វជ្របាណិ

Vajrapāṇi ( សំស្រ្កឹត ; បាលី៖ 'អ្នកកាន់រន្ទះ។ មានន័យថា " វជ្រ នៅក្នុងដៃ") គឺជា ព្រះពោធិសត្វ ដែលលេចឡើងដំបូងបំផុតនៅក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន ។ ព្រះអង្គជាអ្នកការពារនិងជាអ្នកណែនាំរបស់ ព្រះពុទ្ធ គោត្តម ហើយបានក្រោកឡើងដើម្បីជានិមិត្តរូបនៃអំណាចរបស់ព្រះពុទ្ធ។

វជ្របាណិ ត្រូវបានគេហៅផងដែរថា Chana Dorji និង Chador ហើយត្រូវបានតំណាងយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុង រូបតំណាងព្រះពុទ្ធសាសនា ថាជាអាទិទេពការពារឬព្រះពោធិសត្វបីដំបូងបំផុតដែលនៅជុំវិញព្រះពុទ្ធ។ វត្ថុនិមួយៗតំណាងឱ្យគុណធម៌របស់ព្រះពុទ្ធៈ មញ្ជុស្រី បង្ហាញនូវបញ្ញារបស់ព្រះពុទ្ធទាំងអស់, អវលោកេស្វរ បង្ហាញ សេចក្តីមេត្តា ដ៏ធំធេងរបស់ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ និង វជ្របាណិ ការពារព្រះពុទ្ធ និងបង្ហាញនូវអំណាចរបស់ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ [1] ព្រមទាំងអំណាចនៃ ព្រះតថាគត ទាំងប្រាំ។ ( ពុទ្ធ ឋានៈ ) ។ [2]

និរុត្តិសាស្ត្រ

វជ្របាណិ«អ្នកកាន់ រន្ទះ », ^[១] ^[២] គឺជាពាក្យផ្សំជា ភាសាសំស្ក្រឹត ដែល 'វជ្រ' មានន័យថា "ពេជ្រ ឬកាំរន្ទះ" ហើយ 'បាណិ' មានន័យថា "នៅក្នុងដៃ" ។ [6]

រូបរាង និងអត្តសញ្ញាណ

នៅគន្ធរ

Vajrapāni as Herakles or Zeus — វជ្របាណិ ជា Heracles ឬ Zeus សតវត្សទី 2

នៅពេលដែលពុទ្ធសាសនាបានពង្រីកនៅអាស៊ីកណ្តាល ហើយបានបញ្ចូលគ្នាជាមួយឥទ្ធិពល Hellenistic ទៅក្នុងសាសនាគ្រិច-ពុទ្ធសាសនា វីរបុរសក្រិក ហេរាក្លេស ត្រូវបានគេយកទៅធ្វើជាតំណាងរបស់ វជ្របាណិ។ ពុទ្ធឃោស បានភ្ជាប់ វជ្របាណិ ជាមួយទេវគឺ ឥន្ទ្រ ។ អ្នកនិពន្ធខ្លះជឿថា អាទិទេពដែលបង្ហាញគឺពិតជា ស៊ូស ដែលគុណលក្ខណៈបុរាណរបស់វាគឺជារន្ទះ។

វជ្របាណិ អ្នកការពារព្រះពុទ្ធ
ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាអ្នកការពារ វជ្របាណិ។ សិល្បះគន្ធា សតវត្សទី២
, សតវត្សទី៣-៤

នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា

ក្នុងសម័យ អាណាចក្រ កុសន សិល្បៈ គន្ធរ បានបង្ហាញពីរូបភាពរបស់ វជ្រយាន ដែលគាត់ត្រូវបានបង្ហាញជាចម្បងជាអ្នកការពារ សក្យមុនី ហើយមិនមែនជាតួនាទីរបស់ព្រះពោធិសត្វទេ។ នៅក្នុងឈុតឆាក ឥន្ទ្រសលគុហ ភ្នំបង្កើតបានជាផ្នែកមួយនៃបរិយាកាសរបស់គាត់ ដែលវត្តមានរបស់គាត់ក្នុងអំឡុងពេលបំប្លែងនាគ Apalala ត្រូវបានបង្ហាញ។ នៅក្នុងការពណ៌នាទាំងនេះ គាត់ត្រូវបានបង្ហាញឱ្យឃើញស្លៀកសម្លៀកបំពាក់លោកខាងលិចផ្តាច់មុខ ហើយតែងតែមានវត្តមានរបស់អាទិទេពដទៃទៀត។ ភាពធូរស្រាលក្នុងទម្រង់សិល្បៈនេះបង្ហាញអំពី តែងតែមានវត្តមាននៅក្នុងឈុតដែលព្រះពុទ្ធកំពុងផ្លាស់ប្តូរមនុស្ស។ វត្តមានរបស់ព្រះអង្គត្រូវបានបង្ហាញនៅពេលដែលព្រះពុទ្ធប្រឈមមុខនឹងគូប្រជែងនៃ ធម៌ ដូចជាមារមុនពេលការត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះអង្គ។ ឈុតឆាកនៃសក្យមុនីប្រជែងនឹងអ្នកខុសឆ្គងក៏ជាផ្នែកនៃប្រពៃណីសិល្បៈនេះដែរ។ ឈុតឆាកនៃព្រះពុទ្ធដែលប្រើវជ្ររបស់វជ្របាណិ ជា«អាវុធវេទមន្ត» ដើម្បីធ្វើ អព្ភូតហេតុ និងផ្សព្វផ្សាយ«ឧត្តមភាពនៃ លទ្ធិ ទ្រង់» ក៏ជារឿងធម្មតាដែរ ។ [19]

នៅក្នុងប្រទេសចិន

នៅក្នុងប្រទេសចិន វជ្របាណិដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា "ព្រះដែលកាន់វជ្រ" (執金剛神Zhíjīngāng shén ) ត្រូវបានគេគោរពយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងការសម្ដែងពីររបស់គាត់ថាជា "អ្នកចម្បាំងវជ្រ" (金剛力士Jīngāng Lìángéng " (" ស្តេច ") អាទិទេពដែលមានសាច់ដុំពីរអង្គ ដែលជាធម្មតាឈរនៅសងខាងនៃ សាមណេរ ក្នុងវត្ត និងវត្តអារាម។ រូបសំណាកនៅខាងស្តាំមានឈ្មោះតាមប្រពៃណីថា “ គុហ្យបាទ ” (密跡金剛Mìjī jīngāng ) ចំណែកឯរូបខាងឆ្វេងវិញមានឈ្មោះតាមប្រពៃណីថា “ នារាយណ” (那羅延天 Nàluóyán tiān) ដែល ព្រះពុទ្ធសាសនា ទាំងពីរស្ថិតក្នុង ពុទ្ធសាសនាចិន។ . នៅក្នុង សាសនាប្រពៃណីចិន គេក៏ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា " ហេង និង ហា " (哼哈二將Hēnghā èrjiàng ) ដែរ ពីព្រោះរូបសំណាកខាងស្តាំតែងតែបើកមាត់ដើម្បីបញ្ចេញសំឡេង "ក" ចំណែកឯរូបចម្លាក់ផ្សេងទៀតជាធម្មតាបិទ។ បញ្ចេញសំឡេង "ហេង" ។ សំឡេងទាំងពីរគឺជាសំឡេង ចាប់ផ្តើម និងសំឡេង ជាភាសាសំស្រ្កឹត ដែលតំណាងឱ្យមូលដ្ឋាននៃសំឡេង និងជាទ្រឹស្ដីដ៏ជ្រាលជ្រៅនៃព្រះធម៌។ ^[៣] ជាពិសេស គុហ្យបាទ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាទេវតាមួយក្នុងចំណោម ទេវទាំងម្ភៃ ឬ ម្ភៃបួន នៅក្នុងពុទ្ធសាសនាចិន។ នៅក្នុងប្រពៃណី សៅលិញ, វជ្របាណិត្រូវបានគេគោរពថាជា រូបតំណាង នៃ អវលោកេស្វរ ដែលបានបង្ហាញខ្លួនដើម្បីការពារវត្តអារាមក្នុងរាជវង្ស យួន ។ [22]

នៅប្រទេសជប៉ុន

នៅក្នុង ប្រទេសជប៉ុន ត្រូវបានគេហៅថា Shukongōshin (執金剛神^?) ដែលជាការអាន យោមិ នៃឈ្មោះចិនរបស់គាត់។ ដូចនៅក្នុងប្រទេសចិនដែរ រូបភាពរបស់គាត់គឺជាការបំផុសគំនិតសម្រាប់ Niō (仁王^?, Benevolent Kings) ដែលជាអាណាព្យាបាលដែលពោរពេញដោយកំហឹង និងសាច់ដុំរបស់ព្រះពុទ្ធ ដែលបានរកឃើញនៅច្រកចូលប្រាសាទពុទ្ធសាសនាជាច្រើន។

នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី

នៅ ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី វ៉ារ៉ាផានី ត្រូវបានបង្ហាញថាជាផ្នែកនៃត្រីភាគីជាមួយ វៃរោចន និង បទ្មបាណិ ។ រូបសំណាកថ្មដ៏ល្បីមួយកម្ពស់ 3 ម៉ែត្រ អាចត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងបន្ទប់កណ្តាលនៃប្រាសាទ Mendut ដែលមានទីតាំងប្រហែល 3 គីឡូម៉ែត្រខាងកើតពី Borobudur, ជ្វាកណ្ដាល។ ត្រូវបានបង្ហាញថាជាបុរសសង្ហាម្នាក់ដែលមានការបញ្ចេញមតិដ៏ស្ងប់ស្ងាត់ដែលតុបតែងដោយមកុដនិងគ្រឿងអលង្ការដ៏ប្រណិត។ រូបសំណាកទាំងនេះគឺជាគំរូដ៏ល្អនៃសិល្បៈជ្វាភាគកណ្តាល សតវត្សទី 9 ដែលមានឥទ្ធិពលលើសិល្បៈព្រះពុទ្ធសាសនានៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមទាំងសិល្បៈ ស្រីវិជ័យ នៃកោះស៊ូម៉ាត្រា និងឧបទ្វីបម៉ាឡេ (ភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ)។

នៅកម្ពុជា

នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សិលាចារឹកប្រាសាទបាតជុំ(K. 266, K. 267 និង K. 268)ដែលចុះកាលបរិច្ឆេទដល់ឆ្នាំ 953 នៃគ.ស. ត្រូវបានឧទ្ទិសដល់ការបូជានៃព្រះបីនៃព្រះពុទ្ធគឺ ប្រជ្ញាបារមិតា និង វជ្របាណិ; រូបភាពរបស់ វជ្របាណិដែលមានដៃបួនត្រូវបានគេគោរពនៅក្នុងវត្តមួយក្នុងចំណោមវត្តទាំងនេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត រូបចម្លាក់វជ្របាណិ ដែលឆ្លាក់ដោយដៃបួន ឬពីរនៅលើមុខនីមួយៗនៃរូបចម្លាក់មនោរម្យដែលរកឃើញនៅ ភាគខាងលិចប្រទេសកម្ពុជា ។ [23]

សិលាចារឹកវត្ត ស៊ីធរ (K. 111) និយាយពីការកសាងឡើងវិញនូវរូបព្រះពោធិសត្វវជ្របាណិ (គេប្រើពាក្យ «វជ្រិន») និងព្រះពោធិសត្វលោកេសូរ ដែលបាក់បែក។ សិលាចារឹកថ្មពួក (K. 225) និយាយពីអាចារ្យម្នាក់ដែលសាងរូបទេពព្រះពុទ្ធសាសនាប្រាំំមួយអង្គគឺ ៖ ព្រះពុទ្ធ, ព្រះប្រាជា្ញបារមី, ព្រះលោកេសូរ, ព្រះស្រីអារ្យមេត្រីយ, ព្រះវជ្របាណិ (គេប្រើពាក្យ «វជ្រិន») និង ព្រះឥន្ទ។ គួរឱ្យកត់សម្គាល់ថា សិលាចារឹកទាំងប្រាំនេះចារនៅក្នុងសតវត្សទី១០ ហើយសុទ្ធតែតាក់តែងឡើងជាកាព្យសំស្ក្រឹត។

នៅវៀតណាម

នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាវៀតណាម ត្រូវបានចាត់ទុកថាជា ព្រះធម៌ ហើយត្រូវបានគេនិយាយថាមាន វជ្របាណិប្រាំបី ហៅថា បាត ប៊ូគីមឈឿង។ Sung Thiện Diên Linh stele (កសាងឆ្នាំ 1122) នៅប្រាសាទ Long Đọi ពី រាជវង្សលី បានរៀបរាប់ប្រាំបី។ ^[៤] អ្នកការពារព្រះធម៌ទាំង ៨ នេះច្រើនតែរៀបចំនៅក្នុងវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាវៀតណាម ដើម្បីការពារព្រះធម៌ អ្នកកាន់តាម និងកន្លែងគោរពបូជាព្រះពុទ្ធសាសនា។ អ្នកការពារព្រះធម៌ទាំង ៨ អង្គមានឈ្មោះដូចតទៅ៖

ថាញ់ ទ្រា តៃ
ទីច Độc Thần
ហ័ងទុយស៊ី
បាឈិញថី
ស៊ីច ថាញ់ ហ៊ា
Định Trừ Tai
ថូ ហ៊ីន ថន
Đại Thần Lực

↑ Alfred J. Andrea, Andrew Holt (2021), Violence: Holy War in World History, Hackett Publishing, p.65
↑ Charles Russell Coulter, Patricia Turner (2021), Encyclopedia of Ancient Deities, McFarnad, p.489
↑ Zi, Yan; 梓岩. (2012). Zhongguo ming si = Famous temples in China. 梓岩. (Di 1 ban រ.រ.). Hefei: Huang shan shu she. ល.ស.ប.អ. 978-7-5461-3146-7. ម.ប.គ.ល. 815861267.
↑ "Kim Cương statute". Tạp Chí Mỹ Thuật. Archived from the original on មីនា 12, 2016. Retrieved May 21, 2023.

[1] Alfred J. Andrea, Andrew Holt (2021), Violence: Holy War in World History, Hackett Publishing, p.65

[2] Charles Russell Coulter, Patricia Turner (2021), Encyclopedia of Ancient Deities, McFarnad, p.489

[3] Zi, Yan; 梓岩. (2012). Zhongguo ming si = Famous temples in China. 梓岩. (Di 1 ban រ.រ.). Hefei: Huang shan shu she. ល.ស.ប.អ. 978-7-5461-3146-7. ម.ប.គ.ល. 815861267.

[4] "Kim Cương statute". Tạp Chí Mỹ Thuật. Archived from the original on មីនា 12, 2016. Retrieved May 21, 2023.

[១]

[២]

[៣]

[៤]