ខេត្តនគររាជសីមា
| ខេត្តនគររាជសីមា นครราชสีมา | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| ប្រទេស |  ថៃ (សៀម) | ||
| ទីរួមខេត្ត | ក្រុងនគររាជសីមា | ||
| ផ្ទៃក្រឡា[១] | |||
| • សរុប | ២០៧៣៦ គម2 (៨.០០៦ ម៉ាយ ការ) | ||
| ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា | ០២ | ||
| ល្វែងម៉ោង | ICT (ម.ស.ស.+7) | ||
| លេខកូដប្រៃសណីយ៍ | 30xxx | ||
| លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ | 044 | ||
| ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦ | TH-30 | ||
| គេហទំព័រ | nakhonratchasima.go.th | ||
ខេត្តនគររាជសីមា ឬឈ្មោះខ្លីៗ ខេត្តនគររាជ (សៀម : นครราชสีมา) ជាញឹកញាប់ហៅថា គោរាជ (សៀម : โคราช) គឺជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ៧៦ របស់ប្រទេសសៀមស្ថិតនៅភាគឦសានខាងលើប្រទេសសៀមៗហៅថាអ៊ីសាន។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងខេត្តជ័យភូមិ ខេត្តខនកែន ខេត្តបុរីរម្យ ខេត្តស្រះកែវ ខេត្តប្រាចិនបុរី ខេត្តនគរនាយក ខេត្តស្រៈបុរី និង ខេត្តលពបុរី។
ប្រវត្តិ
[កែប្រែ]ប្រទេសសៀមទើបតែចាប់បដិសន្ធិឡើងនៅក្រោយសតវត្សរ៍ទី ១៣ នៃគ្រិស្ដសករាជដែលបន្ដិចម្ដងៗសៀមបានវាតទីមកលើតំបន់នានានៃអតីតដែនដីខ្មែរមានដូចជាខេត្ដនគររាជសីមាដែលមានរាជធានីមួយយ៉ាងធំបំផុតរបស់ចក្រភពអង្គរ។តាមពង្សសាវតារខ្មែរបានឲ្យដឹងថាខេត្ដនគររាជសីមាត្រូវបានសៀមវាតទីនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៧៣៥ នៃចុល្លសករាជគឺក្រោយពីការកាន់កាប់ខេត្ដសុខោទ័យ ខេត្ដអយុធ្យានៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១៣ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៤ នៃគ្រិស្ដសករាជ។រួចហើយជនជាតិសៀមក៏បានវាយដណ្ដើមយកខេត្ដនគររាជសីមាជាបន្ថែមទៀតដើម្បីធ្វើជាទឹកដីរបស់ខ្លួន។
តាមសៀវភៅប្រវត្ដិសាស្ដ្រស្ដីពីសម្ព័ន្ធភាពរវាងខ្មែរ-សៀមដែលនិពន្ធឡើងដោយលោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេអ្នកឯកទេសខាងវប្បធម៌ខ្មែរបានឲ្យដឹងថាមុនការកសាងប្រាសាទពិមាយ(សៀមហៅថាប្រាសាទភីម៉ៃ)ដ៏ធំសម្បើមនៅសតវត្សរ៍ទី ១១ គេឃើញមានប្រាសាទឥដ្ឋតូចៗជាច្រើន មានទាំងសិលាចារឹក ព្រមទាំងស្ថានីយបុរេប្រវត្ដិសាស្ដ្រជាច្រើនទៀតបានស្ថិតនៅទីនោះដែលបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថាបុព្វបុរសខ្មែរពិតជារស់នៅទីនេះមុនជនជាតិសៀមហូរចូលមកដល់ទីនេះទៅទៀត។
ទាំងជនជាតិខ្មែរ(កម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន)និងជនជាតិសៀមដើមកំណើតខ្មែរ(ជនជាតិខ្មែរលើ)ដែលរស់នៅលើទឹកដីដំបូងនៃប្រទេសសៀមបច្ចុប្បន្នគឺមានឈាមជ័រដូចគ្នាដែលមានខឿនវប្បធម៌កើតចេញពីទឹកដីអង្គរតែមួយ។ចាប់តាំងពីសៀមបានវាតទីលើដីខ្មែរនៅសតវត្សរ៍ទី ១៣ ជាបន្ដបន្ទាប់ដោយសារតែជនជាតិសៀមមានប្រភពចេញពីប្រទេសចិនមកដែលជាហេតុនាំឲ្យខ្មែរត្រូវបាត់បង់ទឹកដីមួយភាគធំ។តាមរយៈសៀវភៅរបស់លោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងបន្ថែមថាក្នុងសម័យអតីតកាលក៏ដូចជាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះដែរជនជាតិខ្មែរទាំងអស់ដែលរស់នៅលើអតីតខេត្ដរបស់ខ្លួននេះត្រូវគេបញ្ឈប់លែងឲ្យនិយាយភាសាខ្មែរ។ដោយសារការអនុវត្ដសៀមភាវូបនីយកម្មនេះហើយទើបជនជាតិខ្មែរទាំងឡាយបានប្រែក្លាយទៅជាជនជាតិសៀមទាំងស្រុងនាសតវត្សរ៍ក្រោយៗមកទៀត។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយក៏គេមានការកត់ត្រាទុកដែរថាជនជាតិខ្មែរនៅខេត្ដនគររាជសីមានៅតែចេះនិយាយភាសាខ្មែរនៅឡើយបើទោះបីជាអាជ្ញាធរសៀមបានដាក់បម្រាមតឹងរឹងមិនឲ្យនិយាយភាសាខ្មែរក៏ដោយ។ប៉ុន្ដែចាប់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី ១ មកជនជាតិខ្មែរនៅខេត្ដនគររាជសីមាឈប់ចេះនិយាយភាសាខ្មែរដោយសារសៀមបានបង្ខិតបង្ខំឲ្យមានការសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអប់រំរបស់គេនៅតំបន់នោះគឺសៀមភាវូបនីយកម្ម។
នៅតំបន់ជុំវិញខេត្តនគររាជសីមាគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់មួយក្នុងសម័យអាណាចក្រខមនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១១ ដោយសារមានប្រាសាទនៅក្នុងឧទ្យានប្រវត្តិសាស្រ្តប្រាសាទពិមាឃ។ខេត្តនគររាជសីមាគឺជាខេត្តមួយដែលនៅតែមានជនជាតិខ្មែរភាគខាងជើងច្រើន[២]។
ទីក្រុងថ្មីដែលមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញកំណត់ថាជានគររាជសីមាត្រូវបានកសាងឡើងនៅសតវត្សរ៍ទី ១៧ តាមបញ្ជារបស់ជាកងបញ្ជាព្រះបាទនារាយណ៍ ឬ រាមាធិបតីទី ៣ នៅភាគខាងកើតបំផុតដើម្បីការពារព្រំដែននៃព្រះរាជាណាចក្រ។ខេត្តនគររាជសីមាបានបន្តកាតព្វកិច្ចនេះក្នុងសម័យបាងកកទោះបីជាវាត្រូវបានគេរឹបអូសបានយ៉ាងខ្លីក្នុងអំឡុងការបះបោររបស់លាវនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨២៦ ក៏ដោយក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៣ នៃប្រទេសសៀម។
ខេត្តនគររាជសីមាជាមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងតំបន់ភាគឦសានជាយូរមកហើយនៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១៩ ផ្លូវដែកបានតភ្ជាប់ទៅដល់ខេត្តនេះហើយវាបានក្លាយជាប្រព័ន្ធផ្លូវដែកសំខាន់នៅភាគឦសាន។តំបន់ឦសាននៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៣ ខេត្តនគររាជសីមាគឺជាបន្ទាយរបស់កងទ័ពរាជានិយមក្នុងការបះបោរបវរតេជខណៈដែលពួកគេបានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យថ្មីនៅទីក្រុងបាងកក(ខេត្តបឹងកក់)នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៥០ មូលដ្ឋានទ័ពអាកាសសៀមនគររាជត្រូវបានសាងសង់នៅខេត្តនគររាជសីមាពីឆ្នាំ ១៩៦១ រហូតដល់ថ្ងៃទី ២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយកន្លែងនេះក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាកងទ័ពអាកាសសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។
ការបាញ់ប្រហារដ៏ធំមួយបានកើតឡើងនៅក្នុងខេត្តនេះនៅថ្ងៃទី ០៨ និង ០៩ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ ខ្មាន់កាំភ្លើងបានបាញ់សម្លាប់មនុស្សអស់ ៣០ នាក់ និង របួស ៥៧ នាក់ផ្សេងទៀតមុនពេលត្រូវប៉ូលិសបាញ់សម្លាប់វាជាការបាញ់ប្រហារដ៏សាហាវបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសសៀម។
ខេត្តនគររាជសីមាគឺជាស្រុកកំណើតរបស់លោកស្រីថាវសុរនារីដែលកើតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៧៧១ គឺជាវីរៈនារីដែលបានជួយសង្គ្រោះនិងរំដោះខេត្តនគររាជសីមាចេញពីកងទ័ពស្តេចអនុវង្សនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨២៦។
.jpg)
រដ្ឋបាល
[កែប្រែ]ខេត្តនគររាជសីមា ចែកចេញជា ៣២ ក្រុង/ស្រុក ២៨៩ សង្កាត់/ឃុំ និង ៣៧៤៣ ភូមិ ៖
| លេខរៀង | ឈ្មោះភាសាខ្មែរ | ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង | ឈ្មោះភាសាសៀម |
|---|---|---|---|
| ០១ | ក្រុងនគររាជសីមា
 |
Mueang Nakhon Ratchasima | เมืองนครราชสีมา |
| ០២ | ស្រុកគរបុរី | Khon Buri | ครบุรี |
| ០៣ | ស្រុកសើងសាង | Soeng Sang | เสิงสาง |
| ០៤ | ស្រុកគង់ | Khong | คง |
| ០៥ | ស្រុកបានលឿម | Ban Lueam | บ้านเหลื่อม |
| ០៦ | ស្រុកច័ក្ករាជ | Chakkarat | จักราช |
| ០៧ | ស្រុកជោគជ័យ | Chok Chai | โชคชัย |
| ០៨ | ស្រុកដានឃុនថុត | Dan Khun Thot | ด่านขุนทด |
| ០៩ | ស្រុកណូនថៃ | Non Thai | โนนไทย |
| ១០ | ស្រុកណូនស៊ូង | Non Sung | โนนสูง |
| ១១ | ស្រុកខាំសាកែវសែង | Kham Sakaesaeng | ขามสะแกแสง |
| ១២ | ស្រុកប៊ួយ៉ៃ | Bua Yai | บัวใหญ่ |
| ១៣ | ស្រុកប្រាថៃ | Prathai | ประทาย |
| ១៤ | បាក់ទង់ជ័យ | Pak Thong Chai | ปักธงชัย |
| ១៥ | ពិមាឃ | Phimai | พิมาย |
| ១៦ | ស្រុកហួយថ្លែង | Huai Thalaeng | ห้วยแถลง |
| ១៧ | ស្រុកឈុមភួង | Chum Phuang | ชุมพวง |
| ១៨ | ស្រុកស៊ូងនើន | Sung Noen | สูงเนิน |
| ១៩ | ស្រុកខាមទន្លេស | Kham Thale So | ขามทะเลสอ |
| ២០ | ស្រុកស៊ីខៀវ | Sikhio | สีคิ้ว |
| ២១ | ស្រុកប៉ាកឆង | Pak Chong | ปากช่อง |
| ២២ | ស្រុកណងប៊ុនម៉ាក | Nong Bun Mak | หนองบุญมาก |
| ២៣ | ស្រុកកែងស្នាមនាង | Kaeng Sanam Nang | แก้งสนามนาง |
| ២៤ | ស្រុកណូនដែង | Non Daeng | โนนแดง |
| ២៥ | ស្រុកវ៉ាងណាំខៀវ | Wang Nam Khiao | วังน้ำเขียว |
| ២៦ | ស្រុកថេប្រារ៉ាក់ | Thepharak | เทพารักษ์ |
| ២៧ | ស្រុកមឿងយ៉ាង | Mueang Yang | เมืองยาง |
| ២៨ | ស្រុកព្រះថងគាំ | Phra Thong Kham | พระทองคำ |
| ២៩ | ស្រុកលំធ្មេញជ័យ | Lam Thamenchai | ลำทะเมนชัย |
| ៣០ | ស្រុកប៊ួឡាយ | Bua Lai | บัวลาย |
| ៣១ | ស្រុកសីតា | Sida | สีดา |
| ៣២ | ស្រុកឆ្លើមព្រះកេរ្តិ៍ | Chaloem Phra Kiat | เฉลิมพระเกียรติ |
| ស្រុកនាងរង | Neang Rong | ||
ប្រាសាទ
[កែប្រែ]- ប្រាសាទខុនបុរី
- ប្រាសាទកុដិឬស្សី
- ប្រាសាទកុដិឥសីណយ
- ប្រាសាទគោកខុនអ៊ីន
- ប្រាសាទចម្ប៉ាថង
- ប្រាសាទទតបុតបានហួយវត្ត
- ប្រាសាទនាងរង
- ប្រាសាទនាងអូ
- ប្រាសាទនើនអូរ៉ាភិន
- ប្រាសាទប្រាង្គបានប្រាង្គ ០១
- ប្រាសាទប្រាង្គបានប្រាង្គ ០២
- ប្រាសាទប្រាង្គបានគោកខ្លុងគុនធាន
- ប្រាសាទប្រាង្គឡាំសាំឡាយ
- ប្រាសាទបានក្រធិន
- ប្រាសាទបានក្រះទីគ្រូ
- ប្រាសាទបានគង់រត
- ប្រាសាទបានប៊ូយ៉ៃ
- ប្រាសាទប្រាង្គគូ
- ប្រាសាទប្រាង្គគូកេងសាណាមណាំង
- ប្រាសាទប្រាង្គចរាគាហ៊ិន
- ប្រាសាទប្រាង្គថង
- ប្រាសាទប្រាង្គប៉ាកូ
- ប្រាសាទប្រាង្គបានយ៉ៃ
- ប្រាសាទប្រាង្គបានសីតា
- ប្រាសាទប្រាង្គផុនសង្គ្រាម
- ប្រាសាទប្រាង្គវត្តណងជុំសាំង
- ប្រាសាទប្រាង្គស្រះភ្លេង
- ប្រាសាទបានប្រាង្គ ០១
- ប្រាសាទបានប្រាង្គ ០២
- ប្រាសាទបានប្រាង្គ ០៣
- ប្រាសាទបានប្រាង្គ ០៤
- ប្រាសាទបានថាណន់ហាក់
- ប្រាសាទបានបឹងថៃ
- ប្រាសាទបានម៉ារ៉ា
- ប្រាសាទបានណាំចា
- ប្រាសាទបានណនស្អាត
- ប្រាសាទបានណូនចេតិយ
- ប្រាសាទបានរ៉ាហានកៃ
- ប្រាសាទបានស្រះខ្លា
- ប្រាសាទបានសំរិទ្ធ
- ប្រាសាទបឹងខាំ
- ប្រាសាទពិមាឃ
- ប្រាសាទភ្នំក្រវ៉ាន់
- ប្រាសាទមឿងកែក ឬ មឿងកែវ
- ប្រាសាទមឿងកៅ
- ប្រាសាទមឿងឌូ
- ប្រាសាទណាយ៉ៃ
- ប្រាសាទណងផាក់រ៉ៃ
- ប្រាសាទណងណាំខាវ
- ប្រាសាទណងហូយ
- ប្រាសាទណនគូ ០១
- ប្រាសាទណនគូ ០២
- ប្រាសាទណនបុត
- ប្រាសាទណនស៊ីថង
- ប្រាសាទវត្តបន
- ប្រាសាទវត្តហ្វាងរាំង
- ប្រាសាទលូងតាខៀន
- ប្រាសាទស្រះហ៊ិន
- ប្រាសាទហ៊ិនថាណនហាក់
- ប្រាសាទហុិនមឿងក្អែក
- ប្រាសាទហុិនណាកែ
- ប្រាសាទហ៊ិនស្រះភ្លេង
- ប្រាសាទហួស្រះ
- ប្រាសាទហួយកែន
- ប្រាសាទឡាំងើន
មើលផងដែរ
[កែប្រែ]
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
- ↑ "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area Separate province year 2019]. Royal Forest Department (in Thai). 2019. Retrieved 6 April 2021, information, Forest statistics Year 2019, Thailand boundary from Department of Provincial Administration in 2013
{{cite web}}: CS1 maint: postscript (link) CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Thai People In Northeastern Thailand (Isan)". Archived from the original on 2014-08-11. Retrieved 2011-09-02.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help)