ព្រះកែវមរកត

ដោយវិគីភីឌា
Jump to navigation Jump to search
Emerald Buddha​ 46bc

ហេតុអ្វីចូលឆ្នាំខ្មែរនៅថ្ងៃទី៣ មានប្រារពពិធីស្រង់ព្រះ? ការពណ៌នាជាភាសាអង់គ្លេស : Emerald Buddha Legend ប្រវត្តិ ពិធីស្រង់ព្រះ ទាក់ទងនិង រូបចម្លាក់ព្រះពុទ្ធធ្វើពីកែវមរកត ដែលធម្មបាលកុមារ ឬ ព្រះពិស្ណុះការណ៍ ទទួលពីបុត្រីទាំង៧ របស់កបិលមហាព្រហ្ម ។ រូបចម្លាក់ព្រះពុទ្ធធ្វើពីកែវមរកតនេះនៅក្នុង "នគរបាតលីបុត្ដ" (ឥណ្ឌា) ក្នុងឆ្នាំ៣៥ (នៃគ.ស រាជ) ក្រោយមកត្រូវបានស្ដេច "ក្រុងលង្កា" នាប្រទេសសេរីលង្កា (បច្ចុប្បន្ន) វាយយកបន្ត រហូតដល់ឆ្នាំ៤៥០ (នៃគ.ស រាជ) ទើបក្រុងលង្កាកើតមានចម្បាំង ។ ហើយក្រោយមកស្ដេចភូមាព្រះនាម "អនុរត្ត៍" នៃអាណាចក្របាហ្គាន ដែលគោរពនៅព្រះពុទ្ធសាសនា បានបញ្ជូនសំពៅពីរគ្រឿង ដោយមានព្រះសង្ឃ ឈ្មោះ (នាកាសេន) និង ក្រុមដើរសំពៅរួមដំណើរផង ឲ្យចេញឆ្ពោះទៅកោះលង្កាក្នុងឆ្នាំ៥០០ (នៃគ.ស រាជ) ដើម្បីនឹងសុំចម្លងព្រះត្រៃបិតក និងទទួលយករូបសំណាកពុទ្ធអង្គ២ផង ដែលរូបចម្លាក់ទី១ធ្វើពីត្បូងទទឹមពណ៌ក្រហម មានឈ្មោះថា "ព្រះកែវភ្លើង" រូបចម្លាក់ទី២ធ្វើពីត្បូងកែវមរកដ មានឈ្មោះថា "ព្រះកែវមរកត" ។ សំពៅបានមកដល់កណ្ដាលមហាសាគរនៃសមុទ្រឥណ្ឌា ក៏ជួបខ្យល់ព្យុះសង្ឃរាមួយយ៉ាងធំ បានបោកបក់ធ្វើឲ្យសំពៅទាំងពីរវង្វេងបែកផ្លូវគ្នា សំពៅទី១ដែលផ្ទុកនៅរូបចម្លាក់ "ព្រះកែវភ្លើង" ក៏បាត់ស្រមោលសូន្យឈឹង ហើយសំពៅទី២ដែលមានដឹកជញ្ជូន "ព្រះត្រៃបិតក" និងរូបចម្លាក់ព្រះពុទ្ធរូបធ្វើពីកែវមរកត ត្រូវបែកបាក់ខូចខាតលិចធ្លុះធ្លាយហើយរសាត់អណ្ដែតមកនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រខ្មែរ ពេលនោះប្រជាជនខ្មែរនៅ (កោះឫស្សីកែវ) បានឃើញព្រះពុទ្ធបដិមា ១អង្គ និងគម្ពីរ ព្រះត្រៃបីដក ក៏ស្រង់ព្រះពុទ្ធព្រះកែវមរកតនោះមក ពេលនោះហើយទើបថ្ងៃទី៣ នៃ "ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ" មាននៅការប្រារព្ធពិធីស្រង់ព្រះ ដែលប្រារព្ធធ្វើដំបូងបំផុតនៅក្រុង "អិន្និបត្តិបុរី" (ខេត្តតាកែវ) នៃ "អាណាចក្រហ្វូណន" (នគរភ្នំ) ក្នុងឆ្នាំ៥០០ (នៃ គ.ស រាជ) ក្រោយមកព្រះពុទ្ធព្រះកែវមរកត ត្រូវស្ដេច នៃអាណាចក្រ "ចេនឡានដីគោគ" ព្រះនាម (ភវវរ្ម័នទី១) មកវាយយកពីខ្មែរហ្វូណន (នគរភ្នំ) ទៅវិញ ក្នុងឆ្នាំ៥៥០ (នៃ គ.ស រាជ) ហើយបានយកទៅនៅ (ចម្ប៉ាសាក់) រហូតដល់ឆ្នាំ៨០២ (នៃ គ.ស រាជ) ទើបស្ដេចខ្មែរព្រះបាទ "ជ័យវរ្ម័នទី២" នៃ "អាណាចក្រចេនឡាទឹក" លើកទ័ពវាយកាន់កាប់យក "ចេនឡានដីគោគ" ទាំងស្រុង និងបង្រួបបង្រួមចេនឡាទាំងពីរ ទៅជា "អាណាចក្រខ្មែរ" និងនាំយកព្រះកែវមរកត មកខ្មែរវិញដោយដាក់នៅក្រុង "មហិន្ទ្របរព័ត" (ភ្នំគូលេន) ហើយទ្រង់បានកសាងព្រះពុទ្ធបដិមាមួយយ៉ាងធំនៅលើ (ភ្នំគូលេន) ដែលពលរដ្ឋខ្មែរសព្វថ្ងៃហៅថា "ព្រះអង្គធំ" ដែលមានរូបចម្លាក់ព្រះពុទ្ធចូលនិពាន្ធយ៉ាងធំ ក្រោយមកទៀតទ្រង់បានផ្លាសរាជធានីមកគង់នៅតំបន់រលួស សៀមរាបសព្វថ្ងៃ ហើយបានកសាងប្រាសាទសម្រាប់បូជាដល់ព្រះកែវមរកតដែលមានឈ្មោះថា ប្រាសាទព្រះកែវ ក្រោយមកបុត្ររបស់ទ្រង់ព្រៈនាម "ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១" បានសាងប្រាសាទមួយទៀតឈ្មោះថា ប្រាសាទព្រះគោ ដើម្បីបូជាចំពោះព្រះបាទ "ជ័យវរ្ម័នទី២" ដែលជាព្រះបិតាទ្រង់ ដែលប្រាសាទនេះសាងក្នុងតំបន់អង្គរ ខេត្តសៀមរាបបច្ចុប្បន្ន ដែលតំណាលរឿងនេះទាក់ទង និង (រឿងព្រះគោព្រះកែវ) ផងដែរ ។ ពេលនោះហើយទើប "អាណាចក្រខ្មែរ" បានធ្វើការផ្លាសប្ដូរ សាសនាហិណ្ឌូ ដែលជាសាសនាគោរពបូជាដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនដែលប្ដូរមកគោរពនូវ ព្រះពុទ្ធសាសនា វិញ ។ រហូតដល់អាណាចក្រ អាយុធ្យា លើកទ័ពស្យាម ឬ សៀម ជាង 1សែននាក់មកវាយដុតបំផ្លាញក្រុងអង្គរចុងក្រោយ ក្នុងឆ្នាំ១៤៣១ (នៃគ.ស រាជ) ទើប "ព្រះបាទពញាយ៉ាត" បោះបង់និងចាកចោលក្រុងអង្គរក្នុងឆ្នាំ ១៤៣២ (នៃគ.ស រាជ) និង បាននាំយក រូបបដិមា ព្រះកែវមរកត មកដល់ ខេត្តកំពង់ចាម ហើយសាងរាជធានីនៅទួលបាសាន ក្រោយមក ខេត្តកំពងចាមមានគ្រោះទឹកជំនន់ ទ្រង់បានផ្លាសរាជធានីមកតំបន់ចតុមុខ និងកសាងរាជធានីថ្មី ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ១៤៣៤ (នៃគ.ស រាជ) ហើយទ្រង់បានយក រូបបដិមា ព្រះកែវមរកត មកដាក់នៅក្នុងរាជវាំងកម្ពុជាចតុមុខមង្គលធិបតី ។ ក្រោយមកទៀត "ព្រះបាទពញ្ញាចន្ទ" ស្ដេច (អង្គចន្ទរាជា) យកព្រះកែវមរកត និង បដិមាព្រះគោពីតំបន់ចតុមុខក្រុងភ្នំពេញ ទៅដាក់នៅក្នុង បន្ទាយលង្វែក នៃកំពែងឬស្សី (ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង) ក្នុងឆ្នាំ១៥២៩ (នៃគ.ស រាជ) ។ ទើបក្រោយមកស្ដេចសៀមព្រះនាម "នរាសួន" លើកទ័ពវាយបែក (បន្ទាយលង្វែក) ក្នុងឆ្នាំ១៥៩៣ (នៃគ.ស រាជ) ហើយបានយក ព្រះគោ និង ព្រះកែវមរកត ទៅបន្តនៅក្រុង "រតនបូរីស្រីអយុធ្យា" (នាប្រទេសថៃ) ។ និងចុងក្រោយត្រូវស្ដេចភូមាព្រះនាម "សុីព្យុសុីន" វាយដុតបំផ្លាញ ក្រុងអាយុធ្យា ក្នុងឆ្នាំ ១៧៦៧ (នៃគ.ស រាជ) ព្រះកែវមរកត ក៏បាត់ដំណឹងសូន្យឈឹងនៅរវាង សវត្សទី១៨ មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។ ហើយជាចុងក្រោយស្ដេចសៀមព្រះនាម "រាមាទី១" នៃ "អាណាចក្ររតនកូសុីន" បានបញ្ជាឲគេធ្វើ ព្រះកែវមរកត មួយទៀតក្នុងឆ្នាំ១៧៨៤ (នៃគ.ស រាជ) រួចយកទៅដាក់នៅក្នុងរាជវាំងនា "ក្រុងទេពមហានគរ" ដែលក្លាយឈ្មោះជា "ក្រុងបាំងកក" បច្ចុប្បន្ន រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។

ព្រះកែវមរកត ៖ មានបញ្ចុះនូវព្រះអដ្ឋិធាតុព្រះពុទ្ធសមណៈគោតមប្រាំពីរក្នុងនោះផង[កែប្រែ]

  • ក្នុងព្រះកេស (ក្បាល)
  • ក្នុងព្រហត្ថឆ្វេងស្ដាំ (ទ្រូង)
  • ក្នុងបាតព្រះហស្ថឆ្វេងស្ដាំ (ដៃ)
  • ក្នុងព្រះបាតឆ្វេងស្ដាំ (ជើង)

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

បានពី "https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=ព្រះកែវមរកត&oldid=224199"