវាអាចត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងសាត្រាស្លឹករឹតមួយចំនួន ដែលពួកវាមានលក្ខណៈដូចគ្នាទៅនឹងសញ្ញា វណ្ណយុត្តិរបស់ចិន ។ ស្គ្រីបមិនមានលេខទេ ហើយលេខត្រូវបានសរសេរជាប្រពៃណី។

• 
  អក្សរនៅក្នុងអត្ថបទ ឡៃតៃ
• 
  ដកស្រង់ចេញពីសាត្រាស្លឹករឹត ឡៃតៃ
• 
  សាត្រាស្លឹករឹតសរសេរជាអក្សរឡៃតៃ

ការប្រើប្រាស់

អក្សរឡៃតៃឥឡូវលែងប្រើធម្មតាហើយ ប៉ុន្តែមានសាត្រាស្លឹករឹតគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យសិក្សាភាសា។ អ្នកប្រាជ្ញ តៃយ៉ូ ចាស់ៗមួយចំនួននៅតែអាចអានសាត្រាស្លឹករឹតបាន។ សាត្រាស្លឹករឹតត្រូវបានរក្សាទុកទាំងឯកជន និងនៅក្នុងការប្រមូលផ្ទាល់ខ្លួន។ ឥឡូវនេះ អក្សរនេះត្រូវបានបង្រៀន និងសិក្សាដោយសហគមន៍ តៃយ៉ូ ដោយមានការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់ និងគ្រូ។

ស្គ្រីបត្រូវបានស្នើឱ្យបញ្ចូលកូដដោយយូនីកូដ។