ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០១៣

ការបោះឆ្នោតសកល ឆ្នាំ២០១៣ នៅកម្ពុជា
សរុបចំនួន ១២៣ អាសនៈ នៃរដ្ឋសភាជាតិ; ចំនួនអាសនៈភាគច្រើនដាច់ខាត ៦២
លទ្ធផល	៦៨%
នាយករដ្ឋមន្រ្តីមុនការបោះឆ្នោត; ហ៊ុន សែន; គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា	នាយករដ្ឋមន្រ្តីជាប់ឆ្នោត; ហ៊ុន សែន; គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា

ការបោះឆ្នោតសកលជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ អណត្តិទី៥ នឹងត្រូវប្រព្រឹត្តិទៅនៅថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ^[១]។ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ. ប) បានប្រកាសថាប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ៩,៦៧ លាននាក់នឹងត្រូវបានទទួលបានសិទ្ធិដើម្បីបោះឆ្នោតសម្រាប់អសនៈរដ្ឋសភាជាតិចំនួន១២៣អសនៈ^[២]។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីរដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនដែលកំពុងកាន់តំណែងមានសិទ្ធិទទួលបានការកាន់អំណាចបួនអណត្តិជាប់ៗគ្នា។ ការិយាល័យបោះឆ្នោតចាប់បើកពីម៉ោង៧:០០ព្រឹក និងបិទនៅម៉ោង ៣:០០ល្ងាច។ នៅម៉ោង ៧:៤០ល្ងាច លោកខៀវ កាញ្ញារិទ្ធិដែលជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានបានប្រកាសក្រៅផ្លូវការថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានឈ្នះ៦៨អាសនៈហើយចំណែកឯគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគូប្រជែងឈ្នះត្រឹម៥៥អាសនៈប៉ុណ្ណោះ^[៣]។

ព្រឹត្តិការណ៍មុន

ការបោះឆ្នោតមុននៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ត្រូវបានឈ្នះដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោយបានឈ្នះបានចំនួនអសនៈភាគច្រើនដាច់ខាត ចំនួន ៩០អាសនៈលើ១២៣អាសនៈ។ បើទោះបីជាឈ្នះចំនួនអសនៈភាគច្រើនដាច់ខាត, គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានជ្រើសរើសបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយគណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចដែលបានឈ្នះ ២ អាសនៈ។ គណបក្សប្រឆាំងគឺ គណបក្សសមរង្ស៊ីនិងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបានឈ្នះសរុបបញ្ចូលគ្នាចំនួន២៩ អាសនៈ។ នៅឆ្នាំ២០១២ គណៈបក្សប្រឆាំងទាំង២បានច្របាច់បញ្ចូលគ្នាដើម្បីបង្កើតគណបក្សថ្មីមួយដោយដាក់ឈ្មោះថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយមានលោកសម រង្ស៊ីជាប្រធាននិងលោកកឹម សុខាជាអនុប្រធាន។ ប្រធានគណបក្សលោកសម រង្ស៊ីគ្មានឈ្មោះបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រទេ។ នេះដោយសារលោកបាននិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសបន្ទាប់ពីមានការចោទប្រកាន់ដោយតុលាការនៅឆ្នាំ២០១០។ លោកបានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី១៩ កក្កដា ២០១៣ បន្ទាប់ពីមានការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទនរោត្ដម សីហមុនី^[៤] ប៉ុន្តែលោកសម រង្ស៊ីគ្មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ហើយមិនមានបេក្ខភាពដើម្បីឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតនេះឡើយ។^[៥]

គណបក្សនយោបាយ

ចំនួននៃគណបក្សនយោបាយដែលបានចុះបញ្ជីផ្លូវការក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិបានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៣ មាន២៣គណបក្ស ធ្លាក់មកត្រឹម ១១គណបក្សនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៨ និង មកត្រឹម ៨គណបក្សក្នុងឆ្នាំ២០១៣នេះ។

		មេដឹកនាំ
១	គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា	សេង សុខេង
២	គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច	នរោត្ដម អរុណរស្មី
៣	គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ	សុខ រ័ត្នសុវណ្ណបញ្ចៈសីលា
៤	គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា	ហ៊ុន សែន
៥	គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច	ហួន រាជចំរើន
៦	គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ	ក្រវ៉ាញ ដារ៉ន
៧	គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ	សម រង្ស៊ី
៨	គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ	ខឹម វាសនា

បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី

បេក្ខជនដែលបានប្រកាសប្រណាំងប្រជែងដើម្បីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី៖

ហ៊ុន សែន, នាយករដ្ឋមន្ត្រីកំពុងកាន់តំណែង
សម រង្ស៊ី, អតីតតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកំពង់ចាម និងជាមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៃប្រទេសកម្ពុជា។
នរោត្តម អរុណរស្មី, មេដឹកនាំគណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចនិងឯកអគ្គរដ្ឋទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសម៉ាឡេស៊ីចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៥។

កិច្ចពិភាក្សាតទល់

ប្រទេសកម្ពុជាមានការជជែកពិភាក្សាគ្នាតាមទូរទស្សន៍លើកដំបូងរបស់ខ្លួននៅលើទី ២០និង២១ ខែកក្កដា ។ វិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យជាតិ (National Democratic Institute ហៅកាត់ថា NDI) ដែលជាស្ថាប័នឧបត្ថម្ភដោយអាមេរិច នឹងរៀបចំការពិភាក្សាតុមូលចំនួន៩ ដោយមានការចូលរួមពីសំណាក់បេក្ខជនតាមខេត្តពីស្ទើរគ្រប់គណបក្ស។

ភាពចំរូងចំរាសនានាមុខការបោះឆ្នោត

បញ្ហាបញ្ជីចុះឈ្នោះបោះឆ្នោត

ដោយហេតុថា កម្ពុជាមិនបានរាប់ប្រជាជនជាផ្លូវការអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំមកហើយ តួលេខអត្រាប្រជាជនក្នុងផ្ទៃប្រទេសដែលមានចំនួនកំណត់បាននាំទៅដល់ការបង្ហាញភាពមិនត្រឹមត្រូវចំពោះអ្នកមានលទ្ធភាពបោះឆ្នោត ដែលធ្វើឱ្យមានភាពលំបាកដល់គណៈកម្មាការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដឹងអោយប្រាកដនូវចំនួនជាក់ស្ដែងនៃអ្នកបោះឆ្នោតដែលគួរតែចុះបញ្ជីក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជា។ កង្វះខាតនៃការរាប់ប្រជាជនជាក់ស្ដែងបាននាំទៅដល់ការបោះឆ្នោតលួចបន្លំ ដូចជាអ្នកបោះឆ្នោតបោះឆ្នោតនៅក្នុងមណ្ឌលជាច្រើនដោយការប្រើប្រាស់ឈ្មោះផ្សេងៗគ្នា។^[៦] តាមរយៈគណបក្សប្រឆាំងឈ្មោះរវាង១,២ ទៅ ១,៣លាននាក់ត្រូវបានលុបចោលពីបញ្ជីបោះឆ្នោត។^[៧]

បញ្ហាទឹកថ្នាំជ្រលក់ម្រាមដៃ

លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត

លទ្ធផលបឋមពី គជប

យោងទៅតាមលទ្ធផលបឋមពី គជប គណបក្សកាន់អំណាចបក្សប្រជាជន ទទួល ៤៤,៤៥% នៃសន្លឹកឆ្នោតទាំងអស់ ដែលស្មើនឹង ៦៨អាសនៈ ហើយគណបក្សប្រឆាំងបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញ ទទួលបាន ៤៨,៧៩% ស្មើនឹង ៥៥អាសនៈ។ តាមរយៈលទ្ធផលបឋមនេះ គេសង្កេតឃើញថា គណបក្សប្រជាជនបាត់បង់ចំនួន ២៨អសនៈ បើប្រៀបធៀបនឹងលទ្វផលបោះឆ្នោតអណត្តិមុន ដែលជាភាគរយតិចបំផុតនៃអសនៈដែលខ្លួនធ្លាប់ទទួលបាននៅក្នុងរដ្ឋសភាជាតិ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨^[៧]។ គណបក្សផ្សេងៗ រួមមាន គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និង គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដែលរួមបញ្ចូលគ្នាបាន ០ អាសនៈ ៦,៣%ក្នុងចំណោមសំឡេងឆ្នោត។^[៨]

គណបក្ស		សម្លេង	%	អាសនៈ	+/–

	គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា	៣.២៣៥.៩៦៩	៤៨,៨៣	៦៨	−២២
	គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ	២.៩៤៦.១៧៦	៤៤,៤៥	៥៥	+២៦
	គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច	២៤២.៤១៣	៣,៦៦	០	−២
	គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ	៦៨.៣៨៩	១,០៥	០	០
	គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ	៤៣.២២២	០,៦៥	០	០
	គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា	៣៨.១២៣	០,៥៧	០	ថ្មី
	គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ	៣៣.៧១៥	០,៥២	០	ថ្មី
	គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច	១៩.១៥២	០,៣០	០	ថ្មី
សរុប		៦.៦២៧.១៥៩	១០០,០០	១២៣	០

សំឡេងឆ្នោតសុពលភាព		៦.៦២៧.១៥៩	៩៨,៤០
អសុពលភាព/សំឡេងឆ្នោតទទេ		១០៨.០៨៥	១,៦០
សន្លឹកឆ្នោតសរុប		៦.៧៣៥.២៤៤	១០០,០០
អ្នកបោះឆ្នោតចុះបញ្ជី/អ្នកទៅបោះឆ្នោត		៩,៦៧៥,៤៥៣	៦៩.៦១
ប្រភព: គណៈកម្មាការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត

ឯកសារយោង

↑ ប្រតិទិននៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០១៣ Archived 2013-08-08 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. គ.ជ.ប
↑ "9.67 million Cambodians eligible to vote in July general election". ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានស៊ីនហួរ (ប៉េកាំង). http://news.xinhuanet.com/english/world/2013-01/04/c_132079567.htm.
↑ "CPP Claims Election Victory, 68 Seats to 55 CNRP". ខេមបូដា ដេលី (ភ្នំពេញ). 28 July 2013. http://www.cambodiadaily.com/elections/cpp-claims-election-victory-68-seats-to-55-cnrp-37191។ បានយកមក 28 July 2013.
↑ "ព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយចំនួនមិនចាប់អារម្មណ៍ការវិលត្រឡប់របស់មេបក្សប្រឆាំង". វិទ្យុអាស៊ីសេរី. http://www.rfa.org/khmer/news/politics/local-media-not-interest-sam-rainsy-return-07202013041609.html។ បានយកមក 19 July 2013.
↑ Cambodia’s Election Panel Rejects Sam Rainsy Request to Contest Polls Radio Free Asia, 22 July 2013
↑ "Cambodia: Ruling Party Orchestrated Vote Fraud". Human Rights Watch. 31 July 2013. Retrieved 31 July 2013.
↑ ^៧,០ ^៧,១ Fuller, Thomas (29 July 2013). "Cambodian Opposition Rejects Election Results". The New York Times. http://www.nytimes.com/2013/07/30/world/asia/cambodian-opposition-rejects-election-results.html។ បានយកមក 31 July 2013.
↑ COMFREL^{[តំណភ្ជាប់ខូច]}

តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ

គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
COMFREL Archived 2013-07-31 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
សម្លេងម្ចាស់ឆ្នោត Archived 2013-08-05 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
Open Development Cambodia(ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា) Archived 2013-08-06 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.

[1] ប្រតិទិននៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០១៣ Archived 2013-08-08 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. គ.ជ.ប

[2] "9.67 million Cambodians eligible to vote in July general election". ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានស៊ីនហួរ (ប៉េកាំង). http://news.xinhuanet.com/english/world/2013-01/04/c_132079567.htm.

[3] "CPP Claims Election Victory, 68 Seats to 55 CNRP". ខេមបូដា ដេលី (ភ្នំពេញ). 28 July 2013. http://www.cambodiadaily.com/elections/cpp-claims-election-victory-68-seats-to-55-cnrp-37191។ បានយកមក 28 July 2013.

[4] "ព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយចំនួនមិនចាប់អារម្មណ៍ការវិលត្រឡប់របស់មេបក្សប្រឆាំង". វិទ្យុអាស៊ីសេរី. http://www.rfa.org/khmer/news/politics/local-media-not-interest-sam-rainsy-return-07202013041609.html។ បានយកមក 19 July 2013.

[RFA-5] Cambodia’s Election Panel Rejects Sam Rainsy Request to Contest Polls Radio Free Asia, 22 July 2013

[hrw-6] "Cambodia: Ruling Party Orchestrated Vote Fraud". Human Rights Watch. 31 July 2013. Retrieved 31 July 2013.

[NYT1-7] ៧,០ ^៧,១ Fuller, Thomas (29 July 2013). "Cambodian Opposition Rejects Election Results". The New York Times. http://www.nytimes.com/2013/07/30/world/asia/cambodian-opposition-rejects-election-results.html។ បានយកមក 31 July 2013.

[8] COMFREL^{[តំណភ្ជាប់ខូច]}

[១]

[២]

[៣]

[៤]

[៥]

[៦]

[៧]

[៨]