ឡាវ

សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ
ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ
	ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
	បាវចនា; "ສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ວັດທະນະຖາວອນ"; ភាសាខ្មែរ៖ "សន្តិភាព ឯករាជ្យភាព ប្រជាធិបតេយ្យ ឯកភាព និងវឌ្ឍនភាព"
	ភ្លេងជាតិ; "ផេងសាតឡាវ"; ឡាវ៖ "ເພງຊາດລາວ"; ខ្មែរ៖ "ភ្លេងជាតិឡាវ"
	ទីតាំងប្រទេសឡាវ (ក្រហម) នៅលើភូគោល
រដ្ឋធានី; និង ទីក្រុងធំបំផុត	វៀងច័ន្ទន៍; 17°58′N 102°36′E / 17.967°N 102.600°E
ភាសាផ្លូវការ	ភាសាលាវ
ភាសាទទួលស្គាល់	ភាសាបារាំង
ភាសានិយាយ	ភាសាលាវ • ភាសាហ្មុង • ភាសាឃ្មុ • ភាសាបារាំង;
ក្រុមជនជាតិ (ឆ្នាំ ២០១៥)	បញ្ជីជនជាតិ ៥៣.២% ជនជាតិលាវ ; ១១% ជនជាតិឃ្មុ ; ៩.២% ជនជាតិហ្មុង ; ៣.៤% ភូទៃ ; ៣.១% ជនជាតិតៃ ; ២.៥% ម៉ាគង់ ; ២.២% ជនជាតិកាតាំង ; ២.០% ជនជាតិលួ ; ១.៨% ជនជាតិអក្ខា ; ១១.៦% ជនជាតិផ្សេងៗទៀតa ;
សាសនា	៦៦.០% ព្រះពុទ្ធសាសនា; ៣០.៧% សាសនាប្រជាប្រិយតៃ; ១.៥% គ្រិស្តសាសនា; ០.១% ឥស្លាមសាសនា; ១.៧% សាសនាផ្សេងៗទៀត
រដ្ឋាភិបាល	សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមឯកភូត រដ្ឋឯកបក្សប្រកាន់លទ្ធិម៉ាក្ស–លេនីន
- អគ្គលេខាធិការបក្ស; ប្រធានាធិបតី	ថងលូន ស៊ីស៊ូលីត
- នាយករដ្ឋមន្ត្រី	ផានខាំ វិផាវ៉ាន
- អនុប្រធានាធិបតី	ប៊ុនថង ជីតម៉ានី; ប៉ានី យ៉ាថរទូ
- ប្រធានរដ្ឋសភា	សៃសុមផន ផុមវិហាន
នីតិបញ្ញត្តិ	រដ្ឋសភាជាតិ
និម្មិតកម្ម
- បែកជាបីនគរដូចជា ព្រះរាជាណាចក្រហ្លួងព្រះបាំង វៀងច័ន្ទន៍ និងចម្ប៉ាស័ក	១៧០៧–១៧៧៨
- រដ្ឋចំណុះរបស់សៀម	១៧៧៨–១៨៩៣
- អាណាព្យាបាលបារាំង	១៨៩៣–១៩៥៣
- បង្រួបបង្រួមរដ្ឋទាំងមូល	១១ ឧសភា ១៩៤៧
- ទទួលឯករាជ្យពីបារាំង	២២ តុលា ១៩៥៣
- របបរាជាធិបតេយ្យត្រូវបានលុបបំបាត់	២ ធ្នូ ១៩៧៥
- អនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ	១៤ សីហា ១៩៩១
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	២៣៧,៩៥៥ គ.ម២ (៨២)
- ផ្ទៃទឹក (%)	២
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០១៩)	៧,១២៣,២០៥ (ទី១០៥)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១៥)	៦,៤៩២,២២៨
- ដង់ស៊ីតេ	២៦.៧ នាក់/គ.ម២ (ទី១៥១)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០១៩)
- សរុប	៥៨.៣២៩ ពាន់លានដុល្លារ
- ក្នុងម្នាក់	៨,៤៥៨ ដុល្លារ
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០១៩)
- សរុប	២០.១៥៣ ពាន់លានដុល្លារ
- ក្នុងម្នាក់	២,៦៧០ ដុល្លារ (ទី១៣១)
ជីនី (២០១២)	៣៦.៤; មធ្យម
HDI (២០១៨)	០.៦០៤; មធ្យម · ១៤០
រូបិយវត្ថុ	គីប (₭) (LAK)
ល្វែងម៉ោង	UTC+៧ (ICT)
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ	dmy
ទិសបើកបរ	ស្តាំ
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៨៥៦
កូដ ISO 3166	LA
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.la
	ជាង ១០០ ក្រុម.;
	មើលជា Q819 លើវីគីទិន្នន័យ

អត្ថបទនេះមានអត្ថាក្សរលាវ។ ប្រសិនបើមិនមានពុម្ពអក្សរត្រឹមត្រូវទេ នោះអ្នកអាចនឹងឃើញសញ្ញាសួរ ប្រអប់ជ្រុងៗ ឬសញ្ញាចំឡែកដទៃទៀត ជំនួសឲ្យអក្សរលាវ។

ប្រទេសឡាវ ឬ ឡាវ ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ (ភាសាឡាវ៖ ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ) គឺជារដ្ឋសង្គមនិយមមួយនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ប្រទេសលាវមានព្រំប្រទល់ជាប់ជាមួយប្រទេសចិននិងមីយ៉ាន់ម៉ា (ភូមា) នៅទិសពាយព្យ វៀតណាមនៅទិសខាងកើត ខាងត្បូងជាប់កម្ពុជា និងខាងលិចជាប់ជាមួយប្រទេសថៃ។ ប្រទេសនេះគឺគ្មានព្រំដែនជាប់សមុទ្រទេ។^[៨] វៀងច័ន្ទន៍គឺជារដ្ឋធានី និងទីក្រុងធំបំផុតនៃឡាវ។

ប្រទេសលាវមានប្រវត្តិសាស្ត្រតមកពីរាជាណាចក្រឡាងសាង (រាជអាណាចក្រលានជាង គឺរាជាណាចក្រដំរី ១ លាន) ដែលចាប់កំណើតឡើងនៅគ្រិស្តសតវត្សរ៍ទី ១៤ ដល់ គ្រិស្តសតវត្សរ៍ទី ១៨។ ពីចុងសតវត្សទី១៨ ដល់ចុងសតវត្សទី១៩ ប្រទេសឡាវស្ថិតនៅក្រោមការត្រួត្រារបស់សៀម មុននឹងក្លាយជាផ្នែកមួយនៃសហភាពឥណ្ឌូចិនបារាំង បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់របបអាណាព្យាបាលបារាំងរួចមក ប្រទេសលាវបានទទួលឯករាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៤៩។ បន្ទាប់មក សង្គ្រាមស៊ីវិលបានបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលចលនារបស់កុំម៉ុយនីស ប៉ៈថេតឡាវឡើងកាន់កាប់អំណាច។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ បក្សកុម្មុយនិស្តឡាវ(ប៉ៈថេតឡាវ)ឡើងកាន់កាប់អំណាចដោយបញ្ចប់របបរាជាធិតេយ្យឡាវដែលមានចំណាស់ជាង ៦សតវត្សន៍ ។ សហគ្រាសឯកជនកើនឡើងជាលំដាប់តាំងពីមានកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចនៅទសវត្សរ៍ ៩០។ បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសលាវស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសអន់ថយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក៏ដូចជាផ្នែកនយោបាយ។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចលាវមាន ៧,២% នៅឆ្នាំ ២០០៦។ សេដ្ចកិច្ចពឹងផ្អែកលើវិស័យកសិកម្ម ដោយប្រជាជនប្រមាណ ៨០% ជាកសិករ។ ប្រទេសលាវមានជនជាតិភាគតិចចម្រុះ ដែលក្នុងនោះ ៧០% ជាជនជាតិលាវ។ ប្រទេសឡាវ គឺជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលគ្មានព្រំំដែនជាប់និងសមុទ្រ ដែលបិទជិតដោយប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនគ្នានឆ្នេរសមុទ្រសម្បូរភ្នំនិងខ្ពង់រាប ខ្សត់ទំនាប ។ ប្រទេសឡាវស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលអាកាធាតុត្រូពិចមូសុងក្តៅសើម ទឹកហូរស្រោចស្រពដោយទន្លេមេគង្គតែមួយ និងសម្បូរដោយជួរទឹក ។ប្រទេសឡាវ ប្រកាន់យករបបគ្រប់គ្រងនយោបាយតាមបែបសង្គមនិយម តែរបបសេដ្ឋកិច្ចបែបទីផ្សារសេរី មានទំនាក់ទំនងនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងស្អិតរមួតជាមួយនឹងប្រទេសវៀតណាម និងជាប្រទេសសមាជិកនៃអង្គការអាស៊ាន(១៩៩៧)ផងដែរ ។

និរុត្តិសាស្ត្រ

ពាក្យលាវ ឬ ឡាវ គឺជាឈ្មោះរបស់ជាតិមនុស្សមួយក្នុងដែនមួយក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។ ពាក្យឡាវត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយជនជាតិបារាំងនៅពេលដែលបង្រួបបង្រួមនគរឡាវទាំងបីនៅក្នុងឥណ្ឌូចិនរបស់បារាំងនៅឆ្នាំ១៨៩៣ ។ ឈ្មោះប្រទេសនេះត្រូវបានសរសេរដូចគ្នានឹងពហុវចនៈនៃក្រុមជនជាតិភាគតិចដែលលេចធ្លោ និងសាមញ្ញបំផុតគឺប្រជាជនឡាវ។ ពាក្យនេះមានអត្ថន័យផ្សេងៗនៅក្នុងភាសាឡាវ ។ ឡាវបានហៅខ្លួនឯងថា មឿងលាវ ឬ មឿងឡាវ (ເມືອງລາວ) ឬ ប៉ៈថេតឡាវ (ປະເທດລາວ) ដែលមានន័យចំំថា"ប្រទេសឡាវ" ។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ប្រទេសលាវបច្ចុប្បន្នមានឫសគល់ពីរាជាណាចក្រលានជាង (រាប់លានដំរី) ដែលបានកកើតឡើងនៅគ្រិស្តសតវត្សរ៍ទី ១៤ ដោយព្រះចៅ ហ្វាងុម ដែលមានខ្សែស្រឡាយតពីព្រះរាជាលាវបុរាណ។ នគរលានជាង ឬ ឡានសាង រីកចម្រើនរហូតមកទល់គ្រិស្តសតវត្សរ៍ទី ១៨ តែក្រោយមក រាជាណាចក្រនេះត្រូវបែកបាក់ជា ៣ ផ្នែក ដែលចុងក្រោយត្រូវបានសៀមត្រួតត្រា។ នៅគ្រិស្តសតវត្សរ៍ទី ១៩ ហ្លួងព្រះបាងបានត្រូវដាក់បញ្ចូលក្នុងអាណាព្យាបាលបារាំងសែសនៅឥណ្ឌូចិន។ ក្រោយបន្តិចមក តំបន់ចំប៉ាសាក់និងវៀងច័ន្ទន៍ ក៏ត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងអាណាព្យាបាលបារាំងសែសដែរ។ បារាំងសែសសំឡឹងឃើញប្រទេសលាវជារដ្ឋនៅចន្លោះការប្រទាញប្រទង់រវាងចក្រភពអង់គ្លេសនិងចក្រភពបារាំងសែស។ នៅក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំងសែស វៀងច័ន្ទន៍ ជាថ្មីម្ដងទៀត បានក្លាយជារដ្ឋធានីរបស់រដ្ឋបង្រួបបង្រួមលាវ។ ឆ្លងកាត់ការកាន់កាប់មួយរយៈខ្លីពីសំណាក់កងទ័ពជប៉ុនក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ រួចមក លាវបានប្រកាសឯករាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៤៥។ ប៉ុន្តែ បារាំងសែសបានត្រឡប់មកកាន់កាប់វិញរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៥០ គឺពេលដែលបារាំងបានផ្ដល់ស្វ័យភាពពាក់កណ្ដាលថា ជារដ្ឋចំណុះឲ្យសហព័ន្ឋបារាំងសែស។ លាវបានទទួលឯករាជ្យបរិបូណ៌នៅឆ្នាំ ១៩៥៤ រួចក្លាយជារដ្ឋកាន់របបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ក្រោមល័ក្ខខ័ណ្ឌលើកលែងមួយក្នុងសន្ឋិសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ បេសកកម្មហ្វឹកហ្វឺនយោធាបារាំងបានដើរតួនាទីគាំទ្រកងយោធពលភូមិន្ទលាវ។ នៅឆ្នាំ ១៩៥៥ ក្រសូងការពារជាតិអាមេរិកបានមកជំនួសកងទ័ពបារាំងក្នុងការគាំទ្រកងយោធពលភូមិន្ទលាវប្រឆាំងនឹងពួកកុម្មុយនិស្តប៉ៈថេតឡាវ។

ប្រទេសលាវត្រូវបានអូសចូលទៅក្នុងសង្គ្រាមវៀតណាម ហើយតំបន់ភាគខាងកើតរបស់លាវត្រូវបានលុកលុយកាន់កាប់ពីសំណាក់កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងដែលពួកនេះបានប្រើប្រាស់ដែនដីឡាវជាមូលដ្ឋានរៀបចំនិងផ្លូវដឹកជញ្ជូនសព្វាវុធនិងស្បៀងអាហារ ទៅឲ្យកងទ័ពតទល់នឹងកងទ័ពវៀតណាមខាងត្បូង។ ជាការឆ្លើយតប អាមរិកបានបើកយុទ្ឋនាការទម្លាក់គ្រាប់បែកប្រឆាំងនឹងវៀតណាមខាងជើង ដើម្បីគាំទ្រកម្លាំងប្រឆាំងកុម្មុយនិស្តក្នុងប្រទេសលាវ និងគាំទ្រវៀតណាមខាងត្បូងក្នុងការលុកលុយប្រទេសលាវ។ សកម្មភាពទាំងនេះបានបង្កឲ្យមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារជាបន្តបន្ទាប់ ហើយទីបំផុតសង្គ្រាមស៊ីវិលលាវ រវាងរាជរដ្ឋាភិបាលលាវ និងចលនាកុម្មុយនិស្តបប៉ៈថេតឡាវ បានចាប់ផ្ដើម។

នៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលនេះ កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងដែលមានអាវុធទំនើបៗ និងរថក្រោះ ស្ថិតនៅពីក្រោយខ្នងពួកប៉ៈថេតឡាវ។ នៅឆ្នាំ ១៩៦៨ កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងបានបើកការវាយប្រហារច្រើនភូមិភាគមកលើកងយោធពលភូមិន្ទលាវ ជាហេតុធ្វើឲ្យមានការដាក់ពង្រាយទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំមួយ។ បន្តមក មានការទម្លាក់គ្រាប់បែកទ្រង់ទ្រាយធំពីសំណាក់អាមេរិក ដើម្បីកម្ទេចមូលដ្ឋានទ័ពវៀតណាមខាងជើងក្នុងប្រទេសលាវ និងដើម្បីកាត់ផ្ដាច់ផ្លូវលំហូជីមិញ។ គេនិយាយថា គ្រាប់បែកអាមេរិកទម្លាក់នៅប្រទេសលាវពីឆ្នាំ ១៩៧១ ដល់ ១៩៧៣ ច្រើនជាងទម្លាក់នៅទូទាំងពិភពលោកក្នុងកំលុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ (គ.ស. ១៩៣៩ ដល់ ១៩៤៥) ទៅទៀត។ ជាសរុប មានគ្រាប់បែកជាង ២ លានតោនត្រូវបានទម្លាក់។

នៅឆ្នាំ ១៩៧៥ កងកម្លាំងកុម្មុយនិស្តបប៉ៈថេតឡាវ ដែលមានការគាំទ្រពីសហព័ន្ឋរុស្ស៊ីនិងវៀតណាមខាងជើង បានទទួលជ័យជំនះលើរដ្ឋាភិបាលរាជានិយម។ ការណ៍នេះបង្ខំឲ្យព្រះចៅ ស៊ីសៈវ៉ាងវឌ្ឍនា (ស្រីស្វាងវឌ្ឍនា) ដាក់រាជ្យ រួចត្រូវបានគេធ្វើគត់ក្រោយពីចាប់ព្រះអង្គបាន។ បន្ទាប់ពីកាន់កាប់ប្រទេសហើយ រដ្ឋាភិបាលប៉ៈថេតឡាវបានដាក់ឈ្មោះថ្មីឲ្យប្រទេសលាវថា សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាជនឡាវ (សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ) និងបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងឲ្យវៀតណាមដាក់ទ័ពក្នុង ធ្វើជាទីប្រឹក្សាមើលការខុសត្រូវប្រទេស។ នៅទសវត្សរ៍ ១៩៧០ ឡាវត្រូវបានវៀតណាមបញ្ជាឲ្យកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដែលកាត់ផ្ដាច់ពាណិជ្ជកម្មឡាវជាមួយបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់ លើកលែងតែវៀតណាម។ ការគ្រប់គ្រងដោយវៀតណាមនិងការធ្វើជាសង្គមនិយម បន្តិចម្ដងៗ បានត្រូវជំនួសដោយការបន្ឋូរបន្ថយការដាក់កំហិតសេដ្ឋកិច្ចនៅទសវត្សរ៍ ១៩៨០ និងការអនុញ្ញាតឲ្យចូលជាសមាជិកអាស៊ាននៅឆ្នាំ ១៩៩៧។

ភូមិសាស្ត្រ

ប្រទេសលាវជាប្រទេសមួយនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលគ្មានសមុទ្រ។ ក្រៅពីទីក្រុងវៀងច័ន្ទន៍ ដែលជារដ្ឋធានី ប្រទេសលាវមានទីក្រុងធំៗ ផ្សេងទៀត ដូចជាហ្លួងព្រះបាង សួគ៌ខេត្ត (សៈវ៉ាន់ណៈខេត) និង ប៉ាកសេ ជាដើម។ តំបន់ទេសភាពលាវសម្បូរដោយភ្នំនិងខ្ពង់រាប។ នៅឆ្នាំ ១៩៩៣ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ដីចំនួន ២១% ឲ្យក្លាយជាតំបន់អភិរក្សជីវចម្រុះជាតិ ដែលអាចអភិវឌ្ឍជាឧទ្យានជាតិបាន។ ប្រទេសលាវជាជម្រករបស់សត្វព្រៃកម្រៗ ដូចជា ខ្លាឥណ្ឌូចិន ទន្សោង និង ដំរីអាស៊ី។ ប្រទេសលាវត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថា ជាប្រទេសនៅតំបន់ត្រីកោណមាសដោយមានផ្ទៃដីដាំដុះអាភៀនប្រមាណ ៣៧០០ ហិកតារនៅឆ្នាំ ២០០៧ (យោងតាមឯកសារ UNODC)។ ប្រទេសលាវស្ថិតនៅតំបន់ត្រូពិចហើយទទួលឥទ្វិពលរបបខ្យល់រដូវ (ខ្យល់មូសុង)។ ប្រទេសលាវមានរដូវ ២ ដាច់គ្នាស្រឡះ គឺ រដូវវស្សាចាប់ពីខែឧសភាដល់ខែវិច្ឆិកា និងរដូវប្រាំងពីខែធ្នូដល់ខែមេសា។

នយោបាយ

បំណែងចែករដ្ឋបាល

ប្រទេសឡាវ បានចែកចេញជា១៨ខេត្ត ឬ ខ្វែង (លាវ: ແຂວງ) និងមួយខេត្ត(ជារាជធានី) គឺនគរហ្លួងវៀងច័ន្ទន៍ (ນະຄອນຫຼວງ) តំបន់រដ្ឋបាលពិសេស ឬ ខេត្តពិសេស (ເຂດພິເສດ) គឺជ័យសម្បូរណ៍ បង្កើតឆ្នាំ១៩៩៤ ត្រូវបានរំលាយនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ផ្នែកខ្លះនៃអតីតតំបន់រដ្ឋបាលពិសេសត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញជាខេត្តជ័យសម្បូរណ៍ ។

តារាងទិន្នន័យ,ខេត្ត,ចំនួនប្រជាជនឡាវ សម័យគ្រឹស្ត 2018

ផែនទី	ឈ្មោះខេត្តជាភាសាខ្មែរ	ឈ្មោះខេត្តនៅឡាវអានដូច(ឡាវ:"ແຂວງ"អាននោះ:"ក្វាង")	ស្រុកមោងឫ	ເມືອງເອກ	តំបន់	នប្រជាជន^[៩]	ដង់ស៊ីតេប្រជាជន (ក្នុងមនុស្សម្នាក់km2)
	1. ខេត្តខាំមួន	1. ແຂວງຄໍາມ່ວນ	មឿងថាខែក	ທ່າແຂກ	16,315	420,950	25.80	LA-KH
	2. ខេត្តចំប៉ាសាក់	2. ແຂວງຈໍາປາສັກ	ប៉ាក់សេ	ປາກເຊ	15,415	733,582	47.58	LA-CH
	3. ខេត្តឈៀងក្វាង	3. ແຂວງຊຽງຂວາງ	ផូនសាវ៉ាន់ (ពោនសួគ៍)	ໂພນສະຫວັນ	15,880	261,686	16.47	LA-XI
	4. ខេត្តសាយយ៉ាបូរី	4. ແຂວງໄຊຍະບູລີ	សាយយ៉ាបូរី	ໄຊຍະບູລີ	16,389	411,893	25.13	LA-XA
	5. ខេត្តជ័យសម្បូរណ៍	5. ແຂວງໄຊສົມບູນ	អនុវង្ស	ອະນຸວົງ	8,300	102,041	12.29	LA-XS
	6. ខេត្តសេកុង	6. ແຂວງເຊກອງ	សេកុង	ເຊກອງ	7,665	124,570	16.25	LA-XE
	7. ខេត្តបូលីខាំសាយ	7. ແຂວງບໍລິຄໍາໄຊ	ប៉ាក់សាន	ປາກຊັນ	14,863	303,794	20.43	LA-BL
	8. ខេត្តបកែវ	8. ແຂວງບໍ່ແກ້ວ	ហួយសៃ	ຫ້ວຍຊາຍ	6,196	196,641	31.73	LA-BK
	9. ខេត្តផុងសាលី	9. ແຂວງຜົ້ງສາລີ	ផុងសាលី	ຜົ້ງສາລີ	16,270	189,777	11.66	LA-PH
	10. ខេត្តវៀងចន្ទន៍	10. ແຂວງວຽງຈັນ	ផូនហូង (ពោនហោង)	ໂພນໂຮງ	15,927	450,475	28.28	LA-VI
	11. ខេត្តសាឡាវ៉ាន	11. ແຂວງສາລະວັນ	សាឡាវ៉ាន	ເມືອງສາລະວັນ	10,691	426,991	39.93	LA-SL
	12. ខេត្ត សួគ៌ខេត្ត	12. ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ	កៃសុនផមវីហាន់	ໄກສອນພົມວິຫານ	21,774	1,037,553	47.65	LA-SV
	13. ខេត្តហ្លួងណាំថា	13. ແຂວງຫຼວງນ້ຳທາ	ហ្លួងណាំថា	ຫຼວງນ້ຳທາ	9,325	192,392	20.63	LA-LM
	14. ខេត្តហ្លួងព្រះបាង	14. ແຂວງຫຼວງພະບາງ	ហ្លួងព្រះបាង	ຫຼວງພະບາງ	16,875	459,189	27.21	LA-LP
	15. ខេត្ត ហួផាន	15. ແຂວງຫົວພັນ	មឿងសាំហ្នឿ	ຊຳເໜືອ	16,500	306,247	18.56	LA-HO
	16. ខេត្តអាចម៍ក្រពើ	16. ແຂວງອັດຕະປື	អាចម៍ក្រពើ	ອັດຕະປື	10,320	153,656	14.88	LA-AT
	17. ខេត្តឧត្តមឆៃ	17. ແຂວງອຸດົມໄຊ	មឿងជ័យ	ເມືອງໄຊ	15,370	334,702	21.77	LA-OU
	18. រដ្ឋធានីវៀងចន្ទន៍	18. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ	វៀងចន្ទន៍	ຈັນທະບູລີ	3,920	906,859	231.34	LA-VT

សេដ្ឋកិច្ច

តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៦ រដ្ឋាភិបាលឡាវបានចាប់ផ្ដើមធ្វើវិមជ្ឍការនិងជំរុញឲ្យមានសហគ្រាសឯកជន។ សេដ្ឋកិច្ចឡាវពឹឮងផ្អែកខ្លាំងទៅលើការវិនិយោគនិងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសជិតខាង ដែលធំជាងនិងមានជាង។ តំបន់ភាគច្រើននៃប្រទេសខ្វះខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ឋសមស្រប។ ប្រទេសលាវគ្មានផ្លូវដែកទេបាទ។ ផ្លូវថ្នល់សំខាន់ៗ ដែលតភ្ជាប់ទីក្រុងធំៗ បានទទួលការជួសជុលកែលំអនាពេលថ្មីៗ នេះ។ ក៏ប៉ុន្ដែ ភូមិស្រុកដែលនៅដាច់ឆ្ងាយពីផ្លូវធំៗ អាចចូលទៅបានតែតាមរយៈផ្លូវលំ។ ទូរគមនាគមន៍ប្រើខ្សែនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ខណៈទូរស័ព្ទដៃកំពុងត្រូវបានប្រើយ៉ាងទូលំទូលាយនៅទីក្រុង។ នៅតំបន់ជនបទ ភ្លើងអគ្គិសនីត្រូវបានផ្គត់ផ្គង់ក្នុងរយៈពេលដែលបានកំណត់ប៉ុណ្ណោះ។ [[ឯកសារ:Markt Luang Prabang.jpg|thumb|200px|ផ្សារមួយនៅហ្លួងព្រះបាង ផលិតផលក្នុងស្រុកពាក់កណ្ដាល បានពីវិស័យកសិកម្មដែលប្រើប្រាស់ប្រជាជន ៨០% របស់ប្រទេស។ ប្រទេសលាវជាប្រទេសដែលមានផ្ទៃដីដាំដុះអចិន្ត្រៃយ៍តិចជាងគេនៅក្នុងមហាអនុតំបន់មេគង្គ។ ផ្ទៃដីដាំដុះមានតែ ៤,០១% ចំណែកផ្ទៃដីដាំដុះអចិន្ត្រៃយ៍ មានតែ ០,៣៤% ប៉ុណ្ណោះ។ ស្រូវជាដំណាំសំខាន់ជាងគេ ដែលប្រើប្រាស់ ៨០% នៃផ្ទៃដីដាំដុះសរុប។ ប្រហែល ៧៧% នៃស្រែចម្ការឡាវផ្ដល់ទិន្នផលសម្រាប់តែតាមគ្រួសារប៉ុណ្ណោះ។ តាមរយៈកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចរួម មានការអភិវឌ្ឍពូជស្រូវ ឡាវបានរកលំនឹងរវាងការនាំចេញនិងនាំចូលអង្ករបានជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ ១៩៩៩។ ពីឆ្នាំ ១៩៩០ ដល់ ២០០៥ ផលិតផលអង្ករកើនឡើងពី ១,៥ លានតោន មក ២,៥ លានតោន។ ប្រទេសលាវប្រហែលជាប្រទេសដែលមានពូជស្រូវច្រើនប្រភេទជាងគេក្នុងមហាអនុតំបន់មេគង្គ។ តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៥ មក រដ្ឋាភិបាលឡាវបានសហការជាមួយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវពូជស្រូវអន្តរជាតិ (International Rice Research Institute (IRRI) ) ដើម្បីប្រមែប្រមូលគំរូគ្រាប់ពូជរាប់ពាន់ប្រភេទ ដែលគេរកឃើញនៅប្រទេសលាវ។

សេដ្ឋកិច្ចឡាវទទួលជំនួយពីមូលនិធិរូបិយប័ណ្ណអន្តរជាតិ និងប្រភពអន្តរជាតិដទៃទៀតបាទ និងពីការវិនិយោគទុនពីបរទេសក្នុងវិស័យកែច្នៃអាហារនិងរ៉ែ (ជាពិសេស ទង់ដែងនិងមាស) ។ វិស័យទេសចរណ៍ជាឧស្សាហកម្មរីកចម្រើនលឿនជាងគេនៅប្រទេសលាវ។ តែទោះជាយ៉ាងណាក្តី សេដ្ឋកិច្ចឡាវត្រូវបានគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីបាតុភូតលំហូរចេញនូវធនធានមនុស្ស។ តាមការសិក្សាមួយនៅឆ្នាំ ២០០៥ របស់ធនាគារពិភពលោក បានរាយការណ៍ថា ៣៧% នៃអ្នកចេះដឹងរបស់ឡាវរស់នៅបរទេស។

ប្រជាសាស្ត្រ

យុវតីម្នាក់នៅក្នុងពិធីបុណ្យជួបជុំជនជាតិហ្មុងនៅហ្លួងព្រះបាង

៦៩% នៃប្រជាជនឡាវជាជនជាតិលាវ។ ក្រុមនេះកាន់កាប់តំបន់ទំនាប និងដើរតួនាទីចម្បងក្នុងវិស័យនយោបាយនិងវប្បធម៌។ ជនជាតិលាវស្ថិតក្នុងអំបូរជនជាតិតៃ ដែលបានធ្វើដំណើរមកពីចិននៅដើមគ្រិស្តសករាជ។ ៨% ទៀតដែលនៅតំបន់ទំនាបដែរ រួមគ្នាជាមួយជនជាតិលាវបង្កើតជា ឡាវលុំ (លាវទំនាប)។ អ្នកស្រុកភ្នំនិងជនជាតិភាគតិចនៅប្រទេសឡាវ មាន ជនជាតិហ្មុង (មៀវ) ជនជាតិយ៉ាវ (មៀន) ជនជាតិតៃដាំ (តៃខ្មៅ) ជនជាតិដាវ ជនជាតិសាន (ថៃធំ) និងជនជាតិនិយាយភាសាទីបេ-ភូមាជាច្រើនទៀត ឃើញមានរស់នៅតំបន់ដាច់ស្រយាលនៃប្រទេសឡាវ។ កុលសម្ព័ន្ឋភ្នំចម្រុះជាតិសាសន៍ វប្បធម៌ និងភាសា ឃើញមានរស់នៅភាគខាងជើង រួមមានជនជាតិលួ និងជនជាតិឃ្មុ ដែលជាជនជាតិដើមនៅឡាវ។ បច្ចុប្បន្ន ជនជាតិលួស្ថិតក្នុងសភាពជិតផុតពូជ។ ជនជាតិដើមទាំងនេះត្រូវគេដាក់ឈ្មោះថា ឡាវស៊ូង (ឡាវលើ)។ នៅភាគកណ្ដាលនិងតំបន់ភ្នំភាគខាងត្បូង ជាកុលសម្ព័ន្ឋមន-ខ្មែរ ដែលគេដាក់ឈ្មោះថា ឡាវថឺង (ឡាវជម្រាលភ្នំ)។ ក្រុមជនជាតិចិននិងវៀតណាមច្រើនមាននៅទីក្រុង។

សាសនាចម្បងនៅឡាវ គឺព្រះពុទ្ឋសាសនាថេរវាទ ដែលលាយឡំជាមួយសាសនាព្អ្នកតា (ជំនឿជីវចល) ដែលបណ្តាកុលសម្ព័ន្ឋភ្នំទាំងឡាយប្រតិបត្តិ។ មានអ្នកកាន់គ្រិស្តសាសនាមួយចំនួនតូចដែរនៅក្បែរៗ រដ្ឋធានីវៀងច័ន្ទណ៍។ មុស៊្លិមច្រើនមាននៅតំបន់ក្បែរប្រទេសភូមា។

ភាសាផ្លូវការនៅឡាវគឺភាសាលាវ ដែលស្ថិតក្នុងអំបូរភាសាតៃ។ ភាសាបារាំងដែលមានប្រើជាទូទៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនិងពាណិជ្ជកម្ម បានចុះទន់ខ្សោយបន្ដិចម្ដងៗ ខណៈការប្រើប្រាស់ភាសាអង់គ្លេសបានកើនឡើងជាលំដាប់។

វប្បធម៌

ព្រះពុទ្ឋសាសនាថេរវាទមានឥទ្ឋិពលជាចម្បងដល់វប្បធម៌លាវ ដែលបញ្ជាក់ឲ្យឃើញតាមរយៈភាសា វត្តអារាម សិល្បៈ អក្សរសាស្ត្រ ជាដើម។ ទោះជាបែបនេះក្ដី ធាតុផ្សំនៃវប្បធម៌លាវមួយចំនួន មានមុនការមកដល់នៃព្រះពុទ្ឋសាសនា។ តួយ៉ាងដូចជា គែន ដែលជាឧបករណ៍តន្ត្រីរបស់ជាតិ មានកំណើតតាំងពីបុរេប្រវត្តិមកម៉្លេះ។

ប្រទេសលាវមានបេតិកភណ្ឌពិភពលោកចំនួន ២ គឺ ហ្លួងព្រះបាង និងវត្តភូ។

ស្រូវជាអាហារចម្បងនៅប្រទេសលាវ។ ហេតុនេះមានពិធីសាសនានិងប្រពៃណីជាច្រើនទាក់ទិននឹងការបង្កបង្កើនផលស្រូវ ដែលកុលសម្ព័ន្ឋនានាតែងប្រតិបត្តិ។ ឧទាហរណ៍ អ្នកស្រែជនជាតិឃ្មុនៅហ្លួងព្រះបាងដាំស្រូវប្រភេទខាវកាំក្នុងបរិមាណតិចតួចមួយនៅក្បែរខ្ទម ជាការរំលឹកគុណដល់មាតាបិតារបស់គេដែលបានចែកឋានទៅ ឬក៏ដាំនៅក្បែរភ្លឺស្រែដើម្បីបញ្ជាក់ថា មាតាបិតារបស់គេនៅមានជីវិត។

ឯកសារយោង

↑ "The Languages spoken in Laos". Studycountry. Retrieved 16 September 2018.
↑ "Results of Population and Housing Census 2015" (PDF). Lao Statistics Bureau. Retrieved 1 May 2020.
↑ https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf
↑ "Laos". Lao Department of Statistics. Archived from the original on 13 November 2016.
↑ ^៥,០ ^៥,១ ^៥,២ ^៥,៣ "World Economic Outlook Database, Laos". International Monetary Fund. April 2018. Retrieved 28 April 2018.
↑ "Gini Index". World Bank. Retrieved 2 March 2011.
↑ "Human Development Report 2019" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. 2019. Retrieved 9 December 2019.
↑ "About Laos: Geography". Asia Pacific Parliamentary Forum. Government of Laos. Archived from the original on 16 April 2016.
↑ /ref>laosis.lsb.gov.la

តំណភ្ជាប់ក្រៅ

[1] "The Languages spoken in Laos". Studycountry. Retrieved 16 September 2018.

[Census2015-2] "Results of Population and Housing Census 2015" (PDF). Lao Statistics Bureau. Retrieved 1 May 2020.

[assets.pewresearch.org-3] ttps://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2012/12/globalReligion-tables.pdf

[4] "Laos". Lao Department of Statistics. Archived from the original on 13 November 2016.

[IMF_database_2018-5] ៥,០ ^៥,១ ^៥,២ ^៥,៣ "World Economic Outlook Database, Laos". International Monetary Fund. April 2018. Retrieved 28 April 2018.

[wb-gini-6] "Gini Index". World Bank. Retrieved 2 March 2011.

[HDI-7] "Human Development Report 2019" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. 2019. Retrieved 9 December 2019.

[8] "About Laos: Geography". Asia Pacific Parliamentary Forum. Government of Laos. Archived from the original on 16 April 2016.

[9] /ref>laosis.lsb.gov.la

[១]

[២]

[៣]

[៤]

[៥]

[៦]

[៧]

[៨]

[៩]