ភាសាវៀតណាម
វៀតណាម | |
---|---|
tiếng Việt | |
ការបញ្ចេញសំឡេង | /tiəŋ˧˦ viə˨ʔ/ (ខាងជើង) /tiəŋ˦˥ jḭək̚˨˩˨/ (ខាងត្បូង) |
ដើមកំណើតនៅ | ប្រទេសវៀតណាម ប្រទេសចិន (ខេត្តគ័ងស៊ី) |
ជាតិពន្ធុ (ជនជាតិ) | គិញ (វៀតណាម) |
អ្នកនិយាយដើមកំណើត | ៧៦ លាននាក់ |
ទម្រង់ដើម | |
ឡាតាំង (Vietnamese alphabet) ប្រេលវៀតណាម Chữ Nôm (ក្នុងប្រវត្តិ) | |
ស្ថានភាពផ្លូវការ | |
ភាសាផ្លូវការនៅក្នុង | វៀតណាម
អាស៊ាន[១] |
ភាសាជនជាតិភាគតិច ត្រូវបានទទួលស្គាល់ | |
កូដភាសា | |
ISO 639-1 | vi |
ISO 639-2 | vie |
ISO 639-3 | vie |
ហ្គ្រតតូឡក | viet1252 |
Linguasphere | 46-EBA |
តំបន់នៃប្រទេសវៀតណាមដែលមានភាសាវៀតណាមជាភាសាកំណើត[២] | |
ភាសាវៀតណាម (Vietnamese: tiếng Việt) គឺជាភាសាអូស្ត្រូអាស៊ីកដែលនិយាយជាចម្បងក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលជាភាសាជាតិជាផ្លូវការ។ ភាសាវៀតណាមត្រូវបាននិយាយដោយប្រជាជនប្រហែល ៨៥លាននាក់ ច្រើនដងច្រើនជាងក្រុមគ្រួសារអូស្ត្រូអាស៊ីកដែលនៅសល់បញ្ចូលគ្នា។ ភាសាវៀតណាម ជាភាសាកំណើតរបស់ជនជាតិវៀតណាម (ហៅថា:គិញ) ក៏ដូចជាភាសាទីពីរ ឬភាសាទីមួយសម្រាប់ក្រុមជនជាតិផ្សេងទៀតនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ដែលត្រូវបានបែងចែកទៅជាគ្រាមភាសាសំខាន់ៗចំនួនបី គឺភាគខាងជើង (ហាណូយ) ភាគកណ្តាល (ហ្វេ) និងភាគខាងត្បូង (ទីក្រុងហូជីមិញ)។
ភាសាវៀតណាម ដូចភាសាផ្សេងទៀតជាច្រើននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងអាស៊ីបូព៌ា ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាវិភាគដែលមានសូរសព្ទ។ មានទិសដៅដំបូងដោយប្រធានបទ-កិរិយាស័ព្ទ-លំដាប់វត្ថុ និងអ្នកកែប្រែតាមពាក្យដែលពួកគេកែប្រែ។ ក៏ប្រើការចាត់ថ្នាក់នាមផងដែរ។ វាក្យសព្ទរបស់វាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងសំខាន់ពីភាសាចិនកណ្តាល និងពាក្យកម្ចីមួយចំនួនពីភាសាបារាំង។ ភាសាវៀតណាមត្រូវបានសរសេរជាប្រវត្តិសាស្ត្រដោយប្រើជឺ ណោម (chữ Nôm) ដែលជាអក្សរចារឹកដោយប្រើអក្សរចិន (chữ Hán) ដើម្បីតំណាងឱ្យវាក្យសព្ទចិន-វៀតណាម និងពាក្យវៀតណាមដើមមួយចំនួន រួមជាមួយនឹងតួអក្សរដែលបានបង្កើតក្នុងស្រុកជាច្រើនដើម្បីតំណាងឱ្យពាក្យផ្សេងទៀត។ អក្ខរក្រមវៀតណាម (chữ quốc ngữ) ដែលត្រូវបានគេប្រើនៅថ្ងៃនេះគឺជាអក្សរឡាតាំងដែលមានសញ្ញាវណ្ណយុត្តិបន្ថែមផង ដែលផ្អែកលើអក្សរឡាតាំងត្រូវបានអនុម័តជាផ្លូវការក្នុងកំឡុងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងនៅវៀតណាម។ ដែលប្រើរូបសញ្ញា និងសញ្ញាសម្គាល់ដើម្បីសម្គាល់សំឡេង និងសូរសព្ទមួយចំនួន។
ការចែកចាយផ្លូវភូមិសាស្រ្ត
[កែប្រែ]ក្នុងនាមជាភាសាជាតិ ភាសាវៀតណាមត្រូវបានគេនិយាយទូទាំងវៀតណាមដោយជនជាតិវៀតណាមនិងជនជាតិភាគតិចជាច្រើនរបស់វៀតណាម ។ ភាសាវៀតណាមក៏ជាភាសាកំណើតរបស់ក្រុមជនជាតិហ្គីននៅខេត្តក្វាងស៊ីខាងត្បូងនៅចិន ។[៣] អ្នកនិយាយដើមកំណើតមួយចំនួនធំក៏រស់នៅក្នុងប្រទេសជិតខាង ជាកម្ពុជានិងឡាវ ។
ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីប្រាំមួយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយមានអ្នកនិយាយជាង ១,៥ លាននាក់ដែលប្រមូលផ្តុំនៅរដ្ឋតិចតួច ។ វាគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីបីនៅក្នុងរដ្ឋតិចសាស់ ទីបួននៅរដ្ឋអាខាន់សាសនិងរដ្ឋល្វីនស៊ីណា និងទីប្រាំនៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ។[៤] ភាសាវៀតណាមគឺជាភាសាដែលមានអ្នកនិយាយច្រើនបំផុតជាភាសាទីប្រាំពីរនៅក្នុងអូស្ត្រាលី ។[៥]
ព្យញ្ជនៈ
[កែប្រែ]អក្សរ | ឈ្មោះ | ឈ្មោះពេលប្រើក្នុងការប្រកប | IPA |
---|---|---|---|
A a | a | អា | /aː˧/ |
Ă ă | á | អះ | /aː˧˥/ |
 â | ớ | អើ | /əː˧˥/ |
B b | bê | bờ បើ (ប) | /ɓe˧, ɓəː˧˩/ |
C c | xê | cờ កើ (ក, គ) | /se˧, kəː˧˩/ |
Ch | chờ ជើ (ច,ជ) | /tɕ/, /c/ | |
D d | dê | dờ ហ្ស៊ើ / យើ / ញើ (ញ, យ, ស ហ្ស) | /ze˧, zəː˧˩/ |
Đ đ | đê | đờ ដើ (ដ, ឌ) | /ɗe˧, ɗəː˧˩/ |
E e | e | e អែ | /ɛ˧/ |
Ê ê | ê | ê អ៊េ | /e˧/ |
G g | giê | gờ ហ្គើ (ក, គ, ហ្គ) | /ze˧, ɣəː˧˩/ |
Gh | ហ្គើ (ក, គ, ហ្គ) | /ɣ/ | |
Gi | giờ ហ្ស៊ើ / យើ / ញើ (ញ, យ, ស ហ្ស) | /z/ | |
H h | hát | hờ ហ៊ើ (ហ) | /hək˧˥, həː˧˩/ |
I i | i ngắn | អ៊ី | /i˧ ŋan˧˥/ |
K k | ca | កា (ក, គ) | /kaː˧/ |
Kh | khờ ឃើ (ខ, ឃ) | /x/ | |
L l | e lờ | lờ លើ (ល, ឡ) | /(ɛ˧)ləː˧˩/ |
M m | em mờ | mờ មើ (ម) | /(ɛm˧)məː˧˩/ |
N n | en nờ | nờ នើ (ន, ណ) | /(ɛn˧)nəː˧˩/ |
Ng | ngờ ងើ (ង) | /ŋ/ | |
Ngh | ងើ, ហ្ងើ (ង, ហ្ង) | /ŋ/ | |
Nh | nhờ ញើ, យើ (ញ, យ) | /ɲ/ | |
O o | o | អ | /ɔ˧/ |
Ô ô | ô | អូ, អោ | /o˧/ |
Ơ ơ | ơ | អ៊ើ, អើ | /əː˧/ |
P p | pê | pờ ពើ (ប៉, ព) | /pe˧, pəː˧˩/ |
Ph | phờ ហ្វើ (ហ្វ) | /f/ | |
Q q | quy | quờ ក្វើ (ក្វ, គ្វ) | /ku˧, kwi˧, kwəː˧˩/ |
R r | e rờ | rờ ហ្ស៊ើ / រើ (រ, ស ហ្ស) | /(ɛ˧)rəː˧˩, rəː˧˩/ |
S s | ét xì | sờ ស៊ើ (ស) | /ɛt˦˥si˧˩, ʂəː˧˩/ |
T t | tê | tờ តើ (ត, ទ) | /te˧, təː˧˩/ |
Th | thờ ធើ (ថ, ធ) | /tʰ/ | |
Tr | trờ ជើ (ច,ជ) | /tɕ/ | |
U u | u | អ៊ូ | /u˧/ |
Ư ư | ư | អ៊ឺ | /ɨ˧/ |
V v | vê | vờ វើ (វ) | /ve˧, vəː˧/ |
X x | ích xì | xờ ស៊ើ (ស) | /ik˦˥si˧˩, səː˧˩/ |
Y y | y dài | អ៊ី | /i˧zaːj˧˩ |
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ "Languages of ASEAN". Retrieved 7 August 2017.
- ↑ From Ethnologue (2009, 2013)
- ↑ Tsung, Linda (2014). Language Power and Hierarchy: Multilingual Education in China. Bloomsbury. p. 188. ល.ស.ប.អ. 978-1-4411-4235-1.
- ↑ Table 53. Languages Spoken At Home by Language: 2009, U.S. Census Bureau, http://www.census.gov/compendia/statab/cats/population/ancestry_language_spoken_at_home.html, បានយកមក 2011-12-27
- ↑ "CIA World factbook". Archived from the original on 2014-03-07. Retrieved 2017-06-29.
- ↑ "Vietnam Alphabet". vietnamesetypography.
|