សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១

សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១
ផ្នែកនៃសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិន និងសង្គ្រាមត្រជាក់
រូបពីឆ្វេងទៅស្តាំចុះក្រោម៖ បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃឌៀនបៀនភូ កងកម្លាំងឡាវបានដកថយឆ្លងកាត់ទន្លេមេគង្គចូលទៅក្នុងប្រទេសខ្លួនវិញ។ កងកុម្ម៉ង់ដូជើងទឹកបារាំងកំពុងបោះជំហានដើរឆ្លងឆ្នេរសមុទ្រនៅអាណ្ណាមក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥០។ រថក្រោះធន់ស្រាលអាមេរិកប្រភេទឆាហ្វី M២៤កំពុងបញ្ជាដោយទាហានបារាំងនៅវៀតណាម។ ទិដ្ឋភាពសន្ធិសីទទីក្រុងហ្សឺណេវនៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤។ យន្ដហោះ Grumman F6F-5 Hellcat មកពី Escadrille 1F ត្រៀមចុះចតលើនាវាដឹកយន្តហោះឈ្មោះ Arromanches (R95) ដែលកំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការនៅឈូងសមុទ្រតុងកឹង។
កាលបរិច្ឆេទ ១៩ ធ្នូ ១៩៤៦ – ១ សីហា ១៩៥៤ (៧ឆ្នាំ, ៧ខែ, ១សប្តាហ៍, និង ៦ថ្ងៃ) ទីតាំង សហភាពឥណ្ឌូចិន ភាគច្រើននៅវៀតណាមខាងជើង លទ្ធផល ជ័យជម្នះរបស់វៀតមិញ • ទឹកដីវៀតណាមត្រូវបានបែងចែកទៅជាពីរ៖ ខាងជើង (គ្រប់គ្រងដោយវៀតមិញ) និងខាងត្បូង (គ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋវៀតណាម) • សន្និសីទទីក្រុងហ្សឺណែវ • ពួកបារាំងបានដកថយចេញពីឥណ្ឌូចិន • រដ្ឋវៀតណាម សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម រាជាណាចក្រឡាវ និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានទទួលឯករាជ្យពីបារាំង ការប្រែប្រួល ទឹកដី ការបែងចែកទឹកដីវៀតណាមជាបន្តោះអាសន្ន
ភាគីសង្គ្រាម
បារាំង សហភាពឥណ្ឌូចិន (១៩៤៥–១៩៥៤) ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (១៩៤៦–១៩៥៣) ព្រះរាជាណាចក្រឡាវ (១៩៤៧–១៩៥៤) រដ្ឋវៀតណាម (១៩៤៩–១៩៥៤) គាំទ្រដោយ៖ សហរដ្ឋអាមេរិក (១៩៥០–១៩៥៤)	សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម វៀតមិញ ឡាវឥស្សរ៉ា (១៩៤៥–១៩៤៩) ប៉:ថេតឡាវ (១៩៤៩–១៩៥៤) ខ្មែរឥស្សរៈ សមាគមខ្មែរឥស្សរៈ (១៩៥០–១៩៥៤) ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (១៩៥៣ - ១៩៥៤) កងទ័ពស្មាគចិត្តជប៉ុន គាំទ្រដោយ៖ សហភាពសូវៀត ចិន (១៩៤៩–១៩៥៤) អាល្លឺម៉ង់ខាងកើត ប៉ូឡូញ
មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ
ហ្វីលីព លេឃ្លែរ ហ្សង់-អង់ទាន វ៉ាលុយ រ៉ូជើរ ប្លេហ្សូ ម៉ាហ្សេល កាប៉ុងធាអេ ហ្សង់ ដេ ឡាដ្រេ ដេ តាស៊ីងី រ៉ាអ៊ូ សាឡង់ ហង់រី ណាវ៉ារ បាវ ដាយ ង៉ូ ឌិនយៀម នរោត្តម សីហនុ (១៩៤៦ - ១៩៥៣) ស្រីស្វាងវង្ស	ហូ ជីមិញ, វ៉ូ ង្វៀនវ៉ាប ប៉ាម វ៉ាន់ដុង ត្រឿង ឈីង ឡេ ដ្វឹន ឡេ ឌុកថូក សុផានុវង្ស កៃសុន​ ផុមវិហ៉ាន សឺន ង៉ុកមិញ ទូ សាមុត នរោត្តម សីហនុ (១៩៥៣ - ១៩៥៤)
កម្លាំង
បារាំង៖ អង្គភាពបេសនកម្ម: ១៩០,០០០ ជំនួយក្នុងតំបន់: ៥៥,០០០ រដ្ឋវៀតណាម៖ ១៥០,០០០ សរុប៖ ~៣៩៥,០០០	វៀតមិញ៖ ទាហានទៀងទាត់: ១២៥,០០០ ទាហានតាមតំបន់: ៧៥,០០០ ទាហានមិនទៀតទាត់: ២៥០,០០០ អតីតកងទ័ពរាជាធិរាជជប៉ុនស្ម័គ្រចិត្ត: ~៥,០០០ សរុប: ~៤៥០,០០០
សហេតុភាព និង ការខាងបង់
សហភាពបារាំង៖ ស្លាប់ ៧៥,៥៨១ នាក់ (២០,៥២៤ ជាជនជាតិបារាំង) រងរបួស ៦៤,១២៧ នាក់ ៤០,០០០ ត្រូវគេចាប់ខ្លួន រដ្ឋវៀតណាម៖ អ្នកស្លាប់និងបាត់ខ្លួនចំនួន ៥៨,៨៧៧ នាក់ សរុប: អ្នកស្លាប់និងបាត់ខ្លួនទាំងអស់ប្រមាណ ~១៣៤,៥០០ នាក់	វៀងមិញ៖ អ្នកស្លាប់និងបាត់ខ្លួបមានប្រមាណ ១៧៥,០០០ ទៅ ៣០០,០០០ នាក់ (ប៉ានស្មានដោយអ្នកប្រវត្តិវិទូលោកខាងលិច) អ្នកស្លាប់និងបាត់ខ្លួនប្រមាណ ១៩១,៦០៥ នាក់ (តួលេខរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម)
អ្នកស្លាប់សរុបប្រមាណ ៤០០,០០០ ទៅ ៨៤២,៧០៧ នាក់ ជនស៊ីវិលប្រមាណ ១២៥,០០០ ទៅ ៤០០,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់

សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១ (ភាសាបារាំង៖ Guerre d’Indochine) (ក៏ត្រូវបានគេស្គាល់ដែរថាជា សង្គ្រាមបារំាងឥណ្ឌូចិន សង្គ្រាមតស៊ូប្រឆាំងបារាំង) គឺជាសង្គ្រាមដែលចាប់ផ្ទុះឡើងនៅក្នុងសហភាពឥណ្ឌូចិនចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤៦ រហូតដល់ថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៥៤។ ការប្រយុទ្ធចម្បាំងគ្នារវាងកងកម្លាំងបារាំងនិងចលនាតស៊ូវៀតមិញបានចាប់ផ្តើមឡើងតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥ មកម្លេះ។ ជម្លោះនេះមានភាគីសង្គ្រាមជាច្រើនដូចជា អង្គភាពបេសនកម្មចុងបូព៌ារបស់សហភាពឥណ្ឌូចិន, ដឹកនាំដោយបារាំង និងគាំទ្រដោយកងទ័ពជាតិវៀតណាមដែលដឹកនាំដោយព្រះចៅអធិរាជបាវ-ដាយ ប្រឆាំងនឹងចលនាវៀតមិញដែលដឹកនាំដោយហូ ជីមិញ និងកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាមដែលដឹកនាំដោយវ៉ូ ង្វៀនវ៉ាប។ ការប្រយុទ្ធចម្បាំងភាគច្រើនមានទីតាំងស្ថិតនៅតំបន់តុងកឹងនៃវៀតណាមភាគខាងជើង ប៉ុន្តែក៏រីករាលដាលដល់ប្រទេសទាំងមូលហើយមិនយូរប៉ុន្មានក៏បន្តរាលដាលដល់រដ្ឋជិតខាងដែលកំពុងស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាលភាពរបស់បារាំងដូចជា ឡាវ និងកម្ពុជា។

នៅឯសន្និសីទផតស៍ដាមក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៤៥ នាយសេនាធិការចម្រុះបានសម្រេចថាតំបន់ឥណ្ឌូចិនភាគខាងត្បូងនៃខ្សែបន្ទាត់ទី១៦ ខាងជើងនឹងត្រូវដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបញ្ជាការតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឧត្តមនារីឯកម៉ោនបាតង់។ កងទ័ពជប៉ុននៅភាគខាងត្បូងនៃខ្សែបន្ទាត់នោះក៏បានសុំចុះចាញ់ទៅលោកហើយទ័ពជប៉ុនដែលនៅភាគខាងជើងក៏សុំចុះចាញ់ទៅមេបញ្ជាការចិនឈ្មោះចាង ខាយចៀក។ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤៥ កងកម្លាំងចិនក៏វាយចូលតំបន់តុងកឹងចំណែកឯកងកម្លាំងអង់គ្លេសតូចមួយក៏បានចុះមកដល់ទីក្រុងសៃហ្គន។ ពួកចិនបានទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដែលនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ហូ ជីមិញ ដែលពេលនោះគឺកំពុងកាន់អំណាចនៅទីក្រុងហាណូយ។ ប៉ុន្តែអង់គ្លេសនិងបារាំងបានបដិសេដនឹងការគាំទ្រវៀតមិញដោយចិននិងអ្នកតំណាំងអាមេរិកអូអេសអេស។ នៅថ្ងៃដែលជប៉ុនបានចុះចាញ់ គឺថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញាក្នុងទីក្រុងហាណូយ លោកហូ ជីមិញបានប្រកាសពីការបង្កើតនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម (សបវ)។ សបវ បានគ្រប់គ្រងជារដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលតែមួយគត់នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមបានរយៈពេលប្រហែល ២០ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីការដាក់រាជ្យរបស់អធិរាជបាវ ដាយ។ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤៥ ដោយបានដំណឹងពីមេបញ្ជាការអង់គ្លេសនៅសៃហ្គន កងកម្លាំងបារាំងបានផ្តួលរលំរដ្ឋាភិបាល សបវ ក្នុងតំបន់នោះហើយបានប្រកាស ការស្តារឡើងវិញនូវអាជ្ញាធរបារាំងក្នុងតំបន់កូសាំងស៊ីន។ សង្គ្រាមទ័ពព្រៃបានចាប់ផ្តើមផ្ទុះនៅជុំវិញទីក្រុងសៃហ្គនភ្លាមៗ ប៉ុន្តែបារាំងបានដណ្តើមកាន់កាប់ភាគខាងត្បូងនិងខាងជើងនៃឥណ្ឌូចិនវិញបានបន្តិមម្តងៗ។ ហូ ជីមិញក៏យល់ព្រមចរចាអំពីស្ថានភាពអនាគតរបស់វៀតណាមប៉ុន្តែកិច្ចពិភាក្សាដែលធ្វើឡើងនៅប្រទេសបារាំងមិនបានបង្កើតឱ្យមានដំណោះស្រាយអ្វីនោះឡើយ។ បន្ទាប់ពីមានជម្លោះដ៏តូចមួយរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំ សង្គ្រាមក៏បានផ្ទុះឡើងនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤៦ រវាងកងទ័ពបារាំងនិងវៀតមិញ ហើយបន្ទាប់មកហូ ជីមិញនិងរដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់ក៏រត់ដំណើរការជាសម្ងាត់។ បារាំងបានព្យាយាមធ្វើឱ្យមានស្ថេរភាពនៅឥណ្ឌូចិនវិញដោយរៀបចំវាជាសហព័ន្ធនៃរដ្ឋសមាគម។ នៅឆ្នាំ១៩៤៩ បារាំងបានដាក់អតីតព្រះចៅអធិរាជបាវ ដាយអោយកាន់អំណាចជាមេដឹកនាំនៃរដ្ឋដែលទើបនឹងបង្កើតថ្មីគឺរដ្ឋវៀតណាម។

ពីរបីឆ្នាំដំបូងនៃសង្គ្រាមគឺច្រើនតែជាកុបកម្មប្រឆាំងនឹងអាណានិគមបារាំងនៅតាមតំបន់ជនបទ។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩ ជម្លោះបានប្រែទៅជាសង្គ្រាមពេញលេញរវាងកងយោធាពីរដែលបំពាក់ដោយអាវុធទំនើបដែលផ្គត់ផ្គង់ផ្តល់ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ចិន និងសហភាពសូវៀត។ ក្នុងជួរកងកម្លាំងសហភាពបារាំងមានទាហានដែលមកពីរដ្ឋអាណានិគមនៃអតីតចក្រភពទាំងមូល (មានដូចជា៖ ម៉ារ៉ុក អាល់ហ្សេរី ទុយនីស៊ី ឡាវ ខ្មែរ និងជនជាតិភាគតិចវៀតណាមមួយចំនួន) ហើយនិងទាហានអាជីពនិងអង្គភាពនៃកងកម្លាំងបរទេសបារាំង។ ការកេណ្ឌមនុស្សពីទីប្រជុំជនមកធ្វើជាទាហានត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលហាមឃាត់ដោយសារតែខ្លាចអ្នកស្រុកកំណើត (បារាំង) របស់ខ្លួនមិនពេញចិត្ត។ សង្គ្រាមនេះត្រូវបានអ្នកឆ្វេងនិយមបារាំងហៅថា"សង្គ្រាមដ៏ថោកទាប" (la sale guerre)។

យុទ្ធសាស្ត្រនៃការរុញច្រានពួកវៀតមិញចូលទៅក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពការពារនៅតាមតំបន់ជនបទ (ខាងជើងប្រទេសវៀតណាម) នៅក្នុងសមរភូមិណាសានគឺមានប្រសឹទ្ធភាពយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់បារាំង។ ទោះជាយ៉ាងណា មូលដ្ឋាននោះមានសភាពខ្សោយដោយសារខ្វះបេតុងនិងដែកការពារ។ ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់បារាំងក៏កាន់តែមានភាពលំបាកដែរដោយសារតែរថក្រោះរបស់ពួកគេមិនអាចដំណើរការរត់កាត់ព្រៃដ៏ក្រាស់បាន ការខ្វះកងកម្លាំងជើងអាកាស និងទ័ពខ្លួនភាគច្រើនជាជនបរទេសដែលបានកេណ្ឌពីរដ្ឋអាណានិគមខ្លួន។ វ៉ូ ង្វៀនវ៉ាបក៏បានបញ្ចេញយុទ្ធសាស្រ្តប្រកបដោយប្រសឹទ្ធភាពជាច្រើនដូចជា៖ បាញ់កាំភ្លើងធំឱ្យចំតំបន់ទាហានរបស់បារាំង ប្រើកាំភ្លើងធំបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះបារាំងដើម្បីបង្អាក់ការផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងសព្វាវុធនិងស្បៀងទៅដល់ទាហានជើងគោកបារាំង និងកេណ្ឌបានទាហានទៀងទាត់ជាច្រើននាក់បន្ថែមទៀតព្រោះដោយសារតែវៀតមិញត្រូវបានប្រជាជនវៀតណាមជាច្រើនគាំទ្រ ទោះបីត្រូវតែលះបង់ជីវិតរបស់ពួកគេក៏ដោយ។ ការបង្ហាត់បង្រៀនយុទ្ធសាស្រ្តទ័ពព្រៃដោយចិន ជាមួយនឹងការផ្គត់ផ្គង់អាវុធនិងសម្ភារៈធ្វើសឹកសង្គ្រាមដោយសហភាពសូវៀត បានធ្វើឱ្យវៀតមិញក្លាយជាចលនាតស៊ូមួយដែលបារាំងមិនអាចនឹងងាយយកឈ្នះបាន។ ទីបំផុត វៀតមិញក៏បានយកឈ្នះលើបារាំងវិញនៅក្នុងសមរភូមិឌៀនបៀនភូ។

នៅឯសន្និសីទអន្តរជាតិក្រុងហ្សឺណែវ ថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤ រដ្ឋាភិបាលសង្គមនិយមរបស់បារាំងថ្មីនិងវៀតមិញបានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលធ្វើឱ្យវៀតមិញមានសឹទ្ធិគ្រប់គ្រងវៀតណាមភាគខាងជើងនៅលើខ្សែស្របទី១៧។ ចំណែកឯខាងត្បូងវិញគឺស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់បាវ-ដាយ ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើនេះមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយរដ្ឋវៀតណាមនិងសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក បាវ-ដាយក៏ត្រូវបានទម្លាក់ពីអំណាចដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់ព្រះអង្គគឺលោកង៉ូ ឌិនយៀមហើយក៏បង្កើតរដ្ឋថ្មីមួយទៀតមានឈ្មោះថាសាធារណរដ្ឋវៀតណាម។ ក្រោយមក ក៏មានកុបកម្មដឹកនាំដោយយួនខាងជើងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់ឌិនយៀម។ ជម្លោះកុបកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរក៏បានប្រែក្លាយទៅជាសង្គ្រាមបង្ហូរឈាមគ្នាដែលគេស្គាល់ថា"សង្គ្រាមវៀតណាម" (១៩៥៥–១៩៧៥)។

មូលហេតុ និងផ្ទៃរឿង

ព័ត៌មានបន្ថែម៖ ការឈ្លានពានឥណ្ឌូចិនដោយជប៉ុន, សង្គ្រាមបារាំង–ថៃ, បដិវត្តន៍ជប៉ុននៅសហភាពឥណ្ឌូចិន, ចក្រភពវៀតណាម, បដិវត្តន៍ខែសីហា, ការអត់ឃ្លាននៅវៀតណាម ឆ្នាំ១៩៤៥, ការប្រកាសឯករាជ្យនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យវៀតណាម, and សង្គ្រាមនៅវៀតណាម (១៩៤៥–១៩៤៦)

ផែនទីឥណ្ឌូចិនបារាំង (១៩១៣)

ប្រទេសវៀតណាមត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងសហភាពឥណ្ឌូចិនក្នុងដំណាក់កាលរវាងឆ្នាំ១៨៥៨ និងឆ្នាំ១៨៨៧។ ជាតិនិយមបានកើនឡើងតាំងពីពេលដំបូងៗមកម្លេះរហូតទាន់តែសង្គ្រាមលោកលើកទី២ បានកើតឡើងទើបបារាំងបានរបូតឥណ្ឌូចិនពីការការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។ ជនតស៊ូដើម្បីឯករាជ្យវៀតណាមដំបូងគឺជាបញ្ញវន្តម្នាក់ឈ្មោះផាន់ ប៊ុនឆាវ។ ឆាវបានយកប្រទេសជប៉ុនជាគំរូ, ជប៉ុនគឺជាប្រទេសដែលធ្វើទំនើបកម្មបានយ៉ាងរហ័សនៅចុងសតវត្សទី១៩ និងដើមសតវត្សទី២០ ហើយជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រជាជាតិអាស៊ីមួយចំនួនតូចដែលអាចទប់ទល់នឹងមហាអំណាចអាណានិគមអឺរ៉ុបបាន។ ជាមួយនឹងព្រះអង្គម្ចាស់គួង ឌេ លោកបានទៅបង្កើតអង្គការរំដោះជាតិចំនួនពីរនៅឯប្រទេសជប៉ុន។

ដោយសារតែមានការដាក់សម្ពាធពីបារាំង ជប៉ុនក៏ត្រូវនិរទេសលោកផាន់ ប៊ុនឆាវទៅប្រទេសចិន។ នៅឯប្រទេសចិន ឆាវបានទទួលបទពិសោធន៍ពីបដិវត្តិន៍ចិនរបស់លោកស៊ុន យ៉ាតសេន។ បដិវត្តន៍របស់ចិនមួយនេះក៏បានញ៉ាំងឆាវឱ្យរៀបចំបង្កើតចលនាបដិវត្តន៍នៅទីក្រុងក្វាងចូវ។ ពីឆ្នាំ១៩១៤ ដល់ឆ្នាំ១៩១៧ ឆាវក៏ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រឆាំងបដិវត្តន៍របស់លោកយ័ន ស៊ីខាយចាប់ដាក់គុក។ នៅឆ្នាំ១៩២៥ គាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយភ្នាក់ងារបារាំងនៅទីក្រុងស៊ាងហៃហើយក៏ត្រូវបានជំរុញឱ្យត្រឡប់មកវៀតណាមវិញ។ ដោយសារប្រជាប្រិយភាពរបស់គាត់នៅវៀតណាម ឆាវមិនបានទទួលទោសប្រហារជីវិតឡើយដោយបារាំងបានដាក់លោកឃុំជាប់នៅក្នុងគេហដ្ឋានគាត់រហូតទាន់តែបានឆាវបានស្លាប់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤០។

នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤០ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីមរណភាពរបស់លោកផាន់ ប៊ុនឆាវ ជប៉ុនក៏បានចូលមកឈ្លានពានតំបន់ឥណ្ឌូចិនរបស់បារាំងក្រោយពីសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនគឺប្រទេសអាឡឺម៉ង់បានសម្រេចដណ្តើមកាន់កាប់បារាំងនៅអឺរ៉ុប។ ដោយរក្សានូវរដ្ឋបាលអាណានិគមបារាំង ជប៉ុនបានគ្រប់គ្រងតំបន់ឥណ្ឌូចិននៅពីក្រោយខ្នង។ រឿងក៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភបំផុតរបស់អ្នកជាតិនិយមវៀតណាមក៏បានក្លាយជាការពិត នៅពេលដែលដឹងថាវៀតណាមបានក្លាយជារដ្ឋអាយ៉ងដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសពីរ។ ក៏ដូចជាមួយបារាំងដែរ អធិរាជបាវ ដាយបានសហការជាមួយជប៉ុនដើម្បីបន្តរក្សានូវតំណែងរបស់ព្រះអង្គ។

ចាប់ពីខែតុលា ឆ្នាំ១៩៤០ រហូតដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៤១ នៅក្នុងសង្គ្រាមបារាំង–ថៃ ទ័ពបារាំងវិឈីនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិនបានការពារទឹកដីអាណានិគមរបស់ខ្លួននៅក្នុងជម្លោះព្រំដែនដែលកងកម្លាំងថៃបានកំពុងលុកលុយឈ្លានពាន។ ទោះជាយ៉ាងណា ជ័យជម្នះរបស់ថៃនៅក្នុងសង្គ្រាមនេះត្រូវមានកំណត់ហើយនៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៤១ កងកម្លាំងទ័ពជើងទឹកបារាំងវិឈីបាញ់កម្ទេចកងកម្លាំងទ័ពជើងទឹកថៃនៅឯសមរភូមិកោះឆាង។ សង្រ្គាមក៏បានបញ្ចប់នៅខែឧសភា ដោយបារាំងបានយល់ព្រមកាត់ទឹកដីបន្តិចបន្តួចដែលពីមុនៗធ្លាប់ជារបស់ថៃទៅឱ្យប្រទេសថៃវិញ។

លោកវ៉ូ ង្វៀនវ៉ាប និងហូ ជីមិញ (១៩៤៥)

នៅឆ្នាំ១៩៤១ ហូ ជីមិញបានយល់ឃើញថាមានតែបដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តតែមួយទេដែលជាមាគ៌ានៃសេរីភាពវៀតណាម ហើយក៏បានវិលត្រឡប់មកស្រុកកំណើតលោកវិញហើយចាប់បង្កើត"សម្ព័ន្ធដើម្បីឯករាជ្យវៀតណាម" (យួន៖ Việt Nam độc lập đồng minh) ឫគេច្រើនហៅថាវៀតមិញ។ ហូ ជីមិញបានបង្កើតវៀតមិញឡើងជាលក្ខណៈអង្គការធំមួយសម្រាប់ចលនាតស៊ូជាតិនិយមវៀងណាមទាំងអស់ដោយមិនបានសង្កត់ធ្ងន់ឫបង្ហាញពីសាវតាបដិវត្តន៍សង្គមកុម្មុយនិស្តរបស់គាត់នោះទេ។

ក្នុងពេលនៃភាពអត់ឃ្លាននៅវៀតណាមក្នុងឆ្នាំ១៩៤៥ ហូ ជីមិញបានចោទប្រកាន់ជប៉ុនពីការកេងប្រវ័ញ្ចដោយគ្មានមេត្តាភាព ហើយនិងមកពីអាកាសធាតុមិនល្អ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យជនជាតិវៀតណាមរហូតដល់ទៅ ២ លាននាក់បានបាត់បង់ជីវិត។ ជាលទ្ធផល វៀតមិញបានរៀបចំកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជួយសង្គ្រោះនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេស ហើយក៏ទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់នៅតំបន់នោះ។

នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៥ ជប៉ុនបានចាប់ផ្តើមនូវយុទ្ធនាការបារាំងឥណ្ឌូចិនលើកទី២ ដើម្បីទម្លាក់វិឈីបារាំងចេញពីអំណាចហើយតម្លើងអធិរាជបាវ ដាយជាប្រមុខដឹកនាំនៃចក្រភពវៀតណាមថ្មី។ ពួកជប៉ុនបានចាប់ខ្លួនរាល់មន្រ្តីនិងមន្រ្តីយោធាបារាំងទាំងប៉ុន្មានដែលនៅសេសសល់ក្នុងប្រទេស។

ប្រធានាធិបតីអាមេរិកកាលនោះគឺលោកហ្រ្វែងគ្លីន រ៉ូសឺវេលត៍ និងឧត្តមសេនីយ៍ចូសែហ្វ ស្ទីលវែល បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថាបារាំងនឹងមិនបន្តគ្រប់គ្រងសហភាពឥណ្ឌូចិនតទៅទៀតទេនៅពេលចប់សង្គ្រាម។ រូសឺវេលត៍បានលើកឡើងថា ចាង កាយចៀកគួរតែដាក់ឥណ្ឌូចិនឱ្យនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ចិន, លោកចាង កាយចៀកបានតបមកវិញថា "នៅក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ!" (មានន័យថា ឥណ្ឌូចិនអាចនឹងក្លាយជារបស់ចិនឫមិនមែនគឺអាស្រ័យទៅតាមកាលៈទេសៈនៃប្រទេសចិន)។ បន្ទាប់ពីមរណភាពរបស់លោករ៉ូសឺវេលត៍នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៤៥ ការប្រឆាំងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងនៅឥណ្ឌូចិនក៏បានចុះខ្សោយ។

ក្រោយការចុះចាញ់របស់ជប៉ុន

កុម៉្មង់ដូនៃ អអត (អង្គភាពអន្តរាគមន៍តូច) នៅឥណ្ឌូវចិនបន្ទាប់ពីជប៉ុនបានទទួលចុះចាញ់

បទឈប់បាញ់ត្រូវបានចុះរវាងប្រទេសជប៉ុននិងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៤៥។ រដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ននៃសាធារណរដ្ឋបារាំងចង់ស្តារការគ្រប់គ្រងអាណានិគមរបស់ខ្លួនវិញនៅឥណ្ឌូចិនសម្រាប់ជំហានចុងក្រោយនៃការរំដោះបារាំង។

នៅថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៤៥ ភ្នាក់ងារអូអេសអេសចំនួនពីរនាក់បានមកដល់ទីក្រុងហាណូយក្នុងបេសកកម្មប្រោសប្រណីដើម្បីរំដោះអ្នកឈ្លើយសង្គ្រាមខាងសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួន និងត្រូវបានអមដំណើរដោយមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលបារាំងលោកហ្សង់ សាងតេនី។ កងទ័ពរាជាធិរាជជប៉ុនដែលជាកងកម្លាំងតែមួយគត់ដែលអាចរក្សាច្បាប់និងសណ្តាប់ធ្នាប់បាន នូវតែជាអ្នកកាន់អំណាចខណៈពេលដែលកំពុងរក្សាឃុំខ្លួនកងទ័ពអាណានិគមបារាំងនិងលោកសាងតេនី។

កងកម្លាំងជប៉ុនបានអនុញ្ញាតឱ្យវៀតមិញនិងក្រុមជាតិនិយមផ្សេងទៀតកាន់កាប់អាគារសាធារណៈនិងអាវុធយ៉ាងស្រួល នេះគឺជាការចាប់ផ្តើមនៃបដិវត្តន៍ខែសីហា។ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ហូ ជីមិញក៏បានបង្ខំឱ្យអធិរាជបាវ-ដាយដាក់រាជ្យ។ រួចហើយ បាវ-ដាយក៏ត្រូវបានតែងតាំងជាទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលដឹកនាំដោយវៀតមិញនៅហាណូយ។

កងទ័ពជប៉ុនកំពុងទម្លាក់អាវុធនៅមុខកងទ័ពអង់គ្លេសក្នុងពិធីមួយនៅទីក្រុងសៃហ្គន (១៩៤៥)។

នៅថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា នៅលើនាវាមីស៊ូរី នៅឯឈូងសមុទ្រទីក្រុងតូក្យូ, កុម៉្មង់ដូនៃអង្គភាពបេសនកម្មចុងបូព៌ាបារាំងគឺលោកលេឃ្លែរបានធ្វើជាអ្នកតំណាងបារាំងហើយបានចុះហត្ថលេខាលើបទឈប់បាញ់ជាមួយជប៉ុន។ នាថ្ងៃដដែលនោះហូ ជីមិញបានប្រកាសពីឯករាជ្យភាពនៃវៀតណាមពីប្រទេសបារាំង។ ដោយយកត្រាបតាមសេចក្តីប្រកាសឯករាជ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហូ ជីមិញបានប្រកាសថា៖

យើងប្រកាន់ការពិតថាមនុស្សកើតមកគឺមានភាពស្មើៗគ្នាទាំងអស់, ម្នាក់ៗកើតមកត្រូវតែមានសឹទ្ធិពេញលេញនៅក្នុងជីវិតរបស់គេ សឹទ្ធិសេរីភាព និងការស្វែងរកសុភមង្គល។

បន្ទាប់ពីការសុំទទួលចុះចាញ់របស់ពួកគេទៅនឹងក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត កងទ័ពជប៉ុនបានប្រគល់គ្រឿងសព្វាវុធទាំងប៉ុន្មានមកឱ្យពួកវៀតមិញទាំងអស់។ ដើម្បីជួយដល់ក្រុមជាតិនិយមបន្ថែមទៀត ជប៉ុនបានឃុំឃាំងមន្ដ្រីបារាំងនិងមន្រ្តីយោធាឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់រយៈពេលជាងមួយខែបន្ទាប់ពីការចុះចាញ់របស់គេ។ ភ្នាក់ងារអូអេសអេស បានសូមជួបគ្នាម្តងហើយម្តងទៀតជាមួយហូ ជីមិញនិងមន្រ្តីវៀតមិញផ្សេងទៀតក្នុងអំឡុងពេលនេះ។ ពួកវៀតមិញបានកេណ្ឌទាហានជប៉ុនប្រមាណជាង ៦០០ នាក់ហើយប្រគល់តួនាទីឱ្យពួកគេហ្វឹកហាត់និងបញ្ជាទាហានវៀតណាម។

នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤៥ កងប៉ូលីសនិងក្រុមការងារបារាំង–អង់គ្លេសក៏បានមកដល់កោះជ្វា, ដែលកាលនោះជាកោះសំខាន់បំផុតរបស់ឥណ្ឌាខាងលិចហូឡង់ (ដើម្បីដោះស្រាយរឿងកិច្ចការឯករាជ្យដែលស្នើដោយលោកស៊ូការណូ) ហើយក្រោយមកក៏បានមកដល់ទីក្រុងសៃហ្គន (នៅក្រោមកាន់កាប់ដោយជប៉ុននៅឡើយ)។ សៃហ្គនក៏ត្រូវបានឡោមព័ទ្ធដោយកងកម្លាំងជើងអាកាស កងវរសេនាធំអង់គ្លេស–ឥណ្ឌាចំនួនពីរ និងកងរវសេនាធំអាណានិគមបារាំងទី៥ ដែលមានលោកឧត្តមសេនីយ៍អង់គ្លេសម្នាក់ឈ្មោះឌូក្លាស ក្រាស៊ី ជាមេបញ្ជាការកំពូល។ ក្រោយមកទៀតក៏បានប្រកាសច្បាប់អាជ្ញាសឹកនៅថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា។ នៅយប់បន្ទាប់កងទ័ពបារាំង–អង់គ្លេសក៏បានសម្រេចកាន់កាប់ទីក្រុងសៃហ្គន។

តេឡេក្រាមពីហូ ជីមិញផ្ញើទៅប្រធានាធិបតីអាមេរិក ហារី ទ្រូម៉ាន់ ស្នើសុំការគាំទ្រឯករាជ្យ (ហាណូយ, ថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ១៩៤៦)

ការបញ្ជូនទ័ពចិនប្រមាណ ២០០,០០០ នាក់ចូលទៅក្នុងឥណ្ឌូចិនទៅតាមសន្ធិសិទផតស៍ដាមក៏បានប្រព្រឹត្តិទៅដើម្បីបណ្តេញទ័ពជប៉ុនចេញពីតំបន់។ សកម្មភាពនេះក៏បានបញ្ចប់នូវអធិបតេយ្យភាពនៃរដ្ឋាភិបាលហូ ជីមិញនៅហាណូយ។ ដំបូងឡើយចិនបានរក្សាទាហានអាណានិគមបារាំងឱ្យធ្វើអន្តរាគមន៍បន្ទាប់ពីមានការយល់ស្របពីអាមេរិក។ ចិនក៏បានប្រើប្រាស់ គជវ ជាឈ្នាន់ដើម្បីបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅឥណ្ឌូចិននិងដើម្បីដាក់សម្ពាធទៅលើគូប្រជែងរបស់ខ្លួន។

នៅថ្ងៃទី៩ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៤៥ ឧត្តមសេនីយ៍លេក្លែរបានទៅដល់សៃហ្គន ដោយមានការអមដោយក្រុមទាហានរបស់លោកវរសេនីយ៍ឯកម៉ាស៊ូ។ គោលបំណងចំបងរបស់លេក្លែរគឺ ស្តារសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈឡើងវិញនៅវៀតណាមខាងត្បូងនិងបង្កើនចំនួនទ័ពនៅតុងកឹង (វៀតណាមខាងជើង)។ គោលបំណងបន្ទាប់គឺរងចាំទ័ពបម្រុងរបស់បារាំងមកដល់រួចនាំគ្នាសម្រុកយកទីក្រុងហាណូយពីចិនមកវិញ ហើយបន្ទាប់មកចូលធ្វើការចរចាជាមួយពួកមន្រ្តីវៀតមិញ។

ចាង កាយចៀកបានគំរាមបារាំងថានឹងមានសង្គ្រាមប្រសិនបើបារាំងនិងហូ ជីមិញធ្វើសមយុទ្ធប្រឆាំងគ្នា នេះគឺជាហេតុដែលបង្ខំឱ្យពួកគេធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព។ នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៤៦ ចិនបានបង្ខំបារាំងឱ្យបោះបង់និងប្រគល់ដីសម្បទាននិងកំពង់ផែទាំងប៉ុន្មានដែលធ្លាប់ជាកម្មសឹទ្ធរបស់ចិនដូចជាទីក្រុងស៊ាងហៃជាដើម។ ជាការស្នងវិញ ចិនក៏បានដកទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីភាគខាងជើងឥណ្ឌូចិននិងអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពបារាំងធ្វើសមាហរណកម្មតំបន់នេះឡើងវិញ ចាប់ផ្តើមពីខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៦។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ កងកម្លាំងជាតិនិយមវៀតណាមអាចនឹងងាយរងគ្រោះយ៉ាងធ្ងន់បន្ទាប់ពីចិនបានដកទ័ពចេញ ហើយក៏ត្រូវបានវាយប្រហារដោយកងទ័ពវៀតមិញ ហើយនិងកងទ័ពបារាំង។ វៀតមិញបានសម្លាប់សមាជិក គជវ រាប់ពាន់នាក់និងព្រមទាំងអ្នកជាតិនិយមផ្សេងទៀតផងដែរនៅក្នុងយុទ្ធនាការធ្វើវិសុទ្ធកម្មរបស់ពួកគេ។

ដំណាក់កាលនៃសង្គ្រាម

បន្ទុះសង្គ្រាម (១៩៤៦)

ហូ ជីមិញ និងលោកម៉ារីស មូទិតកំពុងចាប់ដៃគ្នានៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងហ្វនតេណេព្លាវ

នៅដើមឆ្នាំ១៩៤៦ កងកម្លាំងយោធាបារាំងបានចុះនៅក្រុងហៃហ្វុងហើយកិច្ចចរចាក៏បានធ្វើឡើងស្តីពីអនាគតរបស់វៀតណាមក្នុងនាមជារដ្ឋមួយនៅក្នុងសហភាពបារាំង។ ការឈ្លោះប្រឆាំងគ្នាក៏បានផ្ទុះឡើងនៅហៃហ្វុងរវាងរដ្ឋាភិបាលវៀតមិញនិងបារាំងនៅជុំវិញទំនាស់ហ៊ុននៃពន្ធនាំចូលនៅកំពង់ផែ។ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៤៦ កងនាវាបារាំងបានបើកការបាញ់ប្រហារមកលើផ្នែកមួយនៃទីក្រុងដែលបណ្តាលឱ្យជនស៊ីវិលប្រមាណ ៦,០០០ នាក់បានស្លាប់ក្នុងវេលារសៀលតែមួយ។ ពួកវៀតមិញក៏បានទទួលយល់ស្របនឹងបទឈប់បាញ់ភ្លាមៗហើយក៏បានចាកចេញពីទីក្រុង។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាឧប្បត្តិហេតុហៃហ្វុង។

តែវៀតមិញមិនមានចេតនាសុំចុះចាញ់អ្វីនោះទេ មិនយូរប៉ុន្មានឧត្តមសេនីយ៍វ៉ូ ង្វៀនវ៉ាបក៏បានលើកទ័ពចំនួន ៣០,០០០ នាក់មកវាយប្រហារលើទីក្រុងហៃហ្វុង។ ទោះបីជាបារាំងមានចំនួនទ័ពតិចជាក៏ដោយតែបារាំងមានរអាវុធទំនើបៗនិងកងទ័ពជើងទឹកដ៏ខ្លាំងពូកែរបស់ពួកគេបានធ្វើឱ្យការវាយលុករបស់វៀតមិញបរាជ័យ។ នៅអំឡុងខែធ្នូ អរិភាពរវាងវៀតមិញនិងបារាំងក៏បានផ្ទុះឡើងនៅទីក្រុងហាណូយ ហើយហូ ជីមិញក៏ត្រូវបង្ខំចិត្តរត់ចូលទៅក្នុងព្រៃក្រាស់ៗនិងតំបន់ភ្នំ។ សង្គ្រាមទ័ពព្រៃបានកើតឡើង ហើយបារាំងវិញបានត្រួតត្រាទឹកដីភាគច្រើននៃវៀតណាមលើកលែងតែតំបន់ឆ្ងាយៗ និងតំបន់ដាច់ស្រយ៉ាល។

ការវាយប្រហារដោយបារាំង និងការបង្កើតរដ្ឋវៀតណាម (១៩៤៧–១៩៤៩)

"Envoys probe Indo-China rebellion " (១៦ មករា ១៩៤៧), ភាពយន្តបច្ចុប្បន្នភាពសកល

នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៧ ឧត្តមសេនីយវ៉ូ ង្វៀនវ៉ាបនិងទាហានរបស់គាត់បានដកថយទៅតំបន់ភ្នំក្នុងខេត្តទិញក្វាង។ បារាំងបានបញ្ជូនបេសកកម្មយោធាទៅវាយប្រហារមូលដ្ឋានទ័ពរបស់គាត់ប៉ុន្តែលោកវ៉ាបបានបដិសេធមិនឱ្យទាហានខ្លួនចូលប្រយុទ្ធទរទល់នឹងបារាំងឡើយ។ គ្រប់ទីកន្លែងដែលកងទ័ពបារាំងបានទៅដល់ វៀតមិញក៏បានបាត់ខ្លួនចេញពីទីនោះ។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៤៧ បារាំងបានបើកធ្វើប្រតិបត្តិការលែរដើម្បីដណ្តើមយកមជ្ឈមណ្ឌលទំនាក់ទំនងវៀតមិញនៅក្រុងបាក់កាន។ ពួកគេបានបរាជ័យក្នុងការចាប់ខ្លួនហូ ជីមិញនិងអនុសេនីយ៍ទោសំខាន់ៗរបស់វៀតមិញតាមការដែលចង់បាន។ បារាំងក៏បានអះអាងថាដែរថាទាហានវៀតមិញប្រមាណ ៩,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់នៅក្នុងប្រតិបត្តិការនេះ បើមតិរបស់បារាំងនេះពិតជាត្រឹមត្រូវមែន នុះវាគឺជាការបាត់បង់ខូចខាតដ៏ធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ខាងក្រុមវៀតមិញ។

នៅឆ្នាំ១៩៤៨ បារាំងបានចាប់ផ្តើមស្វែងរកមធ្យោបាយដើម្បីប្រឆាំងនឹងវៀតមិញតាមរយៈកិច្ចការនយោបាយ ដោយបានបង្កើតរដ្ឋាភិបាលផ្សេងមួយទៀតនៅសៃហ្គន។ ពួកបារាំងបានចាប់ផ្តើមការចរចាជាមួយអតីតព្រះចៅអធិរាជបាវ-ដាយដើម្បីឱ្យទ្រង់ចូលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល"ស្វយ័ត"មួយនៅក្នុងសហភាពប្រជាជាតិបារាំងគឺរដ្ឋវៀតណាម។

ពួកបារាំងមានឆន្ទៈក្នុងការប្រគល់តំណែងមួយនោះទៅឱ្យបាវ-ដាយ ព្រោះទ្រង់ធ្លាប់បានសហការជាមួយការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងនៅវៀតណាមដោយសេរីកាលពីអតីតកាលហើយគ្មានគោលជំហរក្នុងការចរចាឬដាក់ការទាមទារយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់អ្វីនោះទេ។

រូបកងកុម្ម៉ង់ដូជើងទឹកបារាំងសេរីកំពុងតែដើរឆ្លងឆ្នេរសមុទ្រនៅអាណ្ណាម។

នៅឆ្នាំ១៩៤៩ បារាំងបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវ"ឯករាជ្យភាព"នៃរដ្ឋវៀតណាមថាជារដ្ឋសមាគមន៍នៅក្នុងសហភាពបារាំងក្រោមការដឹកនាំរបស់បាវ-ដាយ។ តែទោះមានឈ្មោះជារដ្ឋឯករាជ្យក្តី បារាំងគឺនូវតែគ្រប់គ្រងរាល់ទំនាក់ទំនងបរទេសនិងរាល់បញ្ហាកិច្ចការពារជាតិ។ ភ្លាមៗនោះ វៀតមិញក៏ប្រកាសមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលដែលបង្កើតថ្មីនោះហើយបានថ្លែងថា ពួកគេចង់បាន"ឯករាជ្យភាពពិតប្រាកដ មិនមែនឯករាជ្យបែបបាវ-ដាយ"នោះទេ។ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃសហភាពបារាំងនេះ បារាំងក៏បានផ្តល់ឯករាជ្យភាពទៅឱ្យប្រជាជាតិដទៃទៀតនៅឥណ្ឌូចិនផងដែររួមមាន ព្រះរាជាណាចក្រឡាវ និងកម្ពុជា។

បន្ទាប់ពីបានសម្រេចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះហើយ និងជាមធ្យោបាយដើម្បីបង្កើនចំនួនរបស់ពួកគេ បារាំងក៏បានយល់ព្រមក្នុងការបង្កើតកងទ័ពជាតិវៀតណាមដែលបង្គាប់បញ្ជាដោយពួកនាយទាហានវៀតណាម។ កងទ័ពទាំងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ភាគច្រើនក្នុងផ្នែកយោធភូមិភាគដូច្នេះកងកម្លាំងបារាំងនឹងមានពេលត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការប្រយុទ្ធជាមួយនឹងវៀតមិញ។

ការរៀបចំឡើងវិញរបស់ក្រុមវៀតមិញ (១៩៤៩–១៩៥០)

ជាមួយនឹងជ័យជម្នះរបស់ពួកកុម្មុយនិស្តចិននៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល ទំនាក់ទំនងនយោបាយរវាងកុម្មុយនិស្តវៀតណាមនិងចិនក៏កានតែមានភាពជិតស្និទ្ធ។ ចិនបានគាំទ្រកុម្មុយនិស្តវៀតណាមប្រឆាំងនឹងបារាំងដោយផ្តល់នូវគ្រឿងសព្វាវុធនិងគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ផ្សេងៗទៀត។ វ៉ាបបានរៀបចំកងកម្លាំងគាត់ឡើងវិញហើយចែកកងកម្លាំងនោះទៅជាកងពលចំនួន ៥ គឺ កងពលទី៣០៤ ៣០៨ ៣១២ ៣១៦ និង ៣២០។ សង្គ្រាមក៏បានឆាបឆេះកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅពេលដែលវ៉ាបបានលើកទ័ពវាយលុកមកលើមូលដ្ឋានទ័ពបារាំងមួយនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនចិន។

ចូលដល់ជំហាននេះ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ចាប់ផ្តើមប្រលូកដៃផ្តល់ជំនួយយោធាដល់បារាំងក្នុងទម្រង់ជាគ្រឿងសព្វាវុធនិងអ្នកសង្កេតការណ៍យោធា។

ផែនទីនៃសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងបារាំងនៅឥណ្ឌូចិនក្នុងឆ្នាំ១៩៥០។

នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៥០ រដ្ឋាភិបាលរបស់ហូ-ជីមិញក៏ត្រូវបានប្រទេសចិននិងសហភាពសូវៀតទទួលស្គាល់។ ហើយក្នុងឆ្នាំដដែលនោះ រដ្ឋាភិបាលបាវ-ដាយក៏ត្រូវមានការទទួលស្គាល់ពីសំណាក់រដ្ឋមហាអំណាចដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចក្រភពអង់គ្លេសផងដែរ។

នៅខែកុម្ភៈ វ៉ាបបានរឹបអូសយកបន្ទាយទាហានបារាំងដែលមានកងកម្លាំងចំនួន ១៥០ នាក់នៅឡៃខៃក្នុងតំបន់តុងកឹង ភាគខាងត្បូងជាប់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសចិន។ នៅក្នុងខែមិថុនា សង្គ្រាមកូរ៉េក៏បានផ្ទុះឡើងរវាងពួកកុម្មុយនិស្តកូរ៉េខាងជើងដែលគាំទ្រដោយប្រទេសចិននិងសហភាពសូវៀត នឹងកូរ៉េខាងត្បូងដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសសមាជិកមួយចំនួននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។ សង្គ្រាមត្រជាក់ក៏ចាប់ក្តៅឡើងៗនៅអាស៊ីបូព៌ា ហើយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក៏មានការព្រួយបារម្ភខ្លាចពួកកុម្មុយនិស្តចូលត្រួតត្រាតំបន់ទាំងមូលដែលអាចមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅដល់ផលប្រយោជន៍អាមេរិក។ ដូចនេះហើយ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានប្រឆាំងដាច់ខាតទៅនឹងរដ្ឋាភិបាលហូ-ជីមិញដោយសារតែវាត្រូវបានគាំទ្រដោយចិន។

ឧត្តមសេនីយ៍ទោវៀតមិញគឺលោកតៃបានវាយលុកមកលើតំបន់ដុងឃេ ហើយតំបន់នោះក៏ត្រូវធ្លាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតមិញនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា។

កងកម្លាំងវៀតមិញបានវាយស្ទាក់កងយោធភូមិកាវបាំងនិងកងកម្លាំងជំនួយមកពីថាត់ខេដែលជាហេតុបង្ខំឱ្យកម្លាំងទាំងពីររត់គេចទៅភាគខាងត្បូង។ ចម្បាំងនេះត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាសមរភូមិផ្លូវអាណានិគមលេខ៤។ កងទ័ពអាកាសបារាំងបានទម្លាក់កងវរសេនាធំឆត្រយោងនៅភាគខាងត្បូងកាវបាំងដើម្បីដើរតួរជាទ័ពបង្វែរ ប៉ុន្តែគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលទ័ពឆត្រយោងទាំងអស់នោះក៏បាននាំគ្នារត់គេចពីវៀតមិញដូចកងកម្លាំងដទៃទៀតដែរ។ បន្តិចក្រោយមក កងកម្លាំងបារាំងនៅឡាកសុនក៏បានដកថយព្រោះខ្លាចកងកម្លាំងវៀតមិញមកសម្លាប់ពួកគេ។

នៅពេលដែលកងកម្លាំងបារាំងដែលនៅសល់បានមកដល់ទីសុវត្ថិភាពនៅតំបន់សណ្តរទន្លេហុង គេក៏បានធ្វើការវិភាគ។ ក្នុងការវិភាគនោះ គេឃើញថា កងទ័ពបារាំងចំនួន ៤,៨០០ នាក់បានស្លាប់ ឫត្រូវវៀតមិញចាប់បាន ឫក៏បាត់ខ្លួន, ទ័ពចំនួន ២,០០០ នាក់បានរងរបួសនៅក្នុងចំណោមកម្លាំងទាហានសរុបជាង ១០,០០០ នាក់។ គួរបញ្ជាក់ដែរថា បារាំងមិនមែនបាត់បង់តែជីវិតទាហានខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏ត្រូវបាត់បង់អាវុធនិងគ្រឿងសង្គ្រាមជាច្រើនទៀតដែរដូចជា កាំភ្លើងធំចំនួន ១៣ កាំភ្លើងត្បាលចំនួន ១២៥ ឡានធំឫឡានដឹកជញ្ជូនចំនួន ៤៥០ គ្រឿង កាំភ្លើងយន្តចំនួន ៩៤០ កាំភ្លើងយន្តស្រាលចំនួន ១,២០០ និងកាំភ្លើងវែងធម្មតាចំនួន ៨,០០០ គ្រឿង។ ប្រទេសចិននិងសហភាពសូវៀតបានទទួលស្គាល់ហូ-ជីមិញជាមេដឹកនាំស្របច្បាប់របស់ប្រទេសវៀតណាមហើយបានបញ្ជូនរដ្ឋាភិបាលលោកនូវអាវុធនិងជំនួយសម្ភារៈកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ ឆ្នាំ១៩៥០ ត្រូវបានគេសម្គាល់ថាជាពេលដំបូងបង្អស់ដែលគ្រាប់ណាប៉ាល់ត្រូវបានប្រើនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម (អាវុធប្រភេទនេះត្រូវបានផ្តល់ឱ្យដោយសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ឱ្យកងជើងអាកាសបារាំងប្រើប្រាស់)។

ជ័យជម្នះជាថ្មីរបស់បារាំង (មករា–មិថុនា ១៩៥០)

ស្ថានភាណយោធារបស់បារាំងក៏មានភាពធូរស្រាលបន្ទាប់ពីមេបញ្ជាការថ្មីគឺលោកហ្សង់ ដេ ឡាដ្រេ ដេ តាស៊ីងីបានកសាងខ្សែការពារពីក្រុងហាណូយរហូតទៅដល់ឈូងសមុទ្រតុងកឹងដោយឆ្លងកាត់តាមដែនដីសណ្តទន្លេក្រហម។ ការសាងខ្សែការពារនេះគឺដើម្បីទប់ការពារក្រុមវៀតមិញ និងដើម្បីឱ្យងាយបំបែកទ័ពរបស់ពួកគេ។

ឧត្តមសេនីយ៍លោកត្រិញ មិញថេ

នៅថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៥១ វ៉ាបបានបញ្ជូនកងពលទី៣០៨ និង៣១២ ដែលមានកម្លាំងជាង ២ ម៉ឺននាក់ទៅវាយប្រហារក្រុងវិនយានដែលមានចម្ងាយ ២០ ម៉ាយ (៣២ គីឡូម៉ែត្រ) ពីភាគពាយ័ព្យនៃទីក្រុងហាណូយ។ អ្វីដែលវៀតមិញមិនដឹងនោះគឺពួកគេកំពុងដើរចូលអន្ទាក់របស់បារាំង ដោយគ្មានជម្រើសពួកគេក៏បង្ខំវាយប្រយុទ្ធទរទល់ជាមួយនឹងកងកម្លាំងបារាំងដែលបំពាក់ដោយកាំភ្លើងយន្តនិងកាំភ្លើងធំនៅកណ្តាលវាល។ ត្រឹមថ្ងៃទី១៦ ខែមករា កងកម្លាំងរបស់វ៉ាបក៏ត្រូវបង្ខំខ្លួនរត់ដកថយ ហើយជាលទ្ធផល វៀតមិញបានបាត់បង់ទាហានចំនួន ៦,០០០ នាក់ រងរបួសចំនួន ៨,០០០ នាក់ ហើយប្រមាណ ៥០០ នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយពួកបារាំង។

នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា វ៉ាបបានព្យាយាមម្តងទៀតដោយលើកនេះបានបើកការវាយប្រហារមកលើក្រុងម៉ៅឃេ ដែលមានចម្ងាយ ២០ ម៉ាយ (៣២ គម) ពីភាគខាងជើងទីក្រុងហៃហ្វុង។ ទាហានវៀតមិញប្រមាណ ១១,០០០ នាក់បានសម្រុកចូលវាយប្រហារក្រុងនោះ។ លទ្ធផលគឺដូចមុនដដែរ ដោយវៀតមិញបានដកថយ និងត្រូវបាត់បង់មនុស្សចំនួនពី ៥០០ នាក់ (ការប៉ានស្មានដោយវៀតមិញ) ទៅដល់ ៣,០០០ នាក់ (ការប៉ានស្មានរបស់បារាំង)។

មិនអស់ចិត្ត វ៉ាបក៏បានបើកការវាយប្រហារមួយទៀត ដោយលើកនេះនៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេក្រហម, នៅថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ការវាយប្រហារដំបូងគឺប្រព្រឹត្តិធ្វើឡើងនៅក្រុងភូលី និងទីបីនៅនិញប៊ិញ ហើយកងពលធំរបស់ខ្លួនបានធ្វើការវាយលុកនៅផាត់ឌៀម ភាគខាងត្បូងនៃក្រុងហាណូយ។ ការវាយប្រហារទាំងបីកន្លែងគឺសុទ្ធតែទទួលបរាជ័យទាំងអស់ ជាពិសេសគឺការវាយប្រហារទីបី។ ដោយមានឱកាលល្អ លោកឡាដ្រេ ដេ តាស៊ីងីបានធ្វើការវាយបកមកវិញដោយបានរុញច្រានកងកម្លាំងវៀតមិញដែលនៅសេសសល់ឱ្យចូលទៅក្នុងព្រៃជ្រៅ និងចេញពីតំបន់សណ្តទន្លេក្រហមត្រឹមថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ដោយធ្វើឱ្យវៀតមិញបាត់បង់ជីវិតមនុស្សប្រមាណ ១០,០០០ នាក់សរុប។

រាល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់វ៉ូ ង្វៀនវ៉ាបទាំងប៉ុន្មានត្រូវបានទទួលបរាជ័យទាំងអស់ និងការវាយតបមកវិញរបស់បារាំងបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ទ័ពវៀតមិញជាច្រើន។ ប្រជាជនវៀតណាមជាច្រើនបានមានចម្ងល់ទៅនឹងរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តវៀតមិញ សម្បីតែសមាជិកបក្សខ្លួនក៏មានចម្ងល់ផងដែរ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ផលប្រយោជន៍របស់បារាំងគឺមិននៅបានយូរនោះទេ ដោយសារតែមានបក្សពួកឧទ្ទាមជាច្រើនបានងើបឡើងប្រឆាំងនៅទូទាំងដែនដីអាណានិគមបារាំង ហើយក្នុងនោះក៏មានកម្ពុជានិងឡាវផងដែរ។

ភាពជាប់គាំង (កក្កដា ១៩៥០–១៩៥៣)

នៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឧត្តមសេនីយ៍បារាំងម្នាក់ឈ្មោះសាល ឆានសុនត្រូវបានធ្វើឃាតនៅឯក្រុងសាដេកនៅវៀតណាមខាងត្បូងខណៈពេលកំពុងធ្វើការឃោសនា។ បារាំងបានចោទប្រកាន់វៀតមិញថានៅពីក្រោយរឿងនេះ ក៏ប៉ុន្តែខ្លះវិញបានចោទទៅលើអ្នកជាតិនិយមកាវដាយមួយរូបគឺលោកត្រិញ មិញថេថាអាចមានទំនាក់ទំនងជាមួយរឿងឃាតុកម្មនោះ។

នៅថ្ងៃទី១៤ ខែវិឆ្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥១ កងឆ័ត្រយោងបារាំងបានចុះកាន់កាប់ខេត្តហាវប៊ិញ ដែលមានចម្ងាយ ៤០ គីឡូម៉ែត្រពីភាគខាងលិចនៃខ្សែការពារដេឡាដ្រេ។

នៅខែមករា លោកឧត្តមសេនីយ៍ដេ ឡាដ្រេបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយសារជំងឺមហារីកហើយក៏ត្រូវវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសបារាំងវិញដើម្បីទទួលការព្យាបាល។ លោកឡាដ្រេក៏បានស្លាប់នៅបារាំង ហើយត្រូវបានជំនួសដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍រ៉ាអ៊ូ សាឡង់ជាមេបញ្ជាការទូទៅនៃកងទ័ពបារាំងនៅឥណ្ឌូចិន។ ក្រុមវៀតមិញបានបើកការវាយប្រហារចូលក្នុងខេត្តហាវប៊ិញ ដែលបង្ខំឱ្យកងកម្លាំងបារាំងរត់ដកថយទៅខ្សែដេឡាដ្រេរបស់គេវិញនៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៥២។ ភាគីទាំងពីរបានបាត់បង់ទាហានជិត ៥,០០០ នាក់រៀងៗខ្លួននៅក្នុងយុទ្ធនាការនេះ ហើយវាគឺជាសញ្ញាបង្ហាញថាសង្គ្រាមនេះគឺមិនងាយនឹងបញ្ចប់ស្រួលៗនោះទេ។

ទាហានសហភាពបារាំងកំពុងបាញ់កាំភ្លើងយន្តធន់ស្រាល (១៩៥២)

ស្ទើរជិតពេញមួយឆ្នាំ ពួកវៀតមិញបានដើរផ្តាច់បណ្តាញផ្គត់ផ្គង់បារាំង និងដេញវាយបំបែកកងកម្លាំងបារាំងដែលពួកគេប្រទះឃើញ។ ឆ្នាំនោះគឺរាងស្ងាត់ជាងឆ្នាំមុនៗ តែការវាយឆ្មក់ និងការវាយប្រហារដោយក្រុមឧទ្ទាមភាគីទាំងពីរគឺនូវតែបន្ត ដោយសារភាគីនីមួយៗបានត្រៀមរៀបចំធ្វើប្រតិបត្តិការធំទុកពេលអនាគត។ នៅក្នុងសមរភូមិណាសាន ដែលចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២ ខែតុលា, មេបញ្ជាការបារាំងបានចាប់ផ្តើមប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ"កាំប្រមា"ដែលក្នុងនោះ បារាំងបានរៀបចំប៉ុស្តិ៍/បន្ទាយការពារដើម្បីបណ្តេញវៀតមិញចេញពីព្រៃហើយបង្ខំពួកគេឱ្យប្រយុទ្ធទរទល់ជំនួសការប្រើយុទ្ធសាស្ត្រទ័ពព្រៃ។

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៥២ វ៉ាបបានផ្តើមការវាយប្រហារប្រឆាំងនឹងកងទ័ពបារាំងនៅតាមបណ្តោយក្រុងងាឡូ នៅភាគពាយព្យនៃទីក្រុងហាណូយ និងជ្រលងដងទន្លេខ្មៅ ប៉ុន្តែលើកលែងតែអាកាសយានដ្ឋានណាសានដែលជាកន្លែងដែលសម្បូរកងកម្លាំងបារាំងច្រើនជាងកន្លែងដទៃ។ វ៉ាបឥឡូវត្រូវគ្រប់គ្រងបានទឹកដីភាគច្រើននៃតំបន់តុងកឹង ហួសពីខ្សែដេឡាដ្រេទៅទៀត។ សាឡង់ដោយដឹងថាខ្លួនកំពុងតែចាញ់ ក៏បានផ្តើមប្រតិបត្តិការឡររែននៅតាមដងទន្លេឃ្លាដើម្បីបង្ខំឱ្យកងកម្លាំងវ៉ាបបន្ថយការវាយប្រហាររបស់ពួកគេមកលើបន្ទាយងាឡូ។

នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៥២ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការដ៏ធំបំផុតនៅឥណ្ឌូចិន៖ ទាហានសហភាពបារាំងចំនួន ៣០,០០០ នាក់បានឆ្លងខ្សែរឡាដ្រេដើម្បីវាយលុកកន្លែងស្តុកផ្គត់ផ្គង់របស់វៀតមិញនៅខេត្តភូយិន។ កងកម្លាំងសាឡង់បានដណ្តើមកាន់កាន់ខេត្តភូថុកនៅថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា និងភូដូននៅថ្ងៃទី៩ ហើយទីបំផុតខេត្តភូយិននៅថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា។ ដំបូង វ៉ាបមិនបានអើពើអ្វីទៅនឹងការវាយលុករបស់បារាំងនោះទេដោយវ៉ាបមានគម្រោងថានឹងរងចាំរហូតទាន់តែខ្សែផ្គត់ផ្គង់របស់បារាំងអូសបន្លាយវែង រួចកងកម្លាំងលោកនឹងវាយកាត់ផ្តាច់ខ្សែនោះចេញពីដីសណ្ដទន្លេក្រហម។

សាឡង់បានស្មានដឹងពីកលល្បិចរបស់វៀតមិញ រួចហើយក៏រំសាយប្រតិបត្តិការខ្លួនចោលនៅថ្ងៃទី១៤ ហើយបញ្ជាឱ្យកងកម្លាំងលោកដកថយទៅខ្សែឡាដ្រេវិញ។ ខណៈពេលដែលកំពុងដកថយ វៀតមិញបានលួចវាយឆ្មក់មកលើកងពលបារាំងនៅចាន់មឿងក្នុងថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា។ ការដកថយរបស់បារាំងក៏បានបន្ត បន្ទាប់ពីខ្លួនបានបញ្ជូនកងពលតូចមួយទៅពិនិត្យមើលផ្លូវខាងមុខ។ បារាំងបានបាត់បង់ជីវិតទាហានប្រមាណ ១,២០០ នាក់នៅក្នុងប្រតិបត្តិការនោះ ហើយចំនួនអ្នកស្លាប់ភាគច្រើនគឺកើតឡើងនៅពេលកំពុងប្រយុទ្ធទរទល់នឹងការវាយឆ្មក់របស់វៀតមិញនៅចាន់មឿង។ ថ្មីត្បិតតែបារាំងមិនសូវបានទទួលជោគជ័យនៅក្នុងប្រតិបត្តិការនេះមែន តែវាបានបង្ហាញថាបារាំងនូវអាចធ្វើសកម្មភាពនៅក្រៅខ្សែឡាដ្រេរបស់ខ្លួនបាន។ ប៉ុន្តែប្រតិបត្តិការនេះមិនបានបង្វែរការវាយលុករបស់វៀតមិញឬបំផ្លាញបណ្តាញផ្គត់ផ្គង់វៀតមិញអ្វីនោះទេ។

បន្ទុះគ្រាប់ណាប៉ាល់ដែលបានទម្លាក់ដោយកងជើងអាកាសបារាំងនៅក្នុងប្រតិបត្តិការមូអ៊ិតេ (ខែវិឆ្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣)

នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិឆ្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣, វ៉ាបបន្ទាប់ពីបានបរាជ័យម្តងហើយម្តងទៀតនៅក្នុងការវាយលុកមកលើបន្ទាយបារាំងនៅវៀតណាម ក៏បានផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រខ្លួនហើយចាប់ផ្តើមដាក់សម្ពាធទៅលើបារាំងដោយលុកលុយប្រទេសឡាវនិងសម្រេចវាយយកទីតាំងរបស់បារាំងជាច្រើនដូចជានៅតំបន់មឿងឃូជាដើម។ នៅខែឧសភា នាយឧត្តមសេនីយ៍ហង់រី ណាវ៉ារ៉េបានជំនួសលោកសាឡង់ជាមេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់ថ្មីនៃកងទ័ពបារាំងនៅឥណ្ឌូចិន។ គាត់បានធ្វើការរាយការណ៍ទៅរដ្ឋាភិបាលបារាំងថា៖ "...មិនមានលទ្ធភាពអាចឈ្នះសង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូចិនបាននោះទេ" ហើយបានបន្ថែមទៀតថា អ្វីដែលយើងអាចរំពឹងបាននោះគឺមានតែការឈរទរទល់នៅមួយកន្លែង។

លោកណាវ៉ារ៉េបានតបទៅនឹងការលុកលុយប្រទេសឡាវរបស់វៀតមិញ ដោយចូលទៅកាន់កាប់ក្រុងតូចមួយឈ្មោះថាឌៀបបៀនភូ ដែលមានចម្ងាយ ១៦ គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនភាគខាងជើងប្រទេសឡាវ។

ប្រតិបត្តិការកាស្ទ័រក៏ចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២០ ខែវិឆ្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ដោយទាហានបារាំងប្រមាណ ១,៨០០ នាក់បានចុះឆត្រយោងមកលើជ្រលងភ្នំក្បែរក្រុងឌៀនបៀនភូ ហើយក៏ចាប់ផ្តើមតាមកម្ចាត់យោធភូមិវៀតមិញតូចៗនៅក្បែរនិងនៅក្នុងក្រុង។

តាមយុទ្ធសាស្រ្ត ប្រតិបត្តិការនេះគឺជាភាពជោគជ័យរបស់បារាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ វ៉ាបបានមើលឃើញចំណុចខ្សោយរបស់បារាំងហើយក៏ចាប់ផ្តើមរំកិលកងកម្លាំងគាត់នៅខ្សែការពារឡាដ្រេមកជិតក្រុងឌៀនបៀនភូ។ ត្រឹមពាក់កណ្តាលខែធ្នូ កងល្បាតបារាំងនិងឡាវដែលនៅលើកំពូលភ្នំជុំវិញឌៀនបៀនភូក៏ត្រូវវៀតមិញលួចវាយឆ្មក់កម្ចាត់ចោលស្ទើរទាំងអស់។ ការប្រយុទ្ធតតាំងដើម្បីរក្សាការកាន់កាប់ក្រុងឌៀនបៀនភូគឺជាការប្រយុទ្ធដ៏មានរយៈពេលយូរនិងលំបាកបំផុតសម្រាប់អង្គភាពបេសនកម្មចុងបូព៌ាបារាំង, ពួកគេបានចងចាំការប្រយុទ្ធនេះថា"៥៧ ថ្ងៃនៅក្នុងឋាននរក"។

ការបរាជ័យរបស់បារាំងនៅឌៀនបៀនភូ និងការបញ្ចប់នៃសង្គ្រាម

ផែនទីសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិននៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤។

នៅឆ្នាំ១៩៥៤ ទោះបីមានការផ្សព្វផ្សាយជាផ្លូវការថាវាគឺជា"សង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត"ក្តី តែនៅឯបារាំង សាធារណជនគ្រប់គ្នាបានប្រឆាំងនិងមិនគាំទ្រសង្គ្រាមនេះជាដាច់ខាត។ ការជាប់គាំងខាងផ្នែកនយោបាយរបស់សាធារណរដ្ឋបារាំងទី៤ គឺមានន័យថាខ្លួននឹងមិនអាចដកខ្លួនចេញពីជម្លោះនេះបានទេ។

សមរភូមិឌៀនបៀនភូបានកើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤ រវាងកងទ័ពវៀតមិញក្រោមបញ្ជាការរបស់ឧត្តមសេនីយ៍វ៉ូ ង្វៀនវ៉ាប ដែលបានគាំទ្រដោយចិននិងសហភាពសូវៀត ទរទល់ប្រយុទ្ធនឹងអង្គភាពបេសនកម្មចុងបូព៌ារបស់សហភាពបារាំង ដែលគាំទ្រដោយអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្តខ្លួននៅឥណ្ឌូចិន។ ការប្រយុទ្ធនេះបានកើតនៅភូមិមួយក្បែរឌៀនបៀនភូ ហើយវាគឺជាសមរភូមិសំខាន់ជាងគេរវាងបារាំងនិងវៀតណាមនៅក្នុងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១។

សមរភូមិនេះបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា នៅពេលដែលវៀតមិញបានបើកការបាញ់ប្រហារជាសម្ងាត់មកលើកងទ័ពបារាំង។ គ្រាប់កាំភ្លើងធំរបស់វៀតមិញបានធ្លាក់មកចំអាកាសយានដ្ឋានធំៗរបស់បារាំងដែលទុកសម្រាប់ឱ្យយន្តហោះចុះមកផ្តល់គ្រឿងផ្គត់ផ្គង់។ ផ្លូវតែមួយគត់ដែលធ្វើដំណើរចូលក្រុងឌៀនបៀនភូគឺមានលក្ខណៈពក់ផុយ ពិបាកក្នុងការឆ្លងកាត់ហើយអ្វីដែលធ្វើឱ្យមានការពិបាកដល់បារាំងថែមទៀតនោះគឺផ្លូវនោះត្រូវបានកម្ទិចនិងកាន់កាប់ដោយក្រុមវៀតមិញរួចទៅហើយ។ បន្ទាប់ពីបណ្តាញផ្គត់ផ្គង់របស់បារាំងត្រូវបានវៀតមិញកម្ទិចហើយក៏ចូលមកដល់នូវរដូវមូសុងដែលធ្វើឱ្យការទម្លាក់ទ័ពតាមឆត្រយោងមានការពិបាកខ្លាំងសម្រាប់បារាំង។ កាលៈទេសៈរបស់បារាំងក៏កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ ប៉ុន្តែពួកគេនូវតែខិតខំព្យាយាមឈរទប់ទល់ប្រយុទ្ធរហូតទាន់តែកិច្ចប្រជុំសន្តិភាពក្រុងហ្សឺណែវនៅថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា បើកដំណើរការឡើង។ ពួកវៀតមិញក៏បានប្រើបន្ទាយបារាំងចាស់ៗជាកន្លែងស្តុកទុកអាវុធនិងគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ផ្សេងៗដែលបានផ្តល់ឱ្យដោយសម្ព័ន្ធមិត្តកុម្មុយនិស្តខ្លួន។

ទាហានពេទ្យបារាំង–វៀតណាមបានកំពុងមើលព្យាបាលឈ្លើយសង្គ្រាមវៀតមិញដែលរងរបួសនៅឯក្រុងហួងអៀន (១៩៥៤)

ដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃសង្គ្រាមមានរយៈពេលពីរថ្ងៃគឺថ្ងៃទី៦ និងថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា ខណៈពេលដែលបារាំងបានកំពុងបន្តប្រយុទ្ធ ក៏ស្រាប់តែត្រូវវាយប្រហារដោយកងកម្លាំងវៀតមិញដ៏ធំមួយ។ ឧត្តមសេនីយ៍ខុកនីនៅហាណូយបានបញ្ជាឱ្យនាយឧត្តមសេនីយ៍កាស្រ្ទីដែលជាមេបញ្ជាការប្រចាំនៅឌៀបៀនភូឱ្យចេញបទឈប់បាញ់នៅម៉ោង ៥:៣០ នាទីល្ងាច ហើយត្រូវបំផ្លាញរាល់ប្រដាប់ប្រដារ សម្ភារៈ អាវុធទាំងអស់ដើម្បីកុំឱ្យរបស់ទាំងនោះធ្លាក់មកនៅក្នុងដៃពួកវៀតមិញ។ ការប្រយុទ្ធភាគច្រើនបានបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា។ ក៏ប៉ុន្តែបទឈប់បាញ់នេះគឺមិនត្រូវបានគោរពនៅបន្ទាយអ៊ីសាប៊ែលទេដែលជាបន្ទាយរបស់បារាំងនៅវៀតណាមខាងត្បូងដោយការប្រយុទ្ធនោះបានអូសបន្លាយរហូតដល់ថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា នៅវេលាម៉ោង ១:០០ ព្រឹក។

ទាហានបារាំងប្រមាណ ២,២០០ នាក់នៅក្នុងចំណោមទាហានសរុប ២០,០០០ នាក់បានបាត់បង់ជីវិត ហើយ ទាហានចំនួន ១,៧២៩ នាក់ត្រូវបានរាយការណ៍ថាបាត់ខ្លួន ហើយ ១១,៧២១ នាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយវៀតមិញ។ ក្នុងចំណោមទាហានវៀតណាមចំនួន ៥០,០០០ នាក់ដែលបានចូលរួមប្រយុទ្ធ, ក្នុងនោះមានប្រមាណពី ៤,៨០០ ទៅ ៨,០០០ នាក់បានបាត់បង់ជីវិត ហើយពី ៩,០០០ ទៅ ១៥,០០០ នាក់ទៀតត្រូវរងរបួស។

រយៈពេលមួយខែបន្ទាប់ពីសមរភូមិឌៀនបៀនភូត្រូវបាមបញ្ចប់ កងកម្លាំងបារាំងក៏ត្រូវជម្លាសចេញពីបន្ទាយអានឃេ ហើយក៏ត្រូវលួចវាយលុកដោយទ័ពវៀតមិញនៅក្នុងសមរភូមិច្រកម៉ាំងយ៉ាងនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ហើយបញ្ចប់ទៅវិញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា។ ជ័យជម្នះរបស់វៀតមិញនៅឌៀនបៀនភូបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់លទ្ធផលនៃសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវឆ្នាំ ១៩៥៤ ដែលបានប្រព្រឹត្តិធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា។ នៅខែសីហា, ប្រតិបត្តិការមាគ៌ាឆ្ពោះទៅរកសេរីភាពក៏ផ្តើមឡើងដោយក្នុងប្រតិបត្តិការនេះ គេបានជម្លៀសអ្នកកាតូលិកនិងប្រជាជនវៀតណាមមួយចំនួនឱ្យរត់គេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយពួកកុម្មុយនិស្តវៀតណាមខាងជើង។

សន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវ និងការបែកចែកប្រទេសវៀតណាម

ព័ត៌មាន​បន្ថែម: [[:សន្និសីទទីក្រុងហ្សឺណេវ ឆ្នាំ១៩៥៤]]

ទិដ្ឋភាពនៅឯសន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវ

សន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវនៃថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤ បានទទួលស្គាល់ខ្សែស្របទី១៧ ថាជា"ខ្សែកំណត់ព្រំដែនយោធាបណ្តោះអាសន្ន"ដោយបានបែកចែកប្រទេសវៀតណាមជាពីរ (ជាបណ្តោះអាសន្ន)៖ ភាគខាងជើង (លើខ្សែស្របទី១៧) គឺរដ្ឋកុម្មុយនិស្តវៀតណាមខាងជើង និងភាគខាងត្បូង (ក្រោមខ្សែស្របទី១៧) គឺវៀតណាមខាងត្បូងដែលគាំទ្រដោយលោកខាងលិច។

និស្សិតកំពុងធ្វើបាតុកម្មនៅទីក្រុងសៃហ្គនក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៦៤ នៅក្នុងពិធីគំរបខួបលើកទី១០ នៃសន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤។

ការចរចារវាងបារាំងនិងវៀតមិញបានចាប់ធ្វើឡើងនៅឯទីក្រុងហ្សឺណេវក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ១៩៥៤, ដែលពេលនោះ កងកម្លាំងសហភាពបារាំងនិងវៀតមិញបានកំពុងប្រយុទ្ធគ្នានៅក្នុងសមរភូមិឌៀនបៀនភូ។ នៅឯប្រទេសបារាំង លោកព្យែរ មិនដេសហ្រ្វង់ស៍ ដែលត្រូវជាអ្នកប្រឆាំងនឹងសង្គ្រាមនេះក៏បានឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥៤។ លោកបានសន្យាថានឹងខិតខំធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបញ្ឈប់សង្គ្រាមនេះឱ្យបាន ហើយត្រឹមតែរយៈពេលបួនខែប៉ុណ្ណោះ បទឈប់បាញ់ក៏ត្រូវបានចុះ៖

"ថ្ងៃនេះ វាអាចជាថ្ងៃដែលយើងរាល់គ្នាមកជួបជុំនៅទីនេះដើម្បីសន្តិភាព វាគឺជាសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ប្រទេសយើង (បារាំង) ជាយូរណាស់មកហើយ...ប្រហែលជាពីរបីឆ្នាំមកហើយ ការចរចាសម្របសម្រួលរកសន្តិភាពជាមួយនឹងគូប្រជែងហាក់ដូចជាជម្រើសចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំ សន្តិភាពនេះនឹងអាចជួយដល់ហិរញ្ញវត្ថុជាតិយើង និងសេដ្ឋកិច្ចជារួម។ សង្គ្រាមមួយនេះគឺជាបន្ទុកដែលប្រទេសយើងមិនអាចទ្រាំទ្របាន ហើយថ្ងៃនេះគឺជាការគំរាមកំហែងថ្មីមួយទៀតសម្រាប់ភាគីទាំងអស់៖ ប្រសិនបើជម្លោះនៅឥណ្ឌូចិនមិនត្រូវបានដោះស្រាយ — បានយ៉ាងឆាប់រហ័ស — ទេនោះ វានឹងអាចវិវត្តទៅជាសង្គ្រាមបង្ហូរឈាមគ្នាដ៏ឃោរឃៅ សង្គ្រាមអន្តរជាតិ ហើយអ្វីដែលអាក្រក់បំផុតនោះគឺការប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកបរិមាណូ។ ខ្ញុំចង់បានសន្តិភាព សន្តិភាពដែលអាចជួយដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសយើង។ សម្បីឥឡូវ ស្ថានភាពនៅឥណ្ឌូចិនត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋ ទាហាន និងអ្នកមួយចំនួននៅទីនេះ លះបង់និងលែងគាំទ្រទៅហើយ។ បារាំងនឹងមិនចាំបាច់ទទួលយកហើយនិង"មិនទទួលយក"ដំណោះស្រាយដែលមិនត្រូវនឹងផលប្រយោជន៍សំខាន់របស់ខ្លួននោះទេ។ ប្រទេសបារាំងនូវតែមានវត្តមានពីចម្ងាយ។ ទាំងសម្ព័ន្ធមិត្តនិងគូប្រជែងរបស់យើងគឺមិនត្រូវរក្សាការសង្ស័យអ្វីមកលើអត្ថន័យនៃការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើងឡើយ។ ការចរចាមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនៅឯក្រុងហ្សឺណេវ...ខ្ញុំបានសិក្សាពីរបាយការណ៍នេះយូរមកហើយ...និងបានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយនឹងអ្នកជំនាញខាងយោធានិងអ្នកការទូតរួចមកហើយ។ ការជឿជាក់របស់ខ្ញុំថាដំណោះស្រាយទំនាស់សន្តិភាពដែលអាចទៅរួចត្រូវបានបញ្ជាក់ហើយ។ ពីថ្ងៃនេះតទៅ បទឈប់បាញ់នឹងត្រូវមានការសម្របសម្រួលយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ រដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលខ្ញុំត្រៀមនឹងបង្កើតនេះ នឹងដោះស្រាយដោយខ្លួនឯង — ជាមួយនឹងគូប្រជែង — ដោយចំណាយពេល ៤ សប្តាហ៍ដើម្បីរងចាំការឆ្លើយតបពីពួកវា។ ថ្ងៃនេះគឺជាថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ហើយខ្ញុំនឹងបង្ហាញខ្លួនខ្ញុំនៅចំពោះមុខអ្នកមុនថ្ងៃទី២០ ខែកក្តដា...ប្រសិនបើគ្មានដំណោះស្រាយណាដែលគួរឱ្យពេញចិត្តនៅថ្ងៃនុះនោះទេ អ្នកនឹងរួចផុតពីកិច្ចសន្យាដែលអាចនឹងចងភ្ជាប់យើងឱ្យរួមគ្នាហើយរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្ញុំនឹងផ្តល់នូវវិស្ថាបនកម្មពីតំណែងទៅកាន់ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋ។"

កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងហ្សឺណេវបានសន្យាថានឹងធ្វើការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៦ ដើម្បីកំណត់រដ្ឋាភិបាលជាតិតែមួយសម្រាប់ប្រទេសវៀតណាម។ រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងរដ្ឋវៀតណាមទាំងពីរគឺមិនបានចុះហត្ថលេខាលើអ្វីនោះទេនៅក្នុងសន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវនោះ។

ទាក់ទងទៅនឹងសំណួរនៃការបង្រួបបង្រួមជាតិឡើងវិញ គណៈប្រតិភូវៀតណាមប្រឆាំងកុម្មុយនិស្តបានជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះការបែងចែកប្រទេសវៀតណាម ប៉ុន្តែការជំទាស់របស់ខ្លួនត្រូវបានបដិសេដក្រោយពីពួកបារាំងបានយល់ព្រមទទួលយកសំណើររបស់ប្រតិភូវៀតមិញម្នាក់ឈ្មោះប៉ាម វ៉ាន់ដុង។ ក្នុងសំណើរនោះគេបាននិយាយថា ការបង្រួបបង្រួមប្រទេសវៀតណាមនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅក្រោមការបោះឆ្នោតជាតិដោយមានការឃ្លាំមើលពី"គណៈកម្មការមូលដ្ឋាន"។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានជំទាស់ទៅនឹងសំណើរវៀតមិញដោយលើកឡើងនូវមតិមួយដែលគេច្រើនស្គាល់ថា"ផែនការអាមេរិក" ដោយមតិនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយវៀតណាមខាងត្បូង និងសហរាជាណាចក្រ។ ក្នុងមតិ (សំណើរ) របស់អាមេរិកបាននិយាយថា ការបោះឆ្នោតបង្រួបបង្រួមជាតិវៀតណាមនឹងត្រូវធ្វើឡើងដោយមានការឃ្លាំមើលពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែសំណើររបស់អាមេរិកនេះត្រូវបានបដិសេដដោយសហភាពសូវៀត។ ពេលកំពុងស្នាក់នៅប្រទេសបារាំង អតីតអធិរាជបាវ ដាយបានតែងតាំងលោកង៉ូ ឌិនយៀមធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃវៀតណាមខាងត្បូង។ ដោយមានការគាំទ្រពីអាមេរិក យៀមបានធ្វើប្រជាមតិមួយដើម្បីដកបាវ ដាយចេញពីអំណាចហើយបានប្រកាសខ្លួនលោកជាប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋវៀតណាម។

នៅពេលការបោះឆ្នោតមិនបានសម្រេចកើតឡើង កម្មាភិបាលវៀតមិញនៅវៀតណាមខាងត្បូងបាននាំគ្នាងើបឡើងធ្វើសកម្មភាពប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។ វៀតណាមខាងជើងបានចូលលុកលុយផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសឡាវដើម្បីបង្កើតជាផ្លូវចូលទៅផ្គត់ផ្គង់កងទ័ពនិងកម្មាភិបាលខ្លួននៅឯវៀតណាមខាងត្បូង ពេលនោះត្រូវបានគេស្គាល់ថារណសិរ្សរំដោះជាតិ។ សង្គ្រាមនេះក៏បានវិវត្តទៅជាសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី២ ដែលភាគច្រើនត្រូវបានគេស្គាល់ថាសង្គ្រាមវៀតណាម ហើយសម្រាប់ជនជាតិវៀតណាមវិញ គេច្រើននិយមហៅថាសង្គ្រាមអាមេរិក។

ស្ថានភាពផ្ទៃក្នុងប្រទេសបារាំង

រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃឆ្នាំ១៩៤៦ បានធ្វើឱ្យប្រទេសបារាំងក្លាយជាសាធារណរដ្ឋប្រកាន់សភា (សាធារណរដ្ឋទីបួន)។ ដោយសារតែបរិបទនយោបាយ បារាំងអាចមានស្ថេរភាពបានលុះត្រាតែត្រូវបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពរវាងគណបក្សធំៗចំនួនបីគឺ ចលនាសាធារណរដ្ឋប្រជាជន (ប្រជាធិបតេយ្យ) បក្សកុម្មុយនិស្តបារាំង (បកប) និងគណបក្សសង្គមនិយមឈ្មោះថាផ្នែកបារាំងនៃពលករអន្តរជាតិ (ផបពអ)។ សម្ព័ន្ធភាពនោះត្រូវបានគេស្គាល់ថា"ត្រីភាគីនិយម" (Tripartisme) ហើយសម្ព័ន្ធភាពនេះមានអត្ថិភាពរហូតដល់ត្រឹមខែឱសភា ឆ្នាំ១៩៤៧។ នៅពេលនោះ បារាំងបានជួបនូវវិបត្តិនយោបាយដែលជាហេតុនាំឱ្យមានការបណ្តេញចេញនូវពួកមន្រ្តីកុម្មុយនិស្តមួយចំនួនចេញពីអំណាច។ សង្គ្រាមត្រជាក់នៅបារាំងក៏ចាប់មានឡើងចាប់តាំងពីពេលនោះមក។ កត្តាខាងលើបានធ្វើឱ្យរបបថ្មីនោះចុះខ្សោយជាលំដាប់ព្រោះថាចលនាសំខាន់ៗចំនួនពីរនាពេលនោះគឺចលនាកុម្មុយនិស្តនិងបក្សពួកដឺហ្គោលត្រូវបានធ្លាក់ចេញពីអំណាច។

ដើម្បីបង្កើតបានជារដ្ឋាភិបាលមួយទៀត បក្សពួកស្តាំនិយមនិងឆ្វេងនិយមក៏បង្ខំខ្លួនចូលជាសម្ព័ន្ធភាពជាមួយគ្នាដោយមានការគាំទ្រពីរដ្ឋសភាជាតិ។ ជាលទ្ធផល អស្ថេរភាពនៅក្នុងសភាក៏កើតមានឡើងហើយនៅរវាងឆ្នាំ១៩៤៧ និងឆ្នាំ១៩៥៤ បារាំងបានផ្លាស់ប្តូរនាយករដ្ឋមន្រ្តីអស់ចំនួន ១៤ រូប។ ភាពចលាចលនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល (នៅអំឡុងសង្គ្រាម រដ្ឋាភិបាលបារាំងចំនួន ១៧ ផ្សេងៗគ្នាត្រូវបានបង្កើតឡើង) បានធ្វើឱ្យបារាំងមិនអាចផ្តោតទៅលើសង្គ្រាមបានតាមគោលការណ៍នយោបាយណាមួយនោះទេ។ ការចំណាយរបស់បារាំងមកលើសង្គ្រាមក៏ចាប់ថយឡើងៗ ហើយនៅត្រឹមឆ្នាំ១៩៥៤ ហិរញ្ញប្បទានប្រមាណ ៨០% នៃសង្គ្រាមគឺត្រូវបានផ្តល់ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីបន្តសង្គ្រាម។ នៅឆ្នាំ១៩៥២ សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវចំណាយប្រាក់ចំនួន ៣,០០០,០០០ ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ។

ចលនាប្រឆាំងនឹងសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនក៏ចាប់មានឡើងនៅក្នុងប្រទេសបារាំងដែលត្រូវជំរុញនិងគាំទ្រដោយបក្សកុម្មុយនិស្តបារាំង និងសមាគមអ្នកសកម្មប្រយុទ្ធមួយចំនួនដូចជា សហព័ន្ធការងារទូទៅ និងបញ្ញវន្តឆ្វេងនិយមមួយចំនួន។ ព្រឹត្តិការណ៍ដំបូងប្រហែលជាកើតមាននៅក្នុងរដ្ឋសភាជាតិនាថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៧ ខណៈពេលដែលអ្នកតំណាងកុម្មុយនិស្តមិនបានជំរុញគាំទ្រសកម្មភាពយោធានៅឥណ្ឌូចិន។ នៅឆ្នាំបន្ទាប់ កិច្ចប្រជុំស្តីពីសន្តិនិយមមួយក៏បានរៀបចំធ្វើឡើងដែលមានឈ្មោះថា"សមាជបក្សពួកសន្តិភាពពិភពលោកទី១" (1er Congrès Mondial des Partisans de la Paix) ហើយកម្មវិធីនោះបានចាប់ធ្វើឡើងពីថ្ងៃទី២៥–២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៨ នៅទីក្រុងប៉ារីសដោយមានលោកហ្រ្វេឌឺរិច ជូលីអូ‐គុយរីជាប្រធាន។

ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធកុម្មុយនិស្តវ័យក្មេងមួយចំនួនត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ពីការប្រព្រឹត្តិសកម្មភាពបំផ្លិចបំផ្លាញដូចជារឿងរ៉ាវរបស់ហេនរី ម៉ាទីន និងករណីរបស់អ្នកស្រីរេម៉ុងដេ ឌៀនដែលគាត់ត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីអ្នកស្រីនិងអ្នកសកម្មប្រយុទ្ធមួយចំនួនបានព្យាយាមបិទផ្លូវរថភ្លើងដើម្បីរារាំងកុំឱ្យរថភ្លើងដឹកសម្ភារៈសង្គ្រាមបន្តធ្វើដំណើរទៅដល់ឥណ្ឌូចិន។ សកម្មភាពស្រដៀងៗគ្នាជាមួយនឹងរថភ្លើងនេះបានកើតមានឡើងនៅតាមក្រុងមួយចំនួន សម្បីតែនៅប៉ារីសក៏មានដែរ។ គេបានរាយការណ៍ថានៅពេលខ្លះគ្រាប់បែកត្រូវបានផ្ទុះដោយឯកឯង ពួកគេបានថាក្រុមភ្នាក់ងារ បកប ប្រហែលជាជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងនេះហើយត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ។ សកម្មភាពទាំងនេះបានក្លាយជាបុព្វហេតុដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភមួយនៅឆ្នាំ១៩៥០ រហូតដល់ថ្នាក់សភាបារាំងបានចាប់ធ្វើការបោះឆ្នោតអនុម័តច្បាប់ប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពបំផ្លិចបំផ្លាញនៅចន្លោះថ្ងៃទី២–៨ ខែមីនា។ ភាពតានតឹងកាន់តែកើនឡើងៗនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរវាងអ្នកនយោបាយធម្មតានឹងអ្នកតំណាងកុម្មុយនិស្ត ហើយជាលទ្ធផល ក្រុមទាំងពីរបានស្រែកតវ៉ាគ្នាខ្លាំងៗនៅក្នុងសភាបន្ទាប់ពីអ្នកតំណាងកុម្មុយនិស្តបានស្រែកប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយនៅឥណ្ឌូចិន។ នៅថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា មន្រ្តីកុម្មុយនិស្តទាំងប៉ុន្មានត្រូវបានបណ្តេញចេញពីរដ្ឋាភិបាលដែលនាំឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីនិយមបានបញ្ចប់។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមក គឺនៅថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥០ មេដឹកនាំបក្សកុម្មុយនិស្តបារាំង លោកម៉ររីស តូរេសក៏បានធ្វើដំណើរទៅទីក្រុងមូស្គូ។

រឿងអាស្រូវខាងនយោបាយពីរបីបានកើតឡើងនាពេលនោះដូចជារឿងអាស្រូវស្តីអំពីរបាយការណ៍របស់លោកឧត្តមសេនីយ៍រីវើរ (Rapport Revers ) ជាដើម។ រឿងអាស្រូវខាងនយោបាយ–យោធាដែលកើតឡើងដំបូងត្រូវគេបានស្គាល់ថា"ព្រឹត្តិការណ៍នៃឧត្តមសេនីយ៍ (Affaire des Généraux) បានចាប់ផ្តើមពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤៩ រហូតដល់ខែវិឆ្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥០។ ជាលទ្ធផល លោកឧត្តមសេនីយ៍ហ្ស៊ក រីវើរត្រូវបានបណ្តេញចេញពីការងារនៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៤៩ ហើយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសង្គមនិយមម្នាក់គឺលោកជូល ម៉ុគ ត្រូវបានរដ្ឋសភានាំចូលតុលាការនៅថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥០។ រឿងអាស្រូវទីបីគឺរឿងនយោបាយ–ហិរញ្ញវត្ថុដែលទាក់ទងនឹងអំពើពុករលួយ ប្រាក់កាស និងការជួញដូរអាវុធរវាងកងទ័ពសហភាពបារាំងនឹងវៀតមិញ។ សង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូចិនក៏បានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ១៩៥៤ ប៉ុន្តែរឿងអាស្រូវសម្រាប់ប្រទេសបារាំងគឺនៅតែបន្ត ដោយលើកនេះគឺនៅអាល់ហ្សេរី។ បក្សកុម្មុយនិស្តបារាំងបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ដោយបានផ្គត់ផ្គង់រណសិរ្សរំដោះជាតិអាល់ហ្សេរីជាមួយនឹងឯកសារស៊ើបការសម្ងាត់ៗនិងជំនួញហិរញ្ញវត្ថុ។

នៅក្នុងព័ត៌មានបារាំង សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនត្រូវបានបង្ហាញជាការបន្តផ្ទាល់នៃសង្គ្រាមកូរ៉េដែលបារាំងបានចូលរួម៖ កងវរសេនាតូចបារាំងនៃ អសប ដែលបានបញ្ចូលទៅក្នុងអង្គភាពអាមេរិកនៅប្រទេសកូរ៉េក្រោយមកត្រូវបានបញ្ជូនមកប្រយុទ្ធបន្តនៅឯសមរភូមិច្រកម៉ាំងយ៉ាងនៅខែមិថុនា និងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៤។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយដែលបានថតនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៤ អតីតឧត្តមសេនីយ៍លោកម៉ាហ្សេល ប៊ីហ្គាត បានអះអាងថា"កំហុសដ៏ជ្រាលជ្រៅបំផុតមួយដែលប្រព្រឹត្តិធ្វើឡើងដោយបារាំងក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមទាំងនោះគឺការឃោសនាប្រាប់ថា អ្នកកំពុងតែតស៊ូដើម្បីសេរីភាព អ្នកកំពុងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត" ដូចនៅក្នុងសមរភូមិឌៀនបៀនភូអញ្ជឹង ដែលទាហានស្ម័គ្រចិត្តជាច្រើននាក់បានលះបង់ជីវិតរបស់ពួកគេ។ នៅថ្ងៃចុងក្រោយនៃសមរភូមិនោះ ទាហានបារាំងចំនួន ៦៥២ នាក់នៃកងទាហានទាំងអស់បានចេញទៅប្រយុទ្ធជាលើកដំបូងនិងជាលើកចុងក្រោយនៅក្នុងជីវិតរបស់ពួកគេដើម្បីគាំទ្រសហជីវិនគេនិងដើម្បី"សេរីភាព"។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៦១ សេចក្តីដោះសាដើម្បីបន្តសង្គ្រាមត្រជាក់ត្រូវបានលើកឡើងដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍មោរីស ឆាលថា"តើលោកអ្នកចង់ឱ្យក្រុងអាល់ហ្សែរក្លាយជារបស់សូវៀតនៅថ្ងៃស្អែកឬ?"។

ពីរបីម៉ោងបន្ទាប់ពីសហភាពបារាំងបានទទួលបរាជ័យនៅឌៀនបៀនភូក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៤ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោកចន ហ្វស្ទើរ ឌលស៍បានធ្វើសុន្ទរកថាផ្លូវការមួយដែលបរិយាយថា វាគឺជា"ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏គួរឱ្យខ្លោចផ្សាបំផុត" និង"ការឈរខិតខំប្រយុទ្ធរបស់ទាហានបារាំងនៅឌៀនបៀនភូអស់រយៈពេលជាងហាសិបប្រាំពីរថ្ងៃនិងយប់គឺជាទង្វើដ៏ក្លាហានបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត"។ ក្រោយមកទៀត លោកបានប្រកាសព្រមានចិនពីការផ្តល់ជំនួយរបស់ពួកគេទៅឱ្យវៀតមិញ ហើយលោកបានពន្យល់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនអាចធ្វើសកម្មភាពដោយបើកចំហបានទេដោយសារតែមានសម្ពាធពីអន្តរជាតិ ហើយចុងក្រោយលោកបានអំពាវនាវឱ្យ"ប្រជាជាតិទាំងឡាយដែលមានការព្រួយបារម្ភ"ចាំបាច់ចូល"រួបរួមគ្នាការពារប្រយុទ្ធ"ប្រឆាំងនឹង"ការឈ្លានពានរបស់ពួកកុម្មុយនិស្ត"។

ជ័យជម្នះរបស់វៀតមិញនៅក្នុងសង្គ្រាមនេះគឺមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដែលបានជម្រុញដល់ចលនាឯករាជ្យផ្សេងៗនៅតាមអាណានិគមរបស់បារាំងឱ្យងើបបម្រាស់ឡើងជាពិសេសគឺចលនា ររដ នៅអាល់ហ្សេរី។ សង្គ្រាមអាល់ហ្សេរីបានផ្ទុះឡើងនៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៤, ៦ ខែបន្ទាប់ពីសន្និសីទក្រុងហ្សឺណេវបានបញ្ចប់។ លោកប៊ិនយូឆេហ្វ ប៊ិងកេដាដែលក្រោយមកបានក្លាយជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ននៃសាធារណរដ្ឋអាល់ហ្សេរីបានកោតសរសើរចំពោះជ័យជម្នះរបស់វៀតមិញនៅឌៀនបៀនភូថា"មានឥទ្ធិពលជម្រុញលើកទឹកចិត្តអ្នកដែលគិតថាការបះបោរភ្លាមៗគឺជាយុទ្ធសាស្រ្តតែមួយគត់"។

ការចូលធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយសហភាពបារាំង

ព័ត៌មានបន្ថែម៖ សហភាពបារាំង

By 1946, France headed the French Union. As successive governments had forbidden the sending of metropolitan troops, the French Far East Expeditionary Corps (CEFEO) was created in March 1945. The Union gathered combatants from almost all French territories made of colonies, protectorates and associated states (Madagascar, Senegal, Tunisia, etc.) to fight in French Indochina, which was then occupied by the Japanese. About 325,000 of the 500,000 French troops were Indochinese, almost all of whom were used in conventional units.

The Afrique Occidentale Française (AOF) was a federation of African colonies. Senegalese and other African troops were sent to fight in Indochina. Some African alumni were trained in the Infantry Instruction Center no.2 (Centre d'Instruction de l'Infanterie no.2 ) located in southern Vietnam. Senegalese of the Colonial Artillery fought at the siege of Dien Bien Phu. As a French colony (later a full province), French Algeria sent local troops to Indochina including several RTA (Régiment de Tirailleurs Algériens ) light infantry battalions. Morocco was a French protectorate and sent troops to support the French effort in Indochina. Moroccan troops were part of light infantry RTMs (Régiment de Tirailleurs Marocains ) for "Moroccan Sharpshooters Regiment".

As a French protectorate, Bizerte, Tunisia, was a major French base. Tunisian troops, mostly RTT (Régiment de Tirailleurs Tunisiens ), were sent to Indochina. Part of French Indochina, then part of the French Union and later an associated state, Laos fought the communists along with French forces. The role played by Laotian troops in the conflict was depicted by veteran Pierre Schoendoerffer's famous 317th Platoon released in 1964. The French Indochina state of Cambodia played a significant role during the Indochina War through its infantrymen and paratroopers.

While Bảo Đại's State of Vietnam (formerly Annam, Tonkin, Cochinchine) had the Vietnamese National Army supporting the French forces, some minorities were trained and organized as regular battalions (mostly infantry tirailleurs ) that fought with French forces against the Việt Minh. The Tai Battalion 2 (BT2, 2e Bataillon Thai ) is famous for its desertion during the siege of Dien Bien Phu. Propaganda leaflets written in Tai and French sent by the Việt Minh were found in the deserted positions and trenches. Such deserters were called the Nam Yum rats by Bigeard during the siege, as they hid close to the Nam Yum river during the day and searched at night for supply drops. Another allied minority was the Muong people (Mường ). The 1st Muong Battalion (1er Bataillon Muong ) was awarded the Croix de guerre des TOE after the victorious battle of Vinh Yen in 1951. In the 1950s, the French established secret commando groups based on loyal montagnard ethnic minorities referred as "partisans" or "maquisards", called the Groupement de Commandos Mixtes Aéroportés (Composite Airborne Commando Group or GCMA), later renamed Groupement Mixte d'Intervention (GMI, or Mixed Intervention Group), directed by the SDECE counter-intelligence service. The SDECE's "Service Action" GCMA used both commando and guerrilla techniques and operated in intelligence and secret missions from 1950 to 1955. Declassified information about the GCMA include the name of its commander, famous Colonel Roger Trinquier, and a mission on April 30, 1954, when Jedburgh veteran Captain Sassi led the Mèo partisans of the GCMA Malo-Servan in Operation Condor during the siege of Dien Bien Phu. In 1951, Adjutant-Chief Vandenberghe from the 6th Colonial Infantry Regiment (6e RIC) created the "Commando Vanden" (aka "Black Tigers", aka "North Vietnam Commando #24") based in Nam Dinh. Recruits were volunteers from the Thổ people, Nung people and Miao people. This commando unit wore Việt Minh black uniforms to confuse the enemy and used techniques of the experienced Bo doi (Bộ đội , regular army) and Du Kich (guerrilla unit). Việt Minh prisoners were recruited in POW camps. The commando was awarded the Croix de guerre des TOE with palm in July 1951, however Vandenberghe was betrayed by a Việt Minh recruit, commander Nguien Tinh Khoi (308th Division's 56th Regiment), who assassinated him (and his Vietnamese fiancee) with external help on the night of January 5, 1952. Coolies and POWs known as PIM (Prisonniers Internés Militaires which is basically the same as POW) were civilians used by the army as logistical support personnel. During the battle of Dien Bien Phu, coolies were in charge of burying the corpses – the first days only, after they were abandoned hence a terrible smell according to veterans – and they had the dangerous job of gathering supply packets delivered in drop zones while the Việt Minh artillery was firing hard to destroy the crates. The Việt Minh also used thousands of coolies to carry the Chu-Luc (regional units) supplies and ammunition during assaults. The PIM were civilian males old enough to join Bảo Đại's army. They were captured in enemy controlled villages, and those who refused to join the State of Vietnam's army were considered prisoners or used as coolies to support a given regiment.

China supplied the Viet Minh with hundreds of Soviet-built GAZ-51 trucks in the 1950s.

One point that neither the Americans nor the French seemed to grasp, was the concept of sanctuary. As long as the revolutionaries who are fighting a guerilla war have a sanctuary, in which they can hide out, recoup after losses, and store supplies, it is almost impossible for any foreign enemy to ever destroy them. In the early 1950s, southern China was used as a sanctuary by Việt Minh guerrillas. Several hit and run ambushes were successfully operated against French Union convoys along the neighboring Route Coloniale 4 (RC 4) which was a major supply way in Tonkin (northern Vietnam). One of the most famous attack of this kind was the battle of Cao Bang. China supplied the Việt Minh guerrillas with food (thousands of tons of rice), money, medics, arms, ammunitions, artillery (24 guns were used at Dien Bien Phu) and other military equipment including a large part of material captured from Chiang Kai-shek's National Revolutionary Army during the Chinese Civil War. Evidences of the Chinese secret aid were found in caves during Operation Hirondelle in July 1953. 2,000 Chinese and Soviet Union military advisors trained the Việt Minh guerrilla to turn it into a full range army. On top of this China sent two artillery battalions at the siege of Dien Bien Phu on May 6, 1954. One operated 12 x 6 Katyusha rockets China and the Soviet Union were the first nations to recognize North Vietnam.

The Soviet Union was the other ally of the Việt Minh supplying GAZ trucks, truck engines, fuel, tires, arms (thousands of Skoda light machine guns), all kind of ammunitions, anti-aircraft guns (4 x 37 mm type) and cigarettes. During Operation Hirondelle, the French Union paratroopers captured and destroyed tons of Soviet supply in the Ky Lua area. According to General Giap, the Viet Minh used 400 GAZ-51 soviet-built trucks at the battle of Dien Bien Phu. Using highly effective camouflage, the French Union reconnaissance planes were not able to notice them. On May 6, 1954 during the siege, Katyusha were successfully used against the outpost. Together with China, the Soviet Union sent 2,000 military advisors to train the Viet Minh and turn it into a fully organized army. The Soviet Union and China the were first nations to recognize Ho Chi Minh's North Vietnam.

ការចូលធ្វើអន្តរាគមន៍ពីបរទេស

Mutual Defense Assistance Act (1950–1954)

Anti-communist Vietnamese refugees moving from a French LSM landing ship to the USS Montague during Operation Passage to Freedom in 1954.

At the beginning of the war, the U.S. was neutral in the conflict because of opposition to imperialism and consequently to help colonial empires regain their power and influence, because the Việt Minh had recently been their allies, and because most of its attention was focused on Europe where Winston Churchill argued an Iron Curtain had fallen.

Then the U.S. government gradually began supporting the French in their war effort, primarily through Mutual Defense Assistance Act, as a means of stabilizing the French Fourth Republic in which the French Communist Party was a significant political force. A dramatic shift occurred in American policy after the victory of Mao Zedong's Communist Party of China in the Chinese Civil War. By 1949, however, the United States became concerned about the spread of communism in Asia, particularly following the end of the Chinese Civil War, and began to strongly support the French as the two countries were bound by the Cold War Mutual Defense Programme. After the Moch–Marshall meeting of September 23, 1950, in Washington, the United States started to support the French Union effort politically, logistically and financially. Officially, US involvement did not include use of armed force. However, recently it has been discovered that undercover (CAT) -or not- US Air Force pilots flew to support the French during Operation Castor in November 1953. Two US pilots were killed in action during the siege of Dien Bien Phu the following year. These facts were declassified and made public more than 50 years after the events, in 2005 during the Légion d'honneur award ceremony by the French ambassador in Washington.

In May 1950, after the capture of Hainan island by Chinese Communist forces, U.S. President Harry S. Truman began covertly authorizing direct financial assistance to the French, and on June 27, 1950, after the outbreak of the Korean War, announced publicly that the U.S. was doing so. It was feared in Washington that if Ho were to win the war, with his ties to the Soviet Union, he would establish a puppet state with Moscow with the Soviets ultimately controlling Vietnamese affairs. The prospect of a communist dominated Southeast Asia was enough to spur the U.S. to support France, so that the spread of Soviet-allied communism could be contained.

On June 30, 1950, the first U.S. supplies for Indochina were delivered. In September, Truman sent the Military Assistance Advisory Group (MAAG) to Indochina to assist the French. Later, in 1954, U.S. President Dwight D. Eisenhower explained the escalation risk, introducing what he referred to as the "domino principle", which eventually became the concept of Domino theory. During the Korean War, the conflict in Vietnam was also seen as part of a broader proxy war with China and the USSR in Asia.

US Navy assistance (1951–1954)

Bois Belleau (aka [126]) transferred to France in 1953.

The USS Windham Bay delivered Grumman F8F Bearcat fighter aircraft to Saigon on January 26, 1951.

On March 2 of that year, the United States Navy transferred the USS Agenor (ARL-3) (LST 490) to the French navy in Indochina in accordance with the MAAG-led MAP. Renamed RFS Vulcain (A-656), she was used in Operation Hirondelle in 1953. The USS Sitkoh Bay carrier delivered Grumman F8F Bearcat aircraft to Saigon on March 26, 1951. During September 1953, the USS Belleau Wood (renamed Bois Belleau ) was lent to France and sent to French Indochina to replace the Arromanches . She was used to support delta defenders in the Halong Bay operation in May 1954. In August, she joined the Franco-American evacuation operation called "Passage to Freedom ".

The same month, the United States delivered additional aircraft, again using the USS Windham Bay . On April 18, 1954, during the siege of Dien Bien Phu, the USS Saipan delivered 25 Korean War AU-1 Corsair aircraft for use by the French Aeronavale in supporting the besieged garrison.

US Air Force assistance (1952–1954)

A 1952 F4U-7 Corsair of the 14.F flotilla who fought at Dien Bien Phu.

A total of 94 F4U-7s were built for the Aeronavale in 1952, with the last of the batch, the final Corsair built, rolled out in December 1952. The F4U-7s were actually purchased by the U.S. Navy and passed on to the Aeronavale through the U.S. Military Assistance Program (MAP). They were supplemented by 25 ex-U.S.MC AU-1s (previously used in the Korean War) and moved from Yokosuka, Japan to Tourane Air Base (Da Nang), Vietnam in April 1952. US Air Force assistance followed in November 1953 when the French commander in Indochina, General Navarre, asked General McCarty, commander of the Combat Cargo Division, for 12 Fairchild C-119 for Operation Castor at Dien Bien Phu. The USAF also provided C-124 Globemasters to transport French paratroop reinforcements to Indochina.

On March 3, 1954, twelve C-119s of the 483rd Troop Carrier Wing ("Packet Rats") based at Ashiya, Japan, were painted with France's insignia and loaned to France with 24 CIA pilots for short term use. Maintenance was carried out by the US Air Force and airlift operations were commanded by McCarty.

Central Intelligence Agency covert operations (1954)

France-marked USAF C-119 flown by CIA pilots over Dien Bien Phu in 1954.

Twenty four CIA (CAT) pilots supplied the French Union garrison during the siege of Dien Bien Phu by airlifting paratroopers, ammunition, artillery pieces, tons of barbed wire, medics and other military material. With the reducing DZ areas, night operations and anti-aircraft artillery assaults, many of the "packets" fell into Việt Minh hands. The 37 CIA pilots completed 682 airdrops under anti-aircraft fire between March 13 and May. 6 Two CAT pilots, Wallace Bufford and James B. McGovern, Jr. were killed in action when their Fairchild C-119 Flying Boxcar was shot down on May 6, 1954 . The ceasefire began on May 7 at 5:00 pm under Hanoi-based General Cogny's orders. On February 25, 2005, the French ambassador to the United States, Jean-David Levitte, awarded the seven remaining CIA pilots with the Légion d'honneur.

Operation Passage to Freedom (1954)

អត្ថបទដើម: Operation Passage to Freedom

In August 1954, in support to the French navy and the merchant navy, the U.S. Navy launched Operation Passage to Freedom and sent hundreds of ships, including USS Montague, in order to evacuate non-communist – especially Catholic Vietnamese refugees from North Vietnam following the July 20, 1954 armistice and partition of Vietnam. Around 450,000 Vietnamese civilians were transported from North to South during this period, with around one tenth of that number moving in the opposite direction.

ក្នុងវប្បធម៌

French Indochina medal, law of August 1, 1953.

Although a kind of taboo in France, "the dirty war" has been featured in various films, books and songs. Since its declasification in the 2000s television documentaries have been released using new perspectives about the U.S. covert involvement and open critics about the French propaganda used during wartime.

Famous Communist propagandist Roman Karmen was in charge of the media exploitation of the battle of Dien Bien Phu. In his documentary, Vietnam (Вьетнам, 1955), he staged the famous scene with the raising of the Viet Minh flag over de Castries' bunker which is similar to the one he staged over the Berlin Reichstag roof during World War II (Берлин , 1945) and the "S" shaped POW column marching after the battle, where he used the same optical technique he experimented before when he staged the German prisoners after the Siege of Leningrad (Ленинград в борьбе , 1942) and the Battle of Moscow (Разгром немецких войск под Москвой , 1942).

Hollywood made a film about Dien Bien Phu in 1955, Jump Into Hell , directed by David Butler and scripted by Irving Wallace, before his fame as a bestselling novelist. Hollywood also made several films about the war, Robert Florey's Rogue's Regiment (1948). Samuel Fuller's China Gate (1957). and James Clavell's Five Gates to Hell (1959).

The first French movie about the war, Shock Patrol (Patrouille de Choc ) aka Patrol Without Hope (Patrouille Sans Espoir ) by Claude Bernard-Aubert, came out in 1956. The French censor cut some violent scenes and made the director change the end of his movie which was seen as "too pessismistic ". Léo Joannon's film Fort du Fou (Fort of the Mad)/Outpost in Indochina was released in 1963. Another film was The 317th Platoon (La 317ème Section ) was released in 1964, it was directed by Indochina War (and siege of Dien Bien Phu) veteran Pierre Schoendoerffer. Schoendoerffer has since become a media specialist about the Indochina War and has focused his production on realistic war movies. He was cameraman for the army ("Cinematographic Service of the Armies", SCA) during his duty time, moreover as he had covered the Vietnam War he released The Anderson Platoon , which won the Academy Award for Documentary Feature.

Graham Greene's novel The Quiet American takes place during this war.

មើលផងដែរ

• Japanese Invasion of French Indochina
• French-Thai War
• Second Japanese Campaign in French Indochina
• Indochina Wars
• North Vietnamese invasion of Laos
• Second Indochina War
• Third Indochina War
• Cambodian-Vietnamese War
• Pathet Lao
• United Issarak Front

ឯកសារយោង

• Buttinger, Joseph (1972). A dragon defiant: a short history of Vietnam. Praeger. 
• Chaliand, Gérard. 1982. Guerrilla Strategies: An Historical Anthology from the Long March to Afghanistan , California. ISBN 0-520-04443-6
• Chen Jian. 1993. "China and the First Indo-China War, 1950–54", The China Quarterly , No. 133. (Mar., 1993), pp. 85–110. London: School of Oriental and African Studies.
• Cogan, Charles G. 2000. "L'attitude des États-Unis à l'égard de la guerre d'Indochine" in Vaïsse (2000: 51–88).
• Devillers, Philippe; Lacouture, Jean (1969). End of a war; Indochina, 1954. Praeger. 
• Dunstan, Simon. ២០០៤ Vietnam Tracks: Armor in Battle 1945–75 , Osprey Publishing. ISBN 1-84176-833-2
• Fall, Bernard B. (1967). Hell in a very small place: the siege of Dien Bien Phu. Lippincott. 
• Fall, Bernard. 1994. Street Without Joy , Stackpole Books. ISBN 0-8117-1700-3
• Fall, Bernard B. (1963). The two Viet-Nams: a political and military analysis. Praeger. 
• Giap, Vo Nguyen. 1971. The Military Art of People's War . Modern Reader, New York & London. ISBN 0-85345-193-1
• Hammer, Ellen Joy (1954). The struggle for Indochina. Stanford University Press. 
• Humphries, James. F. 1999. Through the Valley: Vietnam, 1967–1968 , Lynne Rienner Publishers. ISBN 1-55587-821-0
• Perkins, Mandaley. Hanoi, adieu: A bittersweet memoir of French Indochina. Sydney: Harper Perennial, 2006. ISBN 9780-7322-8197-7, ISBN 0-7322-8197-0
• Roy, Jules (1963). The battle of Dienbienphu. Pyramid Books. 
• Summers, JR., Harry G. Historical Atlas of the Vietnam War. New York: Houghton Mifflin, 1995. ISBN 0-395-72223-3
• Thi, Lam Quang. 2002. The Twenty-Five Year Century: A South Vietnamese General Remembers the Indochina War to the Fall of Saigon , University of North Texas. ISBN 1-57441-143-8
• Vaïsse, Maurice (editor). 2000. L'Armée française dans la guerre d'Indochine (1946–1954) . Editions Complexe, Paris. ISBN 978-2-87027-810-9
• Wiest, Andrew (editor). Rolling Thunder in a Gentle Land. Oxford: Osprey Publishing, 2006. ISBN 978-1-84693-020-6
• Windrow, Martin. 1998. The French Indochina War, 1946–1954 , Osprey. ISBN 1-85532-789-9
• Windrow, Martin. ២០០៤ The Last Valley . Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0-306-81386-6

អត្ថបទបន្ថែមទៀត

• Pescali, Piergiorgio (2010). Indocina. Bologna: Emil. ល.ស.ប.អ. 978-88-9602-642-7. 

តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ

• Pentagon Papers, Chapter 2 Archived 2011-08-06 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
• Vietnam: The Impossible War
• Fall, Bernard B. Street Without Joy: The French Debacle In Indochina
• ANAPI's official website Archived 2007-09-28 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. (National Association of Former POWs in Indochina)
• Hanoi upon the army's return in victory (bicycles demystified) Viet Nam Portal
• (បារាំង) Photos about the First War of Indochina (French Defense Archives) Archived 2018-10-11 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. (ECPAD)