ខេត្តកណ្ដាល

កណ្ដាល
កណ្ដាល
	ខេត្ត
	ផែនទីកម្ពុជាដែលបំភ្លឺខេត្តកណ្ដាលផែនទីកម្ពុជាដែលបំភ្លឺខេត្តកណ្ដាល
ប្រទេស	កម្ពុជា
ទីរួមខេត្ត	តាខ្មៅ
រដ្ឋាភិបាល
• អភិបាល	ម៉ៅ ភារុណ (គ.ប.ក.)
• សមាជិកសភា	បញ្ជី
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	៣៥៦៨ គម2 (១៣៧៨ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា	ចំណាត់ថ្នាកទី១៨
រយៈកំពស់	១០ m (៣០ ft)
ប្រជាជន (២០០៨)
• សរុប	១ ២៦៥ ៨០៥
• ចំណាត់ថ្នាក់	ចំណាត់ថ្នាក់ទី៣
• ចំណាត់ថ្នាក់សន្ទភាព	ចំណាត់ថ្នាក់ទី២
លិបិក្រមអភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស
• ល.អ.ម. (២០០៩)	០,៦៥៣ (មធ្យម)
ល្វែងម៉ោង	ម.ស.ស.+០៧
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦	KH-៨
សភា	៧ គ.ប.ក., ៤ គ.ស.ជ.
ស្រុក-ក្រុង	១១
ឃុំ-សង្កាត់	១៤៦
ភូមិ	១០៨៧

Coordinates: 13°51′45″N 100°30′52″E / 13.86250°N 100.51444°E / 13.86250; 100.51444

កណ្តាល (ការបញ្ចេញសំឡេងខ្មែរ: [kɑnn'daːl], អានថា: កន់'ដាល) គឺជាខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជាដែលមានទីតាំងនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសនេះ។ ខេត្តកណ្តាល បានបង្ហាញថា មានសក្ដានុពលជាច្រើនដូចជា វិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និង ទេសចរណ៍ ជាដែលវិស័យគោលចម្បងក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចខេត្តទទួលបានការរីកចម្រើន។ រីឯសម្រាប់ប្រព័ន្ធ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅខេត្តកណ្ដាលគឺជា ខេត្តមានផ្លូវជាតិធំសំខាន់ៗជាច្រើន សម្រាប់តភ្ជាប់ទៅកាន់បណ្ដាខេត្តនានា។ ខេត្តកណ្ដាល ក៏មានស្ពានធំៗឆ្លងទន្លេផងដែរ នឹងមាន ព្រលានយន្តហោះកម្រិតអន្តរជាតិមួយ១កន្លែងផងដែរ។ កសិកម្ម និងការនេសាទ គឺជាឧស្សាហកម្មសំខាន់ពីរនៃខេត្តនេះផងដែរ។ ខេត្តមានព្រំដែន

ខាងកើតជាប់ខេត្តព្រៃវែង
ខាងត្បូងជាប់ ខេត្តតាកែវ
ខាងកើតឈៀងខាងជើងជាប់ ខេត្តកំពង់ចាម
ខាងកើតឈៀងខាងត្បូងជាប់នឹង វៀតណាម។ ទីរួមខេត្ត គឺក្រុងតាខ្មៅ ដែលមានចំងាយ ១១ គម ខាងត្បូងនៃ[ភ្នំពេញ]។ កណ្ដាលគឺជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តដែលស្ដុកស្ដម្ភជាងគេក្នុងប្រទេស។ ខេត្តកណា្តលមានស្រុកចំនួន១១ ក្រុង១ ឃុំ១៤៧ ភូមិចំនួន១០៨៧ និង១៤៧សង្កាត់ មានប្រជាជនចំនួន ១០៧៥១២៥នាក់ ហើយខេត្តនេះផងដែរមានផែ្ទដី ៣៥៦៨គីឡូម៉ែតការេ។ ហើយខេត្តនេះផងដែរមានផែ្ទដី ៣៥៦៨ សហាតិមាត្រការ៉េ។ ប្រជាជនខេត្តកណា្តលភាគច្រើនប្រកបរបរកសិកម្ម ដាំដំណាំ ក្រៅពីនេះរដូវធើ្វស្រែ ពួកគាត់មានរបរមួយទៀតគឺ របរឡើងត្នោត និងធើ្វស្រូវប្រាំង ព្រមទាំងដាំដំណាំផ្សេងៗទៀត ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសាររបស់ខ្លួន។

ភូមិសាស្ត្រ

ឃុំសំរោងលើស្រុកអង្គស្នួលខេត្តកណ្ដាល។

ខេត្តកណ្ដាលព័ទ្ធជុំវិញរាជធានីភ្នំពេញទាំងមូល។ ខេត្តនេះក៏ជាប៉ែកមួយនៃផ្ទៃទីក្រុងមេភ្នំពេញធំជាងគេដែលមានប្រជាជនមួយលាននាក់រស់នៅក្នុង និង ព័ទ្ធជុំវិញខេត្ត។ កាលណាយើងធ្វើដំណើរចេញពីភ្នំពេញ ព្រំដែនរវាងខេត្ត-រាជធានីទាំងពីរស្ទើរតែមើលមិនដឹង។

ខេត្តនេះប្រកបដោយផ្ទៃដីសើមទំនាបមានលក្ខណៈធម្មតា ដែលគ្របដណ្ដប់ដោយវាលស្រែ និង ដីដាំដំណាំកសិកម្មដទៃទៀត។ រយៈកំពស់មធ្យមរបស់ខេត្តមិនលើសពី ១០ មាត្រ លើកំរិតទឹកសមុទ្រឡើយ។ ខេត្តក៏មានលក្ខណៈពិសេសដោយសារទន្លេធំបំផុតពីរនៅក្នុងប្រទេសនេះហូរកាត់ ទន្លេទាំងពីរនោះគឺ ទន្លេបាសាក់ និង មេគង្គ។^[១]

ភ្នំប្រសិទិ្ធ

អាកាសធាតុ

ខេត្តនេះមានអាកាសធាតុក្ដៅហើយសើមតាមបែបនិវត្តន៍។ រដូវខ្យល់មូសុងជាធម្មតាចាប់ផ្ដើមនៅខែ ឧសភា និង មានរហូតដល់ខែ តុលា ដែលក្រៅពីនោះពេញមួយឆ្នាំគឺជារដូវប្រាំង។ រយៈពេលក្ដៅគួរសមបំផុតប្រចាំឆ្នាំចាប់ផ្ដើមនៅរវាងខែ មីនា និង ឧសភា ពេលអាកាសធាតុត្រជាក់បំផុតគឺចាប់ពី ខែ វិច្ឆិកា រហូត ខែ មីនា។^[២]

ប្រវត្តិ

ខេត្តកណ្តាលជាឈ្មោះខេត្តមួយក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា ពាក្យនេះពុំដឹងជាមានប្រវត្តិនិងប្រភពដើមយ៉ាងណាទេតែតាមការស្រាវជ្រាវបានឱ្យដឹងថាក្នុងផែនដីព្រះបាទនរោត្តម (១៨៦០-១៩០៤) និងផែនដីព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ (១៩០៤-១៩២៧) ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាចែកចេញជាច្រើនខេត្តក្នុងនោះពុំមានឈ្មោះខេត្តកណ្តាលទេ កាលនោះឈ្មោះខេត្តមួយចំនួនជាឈ្មោះស្រុកសព្វថ្ងៃដូចជា ស្រុកល្វាឯម ស្រុកស្អាង ស្រុកកោះធំ ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ជាដើម (ឯកសារមហាបុរសខ្មែរ)។ បើតាមកំណត់ត្រាចារឹកនៅចេតិយអង្គឌួងនិងចេតិយបុរាណជាច្រើនទៀតលើភ្នំព្រះរាជទ្រព្យ ស្រុកពញាឮ យើងយល់ថាក្នុងរាជព្រះបាទនរោត្តម ស៊ីសុវត្ថិ ភ្នំព្រះរាជទ្រព្យនេះស្ថិតក្នុង ស្រុកសំរោងទង (ឈ្មោះស្រុកមួយរបស់ខេត្តកំពង់ស្ពឺសព្វថ្ងៃ) តែក្រោយមកក្នុងរាជ្យព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ-មុនីវង្ស (១៩២៧-១៩៤១) មានការរៀបចំព្រំប្រទល់ខេត្តជាថ្មីទើបបានជាភ្នំព្រះរាជទ្រព្យត្រូវស្ថិតនៅក្នុងខេត្តកណ្តាលវិញ (កំណត់ត្រាចារឹកចេតិយព្រះស៊ីសុវត្ថិ) ដូចនេះ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថាខេត្តកណ្តាលកើតមានក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាលចាប់តាំងពីរាជ្យព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ-មុនីវង្ស សម័យដែលអាណានិគមបារាំងគ្រប់គ្រង។

១៩២៧-១៩៤១

ខេត្តកណ្ដាល កាលសម័យរជ្ជកាលព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិមុន្នីវង្ស (១៩២៧‑១៩៤១) ត្រូវបានបែងចែកជាស្រុក និង តំបន់ ទាំងអស់ ១២ ក្នុងនោះមានស្រុកចំនួន ១០ និង តំបន់ចំនួន ២៖

រដ្ឋបាល

លេខរៀង	ប្រភេទ	ឈ្មោះ	តំណែង	គោរម្យងារ	បាឡាត់	ភូឈួយ
០	ខេត្ត	កណ្ដាល	ចៅហ្វាយខេត្ត	ឧកញ៉ា រាជាមេត្រីសិរីមជ្ឈឹមគ្រាស សេដ្ឋាវរារក្ស សិទ្ធិស័ក្តិ ឧត្ដមក្រមពាហុ	គិរិរដ្ឋា	ទី១ ជំនិតមេត្រី, ទី២ ពិភ័តមេត្រី
១	ស្រុក	ភ្នំពេញ	ចៅហ្វាយស្រុក	បំរុងរាជា	ពិភ័ត្តរាជាសង្គ្រាម
២	តំបន់	ថ្នល់ទទឹង	ចៅតំបន់	ជំនិតភូធរ
៣	ស្រុក	ពញាឮ	ចៅហ្វាយស្រុក	ឧទ័យសេនា
៤	ស្រុក	ខ្សាច់កណ្ដាល	ចៅហ្វាយស្រុក	សេនាមេត្រី	មេត្រីសេនា
៥	ស្រុក	មុខកំពូល	ចៅហ្វាយស្រុក	ជលសាភិមុខ
៦	តំបន់	វិហារសួគ៌	ចៅតំបន់	សូគ៌ានុរក្ស
៧	ស្រុក	កៀនស្វាយ	ចៅហ្វាយស្រុក	មេត្រីភូធរ	ពិភ័ត្តិភូធរ
៨	ស្រុក	ល្វាឯម	ចៅហ្វាយស្រុក	ឥសូរមេត្រី	អនុរក្សមេត្រី
៩	ស្រុក	កណ្ដាលស្ទឹង	ចៅហ្វាយស្រុក	វង្សាភូធរ	ភូធរពិភ័ត្តិ
១០	ស្រុក	លើកដែក	ចៅហ្វាយស្រុក	ឥទ្ធរវិជ័យតេជោ	ពិជ័យតេជោ
១១	តំបន់	លើកដែក	ចៅតំបន់	តេជោនុរក្ស
១២	ស្រុក	ស្អាង	ចៅហ្វាយស្រុក	វស្សាមេត្រី
១៣	ស្រុក	កោះធំ	ចៅហ្វាយស្រុក	ភក្ដីតេជោ

^[៣]

គ.ស ១៩៤៧

នៅគ.ស១៩៤៧ មានព្រះរាជក្រមបង្កើតឲ្យមានភូមិភាគរដ្ឋបាលចំនួន៧ ដោយខេត្តកណ្ដាល និងកំពង់ស្ពឺស្ថិតនៅក្នុងភូមិភាគរដ្ឋបាលទី៦។ ^[៤]

សេដ្ឋកិច្ច

ខេត្តកណ្ដាលដើរតួជាខ្សែក្រវាត់សេដ្ឋកិច្ចនៃរាជធានីភ្នំពេញ។ ការធ្វើកសិកម្ម និង ការនេសាទគឺជាឧស្សាហកម្មសំខាន់ពីរនៃខេត្តនេះ។ ផលិតផលសំខាន់រួមមាន ប្រេងដូង សណ្ដែកដី ស្រូវ និង ម្រេច។ បន្ថែមពីការធ្វើស្រែចម្ការ និង ការនេសាទត្រី ខេត្តនេះក៏ទ្រទ្រង់ឧស្សាហកម្មផលិតតាមផ្ទះដែលកំពុងរីកលូតលាស់ មានឯកទេសខាងចម្លាក់ឈើ សូត្រ និង សិប្បកម្ម។ រោងចក្រកាត់ដេរជាច្រើនស្ថិតនៅខេត្តកណ្ដាល ដែលបានផ្ដល់ការងារដល់កម្មករច្រើនជាង ៥០០ ០០០ នាក់។

ផ្សារនានានៅតាមបណ្ដាស្រុក និង ក្រុងនៃខេត្តកណ្ដាល៖

ព្រែកតាជន់

បំណែងចែករដ្ឋបាល

ខេត្តកណ្តាលជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្ត- រាជធានីទាំង ២៥ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលលាតសន្ធឹងហ៊ុំព័ទ្ធរាជធានីភ្នំពេញ តាមបណ្តោយដងទនេ្លមេគង្គ ទនេ្លសាប ទន្លេបាសាក់ និងមានព្រំប្រទល់ :

- ខាងជើងជាប់នឹងខេត្តកំពង់ចាម និង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង

- ខាងលិចជាប់នឹងខេត្តកំពង់ស្ពឺ

- ខាងត្បូងជាប់នឹងខេត្តតាកែវ និង ព្រំប្រទល់ប្រទេសវៀតណាម

- ខាងកើតជាប់នឹងខេត្តព្រៃវែង

ខេត្តកណ្ដាលចែកចេញជា ១១ ស្រុក-ក្រុង, ១១៧ឃុំ, ១០សង្កាត់ និង ១,០១០ ភូមិ^[៥]៖

ក្រមស្រុក-ក្រុង	ស្រុក-ក្រុង	ជាឡាតាំង	ចំនួនឃុំ-សង្កាត់	ចំនួនភូមិ
០៨០១	កណ្ដាលស្ទឹង	Kandal Stueng	១៨	១២៧
០៨០២	កៀនស្វាយ	Kien Svay	៨	៦៧
០៨០៣	ខ្សាច់កណ្តាល	Khsach Kandal	១៨	៩៣
០៨០៤	កោះធំ	Kaoh Thum	១១	១១៣
០៨០៥	លើកដែក	Leuk Daek	៧	២៥
០៨០៦	ល្វាឯម	Lvea Aem	១៥	៤៣
០៨០៧	មុខកំពូល	Mukh Kampul	៧	៣៩
០៨០៨	អង្គស្នួល	Angk Snuol	១០	២០០
០៨០៩	ពញាឮ	Ponhea Lueu	១១	១២៤
០៨១០	ស្អាង	S'ang	១២	១២០
០៨១១	តាខ្មៅ	Ta Khmau	១០	៥៩
សរុប			១២៧	១,០១០

សភាតំណាងរាស្ត្រ

ខេត្តកណ្ដាលនាពេលថ្មីៗនេះមាន ១១ អាសនៈនៅក្នុងសភាតំណាងរាស្ត្រដែលភាគច្រើនបានឈ្នះដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បាន ៦ អាសនៈ។ អាសនៈសេសសល់ ៥ ត្រូវបានទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។

ឈ្មោះ		គណបក្ស
១	អេង-ឆាយអៀង	គសជ
២	អ៊ូ-ចាន់រិទ្ធិ	គសជ
៣	ចាន់-ចេង	គសជ
៤	តុ-វ៉ាន់ចាន់	គសជ
៥	ពត-ពៅ	គសជ
៦	តែ-ចាន់មុនី	គសជ
៧	ហ៊ុន-សែន	គប្រក
៨	ឃួន-សុដារី	គប្រក
៩	ម៉ុម-ជិមហ៊ុយ	គប្រក
១០	ហូ-ណុន	គប្រក
១១	ណុន-ស៊ីរុន	គប្រក

រចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ

គណៈអភិបាលក្រុង

ចំនួន ០៥ រូប

ល.រ ឈ្មោះ ភេទ តួនាទី លេខទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនង ១ លោក បូរ ណារ៉េត ប្រុស អភិបាលក្រុង ២ ៣ លោកស្រី ហែម សម្បត្តិ ស្រី អភិបាលរងក្រុង ៤ លោក នូ សុវណ្ណារ៉ា ប្រុស អភិបាលរងក្រុង ៥ លោក ហ៊ុយ អាត ប្រុស អភិបាលរងក្រុង

ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

ចំនួន ១៥រូប

ល.រ

ឈ្មោះ

តួនាទី

១

លោក ជុន សុជាតិ

ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

២

លោក កែវ សារ៉ាយ

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៣

លោក អ៊ិន ឡេង

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៤

លោក ជិន ជឿន

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៥

លោក ង៉ែត មុនី

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៦

លោក តេង សាលី

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៧

លោកស្រី ស៊ូ វុទ្ធី

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៨

លោក ខេន សុភន

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

៩

លោកស្រី លឹម សំនាង

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

១០

លោក ជុំ ចាន់វាសនា

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

១១

លោក វង្ស សិទ្ធី

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

១២

លោក ស៊ុន អឿង

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

១៣

លោក ឡុង គីស៊ុន

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

១៤

លោក ឃុន ផាត

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

១៥

លោក សំ វិបុល

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង

អប់រំ

រដ្ឋ

សាលាបឋមសិក្សាកោះរះក្រោម
សាលាបឋមសិក្សាអង្គសិរី
សាលាបឋមសិក្សាក្របៅ + សាលាបឋមសិក្សា ភ្នំបាសិទ្ធ
សាលាបឋមសិក្សាពោធិ៍មង្គល
សាលាបឋមសិក្សាគោករមៀត
សាលាបឋមសិក្សាព្រៃទទឹង
សាលាបឋមសិក្សាឳង្កា
អនុវិទ្យាល័យព្រែកអំបិល
អនុវិទ្យាល័យហ៊ុនសែនព្រែកស្ដី
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនកោះធំ
វិទ្យាល័យជ័យវរ្ម័នទី៧
វិទ្យាល័យព្រែកតាដួង
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនតាខ្មៅ
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនកំពង់កន្ទួត
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនសេរីភាព
សាលាបឋមសិក្សាខ្ពបលើ
អនុវិទ្យាល័យខ្ពប
វិទ្យាល័យស្អាង + វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនត្រពាំងត្នោត
អនុវិទ្យាល័យអរិយក្សត្រ
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនសំពៅពូន
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនអូរកុង
វិទ្យាល័យសិរីមង្គល
សាលាបឋមសិក្សា និងវិទ្យាល័យសម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជ បួរ គ្រី
វិទ្យាល័យហ៊ុនសែនស្អាង
អនុវិទ្យាល័យព្រះសីហនុវរ្ម័ន

ឯកជន

សាលារៀនភាសាអង់គ្លេសតិចសាស
សាលាអាយខេម
សាលារៀនសុវណ្ណភូមិ
សាលាអន្តរជាតិ ស៊ី អាយ អាយ អេស （CII-SCHOOL)

សុខាភិបាល

មន្ទីរពេទ្យបង្អែកជ័យជំនះ

វត្តអារាម

ទូក ង

ឯកសារយោង

↑ [១] TC-Kandal Geography
↑ [២] TC-Kandal
↑ "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2015-04-23. Retrieved 2015-07-19.
↑ "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2015-04-23. Retrieved 2015-07-19.
↑ http://www.stats.nis.gov.kh/areaname/dist_pro08.htm^{[តំណភ្ជាប់ខូច]}

[1] [១] TC-Kandal Geography

[2] [២] TC-Kandal

[3] "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2015-04-23. Retrieved 2015-07-19.

[4] "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2015-04-23. Retrieved 2015-07-19.

[5] ttp://www.stats.nis.gov.kh/areaname/dist_pro08.htm^{[តំណភ្ជាប់ខូច]}

[១]

[២]

[៣]

[៤]

[៥]