Jump to content

ហាម៉ាស់

ពីវិគីភីឌា
ចលនាតស៊ូឥស្លាម
حركة المقاومة الإسلامية
ប្រធានការិយាល័យនយោបាយអ៊ីស្មែល ហានីយ៉េ X
អនុប្រធានសាឡេ អាល់-អារូរី X
មេដឹកនាំដែនជ្រោយហ្កាហ្សាយ៉ាយ៉ា ស៊ីនវ៉ា
មេបញ្ជាការយោធាម៉ូហាម៉េដ ដេហ្វ
មេបញ្ជាការរងយោធាម៉ាវ៉ាន អ៊ីហ្សា X
បង្កើត១០ ធ្នូ ១៩៨៧
ផ្ដាច់ចេញភាតរភាពឥស្លាមសាសនិក
ទីស្នាក់ការកណ្ដាលទីក្រុងហ្កាហ្សា, ដែនជ្រោយហ្កាហ្សា
សាខាយោធាកងពលតូចអ៊ីសអាដ-ឌីន អាល់-កាសាំ
សមាជិកភាព២០,០០០–២៥,០០០[]
មនោគមវិជ្ជា
សាសនាឥស្លាមស៊ុននី
សម្ព័ន្ធភាពនយោបាយសម្ព័ន្ធភាពនៃកម្លាំងប៉ាឡេស្ទីន
ពណ៌ផ្លូវការ     បៃតង
អាសនៈភាគច្រើននៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សានីតិបញ្ញត្តិប៉ាឡេស្ទីន (ឆ្នាំ២០០៦)
៧៤ / ១៣២
គេហទំព័រ
hamas.ps
ទង់គណបក្ស
នយោបាយនៅប៉ាឡេស្ទីន
គណបក្សនយោបាយ
ការបោះឆ្នោត
ទីស្នាក់ការកណ្តាលទីក្រុងហ្កាហ្សា, ដែនជ្រោយហ្កាហ្សា
សម្ព័ន្ធមិត្តសម្ព័ន្ធមិត្តជារដ្ឋ៖

សម្ព័ន្ធមិត្តមិនមែនជារដ្ឋ៖

សត្រូវសត្រូវជារដ្ឋ៖

សត្រូវមិនមែនជារដ្ឋ៖

សមរភូមិនិងសង្គ្រាម
ត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាក្រុមភេវរករដោយ

ហាម៉ាស់ (ភាសាអារ៉ាប់៖ حماس) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា ចលនាតស៊ូឥស្លាម (حركة المقاومة الإسلامية) គឺជាអង្គការនយោបាយ និងយោធានិយមឥស្លាមស៊ុននី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងគ្រប់គ្រងដែនជ្រោយហ្កាហ្សានៃទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន[៣៣] ហាម៉ាស់មានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅទីក្រុងហ្កាហ្សា និងវត្តមានតូចនៅតំបន់វ៉េសប៊ែង (ទឹកដីប៉ាឡេស្ទីនធំបន្ទាប់ពីហ្កាហ្សា) ដែលជាតំបន់គ្រប់គ្រងដោយហ្វាតា។ ហាម៉ាស់​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​ថា​ជា "កម្លាំង​នយោបាយ​ដែល​មាន​ឥទ្ធិពល" នៅ​លើ​ទឹកដី​ប៉ាឡេស្ទីន។[៣៤][៣៥][៣៦] សត្រូវនយោបាយចម្បងរបស់ក្រុមនេះគឺ ជីហាដឥស្លាមប៉ាឡេស្ទីន និងហ្វាតា។[៣៧]

នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៧ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការបោះបោរលើកទីមួយប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែលបានផ្ទុះឡើង ក្រុមហាម៉ាស់ក៏ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយអ្នកនយោបាយប៉ាឡេស្ទីនមួយរូបឈ្មោះ អាម៉េដ យ៉ាស៊ីន។ ក្រុមនេះបានផុសចេញពីមូចាម៉ា អាល់-អ៊ីស្លាមីយ៉ា (ស្ថាបនាដោយលោកយ៉ាស៊ីនដូចគ្នា) នៅទីក្រុងហ្កាហ្សាក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ដែលជាអង្គការសប្បុរសធម៌សាសនាមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមភាតរភាពឥស្លាមសាសនិកដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអេហ្ស៊ីប[៣៨] ក្រុមហាម៉ាស់បានចូលដៃកាន់តែខ្លាំងឡើងទៅក្នុងជម្លោះអ៊ីស្រាអែល–ប៉ាឡេស្ទីននៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០[៣៩] ហើយបានជំទាស់ប្រឆាំងនឹងលិខិតទទួលស្គាល់អញ្ញមញ្ញរបស់អ៊ីស្រាអែល–អង្គការរំដោះប៉ាឡេស្ទីន និងក៏ដូចជាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងអូស្លូ ដែលបានគូសបញ្ជាក់ពីការបោះបង់នូវ "បម្រើបម្រាស់អំពើភេរវកម្ម និងអំពើហឹង្សាផ្សេងៗ" ដោយក្រុមហ្វាតា និងការចាប់ដៃជាមួយអ៊ីស្រាអែលដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយផ្សះផ្សាគ្នា។ ក្រុមហាម៉ាស់បាន​បន្ត​ជ្រុមជ្រែងឱ្យមានចលនាតស៊ូប្រដាប់អាវុធដើម្បី​បញ្ចប់​ការ​កាន់កាប់​របស់​អ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមហាម៉ាស់បានយកឈ្នះក្នុងការបោះឆ្នោតនីតិបញ្ញត្តិប៉ាឡេស្ទីននៅក្នុងឆ្នាំ២០០៦[៤០] ដោយទទួលបានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សានីតិបញ្ញត្តិប៉ាឡេស្ទីន[៤១] និងក្រោយមកបានឡើងកាន់កាប់តំបន់ដែនជ្រោយហ្កាហ្សាពីក្រុមហ្វាតានៅឆ្នាំ២០០៧។[៤២][៤៣]

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ មក ក្រុមហាម៉ាស់បានធ្វើសង្គ្រាមជាច្រើនលើកច្រើនសាជាមួយអ៊ីស្រាអែល[៤៤] ជាយូរណាស់មកហើយ គោលបំណងចម្បងរបស់ក្រុមនេះគឺចង់បង្កើតរដ្ឋឥស្លាមប៉ាឡេស្ទីននៅលើទឹកដីរួមរបស់អ៊ីស្រាអែលពោលគឺ តំបន់វ៉េសប៊ែង និងដែនជ្រោយហ្កាហ្សា ដោយបដិសេធដំណោះស្រាយផ្សះផ្សារវាងរដ្ឋទាំងពីរ និងការចរចាទាំងឡាយជាមួយអ៊ីស្រាអែល។[៤៥][៤៦] នៅឆ្នាំ២០១៧ ក្រុមហាម៉ាស់បានយល់ព្រមទទួលស្គាល់ព្រំដែនរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនឆ្នាំ១៩៦៧ ប៉ុន្តែនៅបន្តមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋអ៊ីស្រាអែល។[៤៧][៤៨][៤៩] នៅក្រោមគោលគំនិតមនោគមវិជ្ជានៃសាសនាឥស្លាម ហាម៉ាស់បានលើកតម្កើនគំនិតជាតិនិយមប៉ាឡេស្ទីននៅក្នុងបរិបទឥស្លាម។ លើសពីនេះ វាបានបន្តគោលនយោបាយជីហាដ (ការតស៊ូប្រដាប់អាវុធ) ប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល។[ស ៣] រដ្ឋាភិបាលហាម៉ាស់មានសាខាសេវាកម្មសង្គមហៅថា ដាវ៉ា និងសាខាយោធាហៅ កងពលតូចអ៊ីសអាដ-ឌីន អាល់-កាសាំ

ចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ មក[៥១] ក្រុមហាម៉ាស់បានទទួលនូវប្រជាប្រិយភាព និងការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងនៅក្នុងសង្គមប៉ាឡេស្ទីន ក៏ព្រោះតែអំពើពុករលួយក្នុងក្រុមនេះមានកម្រិតទាប និងគោលជំហរយ៉ាងរឹងម៉ាំប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល។[៥២][៥៣] ប្រទេសលោកខាងលិចជាច្រើន និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ពួកគេបានចាត់ទុកក្រុមហាម៉ាស់ជាអង្គការភេរវករ ដោយលើកឡើងពីការប្រើប្រាស់ខែលមនុស្ស[៥៤][៥៥] វិធីចាប់ជនស៊ីវិលធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង និងប្រវត្តិនៃអំពើហឹង្សាលើអ្នកមិនកាន់អាវុធ រួមមានការសម្លាប់រង្គាលលើជនស៊ីវិល ការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកអត្តឃាត និងការវាយប្រហារដោយគ្រាប់រ៉ុក្កែតមិនរើសមុខទៅលើទីកន្លែងប្រមូលផ្ដុំប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល។[៥៦] នៅឆ្នាំ២០១៨ មានគេបានព្យាយាមថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស់សម្រាប់ "អំពើភេរវកម្ម" នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែត្រូវបានបរាជ័យ។[ស ៤] អ្នកវិវេចនាជាច្រើនបានបដិសេធរាល់ការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយលើក្រុមហាម៉ាស់ថាជាអង្គការភេរវករ ដោយផ្ទុយទៅវិញបានសម្ដៅលើក្រុមនេះថាជា ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាព ឬគ្រាន់តែជា ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធ។[៥៨][៥៩][៦០]

នៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ហាម៉ាស់បានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការប្រដាប់អាវុធដ៏ធំមួយដែលមានឈ្មោះថា "ប្រតិបត្តិការរលកអាល់-អាកសា" ប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល។ ក្នុងយុទ្ធនាការនេះ ហាម៉ាស់បានវាយទម្លុះរបាំងព្រំដែនហ្កាហ្សា–អ៊ីស្រាអែល ហើយបានសម្លាប់ជនស៊ីវិល វាយប្រហារមូលដ្ឋានយោធាអ៊ីស្រាអែល និងព្រមទាំងចាប់ជំរិតជនស៊ីវិល និងទាហានអ៊ីស្រាអែល។[៣៤] សកម្មភាពនេះ​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​អ៊ីស្រាអែល​ធ្វើការប្រកាស​សង្គ្រាម ហើយ​ក៏​បង្ក​ឱ្យ​ផ្ទុះការ​ប្រយុទ្ធ​សម្លាប់គ្នា​នៅទូទាំង​រដ្ឋអ៊ីស្រាអែល និង​តំបន់​ដែនជ្រោយហ្កាហ្សា។[៦១]

កំណត់សម្គាល់ និងឯកសារយោង

[កែប្រែ]

កំណត់សម្គាល់

[កែប្រែ]
  1. "ក្រុមហាម៉ាស់ចាត់ទុកប៉ាឡេស្ទីនជាជួរប្រយុទ្ធនៃ ជីហាដ និងមើលឃើញការបះបោរខ្លួនជាមធ្យោបាយបែបឥស្លាមក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជនកាន់កាប់។ មេដឹកនាំនៃអង្គការនេះបានប្រកែកថា សាសនាឥស្លាមបានផ្តល់ឱ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននូវពលានុភាពដើម្បីប្រឈមនឹងអ៊ីស្រាអែល ហើយបានពណ៌នាចលនាបះបោរ (អ៊ីនធីហ្វីដា) ថាជាការបង្វិលមហាជនទៅរកសាសនាឥស្លាម។ តាំង​ពីស្ថាបនាឡើងមក ក្រុម​ហាម៉ាស់​បាន​ព្យាយាម​ផ្សះផ្សា​ជាតិ​និយម និង​សាសនា​ឥស្លាម។ [...] ហាម៉ាស់បានចេញនិយាយអះអាង​ក្នុង​នាម​ជា​ចលនា​ជាតិនិយមមួយ ប៉ុន្តែ​ជា​អ្នក​ជាតិ​និយម​ឥស្លាម ជាជាង​អ្នក​ជាតិនិយម​មិនប្រកាន់សាសនា។"[]
  2. "ជាចម្បង ហាម៉ាស់គឺជាចលនាសាសនាដែលទស្សនៈជាតិនិយមក្នុងពិភពលោករបស់ពួកគេត្រូវបានចារជារូបរាងដោយមនោគមវិជ្ជាសាសនារបស់ខ្លួន។"[]
  3. "ហាម៉ាស់ គឺជាអង្គការឥស្លាមជ្រុលនិយម ដែលវាបានបញ្ជាក់ផ្ទាល់ថា អាទិភាពចម្បងបង្អស់របស់ខ្លួនគឺ ជីហាដ ដើម្បីរំដោះប៉ាឡេស្ទីន។"[៥០]
  4. ដើម្បីអនុម័តញត្តិនេះបាន គេត្រូវការសំឡេងភាគច្រើនពីរភាគបី។ នៅក្នុងនោះមានសំឡេងគាំទ្រចំនួន ៨៧, សំឡេងប្រឆាំង ៥៨, រដ្ឋអនុប្បវាទចំនួន ៣២ និង រដ្ឋមិនចូលរួមចំនួន ១៦។[៥៧]

អាគតដ្ឋាន

[កែប្រែ]
  1. "National Counterterrorism Center | FTOs". www.dni.gov.
  2. ២,០ ២,១ ២,២ Dalacoura 2012, pp. 66–67.
  3. Dunning 2016, p. 270.
  4. Stepanova 2008, p. 113.
  5. Cheema 2008, p. 465.
  6. Litvak 2004, pp. 156–57.
  7. Honig-Parnass, Tikva; Haddad, Toufic (2007). "10: Expanding Regionally, Resisting Locally". Between the Lines. Haymarket Books. p. 297. ល.ស.ប.អ. 978-1931859-44-8. 
  8. ៨,០ ៨,១ Ehl, David (May 15, 2021). "What is Hamas and who supports it?". Deutsche Welle. https://amp.dw.com/en/who-is-hamas/a-57537872. 
  9. ៩,០ ៩,១ "Qatar, Iran, Turkey and beyond: Hamas's network of allies". France 24. October 14, 2023.
  10. "Hamas leader to visit Turkey for talks with Erdogan | Reuters". Reuters.
  11. "Hamas Chief Meets Turkish President, Considers Move from Qatar to Turkey". 22 April 2024.
  12. "Erdogan defends Hamas, says members are being treated in Turkish hospitals | Reuters". Reuters.
  13. "Experts Weigh in on Regional Impact of Syria-Hamas Rapprochement". VOA News. October 20, 2022. https://www.voanews.com/a/experts-weigh-in-on-regional-impact-of-syria-hamas-rapprochement-teaser-/6798449.html. 
  14. ១៤,០ ១៤,១ ១៤,២ Gidda, Mirren (July 25, 2014). "Hamad Still Has Some Friends Left". Time. https://time.com/3033681/hamas-gaza-palestine-israel-egypt/. 
  15. Abdelaziz, Khalid; Eltahir, Nafisa; Irish, John (September 23, 2021). "Sudan closes door on support for Hamas". Reuters. Retrieved October 18, 2023.
  16. "Adviser to Iran's Khamenei expresses support for Palestinian attacks: Report". AFP. October 7, 2023. https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/10/07/Adviser-to-Iran-s-Khamenei-expresses-support-for-Palestinian-attacks-Report. 
  17. Kingsley, Patrick (July 26, 2013). "Egyptian army questions Mohamed Morsi over alleged Hamas terror links". The Guardian. Retrieved 15 January 2023.
  18. "Houthis, Hamas merge diplomacy around prisoner releases – Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". Al-Monitor. 5 January 2021.
  19. "Hamas awards 'Shield of Honor' to Houthi representative in Yemen, sparking outrage in Saudi Arabia". JNS.org. 16 June 2021.
  20. Fabian, Emanuel. "Officer, 2 soldiers killed in clash with terrorists on Lebanon border; mortars fired". The Times of Israel. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 15 January 2024.
  21. "(ជាភាសាអារ៉ាប់) الجبهة الشعبية: قرار الإدارة الأمريكية بتوفير الدعم للكيان هدفه تطويق النتائج الاستراتيجية لمعركة طوفان الأقصى". https://www.alahednews.com.lb/fastnewsdetails.php?fstid=217239. 
  22. "How the US became Israel's closest ally". October 13, 2023.
  23. "What Effect ISIS' Declaration Of War Against Hamas Could Have In The Middle East". NPR.
  24. AFP. "Hamas arrests Salafi sheikh over alleged Islamic State ties - Radical cleric Adnan Khader Mayat detained on Sunday by Gaza security forces". Times of Israel. Retrieved 15 January 2024.
  25. "El gobierno argentino incluirá al grupo Hamás en la lista de organizaciones terroristas – frente a Cano".
  26. "Entirety of Hamas to be listed as a terrorist organisation". ABC News. February 17, 2022. https://www.abc.net.au/news/2022-02-17/hamas-palestinian-listed-as-terrorist-group-australia-government/100839262. 
  27. "Currently listed entities". December 21, 2018.
  28. "EU court upholds Hamas terror listing". July 26, 2017. https://www.theguardian.com/world/2017/jul/26/eu-court-upholds-hamas-terror-listing. 
  29. Fighting terrorism.
  30. "Paraguay adds Hamas, Hezbollah to terrorism list". August 20, 2019.
  31. "Proscribed terrorist groups or organisations". GOV.UK.
  32. "Foreign Terrorist Organizations".
  33. Kear 2018, p. 22.
  34. ៣៤,០ ៣៤,១ Byman, Daniel; Palmer, Alexander (October 7, 2023). "What You Need to Know About the Israel-Hamas Violence". Foreign Policy. Archived from the original on October 7, 2023. Retrieved October 11, 2023.
  35. Urquhart, Conal (January 10, 2007). "Hamas leader acknowledges 'reality' of Israel". The Guardian. ល.ត.ម.អ. 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2007/jan/10/israel1. 
  36. Aviad, G. (2009). "'Hamas' Military Wing in the Gaza Strip: Development, Patterns of Activity, and Forecast'" (PDF). Military and Strategic Affairs. Retrieved October 12, 2023.
  37. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :1
  38. Higgins, Andrew (January 24, 2009). "How Israel Helped to Spawn Hamas". The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB123275572295011847. 
  39. Afghanistan in Palestine, by Zvi Bar'el, Haaretz, July 26, 2005
  40. Charrett 2020, pp. 129–37.
  41. Madelene Axelsson (January 27, 2006). "(ជាភាសាស៊ុយអែត) Islamistisk politik vinner mark". Stockholms Fria Tidning. http://www.stockholmsfria.nu/artikel/6296. 
  42. Davis 2016, pp. 67–69.
  43. Mukhimer 2012, pp. vii, 58.
  44. Sinai 2019, pp. 273–90.
  45. May, Tiffany (October 8, 2023). "A Quick Look at Hamas". The New York Times. ល.ត.ម.អ. 0362-4331. https://www.nytimes.com/2023/10/08/world/middleeast/hamas-military-gaza-explained.html. 
  46. Staff, The (October 9, 2023). "Two-state solution: Israeli-Palestinian history". Encyclopædia Britannica. Retrieved October 12, 2023.
  47. "What does Israel’s declaration of war mean for Palestinians in Gaza?". https://www.aljazeera.com/news/2023/10/9/what-does-israels-declaration-of-war-mean-for-palestinians-in-gaza. 
  48. "What will the Israeli-Palestinian conflict look like in 30 years?". https://www.jpost.com/middle-east/article-760004. 
  49. "Hamas accepts Palestinian state with 1967 borders". https://www.aljazeera.com/news/2017/5/2/hamas-accepts-palestinian-state-with-1967-borders. 
  50. Cordesman 2002, p. 243.
  51. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :0
  52. Krauss, Joseph (June 15, 2021). "Poll finds dramatic rise in Palestinian support for Hamas". AP News. Retrieved October 13, 2023.
  53. Phillips 2011, p. 75.
  54. i24NEWS (October 8, 2023). "Hamas plans to use Israeli civilian hostages as human shields". I24news. Retrieved October 13, 2023.
  55. Dupret, Baudouin; Lynch, Michael; Berard, Tim (2015). Law at Work: Studies in Legal Ethnomethods. Oxford University Press. pp. 279. ល.ស.ប.អ. 9780190210243. 
  56. Erlanger, Steven (2023-10-09). "Attack Ends Israel’s Hope That Hamas Might Come to Embrace Stability" (ជាen-US). The New York Times. ល.ត.ម.អ. 0362-4331. https://www.nytimes.com/2023/10/09/world/middleeast/hamas-gaza-israel.html. 
  57. DW 2018.
  58. "Condemnation and calls for restraint after Hamas attack on Israel". 7 October 2023. https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/condemnation-and-calls-for-restraint-after-hamas-attack-on-israel. 
  59. "BBC defends policy not to call Hamas 'terrorists' after criticism". 11 October 2023. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-67076341. 
  60. Simpson, John (11 October 2023). "Why BBC doesn't call Hamas militants 'terrorists' - John Simpson". https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-67083432. 
  61. Nakhoul, Samia; Saul, Jonathan (October 8, 2023). "How Israel was duped as Hamas planned devastating assault". Reuters. https://www.reuters.com/world/middle-east/how-israel-was-duped-hamas-planned-devastating-assault-2023-10-08/. 

ប្រភព

[កែប្រែ]

សៀវភៅ

[កែប្រែ]

អត្ថបទសារព័ត៌មាន

[កែប្រែ]

តំណភ្ជាប់ក្រៅ

[កែប្រែ]