កីឡាអូឡាំពិក

ពីវិគីភីឌា

កីឡាអូឡាំពិក​គឺជា​ប្រភេទកីឡាអន្តរជាតិចំរុះ​ដែលត្រូវបានបែងចែក​ជាពីរព្រឹត្តិការណ៍គឺ ព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ និងព្រឹត្តិការណ៍កីឡាអូឡាំពិករដូវរងារ។ ព្រឹតិ្តការណ៍ទាំងពីរនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់បួនឆ្នាំម្តង។ ព្រឹត្តិការណ៍កីឡាទាំង២នេះ​ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើង​ក្នុងឆ្នាំជាមួយគ្នារហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៩២។ ប៉ុន្តែក្រោយមក ពួកវាក៏ត្រូវពន្លាតពីគ្នាចំនួន២ឆ្នាំ។ ដើមកំនើតកីឡាអូឡាំពិក (ភាសាក្រិច: Ολυμπιακοί Αγώνες; Olympiakoi Agones) ត្រូវបានកត់ត្រាទុកដំបូងក្នុងឆ្នាំ ៧៧៦មុនគ.ស ក្នុងទីក្រុងអូឡាំព្យ៉ានៃប្រទេសក្រិច ហើយត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងរហូតដល់ឆ្នាំ៣៩៣នៃគ.ស។ ចំនាប់អារម្មណ៍អំពីការរស់ឡើងវិញនៃកីឡាអូឡាំពិក ត្រូវបានសរសេរដំបូងដោយកវីនិពន្ធកំនាព្យជនជាតិក្រិច និងជានិពន្ធនាយកកាសែត លោក Alexandros Soutsos ក្នុងកំនាព្យរបស់គាត់ដែលមានចំនងជើងថា "Dialogue of the Dead" ក្នុងឆ្នាំ១៨៣៣[១]។ លោក អេវ៉ង់ងហ្គេឡូស ហ្សាបប៉ា (Evangelos Zappas) គឺជាអ្នកឧបត្ថមគាំទ្រដំបូងចំពោះកីឡាអូឡាំពិកទំនើបក្នុងឆ្នាំ១៨៥៩។ គាត់បានចំនាយទៅលើការតុបតែងពហុកីឡាដ្ឋានប៉ាណាស្ស៊ីណៃកូ (Panathinaiko Stadium ) សំរាប់ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក​ដែលបានប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅទីនោះក្នុងឆ្នាំ១៨៧០ និងឆ្នាំ១៨៧៥ [២]។ ទាំងនេះត្រូវបានចុះផ្សាយក្នុងកាសែត និងបោះពុម្ពផ្សាយទូទាំងពិភពលោក ដោយរួមទាំងទស្សនាវដ្តីឈ្មោះ London Review ដែលបានសរសេររៀបរាប់​អំពីកីឡាអូឡាំពិក​នៃការផ្អាកបន្តការប្រារព្ធធ្វើអស់ជាច្រើនសតវត្សរ៍ ហើយត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងវិញនាពេលថ្មីៗនេះ។

គណកម្មការកីឡាអូឡាំពិកអន្តរជាតិត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ១៨៩៤ ដោយអ្នកដែលបានទទួលពាន់រង្វាន់ណូបែលជនជាតិបារាំង ជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតបង្កើតគឺលោក ព្យែរ ហ្វេ្រឌី បារុន ដឺ គូប៊ែរតាំង (Pierre Frédy, Baron de Coubertin)។ គណកម្មការរៀបចំកីឡាអូពិកអន្តរជាតិ​បានរៀបចំកីឡាអូឡាំពិកលើកដំបូងនៅឆ្នាំ១៨៩៦ ដែលប្រារព្ធធ្វើនៅក្រុងអាតែន ប្រទេសក្រិច។ អ្នកចូលរួមក្នុងកីឡាអូឡាំពិកនេះបានកើនឡើង ដោយរាប់បញ្ចូលទាំងអត្តពលករស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសទូទាំងពិភពលោក។.

Bandar tuan rumah Sukan Olimpik
Sukan Olimpik Musim Panas Sukan Olimpik Musim Sejuk
Tahun Olimpiad ke- Bandar Tuan Rumah Negara Bandar Tuan Rumah Negara
1896 I Athens (1) Yunani (1)
1900 II Paris (1) Perancis (1)
1904 III St. Louis, Missouri(1) (1) Amerika Syarikat (1)
1906 Intercalated Athens Yunani
1908 IV London (1) United Kingdom (1)
1912 V Stockholm (1) Sweden (1)
1916 VI (2) Berlin Empayar Jerman
1920 VII Antwerp (1) Belgium (1)
1924 VIII Paris (2) Perancis (2) I Chamonix (1)  Perancis (1)
1928 IX Amsterdam (1) Belanda (1) II St Moritz (1)  Switzerland (1)
1932 X Los Angeles, California(1) Amerika Syarikat (2) III Lake Placid, New York (1)  Amerika Syarikat (1)
1936 XI Berlin (1) Jerman (1) IV Garmisch-Partenkirchen (1)  Jerman (1)
1940 XII (3) Tokyo→Helsinki Jepun

Finland

V (2) Sapporo→St Moritz→Garmisch-Partenkirchen  Jepun

 Switzerland Jerman

1944 XIII (3) London United Kingdom V (3) Cortina d'Ampezzo  Itali
1948 XIV London (2) United Kingdom (2) V St Moritz (2)  Switzerland (2)
1952 XV Helsinki (1) Finland (1) VI Oslo (1)  Norway (1)
1956 XVI Melbourne (1) +

Stockholm (2)(4)

Australia (1) +

Sweden (2)

VII Cortina d'Ampezzo (1)  Itali (1)
1960 XVII Rome (1) Itali (1) VIII Squaw Valley, California (1)  Amerika Syarikat (2)
1964 XVIII Tokyo (1) Jepun (1) IX Innsbruck (1)  Austria (1)
1968 XIX Mexico City (1) Mexico (1) X Grenoble (1)  Perancis (2)
1972 XX Munich (1) Jerman Barat (2) XI Sapporo (1)  Jepun (1)
1976 XXI Montreal, Quebec (1) Kanada (1) XII Innsbruck (2)  Austria (2)
1980 XXII Moscow (1) Kesatuan Soviet (1) XIII Lake Placid, New York (2)  Amerika Syarikat (3)
1984 XXIII Los Angeles, California (2) Amerika Syarikat (3) XIV Sarajevo (1)  Yugoslavia (1)
1988 XXIV Seoul (1) Korea Selatan (1) XV Calgary, Alberta (1)  Kanada (1)
1992 XXV Barcelona (1) Sepanyol (1) XVI Albertville (1)  Perancis (3)
1994 XVII Lillehammer (1)  Norway (2)
1996 XXVI Atlanta, Georgia (1) Amerika Syarikat (4)
1998 XVIII Nagano (1)  Jepun (2)
2000 XXVII Sydney (1) Australia (2)
2002 XIX Salt Lake City, Utah (1)  Amerika Syarikat (4)
2004 XXVIII Athens (2) Yunani (2)
2006 XX Turin (Torino) (1)  Itali (2)
2008 XXIX Beijing (1) (5) China (1)
2010 XXI Vancouver, British Columbia (1)  Kanada (2)
2012 XXX London (3) United Kingdom (3)
2014 XXII Sochi (1) Rusia (1)
2016 XXXI Rio de Janeiro (1) Brazil (1)
2018 XXIII Pyeongchang (1) Korea Selatan (1)
2021(6) XXXII Tokyo (2) Jepun (2)
2022 XXIV Beijing (2) China (2)

ទីក្រុងដែលបានទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះក្នុងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក[កែប្រែ]

គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១០ កីឡាអូឡាំពិកត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងនៅទីក្រុងចំនួន៤១ ក្នុងចំនោម២២ប្រទេស។ កីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅឆ្នាំ២០០៨ដែលនឹងមកដល់នាពេលឆាប់ៗនេះ គឺនឹងប្រារព្ធនៅទីក្រុងប៉េកាំង នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមិតចិន នៅថ្ងៃទី០៨ ខែសីហាឆ្នាំ២០០៨ ម៉ោង ០៨:០៨ល្ងាច (០៨/០៨/០៨, ០៨:០៨ ម៉ោងក្នុងប្រទេសចិន) នៅពហុកីឡាដ្ឋានជាតិប៉េកាំង។ ហើយកីឡាអូឡាំពិករដូវត្រជាក់ឆ្នាំ២០១០ នឹងធ្វើនៅទីក្រុងវង់គូវែរ ប្រទេសកាណាដា

សំគាល់៖ លេខក្នុងវង់ក្រចក​នៅបន្ទាប់ពី​ឈ្មោះទីក្រុងឬប្រទេសតំណាងអោយចំនួនដងនៃ​ការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ​នៃ​កីឡាអូឡាំពិក។
ទីក្រុងដែលបានទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកីឡាអូឡាំពិក
កីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ កីឡាអូឡាំពិករដូវរងារ
ឆ្នាំ លើកទី ទីក្រុងម្ចាស់ផ្ទះ ប្រទេស លើកទី ទីក្រុងម្ចាស់ផ្ទះ ប្រទេស
១៨៩៦ I អាតែន (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស ក្រិច (១)
១៩០០ II ប៉ារីស (១)  បារាំង (១)
១៩០៤ III St. Louis, Missouri() (១)  USA (១)
១៩០៦ III អាតែន (not recognized) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស ក្រិច
១៩០៨ IV ឡុង (១)  ចក្រភពអង់គ្លេស (១)
១៩១២ V ស្តុកហូម (១)  ស៊ុយអែត (១)
១៩១៦ VI () ប៊ែរឡាំង  អាល្លឺម៉ង់
១៩២០ VII អានថ្វឺប (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស បែលហ្ស៊ីក (១)
១៩២៤ VIII ក្រុងប៉ារីស (២)  បារាំង (២) I Chamonix (១)  បារាំង (១)
១៩២៨ IX អាមស្ទែរដាម (១)  ហូឡង់ (១) II St Moritz (១)  ស្វីស (១)
១៩៣២ X ឡូសអានជឺឡេស(១)  USA (២) III Lake Placid, New York (១)  USA (២)
១៩៣៦ XI ប៊ែរឡាំង (១)  អាល្លឺម៉ង់ (១) IV Garmisch-Partenkirchen (១)  អាល្លឺម៉ង់ (១)
១៩៤០ XII () តូក្យូ
ក្រុងហេលស៊ីនគី
 ជប៉ុន
 ហ្វាំងឡង់
V () ក្រុងសាបប៉ូរូ
St Moritz
Garmisch-Partenkirchen
 ជប៉ុន
 ស្វីស
 អាល្លឺម៉ង់
១៩៤៤ XIII () ឡុង  ចក្រភពអង់គ្លេស V () Cortina d'Ampezzo  អ៊ីតាលី
១៩៤៨ XIV ឡុង (២)  ចក្រភពអង់គ្លេស (២) V St Moritz (២)  ស្វីស (២)
១៩៥២ XV ហេលស៊ីនគី (១)  ហ្វាំងឡង់ (១) VI អ៊ូស្លូ (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស ណ័រវ៉េ (១)
១៩៥៦ XVI ម៉ែលបន (១) +
ស្តុកហូម (២)()
ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស អូស្រ្តាលី (១) +
 ស្វីស (២)
VII Cortina d'Ampezzo (១)  អ៊ីតាលី (១)
១៩៦០ XVII រ៉ូម (១)  អ៊ីតាលី (១) VIII Squaw Valley, California (១)  USA (២)
១៩៦៤ XVIII តូក្យូ (១)  ជប៉ុន (១) IX Innsbruck (១)  អូទ្រីស (១)
១៩៦៨ XIX ម៉ិកសិច (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស មិចសិច (១) X ហ្គឺណូប (១)  បារាំង (២)
១៩៧២ XX មុយនីច (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស អាល្លឺម៉ងខាងកើត (២) XI ក្រុងសាបប៉ូរូ (១)  ជប៉ុន (១)
១៩៧៦ XXI ម៉ុងត្រេអាល (១)  កាណាដា (១) XII Innsbruck (២)  អូទ្រីស (២)
១៩៨០ XXII មូស្គូ (១)  Soviet Union (១) XIII Lake Placid, ញូយ៉ក (២)  USA (៣)
១៩៨៤ XXIII ឡូសអានជឺឡេស (២)  USA (៣) XIV Sarajevo (១) យូហ្គោស្លាវី (១)
១៩៨៨ XXIV សេអ៊ូល (១)  កូរ៉េខាងត្បូង (១) XV Calgary, Alberta (១)  កាណាដា (១)
១៩៩២ XXV បារសែឡូណា (១)  អេស្ប៉ាញ (១) XVI Albertville (១)  បារាំង (៣)
១៩៩៤ XVII Lillehammer (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស ណ័រវ៉េ (២)
១៩៩៦ XXVI អាត្លង់តា (១)  USA (៤)
១៩៩៨ XVIII ណាហ្គាណុ (១)  ជប៉ុន (២)
២០០០ XXVII ស៊ីដនីយ៏ (១) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស អូស្រ្តាលី (២)
២០០២ XIX Salt Lake City, Utah (១)  USA (៤)
២០០៤ XXVIII អាតែន (២) ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស ក្រិច (២)
២០០៦ XX តូរីណូ (១)  អ៊ីតាលី (២)
២០០៨ XXIX ប៉េកាំង (១)+
ហុងកុង (១)()
 ចិន (១)+
 ហុងកុង (១)
២០១០ XXI វ៉ង់គូវែរ, British Columbia (១)  កាណាដា (២)
២០១២ XXX ឡុង (៣)  ចក្រភពអង់គ្លេស (៣)
២០១៤ XXII Sochi (១)  រុស្ស៊ី (១)
២០១៦ XXXI រីយ៉ូដឺហ្សាណេរ៉ូ (១)  ប្រេស៊ីល(១)
២០១៨ XXIII ព្យុងឆាង (១)  កូរ៉េខាងត្បូង (១)
២០២០ XXXII តូក្យូ (៣)  ជប៉ុន (៣)
ដើមដំបូងត្រូវធ្វើនៅ ស៊ីកាហ្គូ ប៉ុន្តែបានប្តូរទៅ St. Louis