ចក្រភពកូរ៉េ

ចក្រភពកូរ៉េដ៏អស្ចារ្យ

대한제국 大韓帝國 Daehan Jeguk
១៨៩៧–១៩១០
Flag Imperial Seal
បាវចនា 광명천지 光明天地 "Let the land be enlightened"
ភ្លេងជាតិ 대한제국 애국가 大韓帝國愛國歌 "ទំនុកតម្កើងស្នេហាជាតិនៃចក្រភពកូរ៉េដ៏អស្ចារ្យ" (1902–1910)
និមិត្តសញ្ញា
ទឹកដីនៃចក្រភពកូរ៉េ ១៩០៣-១៩០៥។ ជម្លោះ ហ្គាន់ដូ និង សាំជីយ៉ុន តំបន់មានស្រមោលពណ៌បៃតងស្រាល។
ស្ថានភាព	{{#if: | |Sovereign state (1897–1905) Protectorate of Japan (1905–1910)
ធានី	ហាន់សុង (ទីក្រុងសេអ៊ូលបច្ចុប្បន្ន)
ភាសាទូទៅ	កូរ៉េ
សាសនា	លទ្ធិខុងជឺ, ពុទ្ធសាសនា, Shamanism, សាសនាតាវ, គ្រិស្តសាសនា, ចេតិយនិយម (ទទួលស្គាល់នៅឆ្នាំ ១៩០៧)
រដ្ឋាភិបាល	ឯកតា របបរាជានិយមផ្តាច់ការ
នីតិបញ្ញត្តិ	Jungchuwon (until 1907) None (rule by decree) (from 1907)
១៧ សីហា ១៨៩៩
- សន្ធិសញ្ញា អយលសា	១៧ វិច្ឆិកា ១៩០៥
ប្រជាជន
▪ 1900	១៧ ០៨២ ០០០
រូបិយវត្ថុ	យ៉ាង (១៨៩៧-១៩០២) ឈ្នះ (១៩០២-១៩១០)
Preceded by Succeeded by ចូសុង Chōsen
សព្វថ្ងៃជាផ្នែកនៃ	កូរ៉េខាងជើង កូរ៉េខាងត្បូង

ចក្រភពកូរ៉េ ( កូរ៉េ: 대한제국; ហាន់ចា: 大韓帝國; RR: Daehan Jeguk; MR: Taehan Jeguk; lit. Great Korean Empire មហាចក្រភពកូរ៉េ) គឺជារដ្ឋរាជាធិបតេយ្យរបស់ កូរ៉េ ដែលប្រកាសនៅខែតុលា ឆ្នាំ ១៨៩៧ ដោយអធិរាជហ្គោជុងនៃរាជវង្សចូសុន ។ ចក្រភពនេះបានឈររហូតដល់ការ បញ្ចូលកូរ៉េរបស់ជប៉ុន នៅ ខែសីហាឆ្នាំ ១៩១០ ។

ក្នុងអំឡុងចក្រភពកូរ៉េ ព្រះចៅអធិរាជ ហ្គោជុង បានមើលការខុសត្រូវលើកំណែទម្រង់ក្វាងមូ ដែលជាទំនើបកម្មមួយផ្នែក និងផ្នែកខាងលិចនៃយោធា សេដ្ឋកិច្ច ប្រព័ន្ធដីធ្លី និងប្រព័ន្ធអប់រំរបស់ប្រទេសកូរ៉េ និងឧស្សាហកម្មផ្សេងៗ។ នៅឆ្នាំ ១៩០៥ ចក្រភពកូរ៉េបានក្លាយជា អាណាព្យាបាល របស់ ចក្រភពជប៉ុន ។ បន្ទាប់ពីការបញ្ចូលក្នុងឆ្នាំ ១៩១០ ចក្រភពកូរ៉េត្រូវបានលុបចោល។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ការបង្កើត

ហ៊្វាំងហ្គូដន ក្នុង គ.ស ១៩០៦។

បន្ទាប់​ពី​ការ​ទទួល​ជ័យ​ជម្នះ​របស់​ជប៉ុន​ក្នុង ​សង្គ្រាម​ចិន​-ជប៉ុន​លើក​ទី១ ចូសុនបាន​ទទួល​ឯករាជ្យ​ពី ​រាជវង្ស​ឈីង ។ ហើយទម្រង់នៃចក្រភពត្រូវបានអ្នកនយោបាយជាច្រើនចង់បាន ពីព្រោះពួកគេគិតថាវាជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតដើម្បីរក្សាឯករាជ្យភាព។ តាម​ការ​ស្នើ​សុំ​របស់​មន្ត្រី​ជា​ច្រើន​ ហ្គោជុង របស់​កូរ៉េ ​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​ប្រកាស ​ចក្រភព​កូរ៉េ ។ នៅឆ្នាំ ១៨៩៧ ហ្គោជុងបានឡើងគ្រងរាជ្យនៅ ហ៊្វាំងហ្គូដន ហើយបានប្រកាសចក្រភពកូរ៉េ។ ឈ្មោះរបស់ចក្រភពថ្មី ដាហាន ត្រូវបានសម្រេចដោយ ហ្គោជុង ។ ហើយ ឆ្នាំរាជវង្ស ត្រូវបានប្តូរទៅជា ក្វាងមូ ហើយឆ្នាំ ១៨៩៧ បានក្លាយជាឆ្នាំដំបូងនៃ ក្វាងមូ ។ នេះបាននាំឱ្យមានជម្លោះជាមួយ រាជវង្ស ឈីង ប៉ុន្តែដោយមិននិយាយពីចំណងជើង ជម្លោះត្រូវបានដោះស្រាយ។ ហ្គោជុង បានបង្កើតនិយមន័យនៃប្រទេសក្នុងឆ្នាំ ១៨៩៨ ដែលបានប្រគល់សិទ្ធិអំណាចទាំងមូលទៅអធិរាជ។

ទំនាក់ទំនងការទូត

• ចក្រភពជប៉ុន: 1876–1910
• សហរដ្ឋអាមេរិក: 1882–1905
• Germany: 1883–1905
• សហរាជាណាចក្រ: 1883–1905
• រុស្ស៊ី: 1884–1905
• អ៊ីតាលី: 1884–1905
• បារាំង: 1886–1905
• អូទ្រីស-ហុងគ្រី: 1892–1905
• ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស Qing Dynasty: 1899–1905
• បែលហ្ស៊ិក: 1901–1905
• ដាណឺម៉ាក: 1902–1905

• 
  ត្រាជាតិ
• 
  អាវធំ
• 
  ផ្នែកមួយនៃអគារកងពលរុស្ស៊ីចាស់នៅទីក្រុងសេអ៊ូល។ នៅឆ្នាំ 1896 ស្តេច Gojong និងរាជទាយាទរបស់ទ្រង់បានជ្រកកោនពីវិមាន Gyeongbok នៅកងពលរុស្ស៊ីក្នុងទីក្រុងសេអ៊ូល។
• 
  នៅឆ្នាំ 1900 សម្លៀកបំពាក់លោកខាងលិចបានក្លាយជាឯកសណ្ឋានផ្លូវការសម្រាប់មន្ត្រីរាជការកូរ៉េ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក ប៉ូលីសកូរ៉េទាំងអស់ត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានទំនើប។
• 
  Yi Yong-ik ប្រធានការិយាល័យរូបិយប័ណ្ណក្នុងសម័យអាណាចក្រកូរ៉េ
• 
  ឡានតាមដងផ្លូវនៅទីក្រុងសេអ៊ូល ឆ្នាំ ១៩០៣
• 
  អគារការិយាល័យកណ្តាលរបស់ក្រុមហ៊ុនអគ្គិសនី Hanseong
• 
  ទ័ពថ្មើរជើងរបស់ជប៉ុនដើរកាត់ ទីក្រុងសេអ៊ូល ក្នុងអំឡុង សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-ជប៉ុន ក្នុងឆ្នាំ 1904
• 
  Yi Beom-jin ដែលជាមន្ត្រីម្នាក់ ក្រោយមកជាអ្នកប្រយុទ្ធឯករាជ្យប្រឆាំងនឹងជប៉ុន។ គាត់បានគាំទ្រអ្នកតំណាងសម្ងាត់ដែលត្រូវបានបញ្ជូនដោយ Gojong ទៅកាន់ទីក្រុងឡាអេក្នុងឆ្នាំ 1907 ។
• 
  អធិរាជ Gwangmu បានបញ្ជូនទូតសម្ងាត់បីនាក់គឺ Yi Tjoune, Yi Sang-seol និង Yi Wi-jong ទៅកាន់ទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ក្នុងឆ្នាំ 1907។ ( Hague Secret Emissary Affair )
• 
  ត្រារបស់ Gojong ប្រើបន្ទាប់ពីគាត់បានក្លាយជាអធិរាជ