នរោត្តម នរិន្ទដេត
ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម នរិន្ទដេត ( ខ្មែរ: នរោត្តម នរិន្ទដេត , ១៩០៦? – ឆ្នាំ ១៩៧៥) ជាសមាជិកនៃព្រះរាជវង្សានុវង្សនៃ ប្រទេសកម្ពុជា ។ គឺជាអ្នកនយោបាយ និងអ្នកការទូតក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៤០ ១៩៥០ និង ១៩៦០ គាត់បានចាប់ផ្តើមគណបក្សនយោបាយដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយ។ [១]
ជីវប្រវត្តិ[កែប្រែ]
ព្រះអង្គម្ចាស់ នរិន្ទដេត គឺជាចៅប្រុសរបស់ ព្រះបាទនរោត្តម ហើយបានសិក្សានៅ សកលវិទ្យាល័យប៉ារីស ។ នៅក្រោមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលកំណត់ដោយ បារាំង សមាជិកណាមួយនៃ នរោត្តម ឬ ស៊ីសុវត្ថិ ជាកូនចៅរបស់ ព្រះបាទអង្គឌួង អាចនឹងត្រូវបានជ្រើសរើសជាស្តេចរបស់ប្រទេស ហើយបន្ទាប់ពីការសោយទីវង្គត់របស់ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស ឆ្នាំ ១៩៤១ នរិន្ទដេត រួមជាមួយនឹង ស៊ីសុវត្ថិ មុនីរ៉េត និង នរោត្តម សុរាម្រិត គឺជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោម បុគ្គលសំខាន់មួយចំនួនសម្រាប់រាជសម្បត្តិ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ទីបំផុតអាជ្ញាធរបារាំងបានជ្រើសរើសក្មួយប្រុសព្រះជន្ម ១៩ ព្រះវស្សារបស់ ព្រះអង្គ នរោត្តម សីហនុ ជាព្រះមហាក្សត្រ [២] ទោះបីជានរិន្ទដេតត្រូវបានតែងតាំងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជានុសិទ្ធិក៏ដោយ។
នៅឆ្នាំ ១៩៤៦ នរិន្ទដេត បានបង្កើតគណបក្សសេរីនិយម ដែលដំបូងឡើយគេស្គាល់ថា គណបក្សរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិយម។ វាជាលើកដំបូងដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេស។ ពួកសេរីនិយមបានគាំទ្របារាំងយ៉ាងទូលំទូលាយ ហើយបានតស៊ូមតិអំពីវិធីសាស្រ្តបន្តិចម្តងៗក្នុងការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ដោយរក្សាបាននូវទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំរបស់បារាំង៖ នរិន្ទដេតសង្ឃឹមថានឹងទទួលបានការគាំទ្រដែលធានាពីឥស្សរជន ប្រឆាំងកុម្មុយនិស្ត និងជនជាតិភាគតិចចាម របស់ប្រទេស។ [១] មិនដូចគូប្រជែងសំខាន់របស់ពួកគេទេ គឺ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ជ្រុលនិយម និងឯករាជ្យរបស់ អៀវ កើស និងព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវត្ថិ យុទ្ធវង្ស សេរីនិយមត្រូវបានផ្តល់មូលនិធិយ៉ាងច្រើនដោយពួកបារាំង ដែលបានគាំទ្រពួកគេដោយសម្ងាត់ជាមធ្យោបាយរក្សាឥទ្ធិពលរបស់ពួកគេ។ នរិនដេតបានរៀបចំការប្រជុំបក្សនៅគេហដ្ឋានរបស់ទ្រង់ ទោះបីជាការធ្វើទាំងនេះបានជួយបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួនថា ព្រះអង្គម្ចាស់ "គ្មានគំនិតនយោបាយ"។ [៣]
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានទទួលជោគជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតដំបូង ហើយមានរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំដែលមានប្រជាប្រិយភាពបំផុតនៅក្នុងប្រទេស។ នៅឆ្នាំ ១៩៥០ មេដឹកនាំរបស់ខ្លួន អៀវ កើស ត្រូវបានគេធ្វើឃាត ដោយបានស្តីបន្ទោសដោយចង្អុលទៅសមាជិកនៃសមាជិកម្នាក់នៃសមាជិករបស់នរិនដេត។ [៤] នរិនដេត បានភៀសខ្លួនទៅ ទីក្រុងប៉ារីស ដោយសារជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឃាតក។ [៥] ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី គណបក្សសេរីនិយម នឹងទទួលបានតំណែងជាបណ្តោះអាសន្ននៅក្នុងសភា ដោយសារលទ្ធផលនៃភាពមិនប្រក្រតីរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។
នរិន្ទដេតបានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញនៅឆ្នាំ១៩៥១ ហើយត្រូវចាកចេញពីគណបក្សសេរីនិយម ហើយចូលរួមជាមួយចលនានយោបាយ សង្គមរាស្ត្រ និយមរបស់ព្រះសីហនុ ក្រោយការបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៥៥។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំនោះ គាត់បានក្លាយជាប្រតិភូអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាដំបូងគេនៅ អង្គការយូណេស្កូ ។ ក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ១៩៦០ គាត់ត្រូវបានតែងតាំងជាឯកអគ្គរដ្ឋទូតប្រចាំ ប្រទេសយូហ្គោស្លាវី (១៩៦១-១៩៦៣) និង ភូមា (១៩៦៤-៦៧) ។
នរិន្ទដេត គឺជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិកជាច្រើននៃព្រះរាជវង្សានុវង្សកម្ពុជា ដែលត្រូវបានសម្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ បន្ទាប់ពីការកាន់កាប់ របស់ខ្មែរក្រហម នៅខែមេសា ឆ្នាំ 1975។ [៦]
ប្រភព[កែប្រែ]
- ↑ ១,០ ១,១ Corfield, J. The History of Cambodia, ABC-CLIO, 2009, p.42
- ↑ Corfield, J. Khmers Stand Up! A history of the Cambodian government, Monash University, 1994, p.6
- ↑ Corfield, 1994, p.10
- ↑ Kiernan, B. How Pol Pot Came to Power, Yale UP, 2004, p.72
- ↑ Corfield, 1994, p.13
- ↑ Corfield, J. and Summers, L. Historical Dictionary of Cambodia, Scarecrow Press, 1996