អ៊ីរ៉ង់

សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់ جمهوری اسلامی ایران Jomhuri-ye Eslāmi-ye Irān
ទង់ វរលញ្ចករ
បាវចនា: استقلال., آزادی., جمهوری اسلامی ឯករាជ្យ, សេរីភាព, សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាម Independence, Freedom, Islamic Republic
បទភ្លេង:  ភ្លេងជាតិនៃសាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់  (ផ្លូវការ)
ធានី		តេហេរ៉ង់
ទីក្រុង​ធំ​បំផុត		រដ្ឋធានី
ភាសា​ផ្លូវការ		ព្សែក ឫ ភឺសៀ
ភាសានិយាយ		ភាសាព្សែក, អាសឺរី, ភាសាអាស៊ីរី, ភាសាអាមេនី, ភាសាឃឺឌីស, ឡូរី, ភាសាបាឡូឈី, ភាសាហ្គីឡាគី, ភាសាម៉ាហ្សាន់ដារានី, ភាសាអារ៉ាប់, ភាសាធឺកមីន
សាសនា		Shia Islam
ប្រជានាម		អ៊ីរ៉ង់(នី)
រដ្ឋាភិបាល		រដ្ឋឯកភូត, សាធារណរដ្ឋប្រកាន់ប្រធានាធិបតីនិយម
-	មេដឹកនាំកំពូល	Ali Khamenei
-	ប្រធានាធិបតេយ្យ	Hassan Rouhani
-	អនុប្រធានាធិបតេយ្យដំបូង	Eshaq Jahangiri
-	អ្នកតំណាង(ប្រធាន)សភា	Ali Larijani
-	អ្នកតំណាងប្រធានយុត្តិធម៏	Ebrahim Raisi
នីតិបញ្ញត្តិ		រដ្ឋសភាជាតិ
បង្រួបបង្រួមជាតិ
-	ចក្រភពមីឌាន	625 BC
-	ចក្រភពសាហ្វាវីត	១៥០១
-	សាធារណរដ្ឋអ៊ីស្លាម	១ មេសា ១៩៧៩
-	ប្រកាស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ	២៤ តុលា ១៩៧៩
ផ្ទៃដី
-	សរុប	1.648.195 គ.ម.២ (18th) 636.372 ម៉ាយការ៉េ
-	ទឹក (%)	0.7
ប្រជាជន
-	ការ​ប៉ាន់​ស្មាន ២០១៧	៨០,០០០,០០០ (17th)
-	ជំរឿន 2010	70,000,000
-	សន្ទភាព	45/គម២ (163rd) 116.6/ម៉ាយ​ការ៉េ
ផសស (យអទ)		ការ​ប៉ាន់​ស្មាន ២០១០
-	សរុប	$863.5 billion
-	ក្នុង​ម្នាក់	$10,864
ផសស  (មធ្យម)		ការ​ប៉ាន់​ស្មាន 2010
-	សរុប	$357.221 billion
-	ក្នុងម្នាក់	$4,740
ជីនី (2008)		38 មធ្យម
លអម (2010)		0.702 មធ្យម · 70th
រូបិយបណ្ណ		Rial (﷼) (IRR)
តំបន់​ម៉ោង		IRST (មសស03:30)
-	Summer (DST)	Iran Daylight Time (IRDT) (មសស04:30)
បើកបរ​ប្រកាន់		right
ក្រមហៅទូរសព្ទ		98
វថកអន្តរជាល		.ir, ایران.
១.	Bookrags.com
២.	Iranchamber.com
៣.	Statistical Center of Iran. "جمعيت و متوسط رشد سالانه" (PDF) (in Persian). Retrieved 31 January 2012.CS1 maint: Unrecognized language (link)
៤.	CIA Factbook

អ៊ីរ៉ង់(Persian: ايران),ត្រូវបានគេស្គាល់ជាប្រទេសភឺសៀដែលស្ថិតនៅអាស៊ីខាងត្បូងនៃ Middle East។ហើយមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេស អាហ្កានីស្ថាន អាមេនៀ អាហ្សិបៀចេន​ អ៊ីរ៉ាក់ ប៉ាគីស្ថាន​ (Kurdistan)​ ទួកគី​ ហើយនឹងទួកមេនីស្ទែន។

ព្រៃស្រោងនៅអ៊ីរ៉ង់

ថិរេនគឺជារដ្ឋធានី​និងជាទីក្រុងធំជាងគេនៅក្នុងប្រទេស។
អ៊ីរ៉ង់គឹជាប្រទេសធំទី១៨នៅលើពិភពលោកដែលមានប្រជាជន៧០លាននាក់។

វាជាប្រទេសមួយក្នុងចំនោមប្រទេសទាំងបួនដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមដែលត្រូវបានដឹកនាំដោយសារៀ(អ៊ីស្លាមគឺជាសាសនារបស់រដ្ឋ)។ប្រជាជន៣%ប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀន។ចំនុចដែលក្ដៅបំផុតនៃMiddle East គឺនៅប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។អ៊ីរ៉ង់ជាសមាជិកអង្គកាUN(តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥)និងជាសមាជិកOPEC។

មាតិការ
១-ប្រវត្តិសាស្រ្ត

    ១-១ភឺសៀន​ អ៊ីមផៃអឺ
    ១-២អ៊ីរ៉ាក់​ ថ្មី

២-សេដ្ឋកិច្ច

    ២-១ប្រេងនិងហ្គាស
    ២-២ផលិតផលផ្សេងៗ
    ២-៣លុយរបស់អ៊ីរ៉ង់

៣-ជនជាតិអ៊ីស្លាមនៅអ៊ីរ៉ង់ ៤-សាសនានិងខេត្ត ៥-ទំព័រផ្សេងៗ ៦-ឯកសារយោង

    ៦-១បន្ថែមការអាន

ប្រវត្តិសាស្រ្ត
ភឺសៀនអ៊ីមផាយអឺ
អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានគេហៅភឺសៀ(រយះពេលយូមកហើយដោយមនុស្សដែលមិនមែនជាជនជាតិអ៊ីរ៉ង់)។ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់រឺប្រជាជនភឺសៀបានហៅប្រទេសរបស់ពួកគេជាអ៊ីរ៉ង។ប៉ុន្តែឈ្មោះផ្លូវការគឺភឺសៀសំរាប់ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនិងការកត់ត្រាផ្សេងៗ។នៅឆ្នាំ១៩៣៥Reza Shāh Pahlavi,

រដ្ឋបាលនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ស្ថិតនៅតំបន់អាស៊ីកណ្ដាល ដែលមាន ផ្ទៃដី ១,៦៩៨,១៤៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ(១៧ លើពិភពលោក) ប្រជាជន ៨២,៥៣១,៧០០(១៨ លើពិភពលោក)ស្ថិតិឆ្នាំ២០១៨ ដង់ស៊ីតេប្រជាជន ៤៨នាក់/គីឡូម៉ែត្រ^២។

មានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេស៖

• ខាងជើងជាប់ :
  • អាស៊ែបៃហ្សង់
  • តួរមិនីស្ថាន
• ខាងលិចជាប់ :
  • តួកគី
  • អ៊ីរ៉ាក់
  • គុយវ៉ែត
• ខាងកើតជាប់ :
  • តួរមិនីស្ថាន
  • អាហ្វហ្គានីស្ថាន
  • ប៉ាគីស្ថាន
• ខាងត្បូងជាប់ :
  • ឈូងសមុទ្រ ភឺសៀន
  • ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់

ខេត្តដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់

• ខេត្តអ៊ីលៀ (Ilan Province) ដើមឡើយជាចំណុះខេត្តហ្គីឡាន(Gilan Province)
• ខេត្តគួឌីស្ថាន (Kurdistan Province)
• ខេត្តអាស៊ែបៃហ្សង់ខាងលិច (West Azerbaijan Province)
• ខេត្តហ្កឺម៉ាន់សាស (Kermanshah Province)
• ខេត្តហ្គូហ្ស៊េស្ថាន (Khuzestan Province)

ខេត្តបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ខេត្តនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ខេត្តនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់

ឈ្មោខេត្តជាអក្សរខ្មែរ	ឈ្មោះខេត្តជាអក្សរអង់គ្លេស	ក្រុងរួមខេត្ត	ផ្ទៃដី	ចំនួនប្រជាជន	ដង់ស៊ីតេប្រជាជន/គីឡូម៉ែត្រ២	ក្រុង	ផែនទី	ចំណាំ
	Alborz	Karaj	៥,៨៣៣ គ.ម២ (២,២៥២ ម៉ាយ ក.)	2,712,400
	Ardabil	Ardabil	១៧,៨០០ គ.ម២ (៦,៨៧៣ ម៉ាយ ក.)	1,270,420
	Azerbaijan, East	Tabriz	៤៥,៦៥០ គ.ម២ (១៧,៦២៦ ម៉ាយ ក.)	3,909,652
	Azerbaijan, West	Urmia	៣៧,៤៣៧ គ.ម២ (១៤,៤៥៥ ម៉ាយ ក.)	3,265,219
	Bushehr	Bushehr	២២,៧៤៣ គ.ម២ (៨,៧៨១ ម៉ាយ ក.)	1,163,400
	Chahar Mahaal and Bakhtiari	Shahrekord	១៦,៣៣២ គ.ម២ (៦,៣០៦ ម៉ាយ ក.)	947,763	54.8
	Fars	Shiraz	១២២,៦០៨ គ.ម២ (៤៧,៣៣៩ ម៉ាយ ក.)	4,851,274	37.5
	Gilan	Rasht	១៤,០៤២ គ.ម២ (៥,៤២២ ម៉ាយ ក.)	2,530,696	176.7
	Golestan	Gorgan	២០,១៩៥ គ.ម២ (៧,៧៩៧ ម៉ាយ ក.)	1,868,819	88.0	11
	Hamadan	Hamadan	style="text-align:right"| ១៩,៣៦៨ គ.ម២ (៧,៤៧៨ ម៉ាយ ក.)	1,738,234	90.8	8
	Hormozgān	Bandar Abbas	៧០,៦៦៩ គ.ម២ (២៧,២៨៥ ម៉ាយ ក.)	1,776,415	22.3	11
	Ilam	Ilam	២០,១៣៣ គ.ម២ (៧,៧៧៣ ម៉ាយ ក.)	580,158	27.7	7
Isfahan	Isfahan	១០៧,០២៩ គ.ម២ (៤១,៣២៤ ម៉ាយ ក.)	5,120,850	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	21	In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Kerman	Kerman	១៨៣,២៨៥ គ.ម២ (៧០,៧៦៧ ម៉ាយ ក.)	3,164,718	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	14
Kermanshah	Kermanshah	២៤,៩៩៨ គ.ម២ (៩,៦៥២ ម៉ាយ ក.)	1,952,434	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	13	Between 1950 and 1979, both Kermanshah province and city were known as Kermanshahan and between 1979 and 1995 were known as Bakhtaran.
Khorasan, North	Bojnourd	២៨,៤៣៤ គ.ម២ (១០,៩៧៨ ម៉ាយ ក.)	863,092	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	6	On 29 September 2004, Khorasan was divided into three provinces. North Khorasan; Razavi Khorasan; South Khorasan.
Khorasan, Razavi	Mashhad	១១៨,៨៨៤ គ.ម២ (៤៥,៩០១ ម៉ាយ ក.)	6,434,501	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	29	On 29 September 2004, Khorasan was divided into three provinces. North Khorasan; Razavi Khorasan; South Khorasan.
Khorasan, South	Birjand	១៥១,៩១៣ គ.ម២ (៥៨,៦៥៤ ម៉ាយ ក.)	768,898	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	8	On 29 September 2004, Khorasan was divided into three provinces. North Khorasan; Razavi Khorasan; South Khorasan.
Khuzestan	Ahvaz	៦៤០៥៥ គ.ម២ (២៤៧៣២ ម៉ាយ ក.)	4,710,509	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	18
Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad	Yasuj	១៥,៥០៤ គ.ម២ (៥,៩៨៦ ម៉ាយ ក.)	713,052	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	5	Originally part of Khuzestan province. Until 1990, the province was known as Bovir Ahmadi and Kohkiluyeh.
Kurdistan	Sanandaj	២៩,១៣៧ គ.ម២ (១១,២៥០ ម៉ាយ ក.)	1,603,011	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	9	Originally part of Gilan province.
Lorestan	Khorramabad	២៨,២៩៤ គ.ម២ (១០,៩២៤ ម៉ាយ ក.)	1,760,649	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	9	Originally part of Khuzestan province.
Markazi	Arak	២៩,១៣០ គ.ម២ (១១,២៤៧ ម៉ាយ ក.)	1,429,475	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	10	Originally part of Mazandaran province. In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Mazandaran	Sari	២៣,៧០១ គ.ម២ (៩,១៥១ ម៉ាយ ក.)	3,283,582	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	15
Qazvin	Qazvin	១៥,៥៤៩ គ.ម២ (៦,០០៤ ម៉ាយ ក.)	1,273,761	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	5	On 31 December 1996, the shahrestans of Qazvin and Takestan were separated from Zanjan province to form the province of Qazvin.
Qom	Qom	១១,៥២៦ គ.ម២ (៤,៤៥០ ម៉ាយ ក.)	1,292,283	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	1	Until 1995, Qom was a shahrestan of Tehran province.
Semnan	Semnan	៩៧,៤៩១ គ.ម២ (៣៧,៦៤១ ម៉ាយ ក.)	702,360	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	4	Originally part of Mazandaran province. In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Sistan and Baluchestan	Zahedan	១៨០,៧២៦ គ.ម២ (៦៩,៧៧៩ ម៉ាយ ក.)	2,775,014	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	8	Until 1986, the province was known as Baluchestan and Sistan.
Tehran	Tehran	១៨,៨១៤ គ.ម២ (៧,២៦៤ ម៉ាយ ក.)	13,267,637	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	13	Until 1986, Tehran was part of Markazi province.
Yazd	Yazd	១២៩,២៨៥ គ.ម២ (៤៩,៩១៧ ម៉ាយ ក.)	1,138,533	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	10	Originally part of Isfahan province. In 1986, part of Kerman province was transferred to Yazd province. In 2002, Tabas shahrestan (area: 55,344 km²) was transferred from Khorasan province to Yazd.
Zanjan	Zanjan	២១,៧៧៣ គ.ម២ (៨,៤០៧ ម៉ាយ ក.)	1,057,461	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	7	Originally part of Gilan province. In 1986, some parts of Markazi province were transferred to Isfahan, Semnan, and Zanjan provinces.
Iran (Total)	Tehran	១,៦២៨,៥៥៤ គ.ម២ (០,៦២៩ ម៉ាយ ក.)	79,926,270	ទំព័រគំរូ:Convert/PD/km2	342