ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា

ពីវិគីភីឌា

ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ថៃ្ងទី​២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៥៤ បន្ទាប់​ពី​ប្រទេសជាតិ​បាន​ទទួល​ឯករាជ្យ ពី​អាណានិគមនិយមបារាំង និង​បន្ទាប់ពីវិទ្យាស្ថាន បោះ​ប្រាក់​ឥណ្ឌូចិន​ត្រូវបាន​បិទ​ទ្វារ។ ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​បាន​ផ្សាយ​ប្រាក់​រៀល​ឯករាជ្យ​របស់​ខ្លួនដើម្បី​បញ្ចប់​ជា​ស្ថាពរ​នូវ​សម្ព័ន្ធភាព​ជាមួយ​ប្រាក់​អាមេរិក និង ឡាវ ។ ពេល នោះ​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​ក្នុង​ប្រទេស​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​មាន ធនាគារ​រដ្ឋ និង​ធនាគារ​ឯកជន​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ទន្ទឹម​គ្នា​លើ​ដែនដី​ប្រទេសកម្ពុជា

នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៤ ដើម្បី​បំរើ​ឲ្យ​គោល​នយោបាយ​កសាង​ជាតិ​នៃ​សង្គមរា្រស្តនិយម​រដ្ឋ​បាន​ធ្វើ ​ការកែទម្រង់ ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​ជា​បន្តបន្ទាប់​ដើម្បី​តម្រូវ​ទៅ​តាម​សេចក្តី​ត្រូវ​ការ​នៃ សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​នា​សម័យ​នោះ​ដោយ​បាន​ប្រែក្លាយ​ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ពី​ទម្រង់ស្ថាប័ន​ពាក់កណ្តាល​ស្វ័យត​ទៅ ជា​ធនាគាររដ្ឋ​ក្រោម​ទម្រង់​ជា​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ ដែល មាន​លក្ខណៈ​ឧស្សាហកម្ម​និង​ពាណិជ្ជកម្ម ចំណែក​ឯ​ធនាគារ​ឯកជន​ជាតិ និង​បរទេស​ត្រូវ បាន​បើកទ្វារហើយ រដ្ឋ​បាន​បង្កើត​ធនាគារ​ដែល​កាន់កាប់​ដោយ​រដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​ធនាគារ​ឥណទាន​ជាតិ​ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​និង ធនាគារ​កសិកម្ម​ជនបទ។ ចាប់​តាំង​ពី​ចុង​ឆ្នាំ​១៩៧០ រហូត​ដល់ ខែមេសា ឆ្នាំ​១៩៧៥ រដ្ឋ​បាន​ធ្វើ​សេរី ភាវូបនីយកម្ម​ជា​ថ្មីទៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ។ ធនាគារ​ឯកជន​ត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ទន្ទឹម​គ្នា​នឹង​ធនាគារ​រដ្ឋ​ក្រោម​ការបញ្ជា​ណែនាំ​និង​ការត្រួតពិនិត្យ របស់​ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។ ជា​អកុសល​នៅ​ថៃ្ងទី​១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ​១៩៧៥ ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ បិទទ្វារប្រព័ន្ធធនាគារទូទាំងប្រទេស ត្រូវ​បាន​លុប​បំបាត់​ចោល អគារ ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​កមេ្ទច​រូបិយវត្ថុជាតិ​ត្រូវ​បាន​ឈប់​ប្រើប្រាស់។ រហូត​មក​ដល់​ឆ្នាំ ១៩៧៩​ទើប ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង​វិញ​ក្នុង នាម ជា ធនាគារ កណ្តាល​របស់​ប្រទេស​នៅ​ថៃ្ងទី​១០ ខែតុលា។ នៅ​ពេល​នោះ​ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​ស្តារឡើងវិញ​ពី​កំរិត​សូន្យ ទាំង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​ធនធាន​មនុស្ស​ត្រូវ​បាន​ប្រមែ​ប្រមូល និង​កសាង​ជា​បណើ្តរៗ​រហូត​បង្កើត​បាន​ជា​ស្ថាប័ន​ធនាគារជាតិ​មួយ​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា"ធនាគារជាតិនៃ​ប្រជាជនកម្ពុជា"។

ដោយសារ​អគារធនាគារ​ក្រហម ត្រូវ​បាន​កមេ្ទច​ទៅ​ហើយ​នោះ​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​បើក​ស្នាក់​ការកណ្តាល​របស់​ខ្លួន​ជា​បណ្តោះអាសន្ន​នៅ​លើ​អគារ អតីត​ធនាគារ​ខែ្មរ​សម្រាប់ ពាណិជ្ជកម្ម​ហើយ​បាន​រៀបចំ​រចនាសម្ព័ន្ធ​ក្បាលម៉ាស៊ីន​ដឹកនាំ និង​សកម្មភាព ប្រតិបត្តិការ​នៅទី​ស្នាក់ការ កណ្តាល​និង​បាន​ពង្រីក​បណ្តាញ​ទៅ បណ្តា​ខេត្ត-ក្រុង​ទាំង​២០ទូទាំង​ប្រទេស ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​បាន​បោះផ្សាយ​ប្រាក់​រៀល​ឡើង​វិញ​នៅថៃ្ង​ទី​២០ ខែមិនា​ឆ្នាំ​១៩៨០​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​ដល់ ការ ទូទាត់​ក្នុង​ជីវភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាជន។ ចំណែក​ឯ​អគារ​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ដែល​បាក់បែក​ត្រូវ​បាន​រុះរើ​និង​សាងសង់​ជាថ្មីឡើងវិញ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩០ ។ ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​១៩៨៩ ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ការ​កែ​ទម្រង់ ។ ធនាគារ​ខេត្ត-ក្រុង​ទាំង​២០ ត្រូវ​បាន​ប្តូរ​ឈ្មោះ​មក​ជា​ធនាគារ​ឯក​ទេស ខេត្ត-ក្រុង វិញ​ហើយ​ធ្វើ​សកម្មភាព​នៅ​លើ​ដែនដី​របស់​ខ្លួន តាម របប​ស្វ័យាភិបាល​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ស្វ័យភាព ហិរញ្ញវត្ថុ​ដោយ​មាន​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ជា​អ្នក​បញ្ជា​ណែនាំ​និង​ត្រួត​ពិនិត្យ។

ក្រោយ​ពី​មាន​សន្ធិសញ្ញា​សន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស​ថៃ្ងទី២៣ ខែ​តុលាឆ្នាំ ១៩៩១ របបនយោបាយ​មួយ​ត្រូវ​បាន​​បង្កើត​ឡើង​របប​សេដ្ឋកិច្ច​ត្រូវ​បាន​ផ្លាស់​ប្តូរ​ពី​សេដ្ឋកិច្ច ផែនការ​មក​ជា​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​ដែល​ញាំង​ឲ្យ​មាន​ការកែប្រែ ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​នៅ​កម្ពុជា​ពី​ប្រព័ន្ធ ធនាគារ​មួយ​ថ្នាក់​មក​ជា​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​ពីរ​ថ្នាក់​ហើយ​រដ្ឋ​បាន​បើក​ទូលាយ ចំពោះ​អាជីវកម្ម​លើ វិស័យ​ធនាគារ​តាម​រយៈការ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​ធនាគារ ពាណិជ្ជ​ក្រោម​ច្បាប់​ក្នុង​ស្រុក​ឬ​ក្រោម ទម្រង់​ជា​សាខា​ធនាគារ​បរទេស។ ប្រការ​នេះ តម្រូវ​ឲ្យ​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ពង្រឹង តួនាទី​របស់​ខ្លួន​ដើម្បី​បង្កើន​សមត្ថភាព​បញ្ជា​ណែនាំ​និង​ត្រួត​ពិនិត្យ​ដោយ​បាន​បងើ្កត​ច្បាប់​និង​ប្រកាស​ផេ្សងៗ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​រួម​មាន៖

  1. ច្បាប់​ស្តី​ពី​ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តិ​ទៅ​នៃ​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា រដ្ឋសភា​បាន​អនុម័ត​នៅ​ថ្ងៃទី២៦ ខែមករាឆ្នាំ ១៩៩៦។ ច្បាប់​នេះ​បាន​កំណត់​បេសកកម្ម​ចម្បង របស់​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា គឺ​"កំណត់ និង​ដឹកនាំ​នយោបាយ​រូបិយវត្ថុ​ដើម្បី​រក្សា​ថៃ្ល​អោយ​មាន​ស្ថិរភាព"។
  2. ច្បាប់​ស្តីពី​ការគ្រប់គ្រង​ការប្តូរ​ប្រាក់​រដ្ឋ​សភា​អនុម័ត​នៅ​ថៃ្ង​ទី​២២ ខែសីហា​ឆ្នាំ​១៩៩៧ ...
  3. ច្បាប់​ស្តី​ពី​គ្រឹះ​ស្ថាន​ធនាគារ និង ហិរញ្ញវត្ថុ​រដ្ឋសភា​អនុម័ត​នៅ​ថៃ្ង​ទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៩ និង ចុង​ក្រោយ​នេះ​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​បាន​ចង​ក្រង​ឯកសារ​ចក្ខុ​វិស័យ និង ផែនការ​អភិវឌ្ឍន៍​វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​សម្រាប់ ឆ្នាំ ២០០១-២០១០ ដែល​ជា​ឯកសារ​ជា​យុទ្ធសា្រស្ត​សម្រាប់​អភិវឌ្ឍ វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​កម្ពុជា​ឲ្យ​មាន​ភាព​ជឿន​លឿន​ប្រកប ដោយ​ជំនឿ​ទុកចិត្ត​ពី​សាធារណ​ជន​និង​អាច​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​ចូល​ទៅ​ក្នុង ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ពិភពលោក។

ក្នុង​នាម​ធនាគារ​កណ្តាល​ដើម្បី​លើក​មុខមាត់ និង​កិត្យានុភាព​របស់​ខ្លួន​ឲ្យ​សក្កិសម​ជា​អាជ្ញាធរ អាណាព្យាបាល​លើ វិស័យ ធនាគារ​អគារ​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​កែលំអ​ផែ្នក​សោភ័ណភាព​នៅ ឆ្នាំ២០០៣។

សរុប​សេចក្តី​មក ដើម​កំណើត​របស់​ធនាគារ​ជាតិ​នៃក​ម្ពុជា ចែក​ចេញ​ជា​បី​ដំណាក់កាល​គឺ ៖

  1. ដំណាក់កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៥៤ ដល់​ឆ្នាំ ១៩៧៥ : ជា​ដំណាក់កាល​ដែល​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា មាន​ឯករាជ្យ​ភាព​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​មាន​ស្វ័យភាព​ក្នុង​ការ បោះផ្សាយ​ប្រាក់​រៀល​ដែល ជា​រូបិយវត្ថុ ជាតិ​និង​បាន​គ្រប់គ្រង​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​ដោយ​ខ្លួន​ឯងនៅ​លើ​ដែនដីនៃ​ប្រទេសកម្ពុជា​។
  2. ដំណាក់កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៧៥​ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៩ : ជា​យុគ​សម័យ​ដែល​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​បិទ​ទ្វារ​លែង​ដំណើរការ​ប្រព័ន្ធ​ធនាគារ​ទាំង​មូល​ត្រូវ​បាន​កំទេច ចោល​ទាំង​ស្រុង។
  3. ដំណាក់កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៧៩ រហូត​ដល់ បច្ចុប្បន្ន : ជា​ដំណាក់កាល ដែល​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​រស់​រាន​ឡើង​វិញ​និង​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​ជា​បណ្តើរ​ៗ​រហូត ទទួល​បាន​ការទទួល​ស្គាល់​គួរ​ជា​ទី​មោទនៈ​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន​អន្តរជាតិ។

មុខងារ​និង​ភារកិច្ច​ទូទៅ​របស់​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា[កែប្រែ]

ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ឬ​ធនាគារ​កណ្តាល​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាន​មុខងារ និង​ភារកិច្ច​ដូច​តទៅ៖

  1. កំណត់​គោល​នយោបាយ​រូបិយវត្ថុ​ដោយ​ពិគ្រោះ​ជា​មួយ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ក្រប​ខ័ណ្ឌ នយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
  2. តិះរិះ​រក​អនុវត្ត និង​ត្រួត​ពិនិត្យ នយោបាយ រូបិយវត្ថុ និង ប្តូរ​ប្រាក់​អោយ​សំរេច​ទៅ​តាម​គោលដៅ​ដែល​បាន​កំណត់។
  3. ធ្វើ​ការវិភាគ​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​និង រូបិយវត្ថុ ជា​ប្រក្រតី​រួច​ចេញ​ផ្សាយ​លទ្ធផល​ហើយ​លើក​សំណើ​និង​វិធានការ​ជូន​រដ្ឋាភិបាល។
  4. ផ្តល់ ឫ​ដកហូត​អាជ្ញាប័ណ្ណ​អាជីវកម្ម ចំពោះ​គ្រឹះ​ស្ថាន​ធនាគារ​និង​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​គ្រឹះស្ថាន​ឯទៀត ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ដូចជា​ស្នងការ​គនីគ្រឹះស្ថាន​ជម្រះ​បញ្ជី​ជាដើម ព្រម​ទាំង ចេញ​បទ​បញ្ជា និង​ត្រួត​ពិនិត្យ គ្រឹះស្ថាន​ទាំងនោះ ។
  5. ត្រួត​ពិនិត្យ ប្រព័ន្ធ​ទូទាត់​ក្នុង ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង កែលំអ​ប្រសិទ្ធភាព នៃ​ការទូទាត់ អន្តរ-ធនាគារ ។
  6. ទទួល​ភារៈ​ផ្តាច់​មុខ​ជា​អ្នកបោះផ្សាយ​រូបិយវត្ថុ​ជាតិ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
  7. ទទួល​ខុសត្រូវ និង​អនុវត្ត​ក្នុង​នាម​នៃ​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា​នូវ​កិច្ច​ការទាំង​ឡាយ​ដែល​ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ចូល​រួម​របស់ ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ជា​មួយ​ស្ថាប័ន អន្តរជាតិ សាធារណៈ ក្នុង​កិច្ចការ​ធនាគារ​ឥណទាន​រូបិយវត្ថុ។
  8. តម្លើង​តារាង​ជញ្ជីង​ទូទាត់ ។
  9. ចូលរួម​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​បំណុល និង​ឥណនេយ្យ​ជា​មួយ​ប្រទេស​ក្រៅ ។
  10. ចូលរួម ក្នុង​ការ​បង្កើត និង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ ទីផ្សារ​រូបិយវត្ថុ និង​ទីផ្សារ​ហិរញ្ញវត្ថុ ។
  11. ផ្តល់ ឬ​ដក​ហូត​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ចំពោះ​គ្រឹះស្ថាន​ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​អាជីវកម្ម​ទីផ្សារ​ប្តូរ​ប្រាក់​សង្ហារឹម​ប័ណ្ណ ត្បូង​ថ្ម និង​លោហធាតុ​មាន​តមៃ្ល ព្រម​ទាំង​ចេញ​បទ បញ្ជា​និង​ត្រួត​ពិនិត្យ​គ្រឹះស្ថាន​ទាំងនេះ ។
  12. កំណត់​អត្រា​ការ​ប្រាក់។