Jump to content

បញ្ជី​ឈ្មោះព្រះពោធិសត្វ

ពីវិគីភីឌា
រចនាបថបាយ័ន

នៅក្នុងគំនិត ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះពោធិសត្វ ( ហិណ្ឌូ, ទេវនាគរី : बोधिसत्व; ភូមា : ဗောဓိသတ်; ស៊ីនហាលេស: බෝධිසත්ව ; ចិន :菩薩 ; ខ្មែរ : ពោធិសត្វ; ថៃ៖ โพธิสัตว์)

ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺ​ជា​បញ្ជី​ឈ្មោះ​ព្រះពោធិសត្វ​ដែល​គេ​គោរព​ជា​ចម្បង​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធសាសនា។

ព្រះពោធិសត្វបឋម

[កែប្រែ]
  • អាកាសគភ៌

ចិន: 虛空藏; pinyin: Xūkōngzàng; ជប៉ុន pronunciation: Kokūzō; កូរ៉េ: 허공장; វៀតណាម: Hư Không Tạng, ខ្មែរ: អាកាសគភ៌; ថៃ: พระอากาศครรภโพธิสัตว์; សិហលេស:ආකාශගර්භ )គឺជាព្រះពោធិសត្វដែលជាប់ទាក់ទងនឹងធាតុដ៏អស្ចារ្យ (មហាភុត) នៃលំហ (អាកាស)

(ភូមា: လောကနတ်; ខ្មែរ៖ អវលោកិតេស្វរៈ,អវលោកេស្វរ ; សិង្ហលេស:අවලෝකිතේශ්වර, නාථ, ලෝකනාථ ថៃ៖ พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์)

ព្រះពោធិសត្វ​នៃ​មេត្តា អ្នក​ស្តាប់​សម្រែក​របស់​លោកិយ ដែល​ប្រើ​មធ្យោបាយ​ដ៏​ប៉ិនប្រសប់​ដើម្បី​មក​ជួយ; ព្រះពោធិសត្វដែលទទួលស្គាល់ជាសកលបំផុតនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន ក៏លេចចេញក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ និង វជ្រយាន។ ព្រះពោធិសត្វ​នេះ​ត្រូវបាន​គេ​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​ជា​ស្ត្រី​ភាគច្រើន​នៅក្នុង ​ពុទ្ធសាសនា​អាស៊ី​បូព៌ា ហើយ​ដើមឡើយ​ឈ្មោះ​របស់​វា​ប្រហែលជា អវលោកេស្វរ ។

  • ក្សិតិគភ៌


ក្សិតិគភ៌ ជា​ព្រះពោធិសត្វ​ដែល​គេ​គោរព​ជា​ចម្បង​ក្នុង​ពុទ្ធសាសនា​អាស៊ី​បូព៌ា ហើយ​ជា​ធម្មតា​ត្រូវ​បាន​គេ​ពណ៌នា​ថា​ជា ​ព្រះសង្ឃ​ពុទ្ធសាសនា ។ ឈ្មោះរបស់គាត់អាចត្រូវបានបកប្រែជា "រតនាគារផែនដី" "ហាងផែនដី" "ម៉ាទ្រីសផែនដី" ឬ "ស្បូនផែនដី" ។ ក្សិតិគភ៌ ត្រូវបានគេស្គាល់ចំពោះការប្តេជ្ញាថានឹងទទួលខុសត្រូវចំពោះការណែនាំរបស់សត្វលោកទាំងអស់នៅក្នុង ពិភពទាំងប្រាំមួយ រវាងការសោយទិវង្គតរបស់ ព្រះពុទ្ធ គោត្ដម និងការរស់ឡើងវិញនៃ មៃត្រេយ ក៏ដូចជាការប្តេជ្ញារបស់គាត់ថានឹងមិនសម្រេចបាននូវ ពុទ្ធសាសនា រហូតដល់ នរក ទាំងអស់ត្រូវបានទទេ។ ដូច្នេះហើយ ជារឿយៗគាត់ត្រូវបានចាត់ទុកជាព្រះពោធិសត្វនៃឋាននរក ក៏ដូចជាអាណាព្យាបាលកុមារ និងជាអាទិទេពនៃកុមារដែលបានស្លាប់នៅក្នុងវប្បធម៌ជប៉ុន។

មហាស្ថាមប្រាប្ត (ភាសាកូរ៉េ៖ Daeseji) គឺជា មហាសត្ត តំណាងឱ្យអំណាចនៃប្រាជ្ញា ដែលជារឿយៗត្រូវបានពិពណ៌នានៅក្នុងព្រះត្រៃបិដកជាមួយ អមិត្ភ និង អវលោកេស្វរ ជាពិសេសនៅក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនាដែនដីបរិសុទ្ធ ។ ឈ្មោះរបស់គាត់មានន័យថា "ការមកដល់នៃកម្លាំងដ៏អស្ចារ្យ" ។

យោងទៅតាមពុទ្ធសាសនា មាត្រយាត្រូវបានចាត់ទុកជាព្រះពុទ្ធអនាគត។ ក្នុង​ទំនៀម​ពុទ្ធសាសនា មៃត្រេយ​ជា​ព្រះពោធិសត្វ​ដែល​នឹង​លេច​មក​លើ​ផែនដី​នា​អនាគត សម្រេច​បាន ​ការ​ត្រាស់​ដឹង ​ពេញលេញ និង​បង្រៀន ​ធម៌ ​បរិសុទ្ធ ។ យោង​តាម​គម្ពីរ​មៃត្រេយ​នឹង​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ស្នង​ពី​ព្រះពុទ្ធ​អង្គ​បច្ចុប្បន្ន គឺ​ព្រះពុទ្ធ​គោតម[] ទំនាយ​នៃ​ការ​មក​ដល់​របស់​នាង​មេ​ត្រេ​យា សំដៅ​លើ​ពេល​វេលា​មួយ​ក្នុង​អនាគត ដែល​ព្រះ​ធម៌​ត្រូវ​បាន​គេ​បំភ្លេច​ចោល​ដោយ​មនុស្ស​ភាគ​ច្រើន​នៅ​លើ​ផែនដី។ ទំនាយ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​រក​ឃើញ​នៅ​ក្នុង​អក្សរសិល្ប៍​ខាង​សាសនា​នៃ ​សាលា​ធំៗ​ទាំងអស់​នៃ​ពុទ្ធសាសនាមៃត្រេយ ក៏ត្រូវបានអនុម័តសម្រាប់តួនាទីសហស្សវត្សរ៍របស់គាត់ដោយសាសនាមិនមែនពុទ្ធសាសនាជាច្រើនក្នុងអតីតកាល ដូចជា ផ្កាឈូកស ក៏ដូចជាដោយ ចលនាសាសនាថ្មី សម័យទំនើបដូចជា យិគុឧន្ទៅ ជាដើម។

មញ្ជុស្រី គឺជាព្រះពោធិសត្វដែលជាប់ទាក់ទងនឹង ប្រាជ្ញា (បញ្ញាញាណ) ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។ នៅ​ក្នុង​ពុទ្ធសាសនា​ទីបេ ព្រះអង្គ​ក៏​ជា ​យិទម ​ដែរ។ ឈ្មោះរបស់គាត់មានន័យថា "សិរីរុងរឿងទន់ភ្លន់" ។ [] មញ្ជុស្រីត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរដោយឈ្មោះសំស្ក្រឹតពេញលេញនៃ មញ្ជុស្រីកុមារភុត, [] ព្យញ្ជនៈ "មញ្ជុស្រី, នៅតែជាយុវជន" ឬ, តិចជាងព្យញ្ជនៈ "ព្រះអង្គម្ចាស់ មញ្ជុស្រី" ។

  • សមន្តភទ្រ

សមន្តភទ្រ, Universal Worthy ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងការអនុវត្ត និងការធ្វើសមាធិ។ រួមគ្នាជាមួយព្រះពុទ្ធ និង មញ្ជុស្រី ទ្រង់បង្កើត ព្រះត្រីឯក សក្យមុនី នៅក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ព្រះអង្គ​ជា​ម្ចាស់​នៃ​ Lotus Sutra ហើយ​បើ​តាម​ អវតមសកសូត្រ បាន​ធ្វើ​សច្ចា​ធំៗ​ទាំង ១០ ដែល​ជា​មូលដ្ឋាន​នៃ​ព្រះពោធិសត្វ។ នៅក្នុង ប្រទេសចិន សមន្តភទ្រ ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងសកម្មភាព ចំណែក មញ្ជុស្រី ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹង ប្រាជ្ញ ។ នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន សមន្តភទ្រ ត្រូវបានគោរពបូជាដោយ Tendai និងនៅក្នុង Shingon Buddhism និងជាអ្នកការពារ Lotus Sutra ដោយ ព្រះពុទ្ធសាសនា Nichiren ។

វជ្របាណិ ( សំស្រ្កឹត " វជ្រ ក្នុងដៃ [របស់គាត់]") គឺជាព្រះពោធិសត្វដែលលេចឡើងដំបូងបំផុតនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។ ព្រះអង្គ​ជា​អ្នក​ការពារ​និង​ជា​អ្នក​ណែនាំ​របស់​ព្រះពុទ្ធ​ គោត្ដម ហើយ​បាន​ក្រោក​ឡើង​ដើម្បី​ជា​និមិត្តរូប​នៃ​អំណាច​របស់​ព្រះពុទ្ធ​។

វជ្របាណិ ត្រូវបានតំណាងយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងរូបចម្លាក់ព្រះពុទ្ធសាសនាថាជាអាទិទេពមួយក្នុងចំនោមអាទិទេពការពារទាំងបីដែលនៅជុំវិញព្រះពុទ្ធ។ ជានិមិត្តរូបនៃគុណធម៌របស់ព្រះពុទ្ធៈ មញ្ជុស្រី សំដែងនូវប្រាជ្ញារបស់ព្រះពុទ្ធ ព្រះអវលោកេស្វរ សំដែងនូវសេចក្តីមេត្តាករុណារបស់ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ ហើយព្រះមហាវជិរប្បញ្ញោ បានបង្ហាញនូវអំណាចរបស់ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ ព្រមទាំងអំណាចនៃ តថាគត ទាំងប្រាំ។ វជ្របាណិ គឺជា ព្រះធម៌ ដំបូងបំផុតមួយដែលបានរៀបរាប់នៅក្នុង បាលី ក៏ដូចជាត្រូវបានគោរពបូជានៅក្នុង វត្ត សៅលីង ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាទីបេ និងនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាដែនដីបរិសុទ្ធ ដែលព្រះអង្គត្រូវបានគេស្គាល់ថា មហាស្ថាមប្រប្ត និងបង្កើតជា triad ជាមួយ អមិតាភ និង អវលោកេស្វរ ។

ចំណាត់ថ្នាក់

[កែប្រែ]

ព្រះពោធិសត្វទាំងបួន

[កែប្រែ]

មានបញ្ជីជាច្រើននៃព្រះពោធិសត្វទាំងបួនតាមគម្ពីរ និងប្រពៃណីក្នុងស្រុក។

ពុទ្ធសាសនាចិនដ៏ពេញនិយម ជាទូទៅរាយបញ្ជីដូចខាងក្រោម ព្រោះវាជាប់ទាក់ទងនឹង ភ្នំពិសិដ្ឋទាំងបួន ៖

The Womb Realm Mandala នៃ ព្រះពុទ្ធសាសនា Esoteric ផ្តល់នូវការរាប់បញ្ចូលមួយទៀត។ ព្រះពោធិសត្វទាំងនេះមាននៅក្នុងសាល Eight Petal Hall នៅកណ្តាលនៃ Mandala ។ ពួកគេមានដូចខាងក្រោម:

អវតំសកសូត្រ ពោល​អំពី​ព្រះពោធិសត្វ​៤​អង្គ ដែល​និមួយៗ​សំដែង​នូវ​ចំណែក​នៃ​ការ​ប្រតិបត្តិ​ព្រះពោធិសត្វ​ទាំង​ហាសិប​ពីរ។

Lotus Sutra ផ្តល់នូវបញ្ជីនៃព្រះពោធិសត្វដែលជាអ្នកដឹកនាំនៃ ព្រះពោធិសត្វនៃផែនដី ។

  • វិសិស្តចារិត្រ
  • អនន្តចារិត្រ
  • វិសុទ្ធចារិត្រ
  • សុប្រតិស្ថិតចារិត្រ

ព្រះពោធិសត្វ ៥ យ៉ាង

[កែប្រែ]

ជំពូកទី ៧ នៃ ស្ដេចហុមានេសូត្រ ផ្តល់នូវការរាប់បញ្ចូលនៃព្រះពោធិសត្វទាំងប្រាំ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា " ព្រះពោធិសត្វទាំងប្រាំនៃអំណាចដ៏អស្ចារ្យ (五大力菩薩)" ។ មានការបកប្រែជាភាសាចិនចំនួនពីរនៃអត្ថបទនេះ ដែលនីមួយៗផ្តល់ឈ្មោះខុសគ្នាទាំងស្រុងចំពោះតួលេខទាំងនេះ។ ការផ្សារភ្ជាប់របស់ពួកគេជាមួយនឹងទិសដៅខាក៏ខុសគ្នារវាងកំណែ។ [] ពួកគេមានដូចខាងក្រោម:

ការបកប្រែចាស់ (កុមរវិជ) ទិសដៅ ការបកប្រែថ្មី (អមោជវជ្រ) ទិសដៅ
無量力吼 ខាងលិច វជ្របារមិតា (金剛波羅蜜多) កណ្តាល
雷電吼 ខាងជើង វជ្រយក្សា (金剛夜叉) ខាងជើង
無畏方吼 ខាងកើត វជ្រតិក្ស្ណ (金剛利) ខាងលិច
龍王吼 ខាងត្បូង វជ្ររត្ន (金剛宝) ខាងត្បូង
金剛吼 កណ្តាល វជ្របាណិ (金剛手) ខាងកើត

ព្រះពោធិសត្វដប់

[កែប្រែ]

ព្រះពោធិសត្វ១០អង្គ សំដៅលើព្រះពុទ្ធអនាគតដប់រូប ជាអ្នកស្នង ព្រះសក្យមុនី (គោត្តម) តាមលំដាប់ដូចតទៅ។ ពួកគេត្រូវបានណែនាំដូចជា:

"Metteyyo Uttamo Rāmo, Paseno Kosalobibū, Dīghasoṇīca Caṅkīca, Subo, Todeyya Brahmano. Nāḷāgirī Pālileyyo, Bhodhisatthā imedasa anukkamena sabhodiṁ, pāpuāganti" ។

ព្រះពោធិសត្វដប់ប្រាំមួយ

[កែប្រែ]

Niṣpannayogāvalī ផ្តល់នូវបញ្ជីនៃព្រះពោធិសត្វ ដែលគេស្គាល់ថាជា " អ្នកគោរពដប់ប្រាំមួយរូបនៃ Aeon Auspicious " ។ ពួកគេក៏លេចឡើងនៅក្នុងព្រះសូត្រដែលមានចំណងជើងដូចគ្នា (賢劫十六尊) ។ ពួកគេមានដូចខាងក្រោម រួមជាមួយនឹងទិសដៅពាក់ព័ន្ធរៀងៗខ្លួន៖

ខាងកើត ខាងត្បូង ខាងលិច ខាងជើង

មួយឈុតនៃដប់ប្រាំមួយត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា " ព្រះពោធិសត្វដ៏អស្ចារ្យដប់ប្រាំមួយ " និងបង្កើតជាផ្នែកមួយនៃចក្រវាឡ ពេជ្រម៉ាន់ មណ្ឌល។ ពួកគេត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងព្រះពុទ្ធនៃទិសដៅ។

អាកṣobhya



</br> (ខាងកើត)
រតនាសាṃbhava



</br> (ខាងត្បូង)
អាមីតាបា



</br> (ខាងលិច)
អាម៉ូហ្កាស៊ីឌី



</br> (ខាងជើង)

ព្រះពោធិសត្វម្ភៃប្រាំ

[កែប្រែ]

យោងទៅតាម Sūtra ស្តីពីវិធីទាំង ១០ នៃការកើតជាថ្មីក្នុងទឹកដីរបស់ព្រះពុទ្ធ អមិតាភ (十往生阿彌陀佛國經) មនុស្សដែលលះបង់ដើម្បីបានដល់ការចាប់កំណើតនៅក្នុង ទឹកដីបរិសុទ្ធខាងលិច ត្រូវបានការពារដោយព្រះពោធិសត្វជាច្រើន។ ២៥ ក្នុងចំណោមពួកគេត្រូវបានដាក់ឈ្មោះ៖

ផ្សេងៗ

[កែប្រែ]
  • បទ្មសម្ភាវ

បទ្មសម្ភាវ "Lotus-Born" ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា Guru Rinpoche គឺជាតួអក្សរអក្សរសាស្ត្រនៃ terma, ការបញ្ចេញមតិរបស់ អមិតាភ ដែលត្រូវបានគេនិយាយថានឹងលេចឡើងចំពោះ tertöns នៅក្នុងការជួបដោយចក្ខុវិស័យនិងការផ្តោតអារម្មណ៍នៃការអនុវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាទីបេជាពិសេសនៅក្នុងសាលា Nyingma ។ .

  • សង្ឃរម

គោរពតែក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនា និង សាសនាតាវ របស់ចិនប៉ុណ្ណោះ សង្រ្កាមគឺសំដៅលើក្រុមនៃទេវៈដែលយាម វិហារ និងជំនឿ ប៉ុន្តែចំណងជើងនេះជាធម្មតាសំដៅទៅលើមេទ័ពចិនដ៏ល្បីល្បាញ Guan Yu ដែលបានក្លាយជាព្រះធម៌តាមរយៈការធ្វើជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។

  • សិតាតបត្រ

សិតាបត្រា "The White Parasol" គឺជាអ្នកការពារប្រឆាំងនឹងគ្រោះថ្នាក់អរូបី។ នាងត្រូវបានគេគោរពទាំងប្រពៃណី មហាយាន និង វជ្រយាន ។ នាងត្រូវបានគេស្គាល់ថា Uṣṇīṣa Sitatapatra ។ សិតាតបត្រ គឺជាអាទិទេពឯករាជ្យដ៏មានឥទ្ធិពលមួយរូប ខណៈដែលព្រះនាងត្រូវបានព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ប្រោសប្រទានពី ព្រះ ឧស្និស របស់ព្រះអង្គ។ អ្នក​ណា​អនុវត្ត​អមិតាភ​នឹង​បាន​ទៅ​កើត​ក្នុង ​ដែនដី​បរិសុទ្ធ ​របស់​អមិតាភ ព្រម​ទាំង​ទទួល​បាន​នូវ​ការ​ការពារ​ពី​គ្រោះ​ធម្មជាតិ និង​វេទមន្ត​ខ្មៅ។

  • ស្កន្ទ
  • សុពុស្បចន្ទ្រ
  • សូរ្យប្រភ

(Ch: 日光, Rìguāng, Kr. Ilgwang, Jp: Nikkō ) អ្នកចូលរួមម្នាក់ក្នុងចំណោមពីរនាក់របស់ Bhaisajyaguru រួមជាមួយ Candraprabha

(Ch: 月光, Yuèguāng, Kr. Wolgwang, Jp: Gakkō ) ម្នាក់ក្នុងចំណោមពីរនាក់នៃ ភៃសជ្យគុរុ រួមជាមួយ សូរ្យប្រភ ។

  • តរ

(Ch. 多羅, Duō luó ) ព្រះពោធិសត្វស្រី ឬព្រះពោធិសត្វក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាទីបេ។ នាងតំណាងឱ្យគុណធម៌នៃភាពជោគជ័យក្នុងការងារនិងសមិទ្ធិផល។ ក៏ជាការបង្ហាញរបស់ អវលោកេស្វរ ផងដែរ។

វសុធារា ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ប្រែ​ថា "អូរ​នៃ​ត្បូង" ជា​ភាសា​សំស្ក្រឹត គឺ​ជា​ព្រះពោធិសត្វ​នៃ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ ភាព​រុងរឿង និង​បរិបូរណ៍។ នាង​មាន​ប្រជាប្រិយ​ភាព​ក្នុង​ប្រទេស​កាន់​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ជា​ច្រើន ហើយ​ជា​មុខវិជ្ជា​ក្នុង​រឿងព្រេង និង​សិល្បៈ​ពុទ្ធសាសនា។ ដើមឡើយជាព្រះពោធិសត្វឥណ្ឌា ប្រជាប្រិយភាពរបស់នាងបានរីករាលដាលដល់ប្រទេសថេរវាទ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាប្រិយភាពរបស់នាងបានឡើងដល់កំពូលក្នុង ប្រទេសនេប៉ាល់ ជាកន្លែងដែលនាងមានអ្នកតាមដានយ៉ាងខ្លាំងក្នុងចំណោមពុទ្ធសាសនា Newars នៃ ជ្រលង Kathmandu ហើយដូច្នេះគឺជាឥស្សរជនសំខាន់នៅក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនា Newar ។ នាងត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា Shiskar Apa នៅ Lahul និង Spiti ។

  • វិមលកិត៌ិ

ឥស្សរជន​កណ្តាល​នៃ ​វិមលកិត៌ិ​សូត្រ ដែល​ទ្រង់​ត្រូវ​បាន​គេ​បង្ហាញ​ថា​ជា ​អ្នក​ដើរ​តាម ​ព្រះពុទ្ធ​ដ៏​ឧត្តម។ []

  1. Buddha Dharma Education Association (2014). "Suttanta Pitaka: Khuddaka Nikāya: 14.Buddhavamsa-History of the Buddhas". Guide to Tipiṭaka. Tullera, NSW, Australia: Buddha Dharma Education Association. Retrieved 2014-12-21.
  2. Lopez Jr., Donald S. (2001). The Story of Buddhism: A Concise Guide to its History and Teachings. New York, USA: HarperSanFrancisco. ISBN 0-06-069976-0 (cloth) P.260.
  3. Keown, Damien (editor) with Hodge, Stephen; Jones, Charles; Tinti, Paola (2003). A Dictionary of Buddhism. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 0-19-860560-9 p.172.
  4. "仁王菩薩". Digital Dictionary of Buddhism. Retrieved 2019-02-24.
  5. Lopez, Donald (20 July 2017). "Vimalakīrti". Princeton Dictionary of Buddhism.