ការសម្លាប់រង្គាលបាជូក
10°30′N 104°54′E / 10.500°N 104.900°E10°30′N 104°54′E / 10.500°N 104.900°E
| Ba Chuc Massacre | |
|---|---|
 Ba Chúc Tomb | |
 <div style="position: absolute; z-index: 2; top: Expression error: Missing operand for *.%; left: -1197.6%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"> Ba Chúc Ba Chúc (Vietnam)
| |
| ទីតាំង | Ba Chúc, An Giang, Vietnam |
| កាលបរិច្ឆេទ | 18 - 30, April 1978[១] |
| គោលដៅ | Vietnamese civilians |
ប្រភេទនៃការវាយប្រហារ | Massacre, war crime |
| ចំនួនស្លាប់ | 3,157 civilians[២] |
| ជនល្មើស | Liberation Army of Kampuchea (Khmer Rouge) |
ការសម្លាប់រង្គាលបាជូក គឺជាការសម្លាប់រង្គាលដែលធ្វើឡើងដោយកងទ័ពរំដោះកម្ពុជា ( ខ្មែរក្រហម ) ពីថ្ងៃទី១៨ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ នៅឃុំបាជូក ខេត្តមាត់ជ្រូក ប្រទេសវៀតណាម(ដែនដីកម្ពុជាក្រោម) បានសម្លាប់ជនស៊ីវិលចំនួន ៣.១៥៧នាក់។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលបានឈ្លានពានវៀតណាមបាននាំអ្នកភូមិក្នុងតំបន់ទៅកាន់ប្រាសាទ និងសាលារៀនដើម្បីធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ពួកគេ។ អ្នកស្រុកដែលភៀសខ្លួនទៅភ្នំនៅថ្ងៃបន្ទាប់ក៏ត្រូវគេកាប់សម្លាប់យ៉ាងព្រៃផ្សៃដែរ។ ជនរងគ្រោះស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានបាញ់ ចាក់ ឬកាត់ក្បាល។ [៣] [១]
ព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាកត្តាជំរុញ ដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់វៀតណាម ចូលឈ្លានពាន ប្រទេសកម្ពុជា នៅចុងឆ្នាំនោះដែលនឹងនាំឱ្យបណ្ដាញ របបខ្មែរក្រហម ទម្លាក់ចោលទាំងមេដឹកនាំ ប៉ុល ពត ។
ផ្ទៃខាងក្នុង[កែប្រែ]
កុម្មុយនិស្តនៅវៀតណាម និងកម្ពុជាបានចងសម្ព័ន្ធមិត្តដើម្បីប្រយុទ្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមវៀតណាម ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីឡើងកាន់អំណាច ថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមបោសសម្អាតបុគ្គលិកដែលបណ្តុះបណ្តាលដោយវៀតណាម ហើយបន្ទាប់មកចាប់ផ្តើមឈ្លានពានវៀតណាម។ [៤] នៅថ្ងៃទី៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានចូលលុកលុយកោះត្រល់, [៥] [៦] បន្ទាប់មកនៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ពួកគេបានកាន់កាប់កោះថជូ ដោយបានសម្លាប់ជនស៊ីវិលចំនួន៥២៨នាក់ ហើយនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ពួកគេត្រូវបានបណ្តេញចេញដោយកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម (PAVN) ។[៧] [៨]
ទោះបីជាមានជម្លោះក៏ដោយ មេដឹកនាំនៃប្រទេសវៀតណាម និងកម្ពុជាដែលបានបង្រួបបង្រួមគ្នាមានការផ្លាស់ប្តូរការទូតជាសាធារណៈជាច្រើនដងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៦ ដើម្បីបញ្ជាក់ពីទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំរបស់ពួកគេ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមការវាយប្រហារឆ្លងព្រំដែន។ ការវាយប្រហារឆ្លងព្រំដែនបានកើតឡើងនៅខេត្តក្រមួនស នៅថ្ងៃទី១៥-១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៧ និងនៅខេត្តមាត់ជ្រូក ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ជាមួយនឹងការវាយប្រហារបន្ថែមទៀតនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា និងថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា បានសម្លាប់ជនស៊ីវិលចំនួន២២២ នាក់ នៅក្នុងការវាយប្រហារនៅថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា។ ខ្មែរក្រហមបានបាញ់ផ្លោង ចូវដុក រាជធានីនៃខេត្តអានយ៉ាង។ [៩] [១០] នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៧ ក្នុងពិធីបុណ្យពាក់កណ្តាលរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ ខ្មែរក្រហមបានបើកការវាយប្រហារតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ដែលមានជម្រៅប្រហែល១០គីឡូម៉ែត្រចូលទៅក្នុងទឹកដីនៃ ខេត្តរោងដំរី ដោយបានសម្លាប់អ្នកស្រុកចំនួន ៥៩២នាក់។ [១១]
ការសម្លាប់រង្គាល[កែប្រែ]
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ កងទ័ពរំដោះកម្ពុជាបានឆ្លងព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម ហើយឡោមព័ទ្ធទីក្រុងបាជូក 6.4 kiloម៉ែត្រs (4.0 mi) ពីព្រំដែន ដោយកាត់ផ្លូវទាំងអស់ដែលចូលទៅក្នុងទីក្រុង។ ខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមចេញពីផ្ទះមួយទៅផ្ទះមួយលួចយក វត្ថុមានតម្លៃ និងសម្លាប់គោក្របី មុននឹងដុតផ្ទះចោលអស់។ [២] ជនស៊ីវិលណាក៏ដោយដែលត្រូវបានទាហានខ្មែរក្រហមចាប់បាននោះ ត្រូវបានប្រមូលចូលទៅក្នុងសាលារៀន និងវត្ត ហើយត្រូវបានសម្លាប់ដោយអាវុធជាច្រើនគ្រាប់។ ជនស៊ីវិលត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ និងកាត់បំពង់ក ឬត្រូវគេវាយដោយដំបង។ ក្មេងៗត្រូវបានបោះឡើងលើអាកាស ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបានកាត់ដោយកាំបិត។ ស្ត្រីត្រូវបានគេចាប់រំលោភហើយយកប្រដាប់ភេទរហូតដល់ស្លាប់។ [១] ជនស៊ីវិលជាច្រើនបានព្យាយាមលាក់ខ្លួននៅក្នុង វត្តតាំប៊ូ និង ភីឡាយ នៅក្នុងទីក្រុងដែលពួកគេគិតថាពួកគេនឹងមានសុវត្ថិភាព។ [២] ខ្មែរក្រហមបានឡោមព័ទ្ធវត្តយ៉ាងលឿន ហើយចាប់ផ្តើមបាញ់ចូលទៅក្នុងនោះ ដោយបានសម្លាប់មនុស្ស ៨០នាក់។ យ៉ាងហោចណាស់មនុស្ស ១០០នាក់បានព្យាយាមចុះចាញ់ទាហានខ្មែរក្រហម ហើយត្រូវបានសម្លាប់រង្គាលភ្លាមៗ។ នៅវត្តតាំប៊ូ មនុស្សប្រហែល ៨០០នាក់ត្រូវបានដង្ហែចេញពីអាគារចូលទៅក្នុងវាលរហោស្ថានហើយត្រូវបានសម្លាប់។ ជនស៊ីវិលជាច្រើនបានរត់គេចពីការសម្លាប់រង្គាលនៅក្នុងទីក្រុង ហើយព្យាយាមលាក់ខ្លួននៅក្នុងរូងភ្នំនៅខាងក្រៅទីក្រុង។ ខ្មែរក្រហមដោយប្រើសត្វឆ្កែតាមដានបានដើរតាមជនស៊ីវិលចូលទៅក្នុងរូងភ្នំ ដោយគប់គ្រាប់បែកដៃ និងបាញ់នៅខាងក្នុងដើម្បីសម្លាប់ជនស៊ីវិលដែលកំពុងលាក់ខ្លួន។ [១២] ដល់ថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ខ្មែរក្រហមបានដកថយពីទីក្រុង មុនពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមបង្ហាញការបន្សល់ទុកគ្រាប់មីន ដែលបានសម្លាប់ ឬរបួស ២០០ នាក់ទៀត។ [១៣] នៅចុងបញ្ចប់នៃការសម្លាប់រង្គាលជនស៊ីវិល ៣ ១៥៧ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់។ [១] [១៤]
ផលវិបាក[កែប្រែ]
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ប៉ុល ពត បានប្រើកងពលចំនួន ១០ ដើម្បីរៀបចំការឈ្លានពានពេញទំហឹងប្រឆាំងនឹងវៀតណាម។ ក្នុងបរិបទនេះ នៅថ្ងៃទី ៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ ការិយាល័យនយោបាយនៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម និងគណៈកម្មាធិការយោធាមជ្ឈិមបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចូលជាផ្លូវការនូវសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនលើកទី 3 និងផ្ដួលរំលំរបបប៉ុលពត។ ជំនួសឱ្យការដកថយទៅកាន់តំបន់ដែលមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់សង្គ្រាមទ័ពព្រៃរយៈពេលវែងតាំងពីដើមដំបូង ដោយវាយតម្លៃកម្លាំងខ្លួនឯងខ្លាំងពេកកងកម្លាំងបដិវត្តន៍កម្ពុជា (KRA) ភាគច្រើនបានប្រឈមមុខនឹងកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម (PAVN) ដោយងាយចាញ់ដោយយោធាវៀតណាមដែលមានបទពិសោធន៍ច្រើនជាងនេះ។ ក្នុងរយៈពេល ២ សប្តាហ៍។ ខ្មែរក្រហមបានដួលរលំយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយត្រូវបានផ្ដួលរំលំនៅថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ នៅពេលដែលវាបានភៀសខ្លួនឆ្លងព្រំដែន កម្ពុជា-ថៃ ហើយបានចូលទៅលាក់ខ្លួន ដូច្នេះការបញ្ចប់របបប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជាទាំងមូល។ [១៥] [១៦]
អនុស្សាវរីយ៍[កែប្រែ]
ក្រោយសង្គ្រាមនៅឆ្នាំ១៩៧៩ រដ្ឋាភិបាលខេត្តមាត់ជ្រូក បានសាងសង់ទីបញ្ចុះសពអ្នកស្លាប់នៅបាជូក។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅថ្ងៃទី១៥ និងទី១៦ នៃថ្ងៃតាមច័ន្ទគតិ ពិធីបូជាសមូហភាពត្រូវបានប្រារព្ធឡើងសម្រាប់អ្នកស្លាប់។ ទីបញ្ចុះសព និងប្រាសាទពីរដែលប្រើសម្រាប់ការសម្លាប់រង្គាលត្រូវបានចុះបញ្ជីជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ។ [២] [១៧] ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ខេត្តមាត់ជ្រូក បានបែងចែកប្រាក់ចំនួន ៣០ពាន់លាន វៀតណាមដើម្បីកសាងទីបញ្ចុះសពជនរងគ្រោះឡើងវិញ។ ទីបញ្ចុះសពមានផ្ទៃដី ៥ហិកតា រួមទាំងទីបញ្ចុះសពទំហំ ៥០០ម៉ែត្រការ៉េ។ ផ្នូរ និងសាលរំលឹកដាក់តាំងរូបភាព និងវត្ថុនានានៃកន្លែងកើតហេតុ។ [១៧] សាលមហោស្រព បង្ហាញរូបថតនៃកន្លែងកើតហេតុ និងលំពែង ដំបង និងអាវុធផ្សេងទៀតដែលខ្មែរក្រហមប្រើដើម្បីអនុវត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ [១៨] [១៩] ហើយបន្ទប់បញ្ចុះសពផ្ទុកសាកសពជនរងគ្រោះនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ដែលមិនទាន់ប្រមូលបានចំនួន ១១៥៩នាក់ ដែលក្នុងនោះ លលាដ៍ក្បាលចំនួន១០១៧ ត្រូវបានចាត់ថ្នាក់តាមអាយុរបស់ពួកគេ។ និងការកំណត់អត្តសញ្ញាណយេនឌ័រ [១៧] រួមទាំងទារកចំនួន ២៩ នាក់ ក្មេងស្រី ៨៨នាក់ អាយុ ១៦-២០ ឆ្នាំ ស្ត្រី ១៥៥ នាក់ដែលមានអាយុ ២១-៤៤ ឆ្នាំ ស្ត្រី ១០៣នាក់ដែលមានអាយុពី ៤១-៦០ ឆ្នាំ ៨៦ នាក់ស្ត្រីអាយុលើសពី ៦០ឆ្នាំ និងបុរស ២៣នាក់ដែលមានអាយុពី ១៦-២០ ឆ្នាំ បុរស ៧៩នាក់ដែលមានអាយុពី ២១-៦០ ឆ្នាំ។ ៤០, ១៦២ បុរសដែលមានអាយុ 41-60 និង 38 នាក់ដែលមានអាយុលើសពី 60, [៣] សាកសពជនរងគ្រោះដែលនៅសេសសល់ត្រូវបានកប់ដោយសាច់ញាតិរបស់ពួកគេឬត្រូវបានទុកនៅក្នុងរូងភ្នំដំរី។ ដោយសាររន្ធខ្លះជ្រៅពេកមិនអាចលើកអដ្ឋិធាតុចេញបាន សាច់ញាតិត្រូវចាក់ដីពេញរន្ធ។ [២០] [២១]
ឯកសារយោង[កែប្រែ]
- ↑ ១,០ ១,១ ១,២ ១,៣ "MEANWHILE: When the Khmer Rouge came to kill in Vietnam". International Herald Tribune (in English). January 7, 2004. Archived from the original on 27 October 2005. Retrieved September 4, 2015.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help)CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ ២,០ ២,១ ២,២ ២,៣ Huu Ngoc (May 8, 2005). "The river flows quietly once again". Vietnam News Agency (in English). Archived from the original on May 9, 2005.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) Cite error: Invalid<ref>tag; name "VNS" defined multiple times with different content - ↑ ៣,០ ៣,១ Báo Đời sống và Pháp luật (2013-11-08). "Rợn người nhà mồ nạn nhân Pôn Pốt ở An Giang". Archived from the original on 2020-08-14. Retrieved 2015-09-04.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Blood and Soil: Modern Genocide 1500–2000. 2008. pp. 548–549. ល.ស.ប.អ. 978-0-522-85477-0. https://books.google.com/books?id=R5p7cRyK748C&pg=PA548.
- ↑ The Macabresque: Human Violation and Hate in Genocide, Mass Atrocity and Enemy-making. 2018. ល.ស.ប.អ. 9780190677886. https://books.google.com/books?id=2YY0DwAAQBAJ&q=Ph%C3%BA+Qu%E1%BB%91c+1975+attack&pg=PA315.
- ↑ Sustainable Development Goals in Southeast Asia and ASEAN: National and Regional Approaches. 2019-01-14. ល.ស.ប.អ. 9789004391949. https://books.google.com/books?id=isuDDwAAQBAJ&q=Ph%C3%BA+Qu%E1%BB%91c+1975+attack&pg=PA284.
- ↑ "柬埔寨推翻种族灭绝制度40年：有效履行国际义务、有力维护祖国领土主权". 越通社. 2018-12-31. https://zh.vietnamplus.vn/%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E6%8E%A8%E7%BF%BB%E7%A7%8D%E6%97%8F%E7%81%AD%E7%BB%9D%E5%88%B6%E5%BA%A640%E5%B9%B4%E6%9C%89%E6%95%88%E5%B1%A5%E8%A1%8C%E5%9B%BD%E9%99%85%E4%B9%89%E5%8A%A1%E6%9C%89%E5%8A%9B%E7%BB%B4%E6%8A%A4%E7%A5%96%E5%9B%BD%E9%A2%86%E5%9C%9F%E4%B8%BB%E6%9D%83/90309.vnp.
- ↑ Sổ tay địa danh Kiên Giang. 2010. p. 284. ល.ស.ប.អ. 978-604-62-0291-2.
- ↑ Kiernan, Ben. "New Light on the Origins of the Vietnam-Kampuchea Conflict" (PDF). Yale. Archived from the original (PDF) on 2022-02-17. Retrieved 2022-01-30.
- ↑ Báo Tuổi Trẻ (2009-04-11). "Ký ức kinh hoàng về Khơme đỏ". Archived from the original on 2009-04-11. Retrieved 2009-04-11.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "越南与柬埔寨妇女代表团上香缅怀遭波尔布特军杀害的无辜平民". 越通社. 2019-02-22. https://zh.vietnamplus.vn/%E8%B6%8A%E5%8D%97%E4%B8%8E%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E5%A6%87%E5%A5%B3%E4%BB%A3%E8%A1%A8%E5%9B%A2%E4%B8%8A%E9%A6%99%E7%BC%85%E6%80%80%E9%81%AD%E6%B3%A2%E5%B0%94%E5%B8%83%E7%89%B9%E5%86%9B%E6%9D%80%E5%AE%B3%E7%9A%84%E6%97%A0%E8%BE%9C%E5%B9%B3%E6%B0%91/92327.vnp.
- ↑ "Victory over Pol Pot regime: They died for Cambodia to revive". vietnam plus. 2 March 2019. Retrieved 28 January 2022.
- ↑ Cambodian Genocide: The Essential Reference Guide. 28 February 2022. p. 47. ល.ស.ប.អ. 9781440876547. https://www.google.com/books/edition/Cambodian_Genocide_The_Essential_Referen/unhXEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&dq=Ba+Ch%C3%BAc&pg=PA5&printsec=frontcover.
- ↑ "The forgotten massacre Killing Fields in Vietnam recalled by few". phnompenhpost. 19 April 2013. https://www.phnompenhpost.com/national/forgotten-massacre-killing-fields-vietnam-recalled-few.
- ↑ "吴春历大将：越南西南边境地区保卫战胜利是捍卫国家主权事业的经验教训". 越通社. 2019-01-07. https://zh.vietnamplus.vn/%E5%90%B4%E6%98%A5%E5%8E%86%E5%A4%A7%E5%B0%86%E8%B6%8A%E5%8D%97%E8%A5%BF%E5%8D%97%E8%BE%B9%E5%A2%83%E5%9C%B0%E5%8C%BA%E4%BF%9D%E5%8D%AB%E6%88%98%E8%83%9C%E5%88%A9%E6%98%AF%E6%8D%8D%E5%8D%AB%E5%9B%BD%E5%AE%B6%E4%B8%BB%E6%9D%83%E4%BA%8B%E4%B8%9A%E7%9A%84%E7%BB%8F%E9%AA%8C%E6%95%99%E8%AE%AD/90565.vnp.
- ↑ "越南西南边境地区保卫战胜利 帮助柬埔寨人民摆脱种族灭绝制度". 越通社. 2019-01-04. https://zh.vietnamplus.vn/%E5%9B%BE%E8%A1%A8%E6%96%B0%E9%97%BB%E8%B6%8A%E5%8D%97%E8%A5%BF%E5%8D%97%E8%BE%B9%E5%A2%83%E5%9C%B0%E5%8C%BA%E4%BF%9D%E5%8D%AB%E6%88%98%E8%83%9C%E5%88%A9-%E5%B8%AE%E5%8A%A9%E6%9F%AC%E5%9F%94%E5%AF%A8%E4%BA%BA%E6%B0%91%E6%91%86%E8%84%B1%E7%A7%8D%E6%97%8F%E7%81%AD%E7%BB%9D%E5%88%B6%E5%BA%A6/90460.vnp.
- ↑ ១៧,០ ១៧,១ ១៧,២ Vương Thoại Trung (2015-05-04). "An Giang: Lễ giỗ tập thể các nạn nhân trong vụ thảm sát Ba Chúc". Vietnamplus. https://www.vietnamplus.vn/an-giang-le-gio-tap-the-cac-nan-nhan-trong-vu-tham-sat-ba-chuc/320737.vnp.
- ↑ "Ba Chuc Tomb". Lonely Planet. Archived from the original on 2022-01-29. Retrieved 2022-01-29.
- ↑ Vietnam. 2006. p. 223. ល.ស.ប.អ. 9780792262039. https://www.google.com/books/edition/Vietnam/9WLfsdeJgHsC?hl=en&gbpv=1&dq=Ba+Ch%C3%BAc+massacre&pg=PA233&printsec=frontcover.
- ↑ Dương Phạm Ngọc (2014-01-06). "Những trò giết người man rợ của bọn Pol Pot". VTC News. https://vtc.vn/nhung-tro-giet-nguoi-man-ro-cua-bon-pol-pot-ar140851.html.
- ↑ con số thương vong trong vụ thảm sát Ba Chúc. pp. 300–301.