រូម៉ានី

ពីវិគីភីឌា
រូម៉ានី
România (រូម៉ានី)
ភ្លេងជាតិ
Deșteaptă-te, române!
"ក្រោកឡើង រូម៉ានី!"
ទីតាំងប្រទេសរូម៉ានី (ក្រហម) នៅលើភូគោល
ទីតាំងប្រទេសរូម៉ានី (ក្រហម) នៅលើភូគោល
រដ្ឋធានី
និង ទីក្រុងធំបំផុត
ប៊ុយការែស
44°25′N 26°06′E / 44.417°N 26.100°E / 44.417; 26.100
ភាសាផ្លូវការភាសារូម៉ានី[១]
ភាសាទទួលស្គាល់[២]
ក្រុមជនជាតិ
(ឆ្នាំ ២០២២)[៣]
សាសនា
(ឆ្នាំ ២០២២)[៣]
រដ្ឋាភិបាលឯកត្តរដ្ឋ សាធារណរដ្ឋនិយមពាក់កណ្ដាលប្រធានាធិបតី
ក្លោស យូហានីស
នីកូឡៃ ស៊ីវកា
នីតិបញ្ញត្តិសភា
ព្រឹទ្ធសភា
សភាតំណាងរាស្ត្រ
និម្មិតកម្ម
១៣៣០
១៣៤៦
២៤ មករា ១៨៥៩
៩ ឧសភា ១៨៧៧/១៨៧៨
១៩១៨/១៩២០
១៩៤១
៣០ ធ្នូ ១៩៤៧
២៧ ធ្នូ ១៩៨៩[៤][៥][៦]
៨ ធ្នូ ១៩៩១
- ចូលជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប
១ មករា ២០០៧
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប
២៣៨,៣៩៧ គ.ម   (ទី៨១)
- ផ្ទៃទឹក (%)
ប្រជាជន
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០២២)
Neutral decrease ១៩,០៥៣,៨១៥[៣]
៧៩.៩ នាក់/គ.ម   (ទី១៣៦)
GDP (PPP)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)
- សរុប
increase ៧៣១.៤៦៦ ពាន់លានដុល្លារ[៧] (ទី៣៦)
- ក្នុងម្នាក់
increase ៣៨,០៩៧ ដុល្លារ[៧] (ទី៤៨)
GDP (ចារឹក)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)
- សរុប
increase ២៩៩.៨៨៥ ពាន់លានដុល្លារ[៧] (ទី៤៦)
- ក្នុងម្នាក់
increase ១៥,៦១៩ ដុល្លារ[៧] (ទី៦១)
ជីនី (២០២១)negative increase ៣៤.៣[៨]
មធ្យម
HDI (២០២២)increase ០.៨៣៤[៩]
ខ្ពស់ណាស់ · ទី៤៩
រូបិយវត្ថុលេវ (RON)
ល្វែងម៉ោងUTC+២ (EET)
- រដូវក្តៅ (DST)
UTC+៣ (EEST)
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទថ្ងៃ/ខែ/ឆ្នាំ
dd/mm/yyyy
ទិសបើកបរស្ដាំ
កូដហៅទូរស័ព្ទ+៤០
កូដ ISO 3166RO
ដែនកម្រិតខ្ពស់.roa
  1. .eu ត្រូវបានប្រើប្រាស់រួមជាមួយរដ្ឋសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត។

ប្រទេសរូម៉ានី (ភាសារូម៉ានី៖ România) គឺ​ជា​ប្រទេស​មួយ​​ស្ថិត​នៅត្រង់ចំណុចកណ្ដាលនៃតំបន់​អឺរ៉ុប​កណ្តាល កើត និង​​អាគ្នេយ៍។ ប្រទេសនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសប៊ុលហ្ការីនៅភាគខាងត្បូង អ៊ុយក្រែននៅភាគខាងជើង ហុងគ្រីនៅប៉ែកខាងលិច ស៊ែប៊ីនៅភាគនិរតី ម៉ុលដាវីនៅទិសខាងកើត និងសមុទ្រខ្មៅនៅភាគអាគ្នេយ៍។ ប្រទេសរូម៉ានីគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ២៣៨,៣៩៧ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជនប្រមាណ ១៩ លាននាក់។ វាជាប្រទេសធំជាងគេទី ១២ នៅទ្វីបអឺរ៉ុប និងជារដ្ឋដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេប្រាំមួយក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប។ រដ្ឋធានី និងទីក្រុងធំបំផុតក្នុងប្រទេសមានឈ្មោះថា ប៊ុយការែស ហើយទីក្រុងសំខាន់ៗផ្សេងទៀតរួមមាន៖ យ៉ាស៍ ឃ្លូច-ណាប៉ូកា ធីមីសូអារ៉ា កុនស្តានហ្សា ក្រៃយ៉ូវ៉ា ប្រាសូហ្វ និងហ្កាឡាត្ស៊ីជាដើម។

ការតាំងទីលំនៅរបស់មនុស្សនៅលើទឹកដីប្រទេសរូម៉ានីដំបូងបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងសម័យយុគថ្មបំបែកក្រោម ដោយមានកំណត់ត្រាបញ្ជាក់ពីនគរដាស៊ីបុរាណ បូករួមជាមួយនឹងការចូលឈ្លានពាន និងកាន់កាប់ដោយចក្រភពរ៉ូម។ រដ្ឋរូម៉ានីសម័យត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៨៥៩ តាមរយៈសហភាពបុគ្គលនិយមនៃក្សត្របុរីដានូប៊ីនៃម៉ុលដាវី និងវ៉ាឡាគី។ រដ្ឋរូម៉ានីថ្មីនោះបានទទួលឯករាជ្យពីចក្រភពអូតូម៉ង់នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៧៧។ ក្នុងកំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១ ទោះជាបានប្រកាសពីអព្យាក្រឹតភាពរបស់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ ១៩១៤ ក្តីក៏រូម៉ានីនៅតែប្រឡូកចូលក្នុងសង្គ្រាមដោយឈរនៅខាងមហាអំណាចសម្ព័ន្ធមិត្តនៅឆ្នាំ១៩១៦។ ជាលទ្ធផល រូម៉ានីបានទទួលកាន់កាប់នូវទឹកដីថ្មីៗជាច្រើនរួមមាន៖ ប៊ូកូវីណា បេសារ៉ាប៊ី ត្រង់ស៊ីលវ៉ានី និងទឹកដីមួយផ្នែកនៃតំបន់បាណាត់ គ្រីសាណា និងម៉ារ៉ាមូរ៉េស[១០] នៅខែមិថុនា ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៤០ ជាលទ្ធផលនៃកតិកាសញ្ញាម៉ូឡូតូវ–រីបិនត្រូប និងពានរង្វាន់ទីក្រុងវីយែនទីពីរ រូម៉ានីត្រូវបានបង្ខំឱ្យប្រគល់តំបន់បេសារ៉ាប៊ី និងប៊ូកូវីណាភាគខាងជើងទៅសហភាពសូវៀត និងប៉ែកខាងជើងត្រង់ស៊ីលវ៉ានីទៅហុងគ្រី។ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤០ រូម៉ានីបានចុះហត្ថលេខាលើកតិកាសញ្ញាត្រីភាគី ហើយជាលទ្ធផល នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤១ សាមីខ្លួនក៏ចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ នៅខាងមហាអំណាចអ័ក្ស ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងសហភាពសូវៀតរហូតដល់អំឡុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៤៤ នៅពេលដែលប្រទេសនេះបានសម្រេចមកចូលរួមជាមួយភាគីសម្ព័ន្ធមិត្តវិញ។ បន្ទាប់ពីសង្រ្គាម និងការត្រួតត្រាដោយកងទ័ពក្រហមសូវៀត រូម៉ានីក៏បានក្លាយជាសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយម និងជាសមាជិកនៃកតិកាសញ្ញាវ៉ាសូរី។ នៅក្រោយបដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩៨៩ រូម៉ានីបានចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរទៅប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី។

រូម៉ានីជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដែលមានសេដ្ឋកិច្ចចំណូលខ្ពស់[១១] ដោយជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី ៥៣ នៅក្នុងសន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស។ វាមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទី ៤៧ នៅលើពិភពលោកបើគិតតាម ផសស ជាមធ្យម។ រូម៉ានីបានឆ្លងកាត់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏លឿនរហ័សនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០។ សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ខ្លួន​បច្ចុប្បន្ន​​គឺ​ពឹងផ្អែក​លើ​សេវាកម្ម​ជា​ចម្បង។ ប្រទេសនេះជាអ្នកផលិត និងអ្នកនាំចេញសុទ្ធនៃគ្រឿងម៉ាស៊ីន និងថាមពលអគ្គិសនីតាមរយៈក្រុមហ៊ុនដូចជា អូតូម៉ូប៊ីលដាស៊ី (Dacia) និងប៉េត្រូម OMV ជាដើម។ រូម៉ានីបានក្លាយជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិនៅឆ្នាំ ១៩៥៥ ហើយចូលអង្គការណាតូចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ និងសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ[កែប្រែ]

ភូមិសាស្ត្រ[កែប្រែ]

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. "Constitution of Romania". Cdep.ro. Archived from the original on 7 កញ្ញា 2017. Retrieved 2 October 2013. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  2. "Reservations and Declarations for Treaty No.148 – European Charter for Regional or Minority Languages". Council of Europe. Council of Europe. Archived from the original on 8 ធ្នូ 2015. Retrieved 3 December 2015.
  3. ៣,០ ៣,១ ៣,២ "2022 Romanian Census (preliminary results)" (PDF). INSSE. Retrieved 30 December 2022.
  4. Elgie, Robert (28 November 2017). Political Leadership: A Pragmatic Institutionalist Approach. Springer. ល.ស.ប.អ. 9781137346223. https://books.google.com/books?id=IsJADwAAQBAJ&pg=PA218. 
  5. Romania Directory. Editura Cronos. 1 April 1990. ល.ស.ប.អ. 9789739000000. https://books.google.com/books?id=Qu3TAAAAMAAJ&q=emblem. 
  6. "DECRET-LEGE 2 27/12/1989 - Portal Legislativ". legislatie.just.ro.
  7. ៧,០ ៧,១ ៧,២ ៧,៣ "World Economic Outlook Database, October 2022 Edition. Romania". IMF.org. មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ. 11 October 2022.
  8. "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Retrieved 16 August 2022.
  9. "Human Development Report 2021/2022" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. 8 September 2022. Retrieved 8 September 2022.
  10. Stoleru, Ciprian (13 September 2018). "Romania during the period of neutrality". Europe Centenary. Retrieved 8 មករា 2023.
  11. "New World Bank country classifications by income level: 2022-2023". blogs.worldbank.org. Retrieved 8 មករា 2023.