ជនជាតិចារ៉ាយ

ជនជាតិចារ៉ាយ (មកពីពាក្យថា ច្រាយ, ហ្គាយ, ឬ ចារ៉ាយ ពាក្យ​ខ្មែរ​បុរាណ​ ហៅ ជនជាតិ​ជ្រាយ (សូម​អាន​ វចនានុក្រម​ខ្មែរ​របស់​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ បោះ​ពុម្ព​លើក​ទី ៥ ទំព័រ​ទី ២៧៨ ជា​ឈ្មោះ​ហៅ​ត្រឹម​ត្រូវ​តាម​ឫស​ដើម​នៃ​ពាក្យ​នេះ ជា​ជាង​ពាក្យ​ ចារ៉ាយ) ដែលមានទីតាំងដំបូងរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចយារ៉ាយគឺនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមគឺ នៅតំបន់ភ្នំ. ភាសារចារ៉ាយមានសមាជិកមកពី ម៉ាលីយូ-ពូលីនេស៊ិន ទាក់ទងសាខានៃភាសានេះ អុសស្រ្តាលី ជាក្រុមគ្រូសារ. ភាសា ចារ៉ាយគឺមានការទាកទងគ្នាជាមួយ ភាសា​ចាម នៅកណ្តាលនៃប្រទេស វៀតណាម ហើយនិងភាសា ជនជាតិម៉ាលេយូ-ប៉ូលេនេស៊ិនឬក៏ភាសា ឥណ្ឌូនេស៊ី, ម៉ាលេស៊ី, ម៉ាដាហ្គាស្កា, ភីលីពិន ហើយនិងកោះដទៃទៀតនៅក្នុងប៉ាស៊ីហ្វិច (ហាវៃ, ញូសាលែន, រ៉ាប៉ានូ, សៅម៉ៅវ, ហ្គាម, ហ្វីជី, និងផ្សេងទៀត.). ប្រជាជនចារ៉ាយទាំងប្រមាណជា ៣៣៥,៥៥៧.ក្រុមជនជាតិភាគតិចចារ៉ាយដែលច្រើនជាងគេគឺនៅតំបន់ភ្នំនៃ ឌីហ្គា ម៉ុនតានាដ.

ផ្នូខ្មោចជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយនៅខេត្ត កណ្ទូម.

ជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាដំបូងគឺរស់នៅក្នុង ហ្គាលៃ និង កណ្ទូម ហើយនិងខេត្តដទៃទៀតគឺ ខេត្ត ដាលាក ហើយមានពីរបីពាន់ក្រុមទៀតដែលរស់នៅក្នុងខេត្ត រតនគិរី,នៃ ប្រទេសកម្ពុជា. ហើយមានការបែកគ្នាក្នុងពេល វៀតណាមសង្គ្រាម,ជនជាតិចារ៉ាយមួយចំនួន (ព្រោះថាក្រុមដ៏ទៃទៀតគឺនៅម៉ូនតាណាដ ) អ្នដែលទាក់ទង់ជាមួយនិង សហរដ្ឋអាមេរិកហើយអ្នកមូយចំនួនមានគ្រួសារនៅដែលកំពុងរស់នៅ សហរដ្ឋអមេរិក,ដោយឡែកនៅក្នុងរដ្ឋ នៃភាគខាងជើង ខារីរូណា។

វប្បធម៌

ប្រពៃណីឬទំនៀមទំលាប់,ជនជតិភាគតិចចារ៉ាយ គឺរស់នៅជាក្រុមភូមិតូចៗដែលមានសមាជិកឬប្រជាជនចំនួនចាប់ពី ៥០-៥០០នាក់. ភូមិធ្វើជាជ្រុងហើយនៅខាងក្រៅភូមិមានព្រៃព័ទ្ធជុំវិញ,ជាមួយគ្នានោះដែរព្រៃគឺជកន្លែងដែលសំរាប់ការរុសរកវល្លិដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតឬ ក៏មានការធ្វើផ្ទះរួមគា្ន ជាជួរវេង នៅជុំវិញភូមិ.នៅក្នុងភូមិតែងតែមានផ្ទះមួយដ៏ស្រស់ស្អាតនៅចំកណ្តាលភូមិ,សំរាប់ដំណាងភូមិនីមួយៗ,វាប្រៀបដូជាបាលទះឬម៉ុងត្បាលបុកស្រូវមានតាមផ្ទះនីមួយៗ។ផ្ទះនីមួយៗមានការបង្កើតឬសាសងពីឈើឬក៏រួមជាមួយដើមឬស្សីផងដែរ,សូមបីតែនៅក្នុងថ្មីៗនេះមានការកែប្រែមួយកំរិតដូចជាផ្ទះឈើចំនែកត្បូលប្រកពី សង្ស័សីដោយសារមានការយល់ដឹង ពីមួយចំនួនទៅមួយចំនួននិងមានការអភិវឌ្ឃន៏មួយករិត។ជនជតិភាគតិចចារ៉ាយមានខ្សែ ខ្សែស្រឡាយ វប្បធម៏;ចំនែកកូនៗដែលកើតក្រោយត្រូវយកត្រគោលតាមម្តាយទាំងអស់ជាងឪពុក។ ភាគច្រើនជនជាតិចារ៉ាយជឿជាក់ទៅលើ;អារក្សអ្នកតានៅតាមព្រៃភ្នំយកសត្វពាហនៈសំរាប់សែនព្រែនឬធ្វើពិធីផ្សេងៗចំពោះសត្វដែលយកមសំលាប់មានដូចជា គោ​ ក្របី ជ្រូក មាន់ដើម្បីការបូងសួងដល់វិញ្ញាណអារក្សអ្នកតាតាមតំបន់ព្រៃភ្នំ . ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០, យ៉ាងណាក៏ដោយ, អាមេរិកបានផ្សព្វផ្សាយសាសនាពី គ្រិះសាសនានិងសាសនទូតបានទាក់ទងគ្នា យក សាសនាគ្រិះមកដល់ចារ៉ាយ។ ដូចនេះដែរលទ្ធផល,ជនជាតិភាគតិចចារ៉ាយកានសាសនាគ្រិះមានការកើតឡើងខ្ពស់នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមហើយនិង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចនេះនៅពេលបច្ចុប្បន្នមានចំនួនដល់ទៅ ១០០,០០០។ មានជនជាតិភាគតិចចារ៉ាយតិចតូចបំផុតដែលមានការផ្លាស់ប្តូរមក ធ្វើនគរូបនីយកម្មតាមតំបន់ដែលមានការផ្លាស់ប្តូរមកកាន់ ពុទ្ធសាសនានៃប្រទេសវៀតណាម។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥០ និងឆ្នាំ ១៩៦០ ឃើញឌីហ្គាចារ៉ាយមានចលនាកើតឡើងយ៉ាងពេញនិយមសំរាប់ការរាប់អានគ្នាដូចជាបងប្អូន(ឌីហ្គាគឺពីពាក្យថា រ៉ាត ហើយមានន័យថា "កូនប្រុសព្រៃភ្នំ")

សូម​មើល​ផង​ដែរ

• ជនជាតិចារាយ(ខ្មែរលើ)