ឆេក

ពីវិគីភីឌា
Jump to navigation Jump to search
សាធារណរដ្ឋឆេក
Flag of the Czech Republic.svg
ទង់ជាតិ
បាវចនា: "Pravda vítězí" (language?)
"Truth prevails"
ភ្លេងជាតិ: 
{{ផែនទីរូបភាព/{{{image_loc_map}}}|Image=EU-Czechia.svg|Dimension=center|240px|Alt=}}
ធានី
និង ទីក្រុងធំបំផុត
Prague
50°05′N 14°28′E / 50.083°N 14.467°E / 50.083; 14.467
Official languageភាសាឆេក[១]
Officially recognised languages[២][៣]
ក្រុមជនជាតិ
(ឆ្នាំ 2016[៤][៥])
សាសនា
(ឆ្នាំ 2011)[៦]
  • 44.7% មិនបញ្ជាក់
  • 34.5% មិនជឿសាសនា
  • 10.5% កាតូលិក
  • 2.1% គ្រិស្តបរិស័ទ និកាយផ្សេង
  • 0.7% សាសនាដទៃ
Unitary parliamentary
constitutional republic
▪ President
Miloš Zeman
Andrej Babiš
នីតិប្បញ្ញត្តិParliament
Senate
Chamber of Deputies
Establishment history
▪ Duchy of Bohemia
(1002-1806 Part of the Holy Roman Empire )
c. 870
▪ Kingdom of Bohemia
(1815-1866 Part of the German Confederation )
1198
▪ Czechoslovakia
(Independence from
Austria-Hungary)
28 October 1918
1 January 1969
▪ Czech Republic became independent
1 January 1993
1 May 2004
ក្រឡាផ្ទៃ
▪ ផ្ទៃសរុប
 គ.ម2   (115th)
▪ ផ្ទៃទឹក (%)
2
ប្រជាជន
▪ ប៉ាន់ស្មាន
10,610,947 (84th)
▪ ជំរឿន (ឆ្នាំ 2011)
10,436,560[៧]
134 នាក់/គ.ម2   (87th)
GDP (PPP)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ 2019)
▪ សរុប
$417 billion[៨] (50th)
▪ ក្នុងម្នាក់
$39,337[៨] (39th)
GDP (ចារឹក)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ 2019)
▪ សរុប
$264 billion[៨] (49th)
▪ ក្នុងម្នាក់
$24,938[៨] (41st)
ជីនី (2015)positive decrease 25.0[៩]
ទាប · 5th
HDI (2017)increase 0.888[១០]
ខ្ពស់ណាស់ · 27th
រូបិយវត្ថុCzech koruna (CZK)
ល្វែងម៉ោងUTC+1 (CET)
▪ រដូវក្តៅ (DST)
UTC+2 (CEST)
ទិសចរាចរណ៍right
ក្រមហៅទូរស័ព្ទ+420b
ក្រម ISO 3166CZ
ដែនកម្រិតកំពូល.czc
  1. The question is rhetorical, implying "those places where my homeland lies".
  2. Code 42 was shared with Slovakia until 1997.
  3. Also .eu, shared with other European Union member states.


ឆេក ឬសាធារណរដ្ឋឆេក គឺជាប្រទេសដែលមិនមានសមុទ្រមួយនៅតំបន់អឺរ៉ុបកណ្ដាល ដែលមានព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់នឹងអាល្លឺម៉ង់ ខាងត្បូងជាប់នឹងអូទ្រីស ខាងកើតជាប់នឹងស្លូវ៉ាគី និងខាងជើងឈៀងខាងកើតជាប់នឹងប៉ូឡូញ។ [១១]ប្រទេសនេះមានផ្ទៃដី ៧៨ ៨៦៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជន ១០.៦ លាននាក់។ រដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសនេះគឺ ប្រាក (Prague)។

សាធារណរដ្ឋឆេកជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ខ្លាំងមួយលើគ្រប់វិស័យ។ វាត្រូវបានគេចាត់ថ្នាក់ថាជាប្រទេសមានសន្តិភាពលំដាប់ទី៦ក្នុងពិភពលោក និងមានចំនួនប្រជាជនមិនជឿលើសាសនាច្រើន។

ឆេកជាអតីតផ្នែកមួយនៃឆេកូស្លូវ៉ាគី។ វាបានប្រកាសឯករាជ្យជាផ្លូវការនៅថ្ងៃ ១ មករា ១៩៩៣។

ប្រវត្តិ[កែប្រែ]

ប្រធានាធិបតីទី១របស់ឆេក លោកVáclav Havel

កាលជាផ្នែកមួយនៃ ឆេកូស្លូវ៉ាគី គឺមានទាហានឆេកប្រហែល ១.៤លាននាក់បានប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១ ដែលក្នុងនោះមានទាហានស្លាប់ប្រហែល ១៥០ ០០០ នាក់។

ក្នុងខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ១៩៨៩ ឆេកូស្លូវ៉ាគីស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញដោយសារបដិវត្តន៍ Velvet Revolution ដែលដឹកនាំដោយ Václav Havel ។ ពីឆ្នាំ១៩៩១ ដល់ចុងឆ្នាំ១៩៩២ ឆេកជាផ្នែកមួយនៃឆេកូស្លូវ៉ាគី លុះដល់ប្រកាសឯករាជ្យនាថ្ងៃទី១ មករាឆ្នាំ១៩៩៣ មក ប្រទេសនេះបានប្រើប្រាស់សិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនចូលជាអង្គការផ្សេងៗ។ ឧទាហរណ៍ ឆេកបានចូលជាសមាជិក Visegrád Group រួចចូលជាសមាជិក NATO នៅថ្ងៃ១២ មីនា ១៩៩៩ និងជាសហភាពអឺរ៉ុបនៅថ្ងៃ១ ឧសភា ២០០៤។

ភូមិសាស្ត្រ[កែប្រែ]

សាធារណរដ្ឋឆេក មានទីតាំងស្ថិតនៅកូអរដោនេរវាងរយៈបណ្ដោយខាងជើង ៤៨°និង៥១° និងរយៈទទឹងខាងកើត ១២°និង១៩°។

ទឹកដែលចេញពីសាធារណរដ្ឋឆេក ហូរទៅកាន់សមុទ្របីផ្សេងគ្នាគឺ សមុទ្រខាងជើង សមុទ្របាល់ទិក និងសមុទ្រខ្មៅ។

ប្រទេសនេះមានឧទ្យានជាតិចំនួន៤ គឺ ឧទ្យាន Krkonoše ឧទ្យាន Šumava ឧទ្យាន Podyjí ឧទ្យាន Bohemian Switzerland ។

Temperate deciduous forest in Křivoklátsko Protected Landscape Area
Rolling hills of Králický Sněžník in northern Czech Republic
Bohemian Forest foothills and Kašperk castle, southern Bohemia
Berounka river valley in western Bohemia
Beskids mountains in eastern Moravia

អាកាសធាតុ[កែប្រែ]

Moravian-Silesian Beskids

អាកាសធាតុនៅប្រទេសឆេកមានការខុសគ្នាខ្លាំងរវាងរដូវក្ដៅ និងរដូវរងា។ [១២]

តំបន់ដែលសើមបំផុតគឺស្ថិតនៅតំបន់ Bílý Potok ស្ថិតនៅជួរភ្នំ Jizera Mountains ហើយតំបន់ដែលក្ដៅបំផុតគឺចាប់ពីតំបន់ Louny District ដល់ភាគពាយព្យទីក្រុងប្រាក (Prague)។ ភ្នំដែលខ្ពស់ជាងគេក្នុងប្រទេសនេះគឺ ភ្នំ Sněžka (មានកម្ពស់ 1,603 ម ឬ 5,259 ហ្វីត) ដែលមានសីតុណ្ហភាពជាមធ្យម −0.4 °C។ ចំណែកឯតំបន់ដែលមានរយៈកម្ពស់ទាបជាងគេគឺ South Moravian Region ដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ត្រឹម 10 °C ។

ខែដែលត្រជាក់បំផុតក្នុងប្រទេសនេះគឺខែមករា បន្ទាប់មកគឺខែកុម្ភៈ និងខែធ្នូ។ នៅរដូវក្ដៅ សីតុណ្ហភាពជាមធ្យមគឺចន្លោះពី 20 °C ទៅ 30 °C ។ រដូវក្ដៅក្នុងប្រទេសនេះក៏មានលាយឡំ ដោយភ្លៀងនិងព្យុះផងដែរ។ សីតុណ្ហភាពត្រជាក់បំផុតធ្លាប់កើតឡើងនៅជិតទីក្រុង České Budějovice ក្នុងឆ្នាំ 1929 ក្នុងកម្រិត −42.2 °C ហើយសីតុណ្ហភាពក្ដៅបំផុតធ្លាប់កើតឡើងនៅទីប្រជុំជន Dobřichovice ក្នុងឆ្នាំ២០១២ ក្នុងកម្រិត 40.4 °C ។

ភ្លៀងភាគច្រើនធ្លាក់នៅក្នុងរដូវក្ដៅ។[១៣]

ទំនាក់ទំនងបរទេស[កែប្រែ]

Visa-free entry countries for Czech citizens in green, EU in blue (see citizenship of the European Union)

សាធារណរដ្ឋឆេកត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលសុវត្ថិភាពបំផុតលេខរៀងទី៧។ យោងទៅតាម Henley & Partners Visa Restrictions Index ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប្រជាជនឆេកអាចស្នើរសុំ Visa ដោយសេរីទៅកាន់ប្រទេសចំនួន១៧៣។ ស្ថានទូតភាគច្រើនមានទីតាំងស្ថិតក្នុងរដ្ឋធានីប្រាក។ យោងទៅតាម World Tourism Organization បានចាត់ថ្នាក់លិខិតឆ្លងដែនឆេកក្នុងលេខរៀងទី២៤។

ប្រធានាធិបតី និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសមានតួនាទីចំបងក្នុងការកំណត់គោលការណ៍ការបរទេសរបស់ប្រទេស។

ប្រទេសនេះមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេស ស្លូវ៉ាគី ប៉ូឡូញ ហុងគ្រី និងសមាជិកនៃ Visegrad Group ព្រមទាំងប្រទេស អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីស្រាអែល សហរដ្ឋអាមេរិក និងសភាពអឺរ៉ុប។

ឆែកបានគាំទ្រអ្នកប្រឆាំងនៅ ប្រទេសបេឡារុស្ស ម៉ូស្លាវី មីយ៉ាន់ម៉ា និងគុយបា។

បំនែងចែករដ្ឋបាល[កែប្រែ]

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០០ មក ប្រទេសឆេកបានបែងចែកជា១៣ តំបន់ និងរដ្ឋធានី១។ តំបន់នីមួយៗមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសភាផ្ទាល់ខ្លួន។

Map of the Czech Republic with traditional regions and current administrative regions
Map with districts
Licence
plate letter 		ឈ្មោះតំបន់
ជាភាសាអង់គ្លេស 		ឈ្មោះតំបន់e
ជាភាសាឆេក 		Administrative
seat 		ចំនួនប្រជាជន
(ប៉ាន់ស្មានក្នុងឆ្នាំ 2004) 		ចំនួនប្រជាជន
(ប៉ាន់ស្មានក្នុងឆ្នាំ 2011)[១៤]
A Praha CoA CZ small.svg Prague a Hlavní město Praha n/a 1,170,571 1,268,796
S Central Bohemian Region CoA CZ.svg Central Bohemian Region Středočeský kraj Pragueb 1,144,071 1,289,211
C South Bohemian Region CoA CZ.svg South Bohemian Region Jihočeský kraj České Budějovice 625,712 628,336
P Plzen Region CoA CZ.svg Plzeň Region Plzeňský kraj Plzeň 549,618 570,401
K Karlovy Vary Region CoA CZ.svg Karlovy Vary Region Karlovarský kraj Karlovy Vary 304,588 295,595
U Usti nad Labem Region CoA CZ.svg Ústí nad Labem Region Ústecký kraj Ústí nad Labem 822,133 835,814
L Liberec Region CoA CZ.svg Liberec Region Liberecký kraj Liberec 427,563 432,439
H Hradec Kralove Region CoA CZ.svg Hradec Králové Region Královéhradecký kraj Hradec Králové 547,296 547,916
E Pardubice Region CoA CZ.svg Pardubice Region Pardubický kraj Pardubice 505,285 511,627
M Olomouc Region CoA CZ.svg Olomouc Region Olomoucký kraj Olomouc 635,126 628,427
T Moravian-Silesian Region CoA CZ.svg Moravian-Silesian Region Moravskoslezský kraj Ostrava 1,257,554 1,205,834
B South Moravian Region CoA CZ.svg South Moravian Region Jihomoravský kraj Brno 1,123,201 1,163,508
Z Zlin Region CoA CZ.svg Zlín Region Zlínský kraj Zlín 590,706 579,944
J Vysocina Region CoA CZ.svg Vysočina Region Kraj Vysočina Jihlava 517,153 505,565

a Capital city.
b Office location.


ទេសចរណ៍[កែប្រែ]

ទីក្រុងប្រាកជាទីក្រុងដែលមានអ្នកទៅលេងច្រើនទី៥ ក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបបន្ទាប់ពីទីក្រុង ឡុងដ៍ ប៉ារីស អ៊ីស្តានប៊ុល និងរ៉ូម។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០១ វិស័យទេសចរណ៍រកចំណូលបាន ១១៨ពាន់លានកូរ៉ូណា (ប្រហែលជា 5.2 ពាន់លានដុល្លារ) ។ ទីក្រុងប្រាកជាទីក្រុងដែលមានសុវត្ថិភាព ព្រោះមានអត្រាឧក្រិដ្ឋកម្មទាប។

ប្រទេសនេះត្រូវបានគេស្គាល់ច្រើនដោយសារមានសារមន្ទីរផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន។ ឆេកមានពិធីបុណ្យជាច្រើនទាក់ទងនឹងស្រាបៀរដូចជា Czech Beer Festival(ពិធីបុណ្យស្រាបៀរធំបំផុត ជាធម្មតាមានរយៈពេល១៧ថ្ងៃ និងធ្វើឡើងរៀងរាល់ខែឧសភាក្នុងទីក្រុងប្រាក) The Olomoucký pivní festival (នៅ Olomouc) និង Slavnosti piva v Českých Budějovicích (នៅ České Budějovice) ។

សាសនា[កែប្រែ]

ឆេកស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនតិចបំផុតជឿលើសាសនា។

យោងតាមការជំរឿនក្នុងឆ្នាំ២០១១នោះ ប្រជាជន 34% មិនជឿលើសាសនា 10.3% ជឿលើកាតូលិក 0.8% កាន់ Protestant និង 9% ទៀតគោរពសាសនាដទៃផ្សេងទៀត។ 45% នៃប្រជាជនឆេកមិនប្រាប់ពីសាសនារបស់ពួកគេ ។

References[កែប្រែ]

  1. ↑ Czech language. Czech Republic – Official website. Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic Retrieved on 14 November 2011.
  2. ↑ Citizens belonging to minorities, which traditionally and on a long-term basis live within the territory of the Czech Republic, enjoy the right to use their language in communication with authorities and in courts of law (for the list of recognized minorities see National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic, Belarusian and Vietnamese since 4 July 2013, see Česko má nové oficiální národnostní menšiny. Vietnamce a Bělorusy). Article 25 of the Czech Charter of Fundamental Rights and Basic Freedoms ensures the right of the national and ethnic minorities to education and communication with the authorities in their own language. Act No. 500/2004 Coll. (The Administrative Rule) in its paragraph 16 (4) (Procedural Language) ensures that a citizen of the Czech Republic who belongs to a national or an ethnic minority, which traditionally and on a long-term basis lives within the territory of the Czech Republic, has the right to address an administrative agency and proceed before it in the language of the minority. If the administrative agency has no employee with knowledge of the language, the agency is bound to obtain a translator at the agency's own expense. According to Act No. 273/2001 (Concerning the Rights of Members of Minorities) paragraph 9 (The right to use language of a national minority in dealing with authorities and in front of the courts of law) the same also applies to members of national minorities in the courts of law.
  3. ↑ The Slovak language may be considered an official language in the Czech Republic under certain circumstances, as defined by several laws – e.g. law 500/2004, 337/1992. Source: http://portal.gov.cz. Cited: "Například Správní řád (zákon č. 500/2004 Sb.) stanovuje: "V řízení se jedná a písemnosti se vyhotovují v českém jazyce. Účastníci řízení mohou jednat a písemnosti mohou být předkládány i v jazyce slovenském ..." (§ 16, odstavec 1). Zákon o správě daní a poplatků (337/1992 Sb.) "Úřední jazyk: Před správcem daně se jedná v jazyce českém nebo slovenském. Veškerá písemná podání se předkládají v češtině nebo slovenštině ..." (§ 3, odstavec 1). http://portal.gov.cz
  4. ↑ https://www.czso.cz/documents/10180/20551765/170223-14.pdf
  5. ↑ Wayback Machine. archive.org (12 January 2018).
  6. ↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Czech Statistical Office
  7. ↑ Census of Population and Housing 2011: Basic final results. Czech Statistical Office Archived 29 January 2011 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.. Retrieved on 19 December 2012.
  8. ↑ ៨,០ ៨,១ ៨,២ ៨,៣ Czech Republic. International Monetary Fund Retrieved on 8 May 2017.
  9. ↑ Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC). Eurostat Data Explorer Archived from the original on 16 April 2010.Retrieved on 22 November 2016.
  10. ↑ Lua error in Module:Cite_web at line 38: attempt to concatenate field 'month' (a nil value).
  11. ↑ Information about the Czech Republic. Czech Foreign Ministry .
  12. ↑ R. Tolasz, Climate Atlas of the Czech Republic, Czech Hydrometeorological Institute, Prague, 2007.
    Nuvola kdict glass.png
    		80-244-1626-3នេះ ខ្វះ លេ.ស.ប.អ. សំរាប់សៀវភៅដែលបានចុះខាងក្នុងអត្ថបទ។ សូម [១]ដោយការចុះ លេ.ស.ប.អ.។ បើសិនទំព័រគំរូ{{Cite book}} រឺ {{citation}} ត្រូវបានប្រើប្រាស់ លោកអ្នកអាច បញ្ចូល លេ.ស.ប.អ. ដោយស្វ័យប្រវត្តិ រឺពិភាក្សាបញ្ហានេះនៅលើ ទំព័រពិភាក្សា។
    , graphs 1.5 and 1.6
  13. ↑ R. Tolasz, Climate Atlas of the Czech Republic, Czech Hydrometeorological Institute, Prague, 2007.
    Nuvola kdict glass.png
    		80-244-1626-3នេះ ខ្វះ លេ.ស.ប.អ. សំរាប់សៀវភៅដែលបានចុះខាងក្នុងអត្ថបទ។ សូម [២]ដោយការចុះ លេ.ស.ប.អ.។ បើសិនទំព័រគំរូ{{Cite book}} រឺ {{citation}} ត្រូវបានប្រើប្រាស់ លោកអ្នកអាច បញ្ចូល លេ.ស.ប.អ. ដោយស្វ័យប្រវត្តិ រឺពិភាក្សាបញ្ហានេះនៅលើ ទំព័រពិភាក្សា។
    , graph 2.9.
  14. ↑ Základní výsledky. Czech Statistical Office Retrieved on 11 August 2015.
បានពី "https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=ឆេក&oldid=222833"