អ៊ីរ៉ង់

សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់

جمهوری اسلامی ایران Jomhuri-ye Eslāmi-ye Irān
ទង់ជាតិ វរលញ្ចករ
បាវចនា: استقلال., آزادی., جمهوری اسلامی ឯករាជ្យ, សេរីភាព, សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាម Independence, Freedom, Islamic Republic
ភ្លេងជាតិ:  ភ្លេងជាតិនៃសាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់  (ផ្លូវការ)
{{ផែនទីរូបភាព/{{{image_loc_map}}}|Image=Iran (orthographic projection).svg|Dimension=center|240px|Alt=}}
ធានី	តេហេរ៉ង់ 35°41′N 51°25′E
ទីក្រុងធំបំផុត	រដ្ឋធានី
ភាសាផ្លូវការ	ព្សែក ឫ ភឺសៀ
ភាសានិយាយ	ភាសាព្សែក, អាសឺរី, ភាសាអាស៊ីរី, ភាសាអាមេនី, ភាសាឃឺឌីស, ឡូរី, ភាសាបាឡូឈី, ភាសាហ្គីឡាគី, ភាសាម៉ាហ្សាន់ដារានី, ភាសាអារ៉ាប់, ភាសាធឺកមីន
សាសនា	Shia Islam
រដ្ឋឯកភូត, សាធារណរដ្ឋប្រកាន់ប្រធានាធិបតីនិយម
▪ មេដឹកនាំកំពូល	Ali Khamenei
▪ ប្រធានាធិបតេយ្យ	Hassan Rouhani
▪ អនុប្រធានាធិបតេយ្យដំបូង	Eshaq Jahangiri
▪ អ្នកតំណាង(ប្រធាន)សភា	Ali Larijani
▪ អ្នកតំណាងប្រធានយុត្តិធម៏	Ebrahim Raisi
នីតិបញ្ញត្តិ	រដ្ឋសភាជាតិ
បង្រួបបង្រួមជាតិ
▪ ចក្រភពមីឌាន	625 BC
▪ ចក្រភពសាហ្វាវីត	១៥០១
▪ សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាម	១ មេសា ១៩៧៩
▪ ប្រកាស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ	២៤ តុលា ១៩៧៩
ក្រឡាផ្ទៃ
▪ ផ្ទៃសរុប	គ.ម2   (18th)
▪ ផ្ទៃទឹក (%)	0.7
ប្រជាជន
▪ ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០១៧)	៨០,០០០,០០០ (17th)
▪ ជំរឿន (ឆ្នាំ 2010)	70,000,000
▪ សន្ទភាព	45 នាក់/គ.ម2   (163rd)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០១០)
▪ សរុប	$863.5 billion
▪ ក្នុងម្នាក់	$10,864
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ 2010)
▪ សរុប	$357.221 billion
▪ ក្នុងម្នាក់	$4,740
ជីនី (2008)	38 មធ្យម
HDI (2010)	0.702 ខ្ពស់ · 70th
រូបិយវត្ថុ	Rial (﷼) (IRR)
ល្វែងម៉ោង	UTC03:30 (IRST)
▪ រដូវក្តៅ (DST)	UTC04:30 (Iran Daylight Time (IRDT))
ទិសចរាចរណ៍	right
ក្រមហៅទូរស័ព្ទ	98
ដែនកម្រិតកំពូល	.ir, ایران.
Bookrags.com Iranchamber.com Statistical Center of Iran "جمعيت و متوسط رشد سالانه" (PDF) (Persian) ដកស្រង់នៅថ្ងៃ 31 January 2012CS1 maint: Unrecognized language (link) CIA Factbook

អ៊ីរ៉ង់(Persian: ايران),ត្រូវបានគេស្គាល់ជាប្រទេសភឺសៀដែលស្ថិតនៅអាស៊ីខាងត្បូងនៃ Middle East។ហើយមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេស អាហ្កានីស្ថាន អាមេនៀ អាហ្សិបៀចេន​ អ៊ីរ៉ាក់ ប៉ាគីស្ថាន​ (Kurdistan)​ ទួកគី​ ហើយនឹងទួកមេនីស្ទែន។

ព្រៃស្រោងនៅអ៊ីរ៉ង់

ថិរេនគឺជារដ្ឋធានី​និងជាទីក្រុងធំជាងគេនៅក្នុងប្រទេស។
អ៊ីរ៉ង់គឹជាប្រទេសធំទី១៨នៅលើពិភពលោកដែលមានប្រជាជន៧០លាននាក់។

វាជាប្រទេសមួយក្នុងចំនោមប្រទេសទាំងបួនដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមដែលត្រូវបានដឹកនាំដោយសារៀ(អ៊ីស្លាមគឺជាសាសនារបស់រដ្ឋ)។ប្រជាជន៣%ប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀន។ចំនុចដែលក្ដៅបំផុតនៃMiddle East គឺនៅប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។អ៊ីរ៉ង់ជាសមាជិកអង្គកាUN(តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥)និងជាសមាជិកOPEC។

មាតិការ
១-ប្រវត្តិសាស្រ្ត

    ១-១ភឺសៀន​ អ៊ីមផៃអឺ
    ១-២អ៊ីរ៉ាក់​ ថ្មី

២-សេដ្ឋកិច្ច

    ២-១ប្រេងនិងហ្គាស
    ២-២ផលិតផលផ្សេងៗ
    ២-៣លុយរបស់អ៊ីរ៉ង់

៣-ជនជាតិអ៊ីស្លាមនៅអ៊ីរ៉ង់ ៤-សាសនានិងខេត្ត ៥-ទំព័រផ្សេងៗ ៦-ឯកសារយោង

    ៦-១បន្ថែមការអាន

ប្រវត្តិសាស្រ្ត
ភឺសៀនអ៊ីមផាយអឺ
អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានគេហៅភឺសៀ(រយះពេលយូមកហើយដោយមនុស្សដែលមិនមែនជាជនជាតិអ៊ីរ៉ង់)។ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់រឺប្រជាជនភឺសៀបានហៅប្រទេសរបស់ពួកគេជាអ៊ីរ៉ង។ប៉ុន្តែឈ្មោះផ្លូវការគឺភឺសៀសំរាប់ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនិងការកត់ត្រាផ្សេងៗ។នៅឆ្នាំ១៩៣៥Reza Shāh Pahlavi,

រដ្ឋបាលនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ស្ថិតនៅតំបន់អាស៊ីកណ្ដាល ដែលមាន ផ្ទៃដី ១,៦៩៨,១៤៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ(១៧ លើពិភពលោក) ប្រជាជន ៨២,៥៣១,៧០០(១៨ លើពិភពលោក)ស្ថិតិឆ្នាំ២០១៨ ដង់ស៊ីតេប្រជាជន ៤៨នាក់/គីឡូម៉ែត្រ^២។

មានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេស៖

• ខាងជើងជាប់ :
  • អាស៊ែបៃហ្សង់
  • តួរមិនីស្ថាន
• ខាងលិចជាប់ :
  • តួកគី
  • អ៊ីរ៉ាក់
  • គុយវ៉ែត
• ខាងកើតជាប់ :
  • តួរមិនីស្ថាន
  • អាហ្វហ្គានីស្ថាន
  • ប៉ាគីស្ថាន
• ខាងត្បូងជាប់ :
  • ឈូងសមុទ្រ ភឺសៀន
  • ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់

ខេត្តដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់

• ខេត្តអ៊ីលៀ (Ilan Province) ដើមឡើយជាចំណុះខេត្តហ្គីឡាន(Gilan Province)
• ខេត្តគួឌីស្ថាន (Kurdistan Province)
• ខេត្តអាស៊ែបៃហ្សង់ខាងលិច (West Azerbaijan Province)
• ខេត្តហ្កឺម៉ាន់សាស (Kermanshah Province)
• ខេត្តហ្គូហ្ស៊េស្ថាន (Khuzestan Province)

ខេត្តបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ខេត្តនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ខេត្តនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ឈ្មោខេត្តជាអក្សរខ្មែរ	ឈ្មោះខេត្តជាអក្សរអង់គ្លេស	ក្រុងរួមខេត្ត	ផ្ទៃដី	ចំនួនប្រជាជន	ដង់ស៊ីតេប្រជាជន/គីឡូម៉ែត្រ២	ក្រុង	ផែនទី	ចំណាំ
	Alborz	Karaj	5,833 km2 (2,252 sq mi)	2,712,400
	Ardabil	Ardabil	17,800 km2 (6,900 sq mi)	1,270,420
	Azerbaijan, East	Tabriz	45,650 km2 (17,630 sq mi)	3,909,652
	Azerbaijan, West	Urmia	37,437 km2 (14,455 sq mi)	3,265,219
	Bushehr	Bushehr	22,743 km2 (8,781 sq mi)	1,163,400
	Chahar Mahaal and Bakhtiari	Shahrekord	16,332 km2 (6,306 sq mi)	947,763	54.8
	Fars	Shiraz	122,608 km2 (47,339 sq mi)	4,851,274	37.5
	Gilan	Rasht	14,042 km2 (5,422 sq mi)	2,530,696	176.7
	Golestan	Gorgan	20,195 km2 (7,797 sq mi)	1,868,819	88.0	11
	Hamadan	Hamadan	style="text-align:right"| 19,368 km2 (7,478 sq mi)	1,738,234	90.8	8
	Hormozgān	Bandar Abbas	70,669 km2 (27,285 sq mi)	1,776,415	22.3	11
	Ilam	Ilam	20,133 km2 (7,773 sq mi)	580,158	27.7	7
Isfahan	Isfahan	107,029 km2 (41,324 sq mi)	5,120,850	45.6 /km2 (118 /sq mi)	21	In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Kerman	Kerman	183,285 km2 (70,767 sq mi)	3,164,718	16.3 /km2 (42 /sq mi)	14
Kermanshah	Kermanshah	24,998 km2 (9,652 sq mi)	1,952,434	77.8 /km2 (202 /sq mi)	13	Between 1950 and 1979, both Kermanshah province and city were known as Kermanshahan and between 1979 and 1995 were known as Bakhtaran.
Khorasan, North	Bojnourd	28,434 km2 (10,978 sq mi)	863,092	30.5 /km2 (79 /sq mi)	6	On 29 September 2004, Khorasan was divided into three provinces. North Khorasan; Razavi Khorasan; South Khorasan.
Khorasan, Razavi	Mashhad	118,884 km2 (45,901 sq mi)	6,434,501	41.4 /km2 (107 /sq mi)	29	On 29 September 2004, Khorasan was divided into three provinces. North Khorasan; Razavi Khorasan; South Khorasan.
Khorasan, South	Birjand	151,913 km2 (58,654 sq mi)	768,898	9.5 /km2 (25 /sq mi)	8	On 29 September 2004, Khorasan was divided into three provinces. North Khorasan; Razavi Khorasan; South Khorasan.
Khuzestan	Ahvaz	64,055 km2 (24,732 sq mi)	4,710,509	67.8 /km2 (176 /sq mi)	18
Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad	Yasuj	15,504 km2 (5,986 sq mi)	713,052	42.5 /km2 (110 /sq mi)	5	Originally part of Khuzestan province. Until 1990, the province was known as Bovir Ahmadi and Kohkiluyeh.
Kurdistan	Sanandaj	29,137 km2 (11,250 sq mi)	1,603,011	51.3 /km2 (133 /sq mi)	9	Originally part of Gilan province.
Lorestan	Khorramabad	28,294 km2 (10,924 sq mi)	1,760,649	62.0 /km2 (161 /sq mi)	9	Originally part of Khuzestan province.
Markazi	Arak	29,130 km2 (11,250 sq mi)	1,429,475	48.5 /km2 (126 /sq mi)	10	Originally part of Mazandaran province. In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Mazandaran	Sari	23,701 km2 (9,151 sq mi)	3,283,582	129.7 /km2 (336 /sq mi)	15
Qazvin	Qazvin	15,549 km2 (6,004 sq mi)	1,273,761	77.3 /km2 (200 /sq mi)	5	On 31 December 1996, the shahrestans of Qazvin and Takestan were separated from Zanjan province to form the province of Qazvin.
Qom	Qom	11,526 km2 (4,450 sq mi)	1,292,283	99.9 /km2 (259 /sq mi)	1	Until 1995, Qom was a shahrestan of Tehran province.
Semnan	Semnan	97,491 km2 (37,641 sq mi)	702,360	6.5 /km2 (17 /sq mi)	4	Originally part of Mazandaran province. In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Sistan and Baluchestan	Zahedan	180,726 km2 (69,779 sq mi)	2,775,014	13.9 /km2 (36 /sq mi)	8	Until 1986, the province was known as Baluchestan and Sistan.
Tehran	Tehran	18,814 km2 (7,264 sq mi)	13,267,637	647.6 /km2 (1,677 /sq mi)	13	Until 1986, Tehran was part of Markazi province.
Yazd	Yazd	129,285 km2 (49,917 sq mi)	1,138,533	8.3 /km2 (21 /sq mi)	10	Originally part of Isfahan province. In 1986, part of Kerman province was transferred to Yazd province. In 2002, Tabas shahrestan (area: 55,344 km²) was transferred from Khorasan province to Yazd.
Zanjan	Zanjan	21,773 km2 (8,407 sq mi)	1,057,461	46.6 /km2 (121 /sq mi)	7	Originally part of Gilan province. In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Iran (Total)	Tehran	1,628,554 km2 (628,788 sq mi)	79,926,270	46.1 /km2 (119 /sq mi)	342