ក្រមា
ក្រមា [១] គឺជាសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីខ្មែរដ៏រឹងមាំ ជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ជាច្រើន រួមមានដូចជា កន្សែងសម្រាប់បង់នឹងក កន្សែងបង់រុំនៅលើក្បាល (នៅបស្ចឹមប្រទេស) ដើម្បីបិទបាំងមុខ សម្រាប់គោលបំណងតុបតែង និងជាអង្រឹងសម្រាប់កុមារ។ [២] ក្រមាក៏អាចប្រើជា ឃ្នៀបគៀប ដោយអ្នកប្រយុទ្ធ ល្បុក្កតោ ដែលរុំក្រមាជុំវិញចង្កេះ ក្បាល និងកណ្តាប់ដៃរបស់ពួកគេផងដែរ។ [៣] ក្រមាត្រូវបានពាក់ដោយបុរស ស្ត្រី និងកុមារ ហើយអាចលម្អដោយភាពយុត្តិធម៌ ទោះបីជាក្រមាធម្មតាភាគច្រើនមានលំនាំ ក្រណាត់ចក្រត្រង្គ ប្រភេទខ្លះ ហើយជាប្រពៃណីមានពណ៌ក្រហម ឬខៀវ ដែលជានិមិត្តសញ្ញាជាតិនៃកម្ពុជា។
សម្លៀកបំពាក់ដែលទាក់ទងគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធរបស់ថៃត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ផាខៅម៉ា (ผ้าขาวม้า) ហើយត្រូវបានពាក់នៅក្នុងតំបន់ភាគឦសាន ដោយអ្នកស្រុក និង ខ្មែរសុរិន្ទ។ [៤][មិនមែនក្នុងអាគតដ្ឋានដែលបានផ្ដល់ឱ្យទេ][ <span title="The material near this tag failed verification of its source citation(s). (September 2023)">ការផ្ទៀងផ្ទាត់បរាជ័យ</span> ]
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
[កែប្រែ]ប្រភពដើមនៃក្រមាលំនាំអ្នកត្រួតពិនិត្យគឺមិនស្គាល់ ប្រហែលជាបានផ្លាស់មកកម្ពុជា ពីឥណ្ឌាភាគខាងត្បូង តាមរយៈពួកម៉ាឡេស៊ី និង ថៃ ។ ម៉្យាងទៀត ក្រមាអាចត្រូវបានគេណែនាំថាជាប្រភេទកន្សែងពោះគោពីរដ្ឋបុរាណ អមរវត្តី នៅភាគខាងត្បូងប្រទេសឥណ្ឌា ដោយសារអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់រាជវង្ស។ [៥]
បើតាមលោក ហាប់ ទូច ប្រធានសារមន្ទីជាតិកម្ពុជា ក្រមាប្រហែលជាមានអាយុកាលតាំងពីសម័យមុនអង្គរនគរភ្នំ ចន្លោះសតវត្សទី១ និងទី៥ នៃគ.ស។ មួយរយៈពេលនោះ ព្រះសិវៈ និងព្រះហិណ្ឌូជាច្រើនអង្គទៀតដែលពាក់កបិន (កន្សែងរុំត្រគាកសាមញ្ញដែលរមៀលនៅចង្កេះយកទម្រង់ក្រមាធំ) ត្រូវបានរកឃើញវិញនៅរមណីយដ្ឋានអង្គរបូរី ។ បុរសម្នាក់ថែមទាំងត្រូវបានគេថតបានពាក់ក្រមាគ្របក្បាលក្នុងករណីខ្លះ។ [៥]
កំណត់ត្រាពីឆ្នាំ១២៩៦-១២៩៧ ដោយបេសកជនចិន និងអ្នកការទូត ជីវ តាក្វាន់ (បេសកជន និងជាអ្នកការទូតចិន) បង្ហាញថា ក្រណាត់ជាច្រើនដែលមានគុណភាពខ្ពស់ត្រូវបានផលិតនៅក្នុងស្រុកអង្គរធំ ដោយខ្លះទៀតនាំចូលពី ប្រទេសចាម្ប៉ា និង សៀម ប៉ុន្តែដែលចង់បានបំផុតគឺមកពីបស្ចិមប្រទេសនាសមុទ្រ។ [៥]
ខ្មែរសម័យនោះអត់បានចិញ្ចឹមដង្កូវនាងទេ អត់ចេះដេរ ប៉ុន្តែចេះត្បាញក្រណាត់កប្បាសពីកន្ទួត។ ការសន្និដ្ឋានគឺថាកន្សែងរុំត្រគាកសំពៅមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេត្រូវបានត្បាញពីកប្បាស ហើយមានទំហំប្រហែលក្រមាគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ ក្រមាអាចត្រូវបានគេមើលឃើញនៅក្នុងរូបថតដំបូងមួយចំនួននៃសំលៀកបំពាក់ខ្មែរដែលបានថតនៅចុងសតវត្សទីដប់ប្រាំបួន។ នៅឆ្នាំ១៨៩៦ អ្នកថតរូបវ័យក្មេងជនជាតិបារាំង និងអ្នកធ្វើដំណើរគឺលោក អាន់ដ្រេ សាល គឺជាអ្នកដំបូងគេដែលថតរូបភាពនៃជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ [៥]
យុទ្ធជនខ្មែរក្រហម ជាច្រើននាក់បានពាក់ក្រមាក្រមាពណ៌ក្រហម និងសក្នុងសម័យប៉ុលពត ។ ប្រជាជនកម្ពុជាខ្លះអាចបដិសេធក្រមាក្រមាពណ៌ក្រហម និងស ដើម្បីពេញចិត្តនឹងក្រមាពណ៌ខៀវ និងស ឬពណ៌ផ្សេងទៀត ដោយសារកេរដំណែលនៃសម័យខ្មែរក្រហម។ [៦]
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ "SEAlang Dictionary". www.sealang.net. Retrieved 2023-10-11.
- ↑ Shiv Shanker Tiwary (2009) Encyclopaedia Of Southeast Asia And Its Tribes, p. 185 ISBN 978-8126138371
- ↑ "Good Krama". Archived from the original on 2015-09-25. Retrieved 2015-09-23.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "Silk at Ban Sawai, Ban Chan Rom and Khwao Sinarin". Archived from the original on 2011-07-19. Retrieved 2009-08-25.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ ៥,០ ៥,១ ៥,២ ៥,៣ "Cambodian Krama - Asian Textile Studies". www.asiantextilestudies.com. Retrieved 2023-03-22.
- ↑ "The Cambodian Krama Scarf, The Story Behind This Iconic Scarf – A Bus On A Dusty Road". abusonadustyroad.com. 27 April 2020. Retrieved 2023-03-22.