សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងឡាវ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary |
No edit summary ស្លាក: កែសម្រួលតាមទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit |
||
| បន្ទាត់ទី១៖ | បន្ទាត់ទី១៖ | ||
{{Rough translation|អង់គ្លេស}} |
|||
{{Rough translation|អង់គ្លេស}}'''សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងឡាវឬសង្គ្រាមស៊ីវិលឡាវ''' ពីឆ្នាំ1959-1975 គឺជា សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសឡាវ ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងរវាងកុម្មុយនីស្ត [[ប៉ៈថេតឡាវ]] (រួមទាំងសហការជាច្រើន របស់វៀតណាមខាងជើង របស់ ឡាវ ពូជពង្ស) និង រាជរដ្ឋាភិបាលឡាវ ពីថ្ងៃទី 23 ខែឧសភាឆ្នាំ 1959 ដល់ខែធ្នូឆ្នាំ 1975 នេះចំនួន 2 ត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយ ការ សង្គ្រាមកម្ពុជាស៊ីវិល និង សង្គ្រាមវៀតណាម ដោយមានភាគីទាំងពីរទទួលបានការគាំទ្រពីខាងក្រៅធ្ងន់នៅក្នុង សង្គ្រាមប្រូកស៊ី រវាងសាកល ង្រ្គាមត្រជាក់ ប្រទេសមហាអំណាច។ វាត្រូវបានគេហៅថា '''សង្រ្គាមសម្ងាត់''' ក្នុងចំណោម មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពពិសេសរបស់ CIA អាមេរិក និង ម៉ុងនិងអតីតយុទ្ធជន Mien នៃជម្លោះ។<ref>ដក់ស្រង់ពីសារព័ត៌មានវីគីភីឌាភាសាអង់គ្លេស</ref> |
|||
{{ប្រអប់ព័ត៌មាន ជម្លោះយោធា |
|||
| conflict = សង្គ្រាមស៊ីវិលឡាវ |
|||
| partof = [[សង្គ្រាមវៀតណាម]] [[សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន]] និង[[សង្គ្រាមត្រជាក់]] |
|||
| image = [[File:Zones bombardées par l'Armée américaine au Laos de 1964 à 1973.JPG|300px]] |
|||
| image_size = |
|||
| caption = តំបន់ក្រហមដែលស្ថិតនៅក្រោមការកាន់កាប់របស់ចលនា[[ប៉ៈថេតឡាវ]]ត្រូវបាន[[កងកម្លាំងជើងអាកាសសហរដ្ឋអាមេរិក]]ទម្លាក់គ្រាប់បែកក្រាលព្រំពីលើជារឿយៗ។ |
|||
| date = ២៣ ឧសភា ១៩៥៩ – ២ ធ្នូ ១៩៧៥<br />(១៦ ឆ្នាំ, ៦ ខែ, ១ សប្តាហ៍ និង ២ ថ្ងៃ) |
|||
| place = [[ព្រះរាជាណាចក្រឡាវ|ប្រទេសឡាវ]] |
|||
| result = ជ័យជម្នះខាង[[ប៉ៈថេតឡាវ]] និង[[វៀតណាមខាងជើង]] |
|||
*ប្រកាសបង្កើត[[ឡាវ|សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ]] |
|||
*បក្សពួកនិងសមាជិកនៃ[[រាជរដ្ឋាភិបាលនិរទេសឡាវ|រាជរដ្ឋាភិបាលឡាវ]]ត្រូវនិរទេសទៅក្រៅប្រទេស |
|||
| combatant1 = {{flagicon image|Flag of Laos (1952–1975).svg}} '''[[ព្រះរាជាណាចក្រឡាវ]]'''<br>{{nowrap|[[កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអព្យាក្រឹត]]}}<br>(១៩៦២–១៩៦៦)<br>{{flag|សហរដ្ឋអាមេរិក}}<br>{{flag|វៀតណាមខាងត្បូង}}<br>{{flag|ថៃ}}<br/>'''គាំទ្រដោយ៖'''<br>{{flagdeco|ហ្វីលីពីន|1936}} [[ប្រវត្តិសាស្ត្រហ្វីលីពីន (១៩៤៦–១៩៦៥)|ហ្វីលីពីន]]<br>{{flagdeco|Republic of China}} [[តៃវ៉ាន់]]<br>{{flag|អូស្ត្រាលី}}<br>{{flag|នូវែលសេឡង់}}<br>{{flag|ឥណ្ឌូនេស៊ី}}<br>{{flag|បារាំង}} |
|||
| combatant2 = {{flagdeco|Laos}} '''[[ប៉ៈថេតឡាវ]]'''<br>{{nowrap|[[កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអព្យាក្រឹត]]}}<br>(១៩៦០–១៩៦២)<br>[[អ្នកស្នេហាជាតិអព្យាក្រឹតនិយម]]<br>(ពីឆ្នាំ១៩៦៣)<br>{{flag|វៀតណាមខាងជើង}}<br/>'''គាំទ្រដោយ៖'''<br>{{flag|សហភាពសូវៀត}}<br>{{flagicon image|Flag of East Germany.svg}} [[អាល្លឺម៉ង់ខាងកើត]]<br>{{flag|គុយបា}}<br>{{flagdeco|ឆេក}} [[សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមឆេកូស្លូវ៉ាគី|ឆេកូស្លូវ៉ាគី]]<br>{{flagdeco|រ៉ូម៉ានី|1965}} [[សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមរ៉ូម៉ានី|រ៉ូម៉ានី]]<br>{{flag|ចិន}} |
|||
| commander1 = {{flagdeco|Laos|1952}} [[សុវណ្ណភូមា]]<br />{{flagdeco|Laos|1952}} [[ភូមិ ណូសាវណ្ណ]]<br />{{flagdeco|Laos|1952}} [[វាំង បាវ]] <br>{{flagdeco|Laos|1952}} [[ប៊ុន អ៊ូម]]<br>{{flagdeco|Laos|1952}} [[គង់ ឡេ]]<br>{{flagdeco|United States}} [[លីនដុន ប៊ី. ចនសុន]]<br>{{flagdeco|United States}} [[រីឆាដ និចសុន]]<br>{{flagdeco|United States}} [[រ៉ូប៊ឺត ម៉ាកណាម៉ារ៉ា]]<br>{{flagdeco|United States}} [[ក្លាក ឃ្លីហ្វត]]<br>{{flagdeco|United States}} [[ម៉ែលវីន ឡែត]] |
|||
| commander2 = {{flagdeco|Laos}} [[សុផានុវង្ស]]<br />{{nowrap|{{flagdeco|Laos}} [[កៃសន ព្រហ្មវិហារ]]}}<br />{{flagdeco|Laos}} [[ភូមិ វង្សវិចិត្រ]]<br />{{flagdeco|Laos}} [[ឌៀន ស៊ុនណាឡាត]]<br /> {{flagdeco|Laos}} [[នូហាក់ ភូមសៈវ៉ាន់]] |
|||
| strength1 = {{Flagdeco|Laos|1952}} ទាហានចំនួន ៥០,០០០ នាក់ (១៩៥៤)<ref>{{Cite web |url=http://www.footprinttravelguides.com/c/4999/the-rise-of-communism/ |title=The rise of Communism |access-date=27 វិច្ឆិកា 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101117114707/http://footprinttravelguides.com/c/4999/the-rise-of-communism/ |archive-date=17 វិច្ឆិកា 2010 |url-status=dead }}</ref><br /> {{Flagdeco|Thailand}} កម្លាំងភតិការីចំនួន ២១,០០០ នាក់ (១៩៦៣)<ref>{{Cite web |url=http://www.globalsecurity.org/military/world/war/laos.htm |title=Global security - Pathet Lao Uprising |access-date=27 វិច្ឆកា 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170904012248/http://www.globalsecurity.org/military/world/war/laos.htm |archive-date=4 កញ្ញា 2017 |url-status=live }}</ref><br/>{{Flagdeco|Laos|1952}} កងជីវពល[[ជនជាតិហ្មុង|ហ្មុង]]ចំនួន ១៩,០០០–២៣,០០០ នាក់ (១៩៦៤)<ref>{{Cite web |url=http://members.ozemail.com.au/~yeulee/Topical/Hmong%20rebellion%20in%20Laos.html |title=Hmong rebellion in Laos |access-date=27 វិច្ឆិកា 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100114073355/http://members.ozemail.com.au/~yeulee/Topical/Hmong%20rebellion%20in%20Laos.html |archive-date=14 មករា 2010 |url-status=live }}</ref> |
|||
| strength2 = {{Flagdeco|Laos}} ៨,០០០ (១៩៦០)<ref name="REF1" >{{Cite web |url=http://www.country-data.com/frd/cs/laos/la_glos.html#Lao |title=Area Handbook Series- Laos - Glossary |access-date=21 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160307033933/http://www.country-data.com/frd/cs/laos/la_glos.html#Lao |archive-date=7 March 2016 |url-status=live }}</ref><br>{{Flagdeco|Laos}} ៤៨,០០០ (១៩៧០)<ref name="REF1"/> |
|||
{{Flagdeco|Vietnam}} ១០,០០០+ (១៩៧០) |
|||
| casualties1 = {{Flagdeco|Laos|1952}} កងទ័ពខេមរភូមិន្ទឡាវប្រមាណ ~១៥,០០០ នាក់<ref>T. Lomperis, ''From People's War to People's Rule'' (1996)</ref> |
|||
| casualties2 = {{Flagdeco|Laos}} គ្មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់<br>{{Flagdeco|Vietnam}} ៣,០០០+<ref>"S&S": Small, Melvin & Joel David Singer, ''Resort to Arms: International and Civil Wars 1816–1980'' (1982)</ref> |
|||
| casualties3 = ចំនួនមរណភាពសរុប ២០,០០០–៦២,០០០<ref>{{Cite journal|last1=Obermeyer|first1=Ziad|last2=Murray|first2=Christopher J. L.|last3=Gakidou|first3=Emmanuela|year=2008|title=Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia: analysis of data from the world health survey programme|journal=[[BMJ]]|volume=336|issue=7659|pages=1482–6|doi=10.1136/bmj.a137|pmid=18566045|pmc=2440905}} See Table 3.</ref> |
|||
}} |
|||
'''សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងឡាវ ឬសង្គ្រាមស៊ីវិលឡាវ''' (១៩៥៩-១៩៧៥) គឺជាជម្លោះសង្រ្គាមស៊ីវិលរវាងបក្សពួកកុម្មុយនីស្ត[[ប៉ៈថេតឡាវ]] (គាំទ្រដោយ[[វៀតណាមខាងជើង]]) និង[[រាជរដ្ឋាភិបាលឡាវ]]ពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៩ រហូតដល់ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៥។ សង្គ្រាមនេះបានទទួលឥទ្ធិពលពី[[សង្គ្រាមវៀតណាម]]ដូចនឹង[[សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា]]ដែរ។ វាត្រូវបានគេហៅថា '''សង្រ្គាមសម្ងាត់''' ដោយ[[មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពពិសេសសេអ៊ីអា]] (CIA) និងក្នុងចំណោមអតីតយុទ្ធជនហ្មុងមួយចំនួន។<ref>[http://www.stephenmbland.com/#!meet-the-laotians-clearing-their-country/c1miw] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161126132658/http://www.stephenmbland.com/|date=26 November 2016}}</ref> |
|||
==ឯកសារយោង== |
|||
{{reflist}} |
|||
{{stub}} |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងឡាវ| ]] |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ជម្លោះសង្គ្រាមត្រជាក់]] |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:បដិវត្តន៍កុម្មុយនីស្ត]] |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ប្រវត្តិសាស្ត្រឡាវ]] |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:នយោបាយនៅឡាវ]] |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:សង្គ្រាមវៀតណាម]] |
|||
[[ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទំនាក់ទំនងសហរដ្ឋអាមេរិក–ឡាវ]] |
|||
កំណែនៅ ម៉ោង០៥:៣៤ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១
 | អត្ថបទនេះ គឺជាការបកប្រែត្រួសៗពីអង់គ្លេស វាអាចត្រូវបានបង្កើតដោយកុំព្យូទ័រឬដោយអ្នកបកប្រែដែលមិនមានជំនាញពីរ។ សូមជួយកែលម្អការបកប្រែនេះបន្ថែមទៀត។
ប្រសិនបើអ្នកទើបតែដាក់ស្លាកទំព័រនេះថាត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់បែបនេះ សូមបន្ថែម |
| សង្គ្រាមស៊ីវិលឡាវ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ផ្នែកនៃសង្គ្រាមវៀតណាម សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន និងសង្គ្រាមត្រជាក់ | |||||||
 តំបន់ក្រហមដែលស្ថិតនៅក្រោមការកាន់កាប់របស់ចលនាប៉ៈថេតឡាវត្រូវបានកងកម្លាំងជើងអាកាសសហរដ្ឋអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែកក្រាលព្រំពីលើជារឿយៗ។ | |||||||
| |||||||
| ភាគីសង្គ្រាម | |||||||
 ព្រះរាជាណាចក្រឡាវកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអព្យាក្រឹត (១៩៦២–១៩៦៦)  សហរដ្ឋអាមេរិក វៀតណាមខាងត្បូង ថៃគាំទ្រដោយ៖  ហ្វីលីពីន តៃវ៉ាន់ អូស្ត្រាលី នូវែលសេឡង់ ឥណ្ឌូនេស៊ី បារាំង
|
 ប៉ៈថេតឡាវកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអព្យាក្រឹត (១៩៦០–១៩៦២) អ្នកស្នេហាជាតិអព្យាក្រឹតនិយម (ពីឆ្នាំ១៩៦៣)  វៀតណាមខាងជើងគាំទ្រដោយ៖  សហភាពសូវៀត អាល្លឺម៉ង់ខាងកើត គុយបា ឆេកូស្លូវ៉ាគី រ៉ូម៉ានី ចិន
| ||||||
| មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ | |||||||
 សុវណ្ណភូមា ភូមិ ណូសាវណ្ណ វាំង បាវ ប៊ុន អ៊ូម គង់ ឡេ លីនដុន ប៊ី. ចនសុន រីឆាដ និចសុន រ៉ូប៊ឺត ម៉ាកណាម៉ារ៉ា ក្លាក ឃ្លីហ្វត ម៉ែលវីន ឡែត
|
សុផានុវង្ស កៃសន ព្រហ្មវិហារ ភូមិ វង្សវិចិត្រ ឌៀន ស៊ុនណាឡាត នូហាក់ ភូមសៈវ៉ាន់
| ||||||
| កម្លាំង | |||||||
ទាហានចំនួន ៥០,០០០ នាក់ (១៩៥៤)[១] កម្លាំងភតិការីចំនួន ២១,០០០ នាក់ (១៩៦៣)[២] កងជីវពលហ្មុងចំនួន ១៩,០០០–២៣,០០០ នាក់ (១៩៦៤)[៣]
|
៨,០០០ (១៩៦០)[៤] ៤៨,០០០ (១៩៧០)[៤]
| ||||||
| សហេតុភាព និង ការខាងបង់ | |||||||
| កងទ័ពខេមរភូមិន្ទឡាវប្រមាណ ~១៥,០០០ នាក់[៥]
|
គ្មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់ ៣,០០០+[៦]
| ||||||
| ចំនួនមរណភាពសរុប ២០,០០០–៦២,០០០[៧] | |||||||
សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងឡាវ ឬសង្គ្រាមស៊ីវិលឡាវ (១៩៥៩-១៩៧៥) គឺជាជម្លោះសង្រ្គាមស៊ីវិលរវាងបក្សពួកកុម្មុយនីស្តប៉ៈថេតឡាវ (គាំទ្រដោយវៀតណាមខាងជើង) និងរាជរដ្ឋាភិបាលឡាវពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៩ រហូតដល់ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៥។ សង្គ្រាមនេះបានទទួលឥទ្ធិពលពីសង្គ្រាមវៀតណាមដូចនឹងសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាដែរ។ វាត្រូវបានគេហៅថា សង្រ្គាមសម្ងាត់ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពពិសេសសេអ៊ីអា (CIA) និងក្នុងចំណោមអតីតយុទ្ធជនហ្មុងមួយចំនួន។[៨]
ឯកសារយោង
- ↑ "The rise of Communism". Archived from the original on 17 វិច្ឆិកា 2010. Retrieved 27 វិច្ឆិកា 2021.
- ↑ "Global security - Pathet Lao Uprising". Archived from the original on 4 កញ្ញា 2017. Retrieved 27 វិច្ឆកា 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=(help) - ↑ "Hmong rebellion in Laos". Archived from the original on 14 មករា 2010. Retrieved 27 វិច្ឆិកា 2021.
- ↑ ៤,០ ៤,១ "Area Handbook Series- Laos - Glossary". Archived from the original on 7 March 2016. Retrieved 21 March 2017.
- ↑ T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)
- ↑ "S&S": Small, Melvin & Joel David Singer, Resort to Arms: International and Civil Wars 1816–1980 (1982)
- ↑ (2008). "Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia: analysis of data from the world health survey programme". BMJ 336 (7659): 1482–6. DOI:10.1136/bmj.a137. See Table 3.
- ↑ [១] Archived 26 November 2016 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
 |
អត្ថបទនេះគឺជាអត្ថបទខ្លីមិនពេញលេញ។ លោកអ្នកអាចជួយវីគីភីឌាដោយសរសេរពង្រីកបន្ថែម។ |