បក្ខមានត្ត
និយមន័យ[កែប្រែ]
ពាក្យថា បក្ខមានត្ត មាន២បទ គឺ បក្ខ និង មានត្ត។ ពាក្យថា បក្ខ ជាពាក្យបាលី និង សំស្ក្រឹត ប្រែថា ចំណែក, ប៉ែក; ចំណែកខែ (កន្លះខែ)។ *រីឯពាក្យថា មានត្ត ប្រែថា ពិន័យ ឬ ទណ្ឌកម្ម (discipline) ។ សរុបន័យ ពាក្យថា បក្ខមានត្ត គឺជាការសុំទោសចំពោះកំហុសឆ្គងក្នុងខណាមួយនៃបទវិន័យដែលបានចែងទុក ។ នៅក្នុងពុទ្ធវិន័យ មានត្ត តម្រូវឲ្យភិក្ខុដែលត្រូវអាបត្តិសង្ឃាទិសេស (កំហុសបន្ទាប់ពី បារាជិក) ធ្វើការសុំខមាទោសឲ្យបានរួច ដើម្បីអាចបានទទួលឲ្យចូលទៅក្នុងគណៈ វិញ ។
ប្រវត្តិនៃទំនៀមទម្លាប់ដាក់ពិន័យឲ្យមនុស្សកែកំហុស[កែប្រែ]
ការដាក់ពិន័យចំពោះភិក្ខុដែលត្រូវអាបត្តិ (ធ្វើខុសវិន័យ)[កែប្រែ]
ភិក្ខុប្រព្រឹត្តបទវិន័យ មានត្ត នៅពេលត្រូវអាបត្តិសង្ឃាទិសេស (sanghadisesa) ដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តខុសនៅក្នុងថ្ងៃនោះ ។ ភិក្ខុត្រូវសុំខមាទោសចំពោះមុខភិក្ខុ ៤ រូប នូវកំហុសដែលខ្លួនបានធ្វើខុសលើខវិន័យនោះ ក្នុងរយៈពេល ៦ ថ្ងៃ ជាប់គ្នា ។ ក្នុងរយៈពេល ៦ ថ្ងៃនៃ មានត្ត ភិក្ខុដែលទទួលបានការលើកទោសហើយនោះ ត្រូវតែទទួល ការពិន័យចំនួន ១៣ យ៉ាង ។
ការដាក់ពិន័យចំពោះភិក្ខុនីដែលត្រូវអាបត្តិ[កែប្រែ]
ភិក្ខុនី ដែលត្រូវ គរុកាបត្តិ (ប្រព្រឹត្តកន្លងរំលង ខណាមួយនៃគរុធម៌ ៨ ប្រការ) ត្រូវសុំទោសចំពោះមុខ ភិក្ខុសង្ឃ និង ភិក្ខុនីសង្ឃ រយៈពេល ១៥ ថ្ងៃ (១ បក្ខ ឬ កន្លះខែ) ទើបអាចចូលមករួមជាមួយនឹងគណៈ វិញបាន ។
ឯកសារយោង[កែប្រែ]
- គរុធម៌ ៨ ប្រការសម្រាប់ភិក្ខុនី (អង់គ្លេស)
- គម្ពីរភិក្ខុនីវិភង្គ នៃព្រះត្រៃបិដក
- តើគម្ពីរព្រះត្រៃបិដកត្រូវគេបានសរសេរនៅឆ្នាំណា ? (អង់គ្លេស)
- ភិក្ខុនីបាតិមោក្ខ (Bhikkhuni Patimokkha) ផ្នែកបាចិត្តិយ (pacittiya)
- វិន័យបិដក មហាវគ្គ (Mahavagga)
- វិន័យបិដក ចុល្លវគ្គ (Culavagga)
- អត្ថបទបញ្ចេញទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនអំពីការបង្កើតគរុធម៌
- ចំណុចរួមជាមូលដ្ឋានរវាងពុទ្ធសាសនានិកាយថេរវាទ និង មហាយាន