ធម្មយាត្រា
ធម្មយាត្រា គឺជាការដើរសន្តិភាពប្រចាំឆ្នាំនៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានដើមកំណើតក្នុងអំឡុងពេលការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៃជនភៀសខ្លួននៅតាមជំរុំព្រំដែន ថៃ ក្នុងអំឡុងពេល អង្គការសហប្រជាជាតិ បានត្រួតពិនិត្យការផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងឆ្នាំ 1992 ។ ពាក្យខ្មែរថា «ធម្មយាត្រា» មកពីភាសា បាលី ធម្ម ( , " ធម៌ ") និង យាត្រា ( "ដើរ" ឬ "ដំណើរ") មានន័យថា "ធម្មយាត្រា" ប៉ុន្តែជារឿយៗត្រូវបានបកប្រែជា "ធម្មយាត្រានៃសេចក្តីពិត" ។ ការដើរសន្តិភាពនេះ ធ្វើឡើងនៅដើមខែឧសភា ហើយជាធម្មតាមានការជួបជុំ ព្រះសង្ឃ និង គ្រហស្ថ ដែលធ្វើដំណើរតាមផ្លូវនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ [១]
ការជួបជុំតែងតែទទួលស្វាគមន៍ដោយអ្នកភូមិនៅតាមផ្លូវដែលរំពឹងថានឹងទទួលបានពរ ទឹកមន្តឬពរជ័យដោយ ទឹកថ្លា ។ ខ្មែរ: សម្តេចព្រះមហាឃោសានន្ទ នៃធម្មយាត្រា ជាព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ក្នុងចំណោមឥស្សរជនខ្ពស់នៃ ព្រះសង្ឃ កម្ពុជា។ លោកបានដឹកនាំ ធម្មយាត្រា ដំបូងនៅពេលគាត់ត្រឡប់មកពីនិរទេសបន្ទាប់ពីសង្គ្រាម។ [២]
នៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ធម្មយាត្រា មានព្រះសង្ឃ ដូនជី និង ឧបាសក ឧបាសិកា ប្រមាណ ៥០០ អង្គ។ ពួកគេត្រូវបានចូលរួមដោយ The Interfaith Pilgrimage for Peace and Life ។ រួមគ្នាក្រុមទាំងពីរបានឆ្លងកាត់កម្ពុជាពីព្រំដែនថៃរហូតដល់វៀតណាម ដោយចំណាយពេលជាច្រើនថ្ងៃដើរកាត់ទឹកដីដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្មែរក្រហមតាមផ្លូវ។
ធម្មយាត្រាឆ្នាំ ១៩៩៧ បានធ្វើដំណើរពី បាត់ដំបង ទៅ ប៉ៃលិន ដែលនៅពេលនោះគ្រប់គ្រងដោយ ខ្មែរក្រហម ហើយបន្តទៅ បន្ទាយឆ្មា ក្នុង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ។ ខ្មែរក្រហមបានហាមឃាត់ព្រះសង្ឃពីទឹកដីរបស់ពួកគេក្នុងខេត្តប៉ៃលិន និងហាមឃាត់ការប្រតិបត្តិសាសនាដោយបើកចំហរហូតដល់ឆ្នាំ 1996 នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមភាគច្រើនបានឃ្លាតឆ្ងាយពី ប៉ុល ពត ហើយបានប្រកាសថា អៀង សារី មេដឹកនាំថ្មីរបស់ពួកគេ។ ក្រោយពីការបះបោរយ៉ាងធំនេះ ព្រះសង្ឃត្រូវបានគេអត់ឱនឲ្យនៅក្នុងតំបន់។ ធម្មយាត្រា ឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលមានបំណងហែក្បួនកាត់ខេត្តប៉ៃលិន មិនបានទៅដល់គោលដៅទេ ដោយសារមានការប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្នុងខេត្ត។ នៅខេត្តប៉ៃលិន លោក ហ្គោ សានដា បានជួបអៀង សារី ដែលបានទទួលពរជ័យដោយគោរព ប៉ុន្តែមិនបានចូលរួមក្នុងពិធីផ្លូវការ។ ការហែក្បួនដែលធ្វើឡើងប៉ុន្មានខែមុន រដ្ឋប្រហារកម្ពុជាឆ្នាំ 1997 ត្រូវបានចូលរួមដោយចៃដន្យនៅប៉ៃលិនចម្ងាយ 15 គីឡូម៉ែត្រដោយ លោក សម រង្ស៊ី និងអង្គរក្សជាច្រើនរបស់គាត់។ លោក សម រង្ស៊ី បានឆ្លៀតឱកាសរិះគន់អវត្តមាន នាយករដ្ឋមន្ត្រី ទាំងពីរ គឺ លោក ហ៊ុន សែន និងព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនោះ កំពុងស្ថិតក្នុងភាពតានតឹងដែលនឹងផ្ទុះឡើងក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នាដោយប្រដាប់អាវុធរវាងអ្នកទាំងពីរ និងអ្នកគាំទ្រដើម្បីគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាល។ [១]
- ↑ ១,០ ១,១ Fitzgerald, Tricia (4 April 1997). "Dhammayietra". Phnom Penh Post. http://www.phnompenhpost.com/national/dhammayietra. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "PPP97" defined multiple times with different content - ↑ Poethig, Kathryn (2002). "Movable Peace: Engaging the Transnational in Cambodia's Dhammayietra". Journal for the Scientific Study of Religion 41 (1): 19–28. DOI:10.1111/1468-5906.00097.