ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម

Inline

កំណែនៅ ម៉ោង០៧:០០ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី០៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦

ប្រវត្ដិគឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៍របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើតអក្សរ (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។ ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ
ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។ ស្គាល់ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាលពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ធផលរបស់អតីត។ហើយនិងពេលគេស្គាល់ប្រវត្តិគេបានគិតដល់អនាគតកាល។

ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិ

'បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ'

សំរាប់អ្នកប្រាជ្ញបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រគឹជាពេលវេលាដែលមនុស្សអត់ស្គាល់ការសរសេរទេ។ ថ្វីបើមនុស្សបានកើតឡើងហើយរស់នៅមានប្រហែល២លានឆ្នាំនៅលើផែនដីបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រវែងមែនពិត។ អ្នកប្រាជ្ញបានចែកពេលវេលារបស់មនុស្សដូចតទៅ៖

បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ: ប្រហែល២លានឆ្នាំ។
ប្រវត្តិ:១០០០០ឆ្នាំ។

ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីប

អត្ថបទនេះបង្ហាញនូវគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិចាប់ផ្តើមនៅពេលមនុស្សបង្គើតការសរសេរ។ ប៉ុន្ដែក៏មានគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិអត់ត្រូវការរសរសេរពីព្រោះមានរបៀបផ្សេងៗទៀតសំរាប់បញ្ជីប្រវត្តិ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថា ជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។ តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជន៍។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍លើវាលរាបទាំងនោះ។

ទ្វីបអាស៊ីមានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជាប្រទេចិន ប្រទេសឥណ្ឌានិងភូមិភាគមេសូប៉ូតាមី។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជាមួយប្រទេសក្រិក។ Herodoto គឹជាអ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។ទស្សនវិជ្ជាក៏បានចាប់កំណើតនៅទីនោះ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្វ្រីក

ប្រវត្តិអាហ្វ្រីក

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអាហ្វ្រីកបានផ្តើមឡើងជាមួយប្រទេសអេហ្សីប។

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិរបស់ទ្វីបអាមេរិកផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ នៅសតវត្សន៍ទី ៩គ.ស. មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមានការសរសរ និងប្រតិទិនមួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់ពិភពលោក។ គេបានរកឃើញលេខ០ដែលជួយដល់អភិវឌ្ឍន៍របស់ចំណោទ

កែប្រែ
<button>តាមដានទំព័រនេះ</button>

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ប្រវត្ដិគឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៏របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើតអក្សរ (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។ ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ

ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។ ស្គាល់ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាលពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ធផលរបស់អតីត។ហើយនិងពេលគេស្គាល់ប្រវត្តគេបានគិតដល់អនាគតកាល។

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/AGMA_H%C3%A9rodote.jpg/200px-AGMA_H%C3%A9rodote.jpg

Herodoto អ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។

មាតិកា

ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិកែប្រែ

'បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ'

សំរាប់អ្នកប្រាជ្ញបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រគឹជាពេលវេលាដែលមនុស្សអត់ស្គាល់ការសរសេរទេ។ ថ្វីបើមនុស្សបានកើតឡើងហើយរស់នៅមានប្រហែល២លានឆ្នាំនៅលើផែនដីបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រវែងមែនពិត។ អ្នកប្រាជ្ញបានចែកពេលវេលារបស់មនុស្សដូចតទៅ៖

បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ: ប្រហែល២លានឆ្នាំ។
ប្រវត្តិ:១០០០០ឆ្នាំ។

ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីបកែប្រែ

អត្ថបទនេះបង្ហាញនូវគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិចាប់ផ្តើមនៅពេលមនុស្សបង្គើតការសរសេរ។ ប៉ុន្ដែក៏មានគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិអត់ត្រូវការរសរសេរពីព្រោះមានរបៀបផ្សេងៗទៀតសំរាប់បញ្ជីប្រវត្តិ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ីកែប្រែ

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថា ជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។ តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជន៍។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍលើវាលរាបទាំងនោះ។

ទ្វីបអាស៊ីមានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជាប្រទេចិន ប្រទេសឥណ្ឌានិងភូមិភាគមេសូផូតាមី។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុបកែប្រែ

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជាមួយប្រទេសក្រិក។ Herodoto គឹជាអ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។ទស្សនវិជ្ជាក៏បានចាប់កំណើតនៅទីនោះ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្វ្រីកកែប្រែ

ប្រវត្តិអាហ្វ្រីក

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអាហ្វ្រីកបានផ្តើមឡើងជាមួយប្រទេសអេហ្សីប។

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិកកែប្រែ

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិរបស់ទ្វីបអាមេរិកផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ នៅសតវត្សរ៏ទី ៩គ.ស.មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមានការសរសរ និងប្រតិទិនមួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់ពិភពលោក។ គេបានរកឃើញលេខ០ដែលជួយដល់អភិវឌ្ឍន៍របស់ចំណោទលេខនព្វន្ធ។

Contents [hide]

ឬសគល់នៃពាក្យកែប្រែ

វិជ្ជាតែងប្រវត្តិកែប្រែ

បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិកែប្រែ

មើលផងដែរកែប្រែ

រាយបញ្ជីកែប្រែ

បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករកែប្រែ

ផ្សេងកែប្រែ

បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែកកែប្រែ

បណ្តាឯកសារបង្អែកកែប្រែ

បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធកែប្រែ

បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅកែប្រែ

អានជាភាសាផ្សេងទៀត

Last edited ៣ years ago by Addbot

== វិគីភីឌា^® ==
- ចល័ត
- លើតុ
ខ្លឹមសារអត្ថបទប្រើប្រាស់បានក្រោមអាជ្ញាបណ្ឌCC BY-SA 3.0 លើកលែងតែមានបញ្ជាក់ផ្សេងពីនោះ។

ភាពឯកជន លេខនព្វន្ធ។

Contents [hide]

ឬសគល់នៃពាក្យ

វិជ្ជាតែងប្រវត្តិ

បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិ

មើលផងដែរ

រាយបញ្ជី

បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករ

ផ្សេង

បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែក

បណ្តាឯកសារបង្អែក

បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធ

បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅ

@@ បន្ទាត់ទី១៖ / បន្ទាត់ទី១៖ @@
-'''ប្រវត្ដិ'''គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៏របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើត[[អក្សរ]] (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។
+'''ប្រវត្ដិ'''គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៍របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើត[[អក្សរ]] (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។
 ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ [[បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]]។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ<br />
 ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។
+ស្គាល់ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាលពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ធផលរបស់អតីត។ហើយនិងពេលគេស្គាល់ប្រវត្តិគេបានគិតដល់អនាគតកាល។
-ស្គាល់ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាលពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ចផលរបស់អតីត។ហើយនិងពេលគេស្គាល់ប្រវត្តគេបានគិតដល់អនាគតកាល។
 [[ឯកសារ:AGMA Hérodote.jpg|thumb|right|200px|Herodoto អ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។]]
@@ បន្ទាត់ទី២០៖ / បន្ទាត់ទី២០៖ @@
 :[[ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី]]
 ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថា ជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។
-តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជ។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍលើវាលរាបទាំងនោះ។
+តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជន៍។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍លើវាលរាបទាំងនោះ។
-[[ទ្វីបអាស៊ី]]មានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជា[[ប្រទេចិន]][[ប្រទេសឥណ្ឌា]]និង''ភូមិភាគមេសូផូតាមី''។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖
+[[ទ្វីបអាស៊ី]]មានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជា[[ប្រទេចិន]][[ប្រទេសឥណ្ឌា]]និង''ភូមិភាគមេសូប៉ូតាមី''។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖
 * [[អាស៊ីខាងកើត]]។
@@ បន្ទាត់ទី៤៣៖ / បន្ទាត់ទី៤៣៖ @@
 :[[ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក]]
-ប្រវត្តិរបស់[[ទ្វីបអាមេរិក]]ផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ [[នៅសតវត្សរ៏]]ទី ៩[[គ.ស.]] មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមាន[[ការសរសរ]] និង[[ប្រតិទិន]]មួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់[[ពិភកលោក]]។ គេបានរកឃើញ[[លេខ០]]ដែលជួយដល់[[អភិវឌ្ឍន៏]]របស់[[ចំណោទលេខនព្វន្ធ]]។
+ប្រវត្តិរបស់[[ទ្វីបអាមេរិក]]ផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ [[នៅសតវត្សរ៏|នៅសតវត្សន៍]]ទី ៩[[គ.ស.]] មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមាន[[ការសរសរ]] និង[[ប្រតិទិន]]មួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់[[ពិភកលោក|ពិភពលោក]]។ គេបានរកឃើញ[[លេខ០]]ដែលជួយដល់[[អភិវឌ្ឍន៏|អភិវឌ្ឍន៍]]របស់[[ចំណោទលេខនព្វន្ធ|ចំណោទ]]<div class="header"><div>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:MobileMenu បើកម៉ឺនុយមេ]</div><form action="https://km.m.wikipedia.org/w/index.php" class="search-box"><input type="search" name="search" placeholder="ស្វែងរកក្នុងវិគីភីឌា" title="ស្វែងរកក្នុងវិគីភីឌា [f]" accesskey="f" id="searchInput" class="search" autocomplete="off" readonly="" /></form><div></div></div><div id="content"><div class="pre-content heading-holder">
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/0 កែប្រែ]
+* <button>តាមដានទំព័រនេះ</button>
+= ប្រវត្តិសាស្ត្រ =
+</div><div id="bodyContent" class="content mw-content-ltr" lang="km" dir="ltr"><div>
+'''ប្រវត្ដិ'''គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៏របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើត[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%9A អក្សរ] (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។ ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9E%BB%E1%9E%9A%E1%9F%81%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%9A&action=edit&redlink=1 បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ
+ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។ ស្គាល់ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាលពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ធផលរបស់អតីត។ហើយនិងពេលគេស្គាល់ប្រវត្តគេបានគិតដល់អនាគតកាល។<div class="thumb tright"><div class="thumbinner">https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/AGMA_H%C3%A9rodote.jpg/200px-AGMA_H%C3%A9rodote.jpg<div class="thumbcaption">Herodoto អ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។</div></div></div><div class="toc-mobile view-border-box">
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-toc mw-ui-icon-element toc-button" title=""></div>មាតិកា ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="toc-collapsible-block-0" aria-pressed="true" aria-expanded="true">
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7_.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84_.E1.9E.94.E1.9E.BB.E1.9E.9A.E1.9F.81.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7 ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិ]
+*
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94 ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីប]
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.B6.E1.9E.9F.E1.9F.8A.E1.9E.B8 ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី]
+**
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.BA.E1.9E.9A.E1.9F.89.E1.9E.BB.E1.9E.94 ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប]
+**
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.B6.E1.9E.A0.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.B8.E1.9E.80 ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្វ្រីក]
+**
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.B6.E1.9E.98.E1.9F.81.E1.9E.9A.E1.9E.B7.E1.9E.80 ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក]
+**
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.AC.E1.9E.9F.E1.9E.82.E1.9E.9B.E1.9F.8B.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.96.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.99 ឬសគល់នៃពាក្យ]
+*
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.87.E1.9F.92.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.8F.E1.9F.82.E1.9E.84.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7 វិជ្ជាតែងប្រវត្តិ]
+*
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.92.E1.9E.B8.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7 បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិ]
+*
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.98.E1.9E.BE.E1.9E.9B.E1.9E.95.E1.9E.84.E1.9E.8A.E1.9F.82.E1.9E.9A មើលផងដែរ]
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.9A.E1.9E.B6.E1.9E.99.E1.9E.94.E1.9E.89.E1.9F.92.E1.9E.87.E1.9E.B8 រាយបញ្ជី]
+**
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.92.E1.9E.B8.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.A7.E1.9E.94.E1.9E.80.E1.9E.9A បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករ]
+**
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.95.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9F.81.E1.9E.84 ផ្សេង]
+**
+** [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.9F.E1.9F.90.E1.9E.99_.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.9F.E1.9E.B7.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.8A.E1.9F.84.E1.9E.99.E1.9E.A1.E1.9F.82.E1.9E.80 បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែក]
+**
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.AF.E1.9E.80.E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.94.E1.9E.84.E1.9F.92.E1.9E.A2.E1.9F.82.E1.9E.80 បណ្តាឯកសារបង្អែក]
+*
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.AF.E1.9E.80.E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.96.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9F.8B.E1.9E.96.E1.9F.90.E1.9E.93.E1.9F.92.E1.9E.92 បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធ]
+*
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.81.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9F.82.E1.9E.9A.E1.9E.97.E1.9F.92.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.94.E1.9F.8B.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9F.85 បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅ]
+*
+</div><div></div></div></div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7_.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84_.E1.9E.94.E1.9E.BB.E1.9E.9A.E1.9F.81.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7">ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/1 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-0" aria-pressed="true" aria-expanded="true">
+'<nowiki/>'''[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9E%BB%E1%9E%9A%E1%9F%81%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%9A&action=edit&redlink=1 បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]''''
+សំរាប់អ្នកប្រាជ្ញ[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9E%BB%E1%9E%9A%E1%9F%81%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%9A&action=edit&redlink=1 បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]គឹជាពេលវេលាដែលមនុស្សអត់ស្គាល់ការសរសេរទេ។ ថ្វីបើមនុស្សបានកើតឡើងហើយរស់នៅមានប្រហែល២លានឆ្នាំនៅលើផែនដីបុរេ''ប្រវត្តិសាស្ដ្រ''វែងមែនពិត។ អ្នកប្រាជ្ញបានចែកពេលវេលារបស់មនុស្សដូចតទៅ៖
+* បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ: ប្រហែល២លានឆ្នាំ។
+* ប្រវត្តិ:១០០០០ឆ្នាំ។
+</div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94">ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីប</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/2 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-1" aria-pressed="true" aria-expanded="true">
+អត្ថបទនេះបង្ហាញនូវគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិចាប់ផ្តើមនៅពេលមនុស្សបង្គើត[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%9F%E1%9E%9A%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9A ការសរសេរ]។ ប៉ុន្ដែក៏មានគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិអត់ត្រូវការរសរសេរពីព្រោះមានរបៀបផ្សេងៗទៀតសំរាប់បញ្ជីប្រវត្តិ។
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.B6.E1.9E.9F.E1.9F.8A.E1.9E.B8">ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/3 កែប្រែ] ===
+: [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8&action=edit&redlink=1 ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី]
+ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថា ជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។ តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជន៍។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍលើវាលរាបទាំងនោះ។
+[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8 ទ្វីបអាស៊ី]មានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជា[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%91%E1%9F%81%E1%9E%85%E1%9E%B7%E1%9E%93&action=edit&redlink=1 ប្រទេចិន][https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%91%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9E%A5%E1%9E%8E%E1%9F%92%E1%9E%8C%E1%9E%B6 ប្រទេសឥណ្ឌា]និង''ភូមិភាគមេសូផូតាមី''។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%80%E1%9E%BE%E1%9E%8F អាស៊ីខាងកើត]។
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%94%E1%9E%BC%E1%9E%84 អាស៊ីខាងត្បូង]។
+* [https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%9B%E1%9E%B7%E1%9E%85 អាស៊ីខាងលិច]។
+* [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%87%E1%9E%BE%E1%9E%84&action=edit&redlink=1 អាស៊ីខាងជើង]។
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.BA.E1.9E.9A.E1.9F.89.E1.9E.BB.E1.9E.94">ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/4 កែប្រែ] ===
+: [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%BA%E1%9E%9A%E1%9F%89%E1%9E%BB%E1%9E%94&action=edit&redlink=1 ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប]
+ប្រវត្តិនៅ[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%BA%E1%9E%9A%E1%9F%89%E1%9E%BB%E1%9E%94 ទ្វីបអឺរ៉ុប]បានចាប់ផ្តើមជាមួយ[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%91%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B7%E1%9E%80&action=edit&redlink=1 ប្រទេសក្រិក]។ Herodoto គឹជាអ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%93%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%87%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6 ទស្សនវិជ្ជា]ក៏បានចាប់កំណើតនៅទីនោះ។
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.B6.E1.9E.A0.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.B8.E1.9E.80">ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្វ្រីក</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/5 កែប្រែ] ===
+: [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B8%E1%9E%80&action=edit&redlink=1 ប្រវត្តិអាហ្វ្រីក]
+ប្រវត្តិនៅ[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B8%E1%9E%80&action=edit&redlink=1 ទ្វីបអាហ្វ្រីក]បានផ្តើមឡើងជាមួយ[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%91%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9E%A2%E1%9F%81%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%B8%E1%9E%94&action=edit&redlink=1 ប្រទេសអេហ្សីប]។
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.9C.E1.9E.B8.E1.9E.94.E1.9E.A2.E1.9E.B6.E1.9E.98.E1.9F.81.E1.9E.9A.E1.9E.B7.E1.9E.80">ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/6 កែប្រែ] ===
+: [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9F%81%E1%9E%9A%E1%9E%B7%E1%9E%80&action=edit&redlink=1 ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក]
+ប្រវត្តិរបស់[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%94%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9F%81%E1%9E%9A%E1%9E%B7%E1%9E%80 ទ្វីបអាមេរិក]ផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ [https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%93%E1%9F%85%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%9A%E1%9F%8F&action=edit&redlink=1 នៅសតវត្សរ៏]ទី ៩[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%82.%E1%9E%9F.&action=edit&redlink=1 គ.ស.]មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមាន[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%9F%E1%9E%9A%E1%9E%9F%E1%9E%9A&action=edit&redlink=1 ការសរសរ] និង[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9E%B7%E1%9E%93&action=edit&redlink=1 ប្រតិទិន]មួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%97%E1%9E%80%E1%9E%9B%E1%9F%84%E1%9E%80&action=edit&redlink=1 ពិភពលោក]។ គេបានរកឃើញ[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9F%A0&action=edit&redlink=1 លេខ០]ដែលជួយដល់[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%97%E1%9E%B7%E1%9E%9C%E1%9E%8C%E1%9F%92%E1%9E%8D%E1%9E%93%E1%9F%8F&action=edit&redlink=1 អភិវឌ្ឍន៍]របស់[https://km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9F%84%E1%9E%91%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%93%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%92&action=edit&redlink=1 ចំណោទលេខនព្វន្ធ]។
+Contents [hide]
+</div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.AC.E1.9E.9F.E1.9E.82.E1.9E.9B.E1.9F.8B.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.96.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.99">ឬសគល់នៃពាក្យ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/7 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-2" aria-pressed="true" aria-expanded="true"></div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.87.E1.9F.92.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.8F.E1.9F.82.E1.9E.84.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7">វិជ្ជាតែងប្រវត្តិ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/8 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-3" aria-pressed="true" aria-expanded="true"></div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.92.E1.9E.B8.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B7">បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/9 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-4" aria-pressed="true" aria-expanded="true"></div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.98.E1.9E.BE.E1.9E.9B.E1.9E.95.E1.9E.84.E1.9E.8A.E1.9F.82.E1.9E.9A">មើលផងដែរ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/10 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-5" aria-pressed="true" aria-expanded="true">
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.9A.E1.9E.B6.E1.9E.99.E1.9E.94.E1.9E.89.E1.9F.92.E1.9E.87.E1.9E.B8">រាយបញ្ជី</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/11 កែប្រែ] ===
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.92.E1.9E.B8.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.A7.E1.9E.94.E1.9E.80.E1.9E.9A">បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/12 កែប្រែ] ===
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.95.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9F.81.E1.9E.84">ផ្សេង</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/13 កែប្រែ] ===
+=== <span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.9F.E1.9F.90.E1.9E.99_.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84.E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.9F.E1.9E.B7.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.8A.E1.9F.84.E1.9E.99.E1.9E.A1.E1.9F.82.E1.9E.80">បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែក</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/14 កែប្រែ] ===
+</div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.AF.E1.9E.80.E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.94.E1.9E.84.E1.9F.92.E1.9E.A2.E1.9F.82.E1.9E.80">បណ្តាឯកសារបង្អែក</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/15 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-6" aria-pressed="true" aria-expanded="true"></div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.AF.E1.9E.80.E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.96.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9F.8B.E1.9E.96.E1.9F.90.E1.9E.93.E1.9F.92.E1.9E.92">បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/16 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-7" aria-pressed="true" aria-expanded="true"></div>
+== <div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-arrow mw-ui-icon-element indicator" title=""></div><span class="mw-headline" id=".E1.9E.94.E1.9E.8E.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.81.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9F.82.E1.9E.9A.E1.9E.97.E1.9F.92.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.94.E1.9F.8B.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9F.85">បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅ</span>[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A#/editor/17 កែប្រែ] ==
+<div class="collapsible-block open-block" id="content-collapsible-block-8" aria-pressed="true" aria-expanded="true"></div></div><div class="post-content" id="page-secondary-actions">[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:MobileLanguages/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A អានជាភាសាផ្សេងទៀត]</div><div class="last-modified-bar view-border-box post-content"><div class="truncated-text last-modified-bottom">[https://km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:History/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A Last edited ៣ years ago] by [https://km.m.wikipedia.org/wiki/Special:UserProfile/Addbot Addbot]</div></div></div><div id="footer" class="post-content">
+*  == វិគីភីឌា<sup>®</sup> ==
+** ចល័ត
+** [https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A&mobileaction=toggle_view_desktop លើតុ]
+* ខ្លឹមសារអត្ថបទប្រើប្រាស់បានក្រោមអាជ្ញាបណ្ឌ[[creativecommons:by-sa/3.0/|CC BY-SA 3.0]] លើកលែងតែមានបញ្ជាក់ផ្សេងពីនោះ។
+</div>[[foundation:Privacy_policy|ភាពឯកជន]][[ចំណោទលេខនព្វន្ធ|លេខនព្វន្ធ]]។
 Contents