វ៉ាន់ណាត
| Vann Nath វ៉ាន់ណាត | |
|---|---|
.jpg) Vann Nath after having received a copy of the Duch verdict on 12 August 2010 | |
| កើត | 1946 Battambang, Cambodia, French Indochina |
| ស្លាប់ | 5 កញ្ញា 2011 (អាយុ Expression error: Unrecognized punctuation character "{". ឆ្នាំ) Phnom Penh, Cambodia |
| សញ្ជាតិ | Cambodian |
| ការអប់រំ | Self-taught Painting at a Pagoda |
| អាជីព | Painter, writer |
វ៉ាន់ណាត ( ខ្មែរ: វ៉ាន់ណាត ; 1946 – 5 កញ្ញា 2011) [១] [២] គឺជាវិចិត្រករ ខ្មែរ វិចិត្រករ អ្នកនិពន្ធ និង ជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ។ គាត់គឺជាជនជាតិខ្មែរទីប្រាំបីដែលឈ្នះពានរង្វាន់ លីលៀន ហេលម៉ាន់ / ហាំម៉េត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1995 ។ គាត់គឺជាមនុស្សពេញវ័យម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នករស់រានមានជីវិតពេញវ័យចំនួនប្រាំពីរនាក់នៃជំរុំស -21 ដែល ប្រជាជនកម្ពុជា ចំនួន 20,000 នាក់ត្រូវបានធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ក្នុង របបខ្មែរក្រហម ( កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ )។
ជីវប្រវត្តិ
[កែប្រែ]វ៉ាន់ ណាត មានស្រុកកំណើតនៅភូមិសុភី ស្រុកបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង ភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា។ មិនទាន់ដឹងកាលបរិច្ឆេទ និងឆ្នាំកំណើតពិតប្រាកដនោះទេ ប៉ុន្តែវាជារឿងធម្មតាសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រីក្រដែលកើតនៅជនបទមិនមានសំបុត្រកំណើតត្រឹមត្រូវ។ លោកបានរៀននៅវត្តសុភី កាលពីកុមារ។ ឪពុកម្តាយរបស់គាត់បានបែកគ្នា ហើយគាត់មានបងប្អូនពីរនាក់ និងបងស្រីម្នាក់។ ពួកគេបានប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតដោយលក់ គុយទាវ ខ្មែរមួយប្រភេទហៅថា នំបញ្ចុក ។ ពួកគាត់ក្រីក្រណាស់ដែលណាតគ្មានឱកាសទទួលបានការអប់រំត្រឹមត្រូវ។ ដល់អាយុ ១៤ ឬ ១៥ ឆ្នាំ គាត់ធ្វើការនៅរោងចក្រក្នុងមួយខែ ៥០០-៦០០ រៀល (មិនដល់ ០,២៥ ដុល្លារ)។
ណាតចាប់អារម្មណ៍លើការគូររូបកាលដែលគាត់រៀននៅវត្តសពី។ «ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍នឹងការគូររូបខ្លាំងណាស់ពេលចូលវត្ត ហើយខ្ញុំឃើញមនុស្សគូររូបនៅខាងជញ្ជាំងប្រាសាទ»។ ជំនួសឲ្យការបន្តការគូររូប លោកបានបួសជាព្រះសង្ឃពីអាយុ ១៧ ដល់ ២១ ឆ្នាំ។ «គ្រប់គ្រួសារមានកូនប្រុសម្នាក់...កូនប្រុសម្នាក់ត្រូវទៅបួសជាព្រះសង្ឃ លោក វ៉ាន់ ណាត មានប្រសាសន៍ថា៖ «ចាត់ទុកជារឿងអាក្រក់សម្រាប់គ្រួសារខ្មែរ ដែលមិនមានកូនប្រុសជាព្រះសង្ឃ»។
ពេលប្អូនស្រីទទួលមរណភាព លោក វ៉ាន់ ណាត បានចាកចេញពីបួសទៅធ្វើការដើម្បីជួយគ្រួសារ។ លោកបានចូលរៀននៅសាលាគំនូរឯកជនមួយក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ “សាលានៅឆ្ងាយពីផ្ទះខ្ញុំ ហើយខ្ញុំមិនមានលទ្ធភាពទិញកង់ទេ។ ដោយសារជីវភាពគ្រួសារយើងលំបាក មានតែម្ដាយខ្ញុំធ្វើការចិញ្ចឹមគ្រួសារទាំងមូល ហើយគាត់ក៏ចាស់ទៅ ហើយខ្ញុំត្រូវបង់ថ្លៃសាលារៀនគំនូរ»។ ក្រោយមក សាលាបានអនុញ្ញាតឲ្យលោក វណ្ណ ណាត ធ្វើការនៅទីនោះ ជាថ្នូរនឹងថ្លៃសិក្សា។ ពីរឆ្នាំក្រោយមក គាត់អាចទទួលបានប្រាក់ចំណេញពីការងារគំនូរផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់។
ខ្មែរក្រហម
[កែប្រែ]នៅពេលចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី ៧ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៨ លោក វណ្ណ ណាត កំពុងធ្វើស្រែក្នុងខេត្តបាត់ដំបងដូចអ្នកស្រុកបាត់ដំបងដទៃទៀតដែរ។ ខ្មែរក្រហមបានយកគាត់ទៅ វត្តកណ្តាល ជាវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាដែលប្រើជាកន្លែងឃុំឃាំង។ ពួកគេបានប្រាប់គាត់ថា គាត់ត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ពីបទបំពានក្រមសីលធម៌របស់ អង្គការ ។ គាត់មិនយល់ថាវាមានន័យយ៉ាងណាទេ។
មួយសប្តាហ៍ក្រោយមក គាត់ត្រូវបានផ្ទេរ និងនិរទេសទៅគុកសន្តិសុខក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ [៣] គុកសន្តិសុខនេះត្រូវបានខ្មែរក្រហមស្គាល់ថាជា ស-២១ ហើយវាជាអតីតវិទ្យាល័យដែលគេស្គាល់ថាជាវិទ្យាល័យចៅពញាយ៉ាត។ នៅទីនោះ មនុស្សត្រូវបានសួរចម្លើយ ធ្វើទារុណកម្ម និងប្រហារជីវិតជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ បន្ទាប់ពីការលុកលុយរបស់វៀតណាមក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩ និងការដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហម មានតែអ្នកទោសពេញវ័យចំនួន ៧ នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលបានចេញពីគុកទាំងរស់។ វណ្ណ ណាត ជាម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេ។
អាជីព
[កែប្រែ]លោក វ៉ាន់ ណាត គឺជាវិចិត្រករ និងជាអ្នកនិពន្ធម្នាក់ ដែលសៀវភៅអនុស្សាវរីយ៍ និង គំនូរអំពីបទពិសោធន៍របស់គាត់ នៅក្នុង គុកទួលស្លែង ដ៏ល្បី គឺជាសក្ខីភាពដ៏មានឥទ្ធិពល និងគួរឲ្យអាណិតចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មនៃរបបខ្មែរក្រហម និងរបបកុម្មុយនិស្ត។
លោក វ៉ាន់ ណាត ជាអ្នកតស៊ូមតិដោយសំដីដើម្បីយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះនៃឧក្រិដ្ឋកម្មនៃរបបខ្មែរក្រហម ហើយនេះត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងសំណេររបស់គាត់។ សៀវភៅអនុស្សាវរីយ៍ឆ្នាំ 1998 របស់គាត់ A Cambodian Prison Portrait: មួយឆ្នាំនៅក្នុងគុក ស-២១ របស់ខ្មែរក្រហម អំពីបទពិសោធន៍របស់គាត់នៅ ស-21 នៅពេលនោះគឺជាកំណត់ហេតុតែមួយគត់ដែលសរសេរដោយអ្នករស់រានមានជីវិតពីគុក។ វាត្រូវបានបកប្រែពី ភាសាអង់គ្លេស ទៅជា ភាសាបារាំង និង ស៊ុយអែត ។
លោក ណាត ជាសិល្បករដ៏លេចធ្លោមួយរូបរបស់កម្ពុជា។ ជីវិតរបស់គាត់ត្រូវបានអ្នកចាប់ខ្លួនគឺ សមមិត្តឌុច ដើម្បីឱ្យគាត់ត្រូវបានគេដាក់ឱ្យធ្វើការគូររូប និងចម្លាក់រូប ប៉ុលពត ។ [៤] លោកបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយស្តារសិល្បៈនៅកម្ពុជាឡើងវិញ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ជាច្រើនទសវត្សរ៍។
ក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ២០០១ និង ២០០២ លោក វណ្ណ ណាត បានធ្វើការយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយនឹងអ្នកដឹកនាំរឿងជនជាតិខ្មែរ លោក ប៉ាន់ រិទ្ធី ក្នុងការរៀបចំខ្សែភាពយន្តឯកសារដែលមានចំណងជើងថា ស-២១៖ ម៉ាស៊ីនសម្លាប់ខ្មែរក្រហម ។ [៥] លោក វ៉ាន់ ណាត ត្រូវបានសម្ភាសក្នុងខ្សែភាពយន្តនេះ ដោយក្នុងនោះ លោក ប៉ាន់ បាននាំយកអតីតអ្នកទោស និងឆ្មាំអតីត គុកទួលស្លែង ។ វ៉ាន់ ណាត ប្រឈមមុខ និងសាកសួរអតីតអ្នកធ្វើទារុណកម្មក្នុងភាពយន្តឯកសារ។ ដើម្បីទទួលស្គាល់ស្នាដៃរបស់ខ្លួន ទាំងលោក វ៉ាន់ ណាត និងរិទ្ធី ប៉ាន់ ត្រូវបានប្រគល់ងារជា បណ្ឌិតកិត្តិយស ដោយសាកលវិទ្យាល័យប៉ារីសVIII នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១១។
កិត្តិយស
[កែប្រែ]គាត់គឺជាអ្នកទទួលពានរង្វាន់ លីលៀន ហេលម៉ាន់ / ពានរង្វាន់ហាំម៉េត ដែលទទួលស្គាល់ភាពក្លាហានក្នុងការប្រឈមមុខនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយ ដែលគាត់បានជួបប្រទះក្នុង របបខ្មែរក្រហម ។[ត្រូវការអំណះអំណាង]
ជំងឺ
[កែប្រែ]ទោះបីជួបបញ្ហាសុខភាពជាយូរយារណាស់មកហើយ រួមទាំងជំងឺក្រលៀនរ៉ាំរ៉ៃក៏ដោយ ក៏លោក វណ្ណ ណាត បានបន្តគូរ និងសរសេរអំពីបទពិសោធន៍របស់គាត់ក្នុងរបប ប៉ុល ពត។ គាត់មានជំងឺគាំងបេះដូង ហើយសន្លប់។ លោកបានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១១ នៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ក្នុង រាជធានីភ្នំពេញ ។ [១] គាត់មានអាយុប្រហែល 65 ឆ្នាំ។
សូមមើលផងដែរ
[កែប្រែ]ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ ១,០ ១,១ "Tuol Sleng survivor and artist Vann Nath mourned". BBC News Online. 6 September 2011. https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-14799703. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "BBC, Obit" defined multiple times with different content - ↑ "Vann Nath obituary". The Guardian. 5 September 2011. https://www.theguardian.com/world/2011/sep/05/vann-nath-obituary.
- ↑ "Vann Nath - Paint Propaganda or Die".
- ↑ "Vann Nath: Eyewitness to genocide". 2009.
- ↑ Vann Nath Film Biography - Film - Time Out London Archived 7 June 2011 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.