ទន្លេនីល
| ទន្លេនីល | |
|---|---|
 ទន្លេនីលក្នុងទីក្រុងកៃរ៉ូនាប្រទេសអេហ្ស៊ីប | |
 | |
| ទីតាំង | |
| ប្រទេស | អេហ្ស៊ីប,ស៊ូដង់,ស៊ូដង់ខាងត្បូង,អេត្យូពី,អ៊ូហ្គង់ដា,សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ,កេនយ៉ា,តង់ហ្សានី,រ្វ៉ាន់ដា,ប៊ូរុនឌី |
| ទីក្រុងសំខាន់ៗ | ជីនចា, ជូបា, ខាទូម, កៃរ៉ូ |
| លក្ខណៈរូបវន្ត | |
| ប្រភព | ទន្លេនីលស |
| • កូអរដោនេ | 02°16′56″S 29°19′53″E / 2.28222°S 29.33139°E |
| • កម្ពស់ | 2,400 m (7,900 ft) |
| ប្រភពទី ២ | ទន្លេនីលខៀវ |
| • ទីតាំង | បឹងតាណា, អេត្យូពី |
| • កូអរដោនេ | 12°02′09″N 037°15′53″E / 12.03583°N 37.26472°E |
| មាត់ | សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ |
• ទីតាំង | ដីសណ្ដទន្លេនីល, អេហ្ស៊ីប |
• កូអរដោនេ | 30°10′N 31°09′E / 30.167°N 31.150°E |
• កម្ពស់ | កម្រិតនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ |
| ប្រវែង | 6,650 km (4,130 mi)[lower-alpha ១] |
| ទំហំអាង | 3,349,000 km2 (1,293,000 sq mi) |
| ទទឹង | |
| • អតិបរមា | 2.8 km (1.7 mi) |
| ជម្រៅ | |
| • មធ្យម | 8–11 m (26–36 ft) |
| ការបញ្ចេញ | |
| • ទីតាំង | អាស្វាន, អេហ្ស៊ីប |
| • មធ្យម | 2,633 m3/s (93,000 cu ft/s) |
| • អប្បបរមា | 530 m3/s (19,000 cu ft/s) |
| • អតិបរមា | 7,620 m3/s (269,000 cu ft/s) |
| ការបញ្ចេញ | |
| • ទីតាំង | កៃរ៉ូ,អេហ្ស៊ីប |
| • មធ្យម | 2,000 m3/s (71,000 cu ft/s) |
| • អប្បបរមា | 500 m3/s (18,000 cu ft/s) |
| • អតិបរមា | 7,000 m3/s (250,000 cu ft/s) |
| ការបញ្ចេញ | |
| • ទីតាំង | ដីសណ្ដទន្លេនីល, អេហ្ស៊ីប, សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ |
| • មធ្យម | 1,584 m3/s (55,900 cu ft/s) |
| លក្ខណៈពិសេសរបស់អាង | |
| ដៃទន្លេ | |
| • ឆ្វេង | នីលស |
| • ស្តាំ | នីលខៀវ, អាតបារ៉ា |
ទន្លេនីល [lower-alpha ២] គឺជាទន្លេដ៏សំខាន់ដែលហូរទៅភាគខាងជើងនៅភាគឦសាននៃទ្វីបអាហ្វ្រិក ។ វាហូរចូលទៅក្នុងសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ។ ទន្លេនីលគឺជាទន្លេដែលវែងជាងគេនៅទ្វីបអាហ្រ្វិក ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា ទន្លេដែលវែងជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក [៣] [៤] ទោះបីជាវាត្រូវបានប្រកួតប្រជែងដោយការស្រាវជ្រាវដែលបង្ហាញថាទន្លេអាម៉ាហ្សូន វែងជាងបន្តិចក៏ដោយ។ [៥] [៦] ក្នុងចំណោមទន្លេធំៗរបស់ពិភពលោក ទន្លេនីល គឺជាទន្លេតូចបំផុតមួយ ដែលវាស់វែងដោយលំហូរទឹកប្រចាំឆ្នាំគិតជាម៉ែត្រគូប។ [៧] ប្រហែល ៦,៦៥០គីឡូម៉ែត្រ (៤,១៣០ម៉ាយ) [lower-alpha ១] វែង អាងបង្ហូររបស់វាគ្របដណ្តប់ ១១ប្រទេស៖ សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ តង់ហ្សានី ប៊ូរុនឌី រ្វ៉ាន់ដា អ៊ូហ្គង់ដា កេនយ៉ា អេត្យូពី អេរីទ្រា ស៊ូដង់ខាងត្បូង ស៊ូដង់ និង អេហ្ស៊ីប ។ [៩] ជាពិសេស ទន្លេនីល គឺជាប្រភពទឹកចម្បងរបស់ប្រទេសអេហ្ស៊ីប ស៊ូដង់ និងស៊ូដង់ខាងត្បូង។ លើសពីនេះ ទន្លេនីល គឺជាទន្លេសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ ជួយដល់វិស័យកសិកម្ម និងនេសាទ។
ទន្លេនីលមានដៃទន្លេធំៗចំនួនពីរ៖ ទន្លេនីលស និង ទន្លេនីលខៀវ ។ ទន្លេនីលស ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាប្រពៃណីថាជាប្រភពទឹកទន្លេ ។ ទោះជាយ៉ាងណា ទន្លេនីលខៀវ ជាប្រភពទឹកភាគច្រើននៃទន្លេនីល ដែលមានទឹក និង ដីល្បាប់ ៨០%។ ទន្លេនីលស គឺវែងជាង ហើយកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់ បឹងធំ ។ វាចាប់ផ្តើមនៅ បឹងវិចតូរីយ៉ា ហើយហូរកាត់អ៊ូហ្គង់ដា និងស៊ូដង់ខាងត្បូង។ ទន្លេនីលខៀវ ចាប់ផ្តើមនៅបឹងតាណា ក្នុងប្រទេសអេត្យូពី ហើយហូរចូលទៅក្នុងស៊ូដង់ពីភាគអាគ្នេយ៍។ ទន្លេទាំងពីរប្រសព្វគ្នា នៅរដ្ឋធានីខាទូមនៃប្រទេសស៊ូដង់។ [១០]
ផ្នែកខាងជើងនៃទន្លេហូរទៅភាគខាងជើងស្ទើរតែទាំងស្រុងតាមរយៈវាលខ្សាច់នូប៊ីនទៅកាន់ទីក្រុងកៃរ៉ូ និង តំបន់ដីសណ្តធំរបស់វា ហើយទន្លេនេះហូរចូលទៅក្នុងសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេនៅ អាឡិចសាន់ដឺ ។ អរិយធម៌អេហ្ស៊ីប និង ព្រះរាជាណាចក្រស៊ូដង់ បានពឹងផ្អែកលើទន្លេ និងការជន់លិចប្រចាំឆ្នាំតាំងពីបុរាណកាលមក។ ប្រជាជន និងទីក្រុងភាគច្រើននៃប្រទេសអេហ្ស៊ីបស្ថិតនៅតាមបណ្តោយផ្នែកទាំងនោះនៃជ្រលងភ្នំនីលភាគខាងជើងនៃ ទំនប់អាស្វាន ។ ស្ទើរតែគ្រប់កន្លែងវប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃអេហ្ស៊ីបបុរាណបានអភិវឌ្ឍ និងត្រូវបានរកឃើញនៅតាមច្រាំងទន្លេ។ ទន្លេនីលគឺជាមួយ ទន្លេរ៉ូន និង ទន្លេពូ ដែលជាទន្លេមួយក្នុងចំណោមទន្លេមេឌីទែរ៉ាណេទាំងបីដែលមានការបញ្ចេញទឹកដ៏ធំបំផុត។ [១១]
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ ១,០ ១,១ The length of the Nile is usually said to be about 6,650 km (4,130 mi),[៣] but reported values lie anywhere between 5,499 km (3,417 mi) and 7,088 km (4,404 mi).[៤] The measurements of many rivers' lengths are only approximations and may differ from each other because there are many factors that determine the calculated length of a river, such as the position of the geographical source and the mouth, the scale of measurement, and the technique used to measure length (see also List of river systems by length and coastline paradox).[៤][៨]
- ↑ អារ៉ាប់ ៖ النيل, ទំព័រគំរូ:IPA-ar, Bohairic ទំព័រគំរូ:Lang-cop ទំព័រគំរូ:IPA-cop,[១] ទំព័រគំរូ:Lang-lg ទំព័រគំរូ:IPA-lg, Nobiin: Áman Dawū[២]
- ↑ "ⲓⲁⲣⲟ - Wiktionary". en.wiktionary.org. Retrieved 2020-06-13.
- ↑ Reinisch, Leo (1879). Die Nuba-Sprache. Grammatik und Texte. Nubisch-Deutsches und Deutsch-Nubisches Wörterbuch Erster Theil. Zweiter Theil. pp. 220.
- ↑ ៣,០ ៣,១ Nile River.
- ↑ ៤,០ ៤,១ ៤,២ Liu, Shaochuang (1 March 2009). "Pinpointing the sources and measuring the lengths of the principal rivers of the world". Int. J. Digital Earth 2 (1): 80–87. DOI:10.1080/17538940902746082.
- ↑ Amazon Longer Than Nile River, Scientists Say Archived 15 August 2012 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
- ↑ "How Long Is the Amazon River?". Encyclopedia Britannica. Archived from the original on 24 December 2018. Retrieved 24 December 2018.
- ↑ The Geological Evolution of the River Nile. New York: 2012. 6 December 2012. p. 4. ល.ស.ប.អ. 9781461258414. https://books.google.com/books?id=8OKPBAAAQBAJ.
- ↑ "Where Does the Amazon River Begin?". National Geographic News. 15 February 2014. Archived from the original on 27 March 2019. Retrieved 25 December 2018.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Oloo, Adams (2007). "The Quest for Cooperation in the Nile Water Conflicts: A Case for Eritrea". African Sociological Review 11 (1). DOI:10.4314/asr.v11i1.51447. Retrieved on 25 July 2011.
- ↑ "What's the Blue Nile and the White Nile?". The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/home/sunday-times/Whats-the-Blue-Nile-and-the-White-Nile/articleshow/4027990.cms.
- ↑ Mediterranean Basin Water Atlas. 2004. pp. 4. ល.ស.ប.អ. 9782951718159. https://books.google.com/books?id=n5CGAAAAIAAJ. "A basin of varied geometry: Area of the entire Mediterranean Basin, including the whole of the Nile Basin = 4,562,480 km2; Area of the 'conventional' Mediterranean Basin (i.e. counting only part of the Nile Basin in Egypt) = 1,836,480 km2 [...] There are few rivers with an abundant flow. Only three rivers have a mean discharge of more than 1000 m3/s: the Nile (at Aswan), the Rhône and the Po."