តូក្យូ

តូក្យូ 東京都
ទីក្រុងមហានគរ
ទីក្រុងតូក្យូ
[[File: |250px|none|alt=|ទ្រនិចនាឡិកាពីលើ: នីស៊ី-ស៊ីនជុគុ អគារខ្ពស់ និងភ្នំហ្វឹជី, ស្ពានឥន្ទធនូ, អគារជាតិរបបអាហារ, ស្ថានីយ៍តូក្យូ នៅម៉ារុណុអ៊ូឈិ, ព្រះបរមរាជវាំងតូក្យូ, ឆ្លងស៊ីប៊ូយ៉ា, តូក្យូស្កាយធ្រី, ប៉មតូក្យូ]]ទ្រនិចនាឡិកាពីលើ: នីស៊ី-ស៊ីនជុគុ អគារខ្ពស់ និងភ្នំហ្វឹជី, ស្ពានឥន្ទធនូ, អគារជាតិរបបអាហារ, ស្ថានីយ៍តូក្យូ នៅម៉ារុណុអ៊ូឈិ, ព្រះបរមរាជវាំងតូក្យូ, ឆ្លងស៊ីប៊ូយ៉ា, តូក្យូស្កាយធ្រី, ប៉មតូក្យូ
ទង់ ត្រា
ចម្រៀង: "ចម្រៀងទីក្រុងតូក្យូ" (東京都歌, Tōkyō-to Ka)
ទីតាំងនៅប្រទេសជប៉ុន ទីតាំងនៅប្រទេសជប៉ុន
[[File:|250px|none|alt=|Location of តូក្យូ]]
ប្រទេស	ជប៉ុន
តំបន់	កាន់តូ
កោះ	ហុនស៊្យូ
រាជធានី	តូក្យូ
ការបែងចែក	23 វួដពិសេស, 26 ទីក្រុង, 1 ស្រុក, and 4 អនុខេត្ត
រដ្ឋាភិបាល
• Body	រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងតូក្យូ
• អភិបាល	យូរីកុ ខូអ៊ីកេ (TF)
• តំណាង	42
• ក្រុមប្រឹក្សា	11
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	២១៩៤.០៧ គម2 (៨៤៧.១៤ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា	ទី 45 នៅប្រទេសជប៉ុន
កម្ពស់ខ្ពស់បំផុត	២០១៧ m (៦៦១៧ ft)
កម្ពស់ទាបបំផុត	០ m (០ ft)
ប្រជាជន (2021)
• សរុប	១៤,០៤៣,២៣៩
• ចំណាត់ថ្នាក់	ទី 1 នៅប្រទេសជប៉ុន
• សន្ទភាព	៦៣៦៣/km2 (១៦៤៨០/sq mi)
• Metro	៣៧,៤៦៨,០០០ (2018, Greater Tokyo Area), ១st in the world
ប្រជានាម	Tokyoite
GDP (2018)
• សរុប, នាម	¥106.6 trillion (US$1.0 trillion)
• ក្នុងមនុស្សម្នាក់	¥7.7 million (US$70,000)
ល្វែងម៉ោង	ម៉ោងស្តង់ដារជប៉ុន (ម.ស.ស.+09:00)
ISO 3166-2	JP-13
ផ្កា	Yoshino cherry
ដើមឈើ	Ginkgo
បក្សី	Black-headed gull
គេហទំព័រ	metro.tokyo.lg.jp

តូក្យូ(ជប៉ុន: 東京) ជាអធិរាជធានីរបស់ប្រទេសជប៉ុន ហើយជាទីក្រុងដែលធំជាងគេនៅលើពិភពលោក ។ ដប់ភាគរយនៃជនជាតិជប៉ុនគឺរស់នៅក្នុងទីក្រុង តូក្យូ​​ ហើយក៍ច្រើនលើសពីម្ភៃភាគរយ នៃចំនួនប្រជាជនដែលរស់នៅតាមបណ្ដាខេត្ត។​ នៅឆ្នាំ​ ២០០៧ចំនួនអត្រាប្រជាជនគឺមានចំនួនដល់ ១២,៧៩០,០០០។ ទីក្រុងតូក្យូគឺជាមជ្ឍមណ្ឌល ខាងផ្នែកជំនួញ ពាណិជ្ចកម្ម ឧស្សហកម្ម នៃប្រទេសជប៉ុន រឹសំរាប់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូលផងដែរ។

តូក្យូគឺជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសជប៉ុន ដែលហៅថាទីវាលគេនតូ។ ពិតណាស់ទីក្រុងតូក្យូគឺជាឈូងសមុទ្រ។ ទន្លេពីរគឺ ហូរឆ្លងកាត់តូក្យូ។ ទីមួយនោះគឺទន្លេហ្សូមីដា ដែលហូរពីទិសខាងជើងទៅទិសខាងត្បូង ហើយនិងហូរចូលទៅក្នុងឈូងសមុទ្រនៃទីក្រុងតូក្យូ ។ ហើយទន្លេមួយទៀតនោះគឺមានឈ្មោះថា តាម៉ា ដែលហូរពីទិសខាងលិចទៅទេសខាងកើត ។ ទន្លេតាម៉ាគឺជាព្រំដែនខណ្ឌរវាងទីក្រុងតូខ្យួនិង ប្រទេសជិតខាងគឺ ប្រទេសកាវ៉ាសាគី ។

ទីក្រុងតូក្យូគឺមានន័យថា​ជា (រាជធានី នៃភាគខាងកើត) នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន។ វាបានក្លាយជារាជធានីនៃប្រទេសជប៉ុនគឺនៅពាក់កណ្ដាលនៃសតវត្សទី១៩ ហើយនៅសតវត្សនោះគឺទីក្រុងតូក្យូមានឈ្មោះថា អេឌូ តូ តូក្យូ ។ បន្ទាប់មកគឺមានឈ្មោះថា គីយូតូ ដែលជារាជធានីនៃប្រទេសជប៉ុន។ រាជាធិរាជនៃប្រទេសជប៉ុន មានឈ្មោះថា តេនណូដែលរស់នៅក្នុងគីយ៉ូតូ។ អ៊ីដូគឺជាកន្លែងដែល តូគូកាវា សូហ្កាន់រស់នៅ។ ទីក្រុងថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ សូហ្កាន់ ។​ បន្ទាប់មកវាបានកកើតជាទីក្រុងតូចមួយ នៅក្នុងសមុទ្រ ។ អេឌូ មានន័យថា (មាត់ ទន្លេ) ដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន ។

ទីក្រុងតូក្យូគឺត្រូវបំភ្លេចបំផ្លាញដោយសារ ភ្លើងឆេះដោយចាប់ផ្ដើមពីក្រៀតកេនតូ ក្នុងការរំជួយដីនៅឆ្នាំ១៩២៣ ។ វាបានកើតឡើងដោយអាក្រក់យ៉ាសាហហាវឃោឃៅដោយ សារការទំលាក់គ្រាប់បែកក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ។ ការទំលាក់គ្រាប់បែកច្រើនជាងគេបំផុតនោះគឺនៅ ថ្ងៃទី ១០ ខែ មីនា ឆ្នាំ ១៩៤៥ ។ ១/៣នៃទីក្រុងតូក្យូ ត្រូវបានឆេះដោយសារគ្រាប់បែក ហើយប្រហែលជា ១០០,០០០​ នៃប្រជាជនត្រូវបានស្លាប់ ។ ក្រោយពេលប្រទេសជប៉ុនត្រូវបាន ខូតខាតនិងបាត់បង់ដោយសារសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ទីក្រុងត្រូវបានសាងសង់សារឡើងវិញជាថ្មី ។

រដ្ឋបាល

ស្រុកពិសេស

ទីក្រុងតូក្យូមាន 23 តំបន់រដ្ឋបាលពិសេសរបស់ទីក្រុងតូក្យូ (特別区, tokubetsu-ku) គឺ

ឈ្មោះជាភាសាខ្មែរ	ឈ្មោះជាភាសាជប៉ុន​ (តួអក្សរកាន់ជិ)	ឈ្មោះជាតួរ៉ូម៉ាំង
ខាត្ស៊ឹស៊ិកា	葛飾区	Katsushika-ku
ឃីតា	北区	Kita-ku
កូតូ	江東区	Kōtō-ku
ស៊ីនជូគូ	新宿区	Shinjuku-ku
ស៊ីណាហ្គាវ៉ា	品川区	Shinagawa-ku
ស៊ីប៊ូយ៉ា	渋谷区	Shibuya-ku
ឈីយ៉ូដា	千代田区	Chiyoda-ku
ឈឺអូ	中央区	Chūō-ku
ស៊ុមីដា	墨田区	Sumida-ku
សេតាហ្គាយ៉ា (សិតាហ្កាយ៉ា)	世田谷区	Setagaya-ku
តូស៊ីម៉ា	豊島区	Toshima-ku
ថៃតូ	台東区	Taitō-ku
ណាកាណូ	中野区	Nakano-ku
នេរីម៉ា (ណិរិម៉ា)	練馬区	Nerima-ku
ប៊ឹងក្យូ	文京区	Bunkyō-ku
មីណាតុ	港区	Minato-ku
មេហ្គូរ៉ូ (ម៉ិហ្គុរ៉ុ)	目黒区	Meguro-ku
អាដាឈិ	足立区	Adachi-ku
អារ៉ាកាវ៉ា	荒川区	Arakawa-ku
អ៊ីតាបាស៊ី	板橋区	Itabashi-ku
អិដុហ្កាវ៉ា	江戸川区	Edogawa-ku
អូតា	大田区	Ōta-ku

តូក្យូខាងលិច

ក្រៅពីនេះស្រុកពិសេសដែលដែលត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាទីក្រុងតូក្យូ​ តំបន់ខាងលិច 23 ស្រុកពិសេស​ក៏ជាទីតាំងរបស់តំបន់តូក្យូភាគខាងលិចផងដែរ ឬដែលជនជាតិជប៉ុនតែងតែហៅថា តំបន់តាម៉ា (多摩地域, Tamachiiki) ដែលមាន 26 ទីក្រុង

ទីក្រុង

មាន​ 26 ទីក្រុងនៅតូក្យូខាងលិច

ឈ្មោះជាភាសាខ្មែរ	ឈ្មោះជាភាសាជប៉ុន​ (តួអក្សរកាន់ជិ)	ឈ្មោះជាតួរ៉ូម៉ាំង
គិយ៉ូសេ	清瀬市	Kiyose-shi
គុនិតាឈិ	国立市	Kunitachi-shi
កូគុប៊ុនជិ	国分寺市	Kokubunji-shi
កូហ្កាណិអ៊ិ	小金井市	小金井市
កូដៃរ៉ា	小平市	Kodaira-shi
កូម៉ាអិ	狛江市	Komae-shi
ឆូហ្វុ	調布市	Chōfu-shi
តាឈិកាវ៉ា	立川市	Tachikawa-shi
តាម៉ា	多摩市	Tama-shi
នីស៊ីតូក្យូ	西東京市	Nishitōkyō-shi
ហ៊្វុស្សា	福生市	Fussa-shi
ហ្វុឈូ	府中市	Fuchū-shi
ម៉ាឈិដា	町田市	Machida-shi
មីតាកា	三鷹市	Mitaka-shi
មុសាស៊ីណុ	武蔵野市	Musashino-shi
មុសាស៊ីមុរ៉ាយ៉ាម៉ា	武蔵村山市	Musashi-murayama-shi
អាគីស៊ីម៉ា	昭島市	Akishima-shi
អាគិរុណុ	あきる野市	Akiruno-shi
អ៊ិណាហ្គិ	稲城市	Inagi-shi
អូម៉ិ	青梅市	Ōme-shi
ហាឈិអូជិ	八王子市	Hachiōji-shi
ហាមុរ៉ា	羽村市	Hamura-shi
ហ៊ិហ្កាស៊ិគុរុម៉ិ	東久留米市	Higashikurume-shi
ហ៊ិហ្កាស៊ិមុរ៉ាយ៉ាម៉ា	東村山市	Higashimurayama-shi
ហ៊ិហ្កាស៊ិយ៉ាម៉ាតុ	東大和市	Higashiyamato-shi
ហ៊ិណុ	日野市	Hino-shi

ស្រុកនីស៊ីតាម៉ា

ចុងខាងលិចរបស់ខេត្តតូក្យូជាគឺជាទីតាំងរបស់ស្រុកធំឈ្មោះគឺនីស៊ីតាម៉ា (西多摩郡, Nishitama-gun) ជាតំបន់ដែលមានទេសភាពភ្នំ ដែលស្រុកនីស៊ីតាម៉ាខ្លួនឯងគឺជាទីតាំងរបស់ភ្នំខ្ពស់បំផុតនៅតូក្យូគឺភ្នំគុម៉ុតុរីដែលមានកំពស់ជាង 2,017 ម៉ែត្រ ហើយ​ក៏​មាន​បឹងអុគុតាម៉ា​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ចន្លោះ​ព្រំប្រទល់​ជាមួយ​នឹងខេត្តយ៉ាម៉ាណាស៊ិ ស្រុកនីស៊ីតាម៉ាមាន 3 សង្កាត់និងមួយភូមិ ដូចជា

ឈ្មោះជាភាសាខ្មែរ	ឈ្មោះជាភាសាជប៉ុន​ (តួអក្សរកាន់ជិ)	ឈ្មោះជាតួរ៉ូម៉ាំង
សង្កាត់មិហ្ស៊ឹហុ	瑞穂町	Mizuho-machi
សង្កាត់អុគុតាម៉ា	奥多摩町	Okutama-machi
សង្កាត់ហ៊ិណុដិ	日の出町	Hinode-machi
ភូមិហ៊ិណុហារ៉ា	檜原村 / 桧原村	Hinohara-mura

កោះនិងអនុខេត្ត

ពីឆ្នេរសមុទ្រ ទីក្រុងតូក្យូមានកោះជាច្រើន​ ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​ចម្ងាយ​ឆ្ងាយ​ពី​ការិយាល័យ​តូក្យូ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្កើត​ការិយាល័យ​មូលដ្ឋាន​នៅ​លើ​កោះ​នេះ ដើម្បី​សម្រួល​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយមានកោះដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាគឺ

កោះអ៊ិហ្ស៊ឹ ជាកោះភ្នំភ្លើង ហើយក៏ជាផ្នែកមួយនៃឧទ្យានជាតិហ្វឹជី-ហាកុណិ-អ៊ិហ្ស៊ឹផងដែរ ដែលប្រជុំកោះអ៊ិហ្ស៊ឹជាទីតាំងរបស់ខេត្តចំនួន 3

កោះអុហ្កាសាវ៉ារ៉ា​ ឬកោះបូនិន​ ពីខាងជើងទៅខាងត្បូងមានកោះឈិឈិជិម៉ា សង្កាត់និអុស៊ីម៉ា កោះហាហាជិម៉ា កោះគិតាអ៊ិអុ និងកោះមិណាមិអ៊ិអុ ដែលកោះអុហ្កាសាវ៉ារ៉ាក៏គ្រប់គ្រងកោះតូចមួយផងដែរ កោះដាច់ស្រយាលពីរផ្សេងទៀតគឺកោះមិណាមិតុរីស៊ីម៉ា ភាគខាងកើតបំផុតរបស់ប្រទេសជប៉ុន​ ដែលមានទីតាំងនៅជាង 1,850 គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងតូក្យូ ហើយកោះអុគិនុតុរិស៊ីម៉ា កោះភាគខាងត្បូងរបស់ប្រទេសជប៉ុន​ ប៉ុន្តែទោះបីជារឿងនេះក៏ដោយ ប្រជាជនក្នុងស្រុកពិតប្រាកដ នឹងត្រូវបានរកឃើញតែនៅលើកោះឈិជិម៉ានិងកោះហាហាប៉ុណ្ណោះ

អនុខេត្ត	ទេសបាលក្នុងស្រុក	ប្រភេទ
ហាឈិចូ	ហាឈិចូ	សង្កាត់
	អាអុហ្កាស៊ីម៉ា	ភូមិ
មិយ៉ាកិ	មិយ៉ាកិ	ភូមិ
	មិគឹរ៉ាជិម៉ា	ភូមិ
អូស៊ីម៉ា	អូស៊ីម៉ា	សង្កាត់
	តុស៊ីម៉ា	ភូមិ
	និអ៊ីជិម៉ា	ភូមិ
	ខូហ្ស៊ឹស៊ីម៉ា	ភូមិ
អុហ្កាសាវ៉ារ៉ា​	អុហ្កាសាវ៉ារ៉ា​	ភូមិ

ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ

• ចិន ប៉េកាំង, ចិន
• អាល្លឺម៉ង់ Berlin, Germany
• អេហ្ស៊ីប Cairo, Egypt
• សហរាជាណាចក្រ Glasgow, Scotland, United Kingdom
• ឥណ្ឌូនេស៊ី ចាកាតា, ឥណ្ឌូនេស៊ី
• សហរាជាណាចក្រ ឡុងដ៍, England, United Kingdom
• ឥណ្ឌា មុំមបៃ, ឥណ្ឌា
• ប្រេស៊ីល São Paulo, Brazil
• ទំព័រគំរូ:DZA Algiers, Algeria
• អ៊ីតាលី រ៉ូម, Italy
• អ៊ីតាលី Venice, Italy

អាល់ប៊ុមរូបថត

• 
  ស៊ីងជឹគឹ
• 
  រ៉ុបប៉ុងហ្គី
• 
  ស៊ីណាហ្គាវ៉ា
• 
  ខាស៊ឹមីហ្គាក់សិគី
• 
  ស៊ីអូដូម៉ិ
• 
  ហ្គីងហ្សា
• 
  អាគីហាបារ៉ា
• 
  ស្ថានីយ៍តូក្យូ
• 
  ព្រះរាជវាំងព្រះចៅអធិរាជ
• 
  ច្រកចូលព្រះរាជវាំងព្រះចៅអធិរាជ
• 
  រាជវាំងអាកាសាកា
• 
  ស្នាក់ការកណ្ដាលប៉ូលីសតូក្យូ
• 
  សាកលវិទ្យាល័យតូក្យូ
• 
  ប៉មតូក្យូ
• 
  អាគាររដ្ឋាភិបាលតូក្យូ
• 
  ស៊ីងកាងសេន
• 
  អាកាសយាន្តដ្ឋានអន្តរជាតិតូក្យូ
• 
  ស្ទឹងថាម៉ា
• 
  ស្ទឹងអារ៉ាកាវ៉ា
• 
  ឧទ្យានជាតិជីជីប៊ឹ ថាម៉ា កៃ
• 
  ភ្នំតាកាអូ
• 
  ភ្នំឃឹម៉ុថុរី
• 
  កោះហាជីចូជីម៉ា
• 
  កំពុងផែទីក្រុង តូក្យូ

លំហទីក្រុង

អាកាសធាតុ

យោងតាមប្រភពពីវិបសាយជាភាសាអង់គ្លេស អាកាសធាតុ ទីក្រុង តូក្យូ បង្ហាញដូចតារាងខាងក្រោម៖

ខែ	មករា	កុម្ភះ	មីនា	មេសា	ឧសភា	មិថុនា	កក្តដា	សីហា	កញ្ញា	តុលា	វិច្ឆិកា	ធ្នូ	ប្រចាំឆ្នាំ
សីតុណ្ហភាពមធ្យមអតិបរមា (°C)	៩	៩	១៣	១៨	២២	២៥	២៩	៣១	២៧	២១	១៦	១២	១៩,៣
សីតុណ្ហភាពមធ្យមអប្បបរមា (°C)	-១	០	៣	៩	១៣	១៨	២២	២៣	២០	១៣	៧	២	១០,៧
កំរិតទឹកភ្លៀង (មីលីម៉ែត្រ)	៥១	៦៩	១០៨	១២៨	១៤៣	១៧២	១៤១	១៤៩	២១៦	១៩២	៩៦	៥៣	១៥១៨

ទំព័រភ្ជាប់

• Tokyo travel guide - Wikivoyage

ឯកសារពិគ្រោះ

សាកលវិទ្យាល័យតូក្យូ
អំពីទីក្រុងតូក្យូ Archived 2008-02-10 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.