ម្រេចកំពត

ម្រេចកំពត ( បារាំង: Poivre de Kampot ) គឺជាពូជម្រេចខ្មៅដាំដុះនិងផលិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ វាត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជាម្រេចឥណ្ឌូចិន (poivre d'Indochine) ក្នុងអំឡុងដើមសតវត្សទី២០ ក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំងលើកម្ពុជា។ ឈ្មោះ​ទំនើប​នេះ​មាន​ប្រភព​មក​ពី​តំបន់​ដែល​ដាំដុះ​គឺ​ខេត្ត​កំពតដែល​ពី​មុន​ក៏​រួម​បញ្ចូល ខេត្ត​កែបដែល​បែក​ក្រោយ​មក​ដែរ។ ម្រេចកំពតជាផលិតផលបញ្ជាក់ភូមិសាស្ត្រ (GI) នៅកម្ពុជា(តាំងពីឆ្នាំ២០១០) និងនៅសហភាពអឺរ៉ុប (តាំងពីឆ្នាំ២០១៦)។

តំបន់ភូមិសាស្ត្រ

ម្រេចកំពតត្រូវបានដាំដុះនៅក្នុងស្រុក/ក្រុងចំនួនប្រាំពីរក្នុងខេត្តភាគនិរតីនៃប្រទេសកម្ពុជា។

ខេត្តកំពត

• កំពង់ត្រាច
• ដង់ទង់
• ទឹកឈូ
• ឈូក
• ក្រុងកំពត

ខេត្តកែប

• ក្រុងកែប
• ដំណាក់ចង្អើរ

ផលិតផល

ម្រេចកំពត

ម្រេចកំពតត្រូវបានដាំដុះ ផលិត និងលក់ជាពូជពណ៌បៃតង ខ្មៅ ស និងក្រហម សុទ្ធតែមកពីរុក្ខជាតិតែមួយ។ អាកាសធាតុនៃខេត្តកំពតផ្តល់នូវលក្ខខណ្ឌដ៏ល្អឥតខ្ចោះសម្រាប់ការដាំដុះម្រេច ហើយបរិមាណរ៉ែថ្មខៀវ នៃដីនៅតំបន់ជើងភ្នំដំរី ជួយឱ្យម្រេចកំពតមានទឹកដីតែមួយគត់។

លក្ខខណ្ឌនៃការរីកលូតលាស់គឺគ្រាន់តែជាធាតុមួយនៃសារៈសំខាន់ជាច្រើនចំពោះការផលិតម្រេចកំពត។ ចំណេះដឹងនៃការដាំដុះ និងផលិតម្រេចត្រូវបានបញ្ជូនបន្តពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់នៅក្នុងខេត្តកំពត ចាប់តាំងពីយ៉ាងហោចណាស់សតវត្សទី១៣ ។ លក្ខខណ្ឌផ្ទុកក៏មានសារៈសំខាន់ដែរ ហើយគុណភាពផ្សេងៗរបស់ម្រេចកំពតត្រូវបានផលិត និងលក់។

ចម្ការត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយសមាគមអ្នកផលិតម្រេចកំពត (KPPA) និងដោយស្ថាប័នបញ្ជាក់ឯករាជ្យ Eco-Cert ។ មានតែសមាជិកដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់នៃ KPPA ដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យ PGI ប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យលក់ម្រេចដោយប្រើពាក្យថា "ម្រេចកំពត" ប្រភពដើម។

ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ គិតត្រឹមដំណាច់ខែឧសភា កម្ពុជាផលិតម្រេចខ្មៅបានសរុបចំនួន ១១ ៨១៩ តោន កើនឡើង ២០% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នានៃឆ្នាំ ២០១៥។ ប្រមាណ ៧២% មកពីខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលមានផ្ទៃដីដាំម្រេចជាង ២.៧៦២ ហិកតា។ បើប្រៀបធៀប វៀតណាមឈរលើគេក្នុងបញ្ជីប្រទេសដាំម្រេចដែលមានដំណាំសរុប ១៥៥.០០០ តោនក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។ ចំណែក ៣៨,៦% នៃផលិតកម្មសកល។

តម្លៃ​ម្រេច​លើ​ទីផ្សារ​ពិភពលោក​បច្ចុប្បន្ន​មាន​អំណោយផល ហើយ​ចម្ការ​ម្រេច​ថ្មីៗ​ជាច្រើន​ត្រូវ​បាន​គេ​សាងសង់​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស។ នៅ​តាម​តំបន់​មួយ​ចំនួន ចម្ការ​ម្រេច​ធំៗ​កំពុង​រួម​ចំណែក​ដល់​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ព្រួយបារម្ភនៅ​កម្ពុជា ។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ការដាំដុះម្រេចកំពតមានប្រវត្តិយូរលង់ណាស់មកហើយ ហើយត្រូវបានពិពណ៌នាជាលើកដំបូងនៅក្នុងសតវត្សទី១៣ ក្នុងសម័យអង្គរ នៅពេលដែលអ្នកការទូតចិនជីវ តាក្វាន់ បានមកលេងតំបន់នោះ។ ការផលិតដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងបែបទំនើបត្រូវបានផ្តួចផ្តើមឡើងក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អាណានិគមបារាំង ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៨៧០ ហើយនៅដើមសតវត្សទី២០ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រមូលផលម្រេចកំពតប្រហែល៨ ០០០ តោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ ក្នុងទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ ម្រេចនៅកំពតនៅតែមានចំនួន ១លានដើមដែលផលិតបានប្រហែល៣ ០០០ តោនក្នុងមួយឆ្នាំ ប៉ុន្តែផលិតកម្មនេះត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដោយសង្គ្រាមស៊ីវិលកម្ពុជា ហើយមានតែ៤ តោនក្នុងមួយឆ្នាំប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានប្រមូលផលនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។

ផលិតកម្មម្រេចកំពតទទួលបានសន្ទុះបន្តិចម្តងៗនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ នៅពេលដែលកសិករម្រេចពីមុនបានវិលត្រឡប់មកដីរបស់ពួកគេវិញបន្តិចម្តងៗ។ គិតត្រឹមខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥ ស្រុកចំនួនប្រាំមួយនៅភាគខាងត្បូងនៃខេត្តកំពតមានកសិដ្ឋានម្រេច ខណៈដែលទីផ្សារគ្រឿងទេសនៅក្រៅប្រទេសភាគច្រើនមានអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន កូរ៉េ និងតៃវ៉ាន់។ ជាផលិតផលកម្ពុជាដំបូងគេ ម្រេចកំពតទទួលបានឋានៈ GI របស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ២០១០ ដោយភ្ជាប់គុណភាពនៃផលិតផលទៅនឹងប្រភពដើមរបស់វា។ តម្រូវការផលិតផលអន្តរជាតិបានកើនឡើងតាំងពីពេលនោះមក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បរិមាណនាំចេញប្រចាំឆ្នាំនៅមានតិចតួចនៅឡើយ ពោលគឺ 58 តោនត្រូវបានផលិតនៅលើផ្ទៃដី២៥ ហិកតាសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៤។ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២០ ទិន្នផល​ម្រេច​កំពត​សរុប​បាន​កើន​ឡើង​ប្រមាណ​៨០​តោន។