Jump to content

ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន

ពីវិគីភីឌា


ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន [១] គឺជាឧបករណ៍ធាតុផ្សំនៃ សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន)។ វាត្រូវបានអនុម័តនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី១៣ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៧។ [២]

គោលបំណងនៃសេចក្តីព្រាងធម្មនុញ្ញនេះត្រូវបានស្នើឡើងជាផ្លូវការនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី១១ ដែលបានប្រារព្ធឡើងក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៥ នៅ ទីក្រុងគូឡាឡាំពួ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ។ មេដឹកនាំអាស៊ានទាំងដប់ ដែលម្នាក់មកពីរដ្ឋសមាជិកនីមួយៗ ហៅថា ក្រុមបុគ្គលលេចធ្លោអាស៊ាន (EPG) ត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យបង្កើតអនុសាសន៍សម្រាប់ការតាក់តែងធម្មនុញ្ញ។

សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍

នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី១២ ដែលធ្វើឡើងក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០០៧ នៅទីក្រុងសេប៊ូ ប្រទេសហ្វីលីពីន សំណើជាមូលដ្ឋានមួយចំនួនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ។ មេដឹកនាំអាស៊ានបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលដើម្បីបង្កើត "ក្រុមការងារកម្រិតខ្ពស់លើការព្រាងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន" ដែលមានសមាសភាពមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាន់ខ្ពស់ចំនួនដប់រូបមកពីប្រទេសសមាជិកទាំងដប់។ បន្ទាប់មកក្រុមការងារបានបើកកិច្ចប្រជុំចំនួន១៣ ក្នុងកំឡុងឆ្នាំ២០០៧។

ធម្មនុញ្ញ

[កែប្រែ]

គោលការណ៍ដែលមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញរួមមាន៖

  • ការសង្កត់ធ្ងន់លើភាពជាកណ្តាលរបស់អាស៊ានក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់។
  • គោរពគោលការណ៍ បូរណភាពទឹកដី អធិបតេយ្យភាព ការមិនជ្រៀតជ្រែក និងអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់សមាជិកអាស៊ាន។
  • ការលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងអត្តសញ្ញាណក្នុងតំបន់ ការដោះស្រាយវិវាទដោយសន្តិវិធីតាមរយៈការសន្ទនា និងការពិគ្រោះយោបល់ និងការលះបង់ការឈ្លានពាន។
  • គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ដោយគោរព សិទ្ធិមនុស្ស យុត្តិធម៌សង្គម និងពាណិជ្ជកម្មពហុភាគី។
  • ជំរុញសមាហរណកម្មពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់។
  • ការតែងតាំង អគ្គលេខាធិការ និង តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍ របស់អាស៊ាន។
  • បង្កើត​ស្ថាប័ន​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​យន្តការ​ជម្លោះ​ដែល​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​បាន ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ផ្លូវការ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន ។
  • ការអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនងមិត្តភាពខាងក្រៅ និងជំហរជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ (ដូច សហភាពអឺរ៉ុប )
  • បង្កើន​ចំនួន​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​ដល់​ពីរ​ដង​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ និង​លទ្ធភាព​កោះប្រជុំ​សម្រាប់​ភាពអាសន្ន។
  • ការរំលឹកឡើងវិញនូវការប្រើប្រាស់ ទង់ជាតិអាស៊ាន ភ្លេងជាតិ និមិត្តសញ្ញា និង ទិវាជាតិអាស៊ាន នៅថ្ងៃទី ៨ ខែសីហា។
រដ្ឋសមាជិក ការផ្តល់សច្ចាប័ន របស់រដ្ឋាភិបាល ការដាក់ប្រាក់



</br> ឧបករណ៍នៃការផ្តល់សច្ចាប័ន 		ចុះហត្ថលេខា​ដោយ
 Singapore</img> Singapore ១៨ ធ្នូ ២០០៧ ថ្ងៃទី 7 ខែមករា ឆ្នាំ 2008 នាយករដ្ឋមន្ត្រី
 Brunei Darussalam</img> Brunei Darussalam ៣១ មករា ២០០៨ ១៥ កុម្ភៈ ២០០៨ ស៊ុលតង់
 Lao People's Democratic Republic</img> Lao People's Democratic Republic ថ្ងៃទី ១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៨ ថ្ងៃទី 20 ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2008 ប្រធាន
 Malaysia</img> Malaysia ថ្ងៃទី ១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៨ ថ្ងៃទី 20 ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2008 រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស
 Vietnam</img> Vietnam ១៤ មីនា ២០០៨ ១៩ មីនា ២០០៨ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស
 Cambodia</img> Cambodia ២៥ កុម្ភៈ ២០០៨ [៣] ១៨ មេសា ២០០៨ រដ្ឋសភា​ជាតិ
 Myanmar</img> Myanmar ថ្ងៃទី 21 ខែកក្កដា ឆ្នាំ 2008 ថ្ងៃទី 21 ខែកក្កដា ឆ្នាំ 2008 [៤] រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស
 Philippines</img> Philippines ថ្ងៃទី 7 ខែតុលា ឆ្នាំ 2008 [៥] ១២ វិច្ឆិកា ២០០៨ [៦] ព្រឹទ្ធសភា
 Indonesia</img> Indonesia ២១ តុលា ២០០៨ [៧] ១៣ វិច្ឆិកា ២០០៨ [៦] ប្រធាន និងក្រុមប្រឹក្សាតំណាងប្រជាជននៃសាធារណរដ្ឋឥណ្ឌូនេស៊ី
 Thailand</img> Thailand ១៦ កញ្ញា ២០០៨ [៨] ១៤ វិច្ឆិកា ២០០៨ [៦] សភា

ការអនុម័ត

[កែប្រែ]

ធម្មនុញ្ញនេះបានចូលជាធរមាននៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៨ គឺសាមសិបថ្ងៃបន្ទាប់ពីការផ្តល់សច្ចាប័នឧបករណ៍ចុងក្រោយរបស់ប្រទេសថៃ។ តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍របស់ប្រទេសថៃប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ដន ប្រម័ត្ថវិន័យ បានដាក់ឯកសារនេះជាមួយអគ្គលេខាធិការអាស៊ានសុរិន្ទ្រ៍ ពិសសុវណ្ណ នៅបេសកកម្មថៃនៅទីក្រុងញូវយ៉កកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា។ លោក​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​ដោយ​និយាយ​ថា “នេះ​ពិត​ជា​ឱកាស​មួយ​ដើម្បី​អបអរ​សម្រាប់​ប្រជាជន​អាស៊ាន​ចំនួន ៥៧០ លាន​នាក់។ នេះ​មាន​ន័យ​ថា នៅ​ពេល​មេដឹកនាំ​អាស៊ាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​ធ្នូ ធម្មនុញ្ញ​អាស៊ាន​នឹង​ចូល​ជា​ធរមាន»។ លោក​បាន​សំដៅ​ទៅ​លើ​ធម្មនុញ្ញ​ដែល​ចូល​ជា​ធរមាន​បន្ទាប់​ពី​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​លើក​ទី១៤ នៅ​ខេត្ត​ឈៀងម៉ៃ ប្រទេស​ថៃ ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៣ ដល់ ១៨ ខែ​ធ្នូ។ ក្នុងការធ្វើដូច្នេះ លោកបានបន្ថែមថា ការប្រារព្ធពិធីនឹងធ្វើឡើងមិនត្រឹមតែសម្រាប់ការផ្តល់សច្ចាប័នពេញលេញនៃធម្មនុញ្ញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាការចូលជាធរមាននៃច្បាប់មូលដ្ឋានថ្មីរបស់អាស៊ានផងដែរ “វានឹងជាអង្គការផ្អែកលើច្បាប់ និងតម្រង់ទិសមនុស្ស ជាមួយនឹងបុគ្គលិកលក្ខណៈផ្លូវច្បាប់របស់ខ្លួន។ "។ [៦]

បើកដំណើរការ

[កែប្រែ]

នៅថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៨ សមាជិកអាស៊ានបានជួបប្រជុំគ្នានៅរដ្ឋធានីហ្សាកាតា របស់ ឥណ្ឌូនេស៊ីដើម្បីចាប់ផ្តើមធម្មនុញ្ញដែលបានចុះហត្ថលេខាក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៧ ដោយមានគោលបំណងផ្លាស់ទីទៅជិត "សហគមន៍រចនាប័ទ្មសហភាពអឺរ៉ុប" ។ [៩] [១០] ធម្មនុញ្ញបានប្រែក្លាយអាស៊ានទៅជានីតិបុគ្គល និងមានគោលបំណងបង្កើតតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីតែមួយសម្រាប់តំបន់ដែលគ្របដណ្តប់ប្រជាជនចំនួន ៦០០លាននាក់។ ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូណេស៊ី ស៊ូស៊ីឡូ បាមបាង យូដូយូណូ បាន​ថ្លែង​ថា៖ «នេះ​គឺ​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​ដ៏​សំខាន់។ . . អាស៊ានកំពុងប្រែក្លាយខ្លួនទៅជាសហគមន៍។ លោកបានបន្ថែមថា វាត្រូវបានសម្រេចខណៈពេលដែលអាស៊ានស្វែងរកតួនាទីកាន់តែខ្លាំងក្លានៅក្នុងកិច្ចការអាស៊ី និងពិភពលោក នៅពេលដែលប្រព័ន្ធអន្តរជាតិកំពុងជួបប្រទះនឹងការរញ្ជួយដី” លោកបានបន្ថែមដោយសំដៅទៅលើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងចលាចលសេដ្ឋកិច្ច។ អាស៊ីអាគ្នេយ៍​លែង​ជា​តំបន់​ដែល​បែកបាក់​គ្នា​យ៉ាង​ជូរចត់​ដោយ​សង្គ្រាម​ទៀត​ហើយ​ដែល​វា​មាន​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ១៩៦០ និង ១៩៧០»។

វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលដែលកំពុងបន្ត ត្រូវបានកំណត់ថាជាការគំរាមកំហែងដល់គោលដៅដែលរំពឹងទុកដោយធម្មនុញ្ញ។ [១១] ផ្នែកដ៏ចម្រូងចម្រាសបំផុតនៃធម្មនុញ្ញគឺស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សដែលបានស្នើឡើង ដែលព័ត៌មានលម្អិតនឹងត្រូវដាក់ចេញនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៩។ ស្ថាប័ននេះនឹងមិនមានអំណាចក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬដាក់ទណ្ឌកម្មប្រទេសដែលរំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋទេ ដូច្នេះហើយនឹងមានប្រសិទ្ធភាពមានកម្រិត នេះត្រូវបានគេនិយាយថាជាឥទ្ធិពលនៃធម្មនុញ្ញអាស៊ានដែលចែងថា វាត្រូវបានសន្មត់ថាមិនជ្រៀតជ្រែកក្នុងបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុករបស់ រដ្ឋជាសមាជិក។ [១២]

ឯកសារយោង

[កែប្រែ]
  1. ↑ The ASEAN Charter. Jakarta. Dec 2007. ល.ស.ប.អ. 978-979-3496-62-7. http://www.asean.org/images/2012/publications/ASEAN-Charter.pdf។ បានយកមក 20 May 2015.  Archived 2015-09-23 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
  2. ↑ "Indonesian ministers asked to follow up ASEAN summit results", Xinhua, 22 Nov 2007.
  3. ↑ "Cambodian National Assembly approves ASEAN Charter". News.xinhuanet.com. Archived from the original on 20 December 2008. Retrieved 16 Dec 2008. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  4. ↑ "Burma ratifies ASEAN charter | The Australian". Theaustralian.news.com.au. 22 Jul 2008. Archived from the original on 20 ធ្នូ 2008. Retrieved 16 Dec 2008.
  5. ↑ "Philippine Senate ratifies ASEAN Charter", 7 Oct 2008.
  6. ↑ ៦,០ ៦,១ ៦,២ ៦,៣ "Malaysian National News Agency: BERNAMA". Bernama.com.my. Archived from the original on 14 January 2009. Retrieved 16 Dec 2008. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  7. ↑ "ASEAN Secretariat: ASEAN Charter fully ratified", 21 Oct 2008.
  8. ↑ "Surin welcomes Thailand's ratification of Asean charter" Archived 24 September 2008 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., 16 Sep 2008.
  9. ↑ "'Momentous' day for ASEAN as charter comes into force". Agence France-Presse. 15 Dec 2008. https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5gT16o2eXYrGL-35uoUD0fKcRPlDw. 
  10. ↑ Lucy Williamson (15 Dec 2008). "South East Asia to launch charter". BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7783073.stm. 
  11. ↑ Olivia Rondonuwu; Suhartono, Harry (15 Dec 2008). "ASEAN launches charter under shadow of crisis". Reuters. http://in.reuters.com/article/worldNews/idINIndia-37031520081215. 
  12. ↑ "ASEAN charter comes into force". International Herald Tribune. 15 Dec 2008. http://www.iht.com/articles/ap/2008/12/15/asia/AS-ASEAN-Charter.php. 
បានពី "https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន&oldid=296038"