ឆេក

សាធារណរដ្ឋឆេក
ទង់ Greater coat of arms
បាវចនា:  (language?) "Truth prevails"
បទភ្លេង:  [Kde domov můj]   () Where is my home
ទីតាំងthe  ឆេក  (dark green) – ក្នុងអឺរ៉ុប  (green & dark grey) – in សភាពអឺរ៉ុប  (green)  —  [សញ្ញាផែនទី]
ធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត		Prague
Official language		ភាសាឆេក
Officially recognised languages		List Slovak German Polish Belarusian Bulgarian Croatian Greek Hungarian Romani Russian Rusyn Serbian Ukrainian Vietnamese
ក្រុម​ជនជាតិ​ភាគ​តិច (2016)		64.3% ឆេក 25.3% មិនបញ្ជាក់ 5.0% Moravians 1.4% ស្លូវ៉ាគី 1.0% អ៊ុយក្រែន 3.0% ផ្សេងៗ
សាសនា		44.7% មិនបញ្ជាក់ 34.5% មិនជឿសាសនា 10.5% កាតូលិក 2.1% គ្រិស្តបរិស័ទ និកាយផ្សេង 0.7% សាសនាដទៃ
ប្រជានាម		Czech
រដ្ឋាភិបាល		Unitary parliamentary constitutional republic
-	President	Miloš Zeman
-	Prime Minister	Andrej Babiš
នីតិបញ្ញត្តិ		Parliament
-	សភាជាន់ខ្ពស់	Senate
-	សភាជាន់ទាប	Chamber of Deputies
Establishment history
-	Duchy of Bohemia (1002-1806 Part of the Holy Roman Empire )	c. 870
-	Kingdom of Bohemia (1815-1866 Part of the German Confederation )	1198
-	Czechoslovakia (Independence from Austria-Hungary)	28 October 1918
-	Federalization of Czechoslovakia (Czech Socialist Republic)	1 January 1969
-	Czech Republic became independent	1 January 1993
-	Joined the European Union	1 May 2004
ផ្ទៃដី
-	សរុប	78.866 គ.ម.២ (115th) 30.450 ម៉ាយការ៉េ
-	ទឹក (%)	2
ប្រជាជន
-	ការ​ប៉ាន់​ស្មាន	10,610,947 (84th)
-	ជំរឿន 2011	10,436,560
-	សន្ទភាព	134/គម២ (87th) 341/ម៉ាយ​ការ៉េ
ផសស (យអទ)		ការ​ប៉ាន់​ស្មាន 2019
-	សរុប	$417 billion (50th)
-	ក្នុង​ម្នាក់	$39,337 (39th)
ផសស  (មធ្យម)		ការ​ប៉ាន់​ស្មាន 2019
-	សរុប	$264 billion (49th)
-	ក្នុងម្នាក់	$24,938 (41st)
ជីនី (2015)		25.0 ទាប · 5th
លអម (2017)		0.888 ខ្ពស់​ណាស់ · 27th
រូបិយបណ្ណ		Czech koruna (CZK)
តំបន់​ម៉ោង		CET (មសស+1)
-	Summer (DST)	CEST (មសស+2)
បើកបរ​ប្រកាន់		right
ក្រមហៅទូរសព្ទ		+420b
Patron saint		St. Wenceslaus
ISO 3166 code		CZ
វថកអន្តរជាល		.czc
ក.	The question is rhetorical, implying "those places where my homeland lies".
ខ.	Code 42 was shared with Slovakia until 1997.
គ.	Also .eu, shared with other European Union member states.

ឆេក ឬសាធារណរដ្ឋឆេក គឺជាប្រទេសដែលមិនមានសមុទ្រមួយនៅតំបន់អឺរ៉ុបកណ្ដាល ដែលមានព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់នឹងអាល្លឺម៉ង់ ខាងត្បូងជាប់នឹងអូទ្រីស ខាងកើតជាប់នឹងស្លូវ៉ាគី និងខាងជើងឈៀងខាងកើតជាប់នឹងប៉ូឡូញ។ ប្រទេសនេះមានផ្ទៃដី ៧៨ ៨៦៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជន ១០.៦ លាននាក់។ រដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសនេះគឺ ប្រាក (Prague)។

សាធារណរដ្ឋឆេកជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ខ្លាំងមួយលើគ្រប់វិស័យ។ វាត្រូវបានគេចាត់ថ្នាក់ថាជាប្រទេសមានសន្តិភាពលំដាប់ទី៦ក្នុងពិភពលោក និងមានចំនួនប្រជាជនមិនជឿលើសាសនាច្រើន។

ឆេកជាអតីតផ្នែកមួយនៃឆេកូស្លូវ៉ាគី។ វាបានប្រកាសឯករាជ្យជាផ្លូវការនៅថ្ងៃ ១ មករា ១៩៩៣។

ប្រវត្តិ

ប្រធានាធិបតីទី១របស់ឆេក លោកVáclav Havel

កាលជាផ្នែកមួយនៃ ឆេកូស្លូវ៉ាគី គឺមានទាហានឆេកប្រហែល ១.៤លាននាក់បានប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១ ដែលក្នុងនោះមានទាហានស្លាប់ប្រហែល ១៥០ ០០០ នាក់។

ក្នុងខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ១៩៨៩ ឆេកូស្លូវ៉ាគីស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញដោយសារបដិវត្តន៍ Velvet Revolution ដែលដឹកនាំដោយ Václav Havel ។ ពីឆ្នាំ១៩៩១ ដល់ចុងឆ្នាំ១៩៩២ ឆេកជាផ្នែកមួយនៃឆេកូស្លូវ៉ាគី លុះដល់ប្រកាសឯករាជ្យនាថ្ងៃទី១ មករាឆ្នាំ១៩៩៣ មក ប្រទេសនេះបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនចូលជាអង្គការផ្សេងៗ។ ឧទាហរណ៍ ឆេកបានចូលជាសមាជិក Visegrád Group រួចចូលជាសមាជិក NATO នៅថ្ងៃ១២ មីនា ១៩៩៩ និងជាសហភាពអឺរ៉ុបនៅថ្ងៃ១ ឧសភា ២០០៤។

ភូមិសាស្ត្រ

សាធារណរដ្ឋឆេក មានទីតាំងស្ថិតនៅកូអរដោនេរវាងរយៈបណ្ដោយខាងជើង ៤៨°និង៥១° និងរយៈទទឹងខាងកើត ១២°និង១៩°។

ទឹកដែលចេញពីសាធារណរដ្ឋឆេក ហូរទៅកាន់សមុទ្របីផ្សេងគ្នាគឺ សមុទ្រខាងជើង សមុទ្របាល់ទិក និងសមុទ្រខ្មៅ។

ប្រទេសនេះមានឧទ្យានជាតិចំនួន៤ គឺ ឧទ្យាន Krkonoše ឧទ្យាន Šumava ឧទ្យាន Podyjí ឧទ្យាន Bohemian Switzerland ។

Temperate deciduous forest in Křivoklátsko Protected Landscape Area

Rolling hills of Králický Sněžník in northern Czech Republic

Bohemian Forest foothills and Kašperk castle, southern Bohemia

Berounka river valley in western Bohemia

Beskids mountains in eastern Moravia

អាកាសធាតុ

Moravian-Silesian Beskids

អាកាសធាតុនៅប្រទេសឆេកមានការខុសគ្នាខ្លាំងរវាងរដូវក្ដៅ និងរដូវរងា។

តំបន់ដែលសើមបំផុតគឺស្ថិតនៅតំបន់ Bílý Potok ស្ថិតនៅជួរភ្នំ Jizera Mountains ហើយតំបន់ដែលក្ដៅបំផុតគឺចាប់ពីតំបន់ Louny District ដល់ភាគពាយព្យទីក្រុងប្រាក (Prague)។ ភ្នំដែលខ្ពស់ជាងគេក្នុងប្រទេសនេះគឺ ភ្នំ Sněžka (មានកម្ពស់ 1,603 ម ឬ 5,259 ហ្វីត) ដែលមានសីតុណ្ហភាពជាមធ្យម −0.4 °C។ ចំណែកឯតំបន់ដែលមានរយៈកម្ពស់ទាបជាងគេគឺ South Moravian Region ដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ត្រឹម 10 °C ។

ខែដែលត្រជាក់បំផុតក្នុងប្រទេសនេះគឺខែមករា បន្ទាប់មកគឺខែកុម្ភៈ និងខែធ្នូ។ នៅរដូវក្ដៅ សីតុណ្ហភាពជាមធ្យមគឺចន្លោះពី 20 °C ទៅ 30 °C ។ រដូវក្ដៅក្នុងប្រទេសនេះក៏មានលាយឡំ ដោយភ្លៀងនិងព្យុះផងដែរ។ សីតុណ្ហភាពត្រជាក់បំផុតធ្លាប់កើតឡើងនៅជិតទីក្រុង České Budějovice ក្នុងឆ្នាំ 1929 ក្នុងកម្រិត −42.2 °C ហើយសីតុណ្ហភាពក្ដៅបំផុតធ្លាប់កើតឡើងនៅទីប្រជុំជន Dobřichovice ក្នុងឆ្នាំ២០១២ ក្នុងកម្រិត 40.4 °C ។

ភ្លៀងភាគច្រើនធ្លាក់នៅក្នុងរដូវក្ដៅ។

ទំនាក់ទំនងបរទេស

Visa-free entry countries for Czech citizens in green, EU in blue (see citizenship of the European Union)

សាធារណរដ្ឋឆេកត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលសុវត្ថិភាពបំផុតលេខរៀងទី៧។ យោងទៅតាម Henley & Partners Visa Restrictions Index ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប្រជាជនឆេកអាចស្នើរសុំ Visa ដោយសេរីទៅកាន់ប្រទេសចំនួន១៧៣។ ស្ថានទូតភាគច្រើនមានទីតាំងស្ថិតក្នុងរដ្ឋធានីប្រាក។ យោងទៅតាម World Tourism Organization បានចាត់ថ្នាក់លិខិតឆ្លងដែនឆេកក្នុងលេខរៀងទី២៤។

ប្រធានាធិបតី និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសមានតួនាទីចំបងក្នុងការកំណត់គោលការណ៍ការបរទេសរបស់ប្រទេស។

ប្រទេសនេះមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេស ស្លូវ៉ាគី ប៉ូឡូញ ហុងគ្រី និងសមាជិកនៃ Visegrad Group ព្រមទាំងប្រទេស អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីស្រាអែល សហរដ្ឋអាមេរិក និងសភាពអឺរ៉ុប។

ឆែកបានគាំទ្រអ្នកប្រឆាំងនៅ ប្រទេសបេឡារុស្ស ម៉ូស្លាវី មីយ៉ាន់ម៉ា និងគុយបា។

បំនែងចែករដ្ឋបាល

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០០ មក ប្រទេសឆេកបានបែងចែកជា១៣ តំបន់ និងរដ្ឋធានី១។ តំបន់នីមួយៗមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសភាផ្ទាល់ខ្លួន។

Map of the Czech Republic with traditional regions and current administrative regions

Map with districts

Licence plate letter	ឈ្មោះតំបន់ ជាភាសាអង់គ្លេស	ឈ្មោះតំបន់e ជាភាសាឆេក	Administrative seat	ចំនួនប្រជាជន (ប៉ាន់ស្មានក្នុងឆ្នាំ 2004)	ចំនួនប្រជាជន (ប៉ាន់ស្មានក្នុងឆ្នាំ 2011)
A	Prague a	Hlavní město Praha	n/a	1,170,571	1,268,796
S	Central Bohemian Region	Středočeský kraj	Pragueb	1,144,071	1,289,211
C	South Bohemian Region	Jihočeský kraj	České Budějovice	625,712	628,336
P	Plzeň Region	Plzeňský kraj	Plzeň	549,618	570,401
K	Karlovy Vary Region	Karlovarský kraj	Karlovy Vary	304,588	295,595
U	Ústí nad Labem Region	Ústecký kraj	Ústí nad Labem	822,133	835,814
L	Liberec Region	Liberecký kraj	Liberec	427,563	432,439
H	Hradec Králové Region	Královéhradecký kraj	Hradec Králové	547,296	547,916
E	Pardubice Region	Pardubický kraj	Pardubice	505,285	511,627
M	Olomouc Region	Olomoucký kraj	Olomouc	635,126	628,427
T	Moravian-Silesian Region	Moravskoslezský kraj	Ostrava	1,257,554	1,205,834
B	South Moravian Region	Jihomoravský kraj	Brno	1,123,201	1,163,508
Z	Zlín Region	Zlínský kraj	Zlín	590,706	579,944
J	Vysočina Region	Kraj Vysočina	Jihlava	517,153	505,565

^a Capital city.
^b Office location.

ទេសចរណ៍

ទីក្រុងប្រាកជាទីក្រុងដែលមានអ្នកទៅលេងច្រើនទី៥ ក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបបន្ទាប់ពីទីក្រុង ឡុងដ៍ ប៉ារីស អ៊ីស្តានប៊ុល និងរ៉ូម។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០១ វិស័យទេសចរណ៍រកចំណូលបាន ១១៨ពាន់លានកូរ៉ូណា (ប្រហែលជា 5.2 ពាន់លានដុល្លារ) ។ ទីក្រុងប្រាកជាទីក្រុងដែលមានសុវត្ថិភាព ព្រោះមានអត្រាឧក្រិដ្ឋកម្មទាប។

ប្រទេសនេះត្រូវបានគេស្គាល់ច្រើនដោយសារមានសារមន្ទីរផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន។ ឆេកមានពិធីបុណ្យជាច្រើនទាក់ទងនឹងស្រាបៀរដូចជា Czech Beer Festival(ពិធីបុណ្យស្រាបៀរធំបំផុត ជាធម្មតាមានរយៈពេល១៧ថ្ងៃ និងធ្វើឡើងរៀងរាល់ខែឧសភាក្នុងទីក្រុងប្រាក) The Olomoucký pivní festival (នៅ Olomouc) និង Slavnosti piva v Českých Budějovicích (នៅ České Budějovice) ។

សាសនា

ឆេកស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនតិចបំផុតជឿលើសាសនា។

យោងតាមការជំរឿនក្នុងឆ្នាំ២០១១នោះ ប្រជាជន 34% មិនជឿលើសាសនា 10.3% ជឿលើកាតូលិក 0.8% កាន់ Protestant និង 9% ទៀតគោរពសាសនាដទៃផ្សេងទៀត។ 45% នៃប្រជាជនឆេកមិនប្រាប់ពីសាសនារបស់ពួកគេ ។