សង្គ្រាម​ចិន-វៀតណាម

សង្រ្គាមចិន-វៀតណាម (ត្រូវបានគេស្គាល់តាម ឈ្មោះផ្សេងទៀត ) គឺជាជម្លោះដ៏ខ្លីមួយដែលបានកើតឡើងនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៩ រវាង ប្រទេសចិន និង វៀតណាម ។ ប្រទេសចិន បានបើកការវាយលុកយ៉ាងជាក់ស្តែង ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម និងការកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ដែលបានបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហម ដែលគាំទ្រដោយចិន។ ជម្លោះ​បាន​អូស​បន្លាយ​ប្រហែល​មួយ​ខែ ដោយ​ចិនបាន​ដក​ទ័ព​ចេញ​នៅ​ខែ​មីនា ឆ្នាំ ១៩៧៩។

សង្រ្គាមចិន-វៀតណាម ផ្នែកនៃសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទីបី ការបែកបាក់ចិន-សូវៀត និង សង្គ្រាមត្រជាក់ Vietnam china.jpg Map of Vietnamese cities that were attacked by China កាលបរិច្ឆេទ 17 February – 16 March 1979 (3 សប្ដាហ៍ និង 6 ថ្ងៃ) ទីតាំង ព្រំដែនចិន-វៀតណាម, ភាគពាយ័ព្យវៀតណាម, ភាគឦសានវៀតណាម លទ្ធផល Status quo ante bellum; ភាគីទាំងពីរទាមទារជ័យជំនះ កងទ័ព​ចិន​កាន់កាប់​ទឹកដី​វៀតណាម​ជា​បណ្តោះអាសន្ន​តាម​បណ្តោយ​ព្រំដែន​ចិន​-​វៀតណាម​មុនពេល​ដក​ទ័ព បានបន្តការកាន់កាប់របស់វៀតណាមរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩ អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​បង្កើន​ការ​បណ្ដេញ​ជនជាតិ ជនជាតិ​ចិន​នៅ​បរទេសពី​ប្រទេស​វៀតណាម ការបន្តការប៉ះទង្គិចគ្នាតាមព្រំដែន រវាងចិន និងវៀតណាម រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១ ភាគីសង្គ្រាម ចិន វៀតណាម មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ Hua Guofeng (CCP Chairman, Premier) Deng Xiaoping (PLA Chief of Staff) Ye Jianying (National Congress Chairman) Xu Xiangqian (Defense Minister) Yang Dezhi (Commander of the Kunming Military Region) Xu Shiyou (Commander of the Guangzhou Military Region) Lê Duẩn (General Secretary) Võ Nguyên Giáp (Defence Minister) Tôn Đức Thắng (President) Văn Tiến Dũng (Commander in Chief) Đàm Quang Trung (Commander of the First Military Region) Vũ Lập (Commander of the Second Military Region) កម្លាំង Chinese claim: 200,000 soldiers 400–550 tanks and 60 APCs Vietnamese claim: 600,000 soldiers 70,000–100,000 soldiers 150,000 irregulars and militia សហេតុភាព និង ការខាងបង់ Chinese estimate: 6,954 killed 14,800–21,000 wounded 238 captured 76 tanks/APCs destroyed, 533 damaged Vietnamese estimate: 62,000 casualties, including 48,000 deaths 420 tanks/APCs destroyed 66 heavy mortars and guns destroyed Western estimate: 26,000 killed 37,000 wounded 260 captured Chinese estimate: 42,000–57,000 soldiers killed 70,000 militia killed 1,636 captured 185 tanks/APCs destroyed 200 heavy mortars and guns destroyed 6 missile launchers destroyed Western estimate: 30,000 killed 32,000 wounded 1,638 captured

នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៩ កងកម្លាំងចិនបានបើកការលុកលុយដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយនៅភាគខាងជើងវៀតណាម ហើយបានចាប់យកទីក្រុងជាច្រើននៅជិតព្រំដែនយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ នៅថ្ងៃទី០៦ ខែ​មីនា​ ឆ្នាំ​ដដែលនោះ ចិនបាន​ប្រកាស​ថា បេសកកម្ម​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​របស់​ខ្លួន​ត្រូវ​បាន​សម្រេច។ បន្ទាប់​មក ទាហាន​ចិន​បាន​ដក​ទ័ព​ចេញ​ពី​វៀតណាម។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វៀតណាមបានបន្តកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩ ដោយបង្ហាញថា ប្រទេសចិនបានបរាជ័យក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលបំណងដែលបានបញ្ជាក់របស់ខ្លួនក្នុងការរារាំងវៀតណាម ពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រតិបត្តិការរបស់ចិនយ៉ាងហោចណាស់បានជោគជ័យបានបង្ខំឱ្យវៀតណាមដកកងឯកភាពមួយចំនួន ពោលគឺកងពលទី២ ចេញពីកងកម្លាំងឈ្លានពានរបស់ កម្ពុជា ដើម្បីពង្រឹងការការពារទីក្រុងហាណូយ ។ ជម្លោះនេះបានជះឥទ្ធិពលយូរអង្វែងដល់ទំនាក់ទំនងរវាង ចិន និង វៀតណាម ហើយទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរមិនត្រូវបានស្តារឡើងវិញពេញលេញទេរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩១ ។ បន្ទាប់ពីការរំលាយសហភាពសូវៀត ក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ព្រំដែនចិន-វៀតណាមត្រូវបានបញ្ចប់។ ទោះបីជាមិនអាចរារាំងវៀតណាមពីការបណ្តេញ ប៉ុល ពត ចេញពីប្រទេសកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏ចិនបានបង្ហាញថា សហភាពសូវៀត ដែលជាសត្រូវកុម្មុយនិស្ត សង្រ្គាមត្រជាក់ របស់ខ្លួន មិនអាចការពារសម្ព័ន្ធមិត្តវៀតណាមរបស់ខ្លួនបានទេ។